Katalog

bir kasvct ve umarsızlık peygamberi değildi. Pcrcy'ye göre, insanın bir "uzaylı" olarak statüsü aynı zamanda bir umut işaretiydi, çünkü bu durumda acı çcken özbilinçli insan kcndini yeryüzündc, Aziz Paulus'un sözleriyle ifade edecek olursak, bir "yabancı ve hacı" olarak kabul edebilir: Varhğının kaynağıyla karşılaşmasında eninde sonunda anlama vc kurtuluşa eren bağımsız bir varlık. Percy, özellikle homo viatorhacı ya da gezgin olarak insantabirini uyduran, Katolik varoluşçu Gabricl Marcel'i çok severdi. Bu kavrayışlar, Percy'nın coşkuyla karşılanan altı romanla, kurmaca dışı üç kitaptan oluşan ve onu zamanının cn giiçlü edebi seslerinden biri haline getiren bütün yapıtlarına yayılır. Kimdi bu adam; ciddiyeti elden bırakmadan şakalar yapan ve yalnızca felsefi analizler dcğil, aynı zamanda yirminci yüzyılın sonlarında sıradan hayat koşullarını temel alan çok etkili hikâyeler yazan bu oyunbaz ironi ustası kimdi? İLK TRAJEDİLERİN ÜSTESİNDEN GELME Hayatının ilk döncmlerini mahveden trajcdiler, sonradan böylcsine önemli bir yazar vc düşünıir olan bu adamı yutabilirdi. 1916da Alabama, Birmingham'da dünyaya gclen Walker Percy'nin babası, o daha on üç yaşındayken intihar eden, yoğun bir melankoliden mustarip bir adamdı. Percy, annesi ve erkek kardeşiyle birlikte, babasının kuzcninin, kendısi de başarılı bir yazar ve toplumsal aktivist olan William Alexander Percy'nin evine taşındı. Üç yıl sonra annesi bir trafik kazasında öldü. Genç Percy bu kayıplann getirdiği duygusal fırtınaları atlattı ve kendisini bir bilim scvdalısı haline getiren North Carolina Üniycrsitesi'nden mezun oldu. Columbia Üniversitesi Tıp Fakültesi'ne devam etti ve 1941'de mezun oldu. Tüberkülozlu hastaları tedavi ederken kendi de hastalığa yakalandı. Bu da üç yılını sanatoryumda geçirmesine neden oldu. Nekahat döneminde birçok konııda kitaplar okudu. tnsan hayatını anlama konusunda esas değerlendirme çcrçevesi olarak bilim karşısında başlangıçta duyduğu büyülenmc artık onu tatmin etmiyordu. Bu yüzden JeanPaul Sartre, Albert Camus ve Marcel gibi varoluşçuların yapıtlarına yöneldi. Genellikle varoluşçuluğun öncüsü olarak onaylanan Danimarkalı Hıristiyan düşünür Soren Kierkegaard'ın düşüncesinden özellikle hoşlanmıştı. Kierkegaard'ın çağdaş insanın yer değiştirme duygusunu kavrayışı onu insanların bu durumdan kaçma biçimlerini çözümlemeye itti. Birçok insan algı ve deneyimin sağladığı belli bazı küçük hazlarda avuntu arayarak "çileci" bir varoluş biçimini scçiyordu. Bu görüş genellikle insanın yüreğini hoşnut kılamadığından, birçok kişinin attığı bir sonraki adım, diyordu Kierkegaard, dünyaya ahlaki bir bakış açısından bakmanın peşine düşerek "etik" bir yaşam biçimini kabul etmekti. Ancak bu da birçok insanın tatmin edilmemiş arzularla ortada kalmasına neden oluyordu. ( ) halde, nihaı adım "dini" yaşam biçimiydi; bireye, Tanrı'ya güvenle bel bağlama duygusu veren inanca geçişti. Percy Kierkegaard okurken, bir yandan, kendisi de riıristiyan inancında modern ideolojinin panzehirini keşfeden Dostoyevski'nin romanlarını inceliyordu. Ayrıca, Marcel, Thomas Merton ve Romano Guardini gibi çağdaş Katolik yazarların yapıdarı Percy'nin zihnini tamamen işgal etmişti. 1947'de Katolik Kilisesi'ne kabul edildi. Başından geçen duygusal ve entelektüel boyuttaki çetin deneyimlerin ardından, doktorluk mesleğini icra etmek artık Percy'yi ilgilendirmiyordu. Kendisi ve karısı yeniden Güney'e taşınıp Louisıana'da, New Orleans limanına eklenen Pontchartrain Gölü'nün karşısındaki kü çük Covington kasabasına yerleştiler. Percy, orada felsefe, Tanrıbilim vc dil üzerine bir dizi deneme yazmaya başladı. Özellikle dilin insan bilincini kavrayışı sağlama biçımi onu büyülemişti. Göstergebilimle ya da göstergeler kuramıyla ilgiîi araştırmalarında, Percy hem insanın yabancılaşıp dünyadan uzaklaşma duygusunu açıklamanın bir yolunu hem de dünyada anlamın farkına varma yeteneğimizin tek yeterli açıklaması olarak aşkınlık için bir muhakeme tarzı keşfetti. "ARAYIŞ" GİRİŞİMİ Percy, entelektüel denemeleriyle insanların saygısını kazansa da, felsefenin doğal dili olmadığını hissediyordu. Tanrı vergisi yeteneginin bu geniş kapsamlı meseleleri alıp, etkilerini gündelik hayatın somut ayrıntılarında keşfetme yönünde olduğuna inanmaya başlamıştı. Yayımlanamaz olduğuna karar verip ıskartaya çıkardığı iki roman yazdı. Nihayet, 1961'de, materyalist bir toplumun aleladeliğinin ortasında gerçeği "Arayış"a girişmeyc karar veren, Binx Bolling adındaki yabancılaşmış genç bir adamın hikâyesini anlattığı Sincma Müdavimi'ni yayımladı. Hikâyenin başında, Binx saplantılı bir biçimde film izleyerek, filmlerdeki sahneferle yüdızları kendi deneyimleriyle karşılaştınp hayatını doğrulamaya çalışarak, kendini Kierkegaard'ın çileci yaşam biçimine bilinçli olarak hasretmektedir. Bu, arzusunu tatmin etmez olunca, etik bir kod arayışında halasının Güneye özgü "stoacılığına" ümit bağlar. Hikâyenin sonuna geldiğimizde, Binx başkalarına bağımlı olma gereksinimini kabullenmeyi öğrenerek, inancın eşiginde duraksamıştır sanki. Sinema Müdavimi cleştirmenler tarafından övgüyle karşılandı ve Ulusal Kitap Ödülü'nü kazandı. Percy'nin romancı ve kültür eleştirmeni olarak kariyeri başlamıştı. Percy'nin Katolik hümanizmi zamanının egemen kültürel eğilimlerınin tabiatı na aykırı düşse de, yazdıklan o denli güçlü, komik ve etkiliydi ki pek çok okurun hayranlığını kazandı. KAYBOLAN VE BULUNAN Percy'nin en komik ve ifşaatlarda bulunan kitaplanndan biri Lost in the Cosmos: The Last SelfHelp Book başlığını taşıyan kurmaca dışı bir yapıttı. Bu kitapta, Percy vizyonunu ayrıntılarıyla açıklamak için televizyon şovlanndaki parodilerden çok seçmeli bilgi yoklamalarına, göstergebilim kuramına ayrılan geniş bir bölüme kadar bir dizi araç kullandı. Kitabın sonuna uzayda insan astronotlara rastlayan uzaylılarla ilgili bir bilimkurgu senaryosu yazdı. Uzaylılar tamamen bütünleşmiş bir vicdana ulaşmışlardır: Kurtuluşa gereksinim duyan bağımlı yaratıklar olduklarının farkındadırlar. Astronotlara sorular sorarak, çağımızda bilimsel yöntemleri topluınsal olaylara uygulama çabasının insanın arzu cdcbileceği uygun bir amaç sağlama konusundaki başarısızlığını ortaya çıkarırlar. " Yarduıı istediniz mi?" diye sorarlar uzaylılar. "Yardım gcldi mi? Yardım kabul ettiniz mi?" Uzaylılar kendi medeniyetlerinin başından onları sonsuza dek değiştiren bir olay geçtiğini ifşa ederler, ama insanlar kendi tarihlerinde böyle bir olayı inkâr ediyorlardır sanki. Percy egemen kültürün dünyasının kıyısında yaşasa da, hayatının sonlarına doğru bariz biçimde kabul gördü. Doktorluktan erken emekli olan bu adam, romancının bir doktor gibi davranması, ruhun açmazlarını teşhis eden bir uzman olması gerektiğini savundu. Walker Percy'yi okuyanlar çağdaş insanın sıkıntısına zekice koyduğu tanıdan haberdar olmakla kalmazlar, bunun tam vc kalıcı bir tedavisı için bir reçete de edinirler. • Ingıltzceden kısaltarak çevırcn Munevver Atılla Sinema Müdavimi/ Walker Percy/ çev.. Gaınze Varım/ Ayrıntı Yaymlart, 2005 Nihal Yeğinobalı'dan sarsıcııoır roman ve Cumhuriyet kuşağının öyküsü Mazi Kalbimde Bir Yaradır Tutkular, şehvet, aşk ve yalanlar... Şiirsel, gizemli ve cinselliğin önemli bir yer tuttuğu cazip bir roman bu. Kankocasevgili üçgeninin dışına taşan, bir toplumun psikolojik ve sosyal panoramasmı çizen, Türk kadınınrn birey olma çabalanna da Lşık tutan önemli bir roman... Cumhuriyet Çocuğu "... o cehennem ve cennet günlerinin öykülerini annemin sütüyle emdim." Gazi'nin mavi gözlerinde gökkuşağım yakalayan bir Cumhuriyet Çocuğu'nun Manisa'dan İstanbul'a uzanan hikâyesi... DOĞAN KİTAP www.dogankitap.com.tr C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 813 SAYFA 17