Katalog

B U L M A C A 1 L 2 F 3 A 4 B 5 B 6 F 7 İLKER MUMCUOĞLU C 8 L 9 I 10 H 11 K 12 E 13 E 14 A 15 F 16 C 17 A 18 A 19 E 20 E 21 E 22 I 23 E 24 G 25 G 26 A 27 I 28 L 29 H 30 J 31 L 32 L 33 I 34 D 35 L 36 L 37 B 38 J 39 L Feyza HEPÇİLİNGİRLER Türkçe Günlükleri 18 Haziran Pazar kşam” gazetesinden telefon edip sormuşlardı: “Olimpiyadı mı, olim“A piyatı mı?” Yabancı dillerden gelen sözcüklerin Türkçenin kurallarına uyması gerektiğini candan savunan biri olduğum halde “Olimpiyadı doğrudur.” diyemedim. Saat, saadi değil saati; fiyat, fiyadı değil fiyatı olurken düzenlenen etkinliğin adı da “Türkçe Olimpiyadı” değil, “Türkçe Olimpiyatı” olmalıydı. Sevinmek için neden bulmakta sıkıntı çekenlerden olduğumuza göre sevinme fırsatlarını iyi değerlendirmeliyiz. Türkçe Olimpiyatı’nın yapılacağı yerin adı, bu etkinlikle alay eder gibi, “Myshowland”di; “İstanbul Gösteri Merkezi” diye değiştirilmiş. Demek yapılabilirmiş. Milliyet’te Mehmet Y. Yılmaz, “Türkiye’de, Türk şirketlerine ait ve içinde Türklerin çalıştığı binalara İngilizce isimler konmasındaki garipliği, bulduğum her fırsatta dile getirdim.” demiş. Nerede söylemiş bunu? “Doğan Medya Center”de. Ne yaman çelişki, diyeceğim; diyemiyorum. Bir umut! Bakarsınız onu da düzeltirler, “Doğan Basın Yayın Merkezi” olur. Olur mu? Onlar söylerse, onlar isterse olur? Kim özendirdi bu İngilizce adlara, kim kendi dilinden utanır duruma soktu halkı? Türkiye’ye durmaksızın İngilizce pompalayan, televizyonu, radyosu, gazetesi ile onlar. Bu girilen yolun yanlışlığı çok geç olmadan fark edilmeli. Düzeltmek için ilk adımı yine onlar atmalı, bozanlar. Beni, Türkiye’nin kendisine yabancılaşması, Türkçeyi yaşayamaz ve yaşatamaz duruma düşmesi kadar endişelendiren şey, ülkenin Türkiye olmaktan çıktığı fark edildiğinde patlayacak yıkıcı öfkedir. İş işten geçmeden, Türkiye bu sömürge görüntüsünden kurtulmanın yollarını bulmak zorunda. 40 H 41 I 42 A 43 L 44 H 45 K 46 L 47 H 48 A 49 L 13 Haziran Salı 50 L 51 C 52 K 53 L 54 J 55 F 56 B 57 F 58 A 59 J “K 60 K 61 D 62 L 63 K 64 K 65 B 66 I 67 H 68 J 69 K 70 H 71 F 72 B 73 A 74 C 75 G 76 L 77 G 78 G Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa, bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir.) Bulmaca tamamlanınca sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru “sahici aşklar külliyatı” adlı kitabın çıktığı yayınevinin ve kitabın türünün adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse aynı kitaptan bir alıntı ve yazarın adı ortaya çıkacaktır. Tanımlar ve sözcükleriniz: A. “Bütün ...” (Arthur Miller’ın bir oyunu). 18 42 48 3 26 17 58 14 73 B. Gümüşhane’nin bir ilçesi. 65 72 56 4 5 37 C. Prensip. 51 74 16 7 D. Bir portakal türü (yalnız ünsüz harflerini yazacaksınız). 61 34 E. Vurun Kahpeye adlı romanın yazarının soyadı. 20 13 23 19 12 21 F. “... Şen” (Hızlı Gazeteci adlı çizgi romanıyla tanınan ünlü çizer). 15 57 71 6 2 55 G. Çok acayip, şaşılacak kadar çirkin olan şey. 78 77 75 24 25 H. “Anna ...” (Yedinci Şafak ve Transit adlı yapıtları da yaratan yazar). 74 70 40 29 67 10 47 I. Tediye etmek. 41 22 9 66 33 27 J. Flurya kuşunun diğer adı. 68 54 38 59 30 K. “Döğüşen yiğitler de boyanır kana/ ... mi çeker seni doğuran ana” (Halk türküsü). 11 52 63 64 69 60 45 L. Muzaffer İzgü’nün bir mizah kitabı. 43 49 8 62 50 35 36 öpeklerin uluduğu ikinci gece, kabuğunu kaldırdığı bir üzüntüyü kanatarak anlattı bunları. Kepazenin tekiydi, demişti. Cümlenin sertliğini taşımayan alçak bir sesle. Kızgınlığı hâlâ kordu.” (s.113) gibi, “Filizkıran fırtınasının yeşili üzdüğü zamanlardı.” (s. 98) gibi, “… gözlerinde cam kırığı bir ihtiras çakardı.” (s. 176) gibi, anlatılması zor olanı kolayca söyleyivermiş görünen bir anlatımı var Sema Kaygusuz’un. Kimi zaman da düpedüz şiir oluyor anlatımı: “Annesinin gövdesinden zamansız dışlanmış, kendiliğinden uzayan bir cümleyim”, “İmgem kendini döllüyor.” (s. 130) Benzetmeleri çok taze: “Çatık kaşlı esmer bir dünyanın içinden, hayatında ilk kez kumral bir adam görüyormuş gibi bakardı denize.” (s. 125) Tümceleri anlatıma göre devinim kazanıyor ya da durağanlaşıyor: “Kaslı bacakları düzlüğe hemen alıştı. Saçları kumrala çaldı. Tuz kar tanesinin yerini aldı. Karada bildiği ne varsa, her türlü yaratık, solungaçlı bir kılıkla tekrar karşısına çıktı.” gibi, kısa kısa, hareketli tümceleri de var, tam 130 sözcük içeren, 18 satır süren tümceleri de (s. 103). Yine de hiç kolay okunacak bir roman değil “Yere Düşen Dualar”. Hemen her tümcede durup düşünmeyi gerektirmesinden değil; okuru sürekli tedirgin ve kendisinden uzak tutmasından. Başlangıçta önünüze anlatılmamış bir dünyanın kapılarının açıldığını duyumsuyorsunuz; ama roman ne kadar ilerlerse ilerlesin bu ilginç dünya sizi dışarıda bırakmaya devam ediyor. “Kirden kurşunileşmiş kırış kırış bir çarşaf”, “Kocasını neresinden yemeye başlayacağını tasarlayan iri gözlerle derin derin soluyor.”, “Babasının örtülü cesedinin başında boynunu büktü, sağgözünü yumdu ve dedi ki, bundan böyle kimin bokunu avuçlayacağım ben.” (s. 174, 175) diye anlatılan, kocalarını, babalarını yiyen kadınlar, kızlar; nehrin çamuruyla birlikte altın yutan babalar, onun bokunu avuçlayıp altın arayan oğullar… Okurun bunlarla bütünleşmesi söz konusu değil. Yazar da bunu istemiyor zaten. Okuru romana belli bir uzaklıkta tutmak istiyor ve bunu başarıyor. 20 Haziran Salı İ 15 Haziran Perşembe N 53 28 31 76 39 1 46 32 852. sayının çözümü: A. Sokak Kızı İrma, B. Ingrid Bergman, C. Kürüz, D. Ihlara, E. Yüzbaşı, F. Özeleştiri, G. Nayır, H. Essay, I. Taraz, J. İye, K. Moravya. Metin: “Ama yaratmak bizi azar azar herkesten ayırıyor ve aşkın gölgesi olmaksızın bizi ayrı düşürüyor.” asıl şirin, nasıl güzel bir buluş: Şiir mektup. Bir zarf… Zarfın üstünde seçkinin adı yazıyor: Mavi Liman. Sol üst köşede gönderenin adı: Erol Özyiğit P. K. 1 Şirinevler / İstanbul. Pulun bulunması gereken yerde pul biçiminde bir damga: “Şiir Seçkisi 1 YTL” Zarfı açıyorsunuz, dörde katlanmış bir kâğıt, önü arkası şiir. Meğer şairler toplanıp size mektup yazmışlar. Tam bir yıldır yazıyorlarmış. Yalnız şiir değil, son sayıda “Issız bir adaya düşmesem de yanıma alacağım üç şiir kitabı” deyip şairleri ve şiirlerini sıralamışlar. Arif Damar, İsmet Özel’in “Seçme Şiirler”ini, Turgut Uyar’ın “Büyük Saat”ini, Ece Ayhan’ın “Yort Savul”unu alırmış yanına. Sunay Akın, Nâzım Hikmet, Orhan Veli ve Cemal Süreya’nın “Bütün Şiirler”ini; Nevzat Çelik, Ahmet Arif’in “Hasretinden Prangalar Eskittim”ini, Nâzım Hikmet’in “Simavne Kadısı Oğlu Şeyh Bedrettin Destanı”nı, Edip Cansever’in “Yerçekimli Karanfil”ini alırmış. Erol Özyiğit’in elektronik posta adresi: [email protected] stanbul’da bile, haftalık değil, aylık dergi çıkarmak zorken bunu İzmit’te yapmak kesinlikle alkış gerektirir. Milliyet Sanat eskiden on beş günde bir çıkardı; o da aylık dergi oldu nicedir. İzmitliler ne kadar şanslı olduklarının farkındalar mı acaba? Tanju Cılızoğlu’nun genel sanat yönetmenliğinde yayımlanan “Bizim Sanat” adında haftalık bir kültür sanat dergileri var. Hem de nasıl dolu dolu bir dergi. Anadolu’daki etkinlikler, Anadolu’daki yayınlar, oralardan gelen dergiler, gazeteler hep heyecanlandırır beni. Devrek’ten gelen aylık kültür ve edebiyat dergisi “Şehir”, Kültür Sanat Düşün Bülteni “Sunak”, Siirt’ten “Mücadele”, Kahramanmaraş’tan “Mil Can”, Mersin Silifke’den “Andız”, Didim Akköy’den “Akköy” ve daha niceleri. Kültür sanat etkinliklerinin çoğunu İstanbul’da toplamak, bütün sanayi yatırımlarını İstanbul’a yapmak kadar tehlikeli. Osmanlı belki de Anadolu’yu ihmal ettiğinden çöktü; aynı hatayı Türkiye Cumhuriyeti yapmamalı. Konserleri, resitalleri, festivalleri Anadolu’ya yayın. Kültür sanat olmadan yücelebilir mi insan, güzelleşebilir mi? Siirt Tiyatro Festivali, Adıyaman Sinema Şenliği, Muş Sanat Şöleni… Hoş olmaz mı? Ülkenin bir yanı Batılılaşmada Avrupa’yı sollamış, Amerika’ya varmışken öteki ucu diplere dalmasın, mağara devrinin derinliklerinde kaybolmasın.? [email protected] Yıldız Teknik Üniversitesi Türk Dili Bölümü Çukursaray Binası Kat: 2 Barbaros Bulvarı 34349 Yıldız / İstanbul CUMHURİYET KİTAP SAYI 854 SAYFA 31