Katalog

Uzak bır ülkeden to'z açalım ıstıyorum. Buenos Aıres, neydı bu kentın scndckiyüzü. Erotizm, dam, miizik, yoksulluk. Hangtsi baskın karakter? Tangodan yansıyan erotizm. Borgcs'dcn de söz ettim gerçi, ama asıl agırlığı tangoya vermeye çalıştım. Tangonun çok ilginç bir tarihi var çünkü. Buenos Aires'e gittiğimde Atlas dergisi için tango üzerine bir röportaj yapmaya kararlıydını. Fotoğrarçı arkadaşım Sinan Anadol ile röportajı yaptık, ama kenti lazla sevmedik. Sevdiğimiz siyah file çoraplı, yırtmaçlı, csmer ve ateşli kadınlardı; bıçkın delikanhlarla sokakta tango yaparken tammadığımız bir dünyanın, bızi de girdabına çeken bir erotizmin kapısını aralıyorlardı. Buenos Aires'de, Rio'da olduğu kadar yoksulluk gürmedim. Kentin merkezinden uzakkşmadığım için olmalı. Ama, Rio delPlata'yı geçerek karşı kıyıya, Uruguay'a dek gittik. Kıyıdaki küçük bir kasabaya dek. Orada da tango vardı ama göze çarpan bir yoksulluk yoktu. Scn edebiyata adadığın ömrünü "gezme" eylemı tçındc gerçeklc^tircn yazarlanmızdansın. Kimilcrı için ise "kejij" gıbı çıolculuklar lesı çekılmesı gereken bır kapanoldıığu doğru. Ama, her zaman bema sürcadtr yazı. Scnın böyle düeninde sonunda bir nim yapıtımı bes ncmin oldu mu? Hangi kitabını roman kahramanı o, Vıizarkcn •> gerçekten yaşamış biıi lemlştir. Izlerve değil. Benim hayal gıi Yalnızca bazı yazarlar için Cölgeler, bu ancümün ürünii. O öldü, değil, her yazar için kapanma sü lamda, birgezi ben çok şükür yaşıyoleci esastır. Ben yolculuklanmda kitabı değil, başrum. notlar alır, dönüşte kapanıp yaka yazarların izizanm. Boğazkcscn'in bazı böSt Pctersburg sadecr ni süren bir Türk liinılerini lstanbul'da, Rumeli Dcli Pvtro'nun defcil, yazarının başkaI lısan'na bakan evimizdc, ReDosloycvski'mn dc larında bulmaya simli Diinya'nın neredeyse tükentı DoKtoyevskı çalıştığı kendi se ınünü Venedik'te yazmış olmam "Tanrt, hayatım boyunluı gerçeği değiştirmiyor. Ilk kica azap vvrdi bana" dcr rüvenidir. ı ı tabım Uzıın Siirmüş Bir Yaz'da îniana azap veren bır irdelemeye çalıştım bu kapanma laıırı problemı. Tanrı sürecini. O kitabı da, IstanbulFaıisPo ve ulunmızluklardcın nc yaralttfcı kahraitiers iiçgenindc yazmıştım, Şeytan Uçmanları nc dc kcrıdısı kaçamıidt sanıgeni gibi, gençliğimde benı uçurumun rım Çocuklug'unda koyu dırı eğıttmı alan dibine götüren bir büıeçti, kitapta bu yazarlarda ornegııı, Samuel Beckctt ın uçurumu görebilır dikkatlı okıır. escr/crindc dc burıu uklıkla gurürüz. Scnin bır yazar olarah konuya bak.ışım ırde"Yazma cylcmı" scndc kcnduıı tanıleyeltm mı? lutkunun iuça donüşmeu, mak ıçın mı, yok\a gezı kıtaplarıntn amau^ırı tutkuların kacımlmaz suııu mudur? cına uygun olanık ba^kalan da okmun dı Oltiyı luth.uvla yaklaşttğtııtz zaman suç, yc mi?. Öykülcr, roman ve gezı yazıların st/ç olmaktan çıkıyor ınsanın gözünde olarak da ayırabtlırız hunu Senın ıçın dc oylc mu llayattnda böylc Kendim için yazmıyorum. Arada bir döncmlcr oldtt rnu? Tutku suça dönü^ür yazsam da, yayımlamıyorum. Kitapları mii? mın tümiinün miimkün oldıığu kadar çok sayıda okura ıılaşmasını isterim. Uzıın ve çetrcfil bir konıı Beni yo Ama, okuru düsjünerek ya da piyasanın kıışa sürmck ıstedıgin bclli. Yalnızca talebi yünüııde kıtap yazmadığımı söyle Dostoyevski a<;ısından ^unu söylcycbili yebılirım rinı. Çile ı,cktiği doğıııdur. izler ve Göl geler'de bu çıleye değındim. tnanç sahi Soyleşıyv zaman ayırdıgıntz ıçin lcşck bi bir yazardı Dostoyevski, ben değilim. kür cdcrımM Ama, doğrusu, iyilik ve kötülük üzerine onun kadar kafa yorduğumu da söyleyeIzler ve Gölgeler/ Nedım Gürsel/ mem. \ lem Dostoyevski kim ben kim! DoganKitap/215s. C U M H U R İ Y E T K İ T A P çüde ya da sözü geçen sanatçılann varoluşlarını belirlediği ölçüde, bu kitabın remel izleklerinden biri sayılması gerektiğini söylcycbilirim. Gezdig'm bu tuğrafyaların, hcrhangi bır kenti \enı üçüncii romanın ıçin beuedı mu Ya da bır kıpırtt uyandırdı nıt? Evet, Berlin. Izler ve Gölgeler'de Berlin yok gerçi, anıa biliyorsun, orada bır yıla yakın bır süre kaldım, bır romana baijladım, daha sonunu gctircmedim. Belki bir gün Kıtapta yeralan Basel'ın Çanlan bnlümünde şuyle diyorsun. " Dante'nin Cehennem'ın girişindc söz ettig'i o kararılık ornıan da ardımda kaldı artık l layat yolunun ortastnda, Venedık'te yolunu yıttren, dahası doğru yoldan ayrılan Kâmil Uzman 'dı zcıtcn, ben değil" Zaman zaman Kâmıl Uzman'ı özledtğtnı düşünüyorum. Senin yarattığm, sendcn izlcr taşıyan bir roman kahramamndı o Öldürdüğüne pışman mısın ? Hayır dcğilim. Anlatının iç tutarlılığı açısından ülmcsi gerekiyordu. Venedik'e, daha romanın başında, ölmck, daha doğrusu öldiirülmek için gelmişti ama, bunıın farkında değildi. Kahramanımın öleceğini bir tek ben biliyordum. Kâmil Uzman'ın bana benzeyen yanları Ben onun izini süren bir gölgc bilc olamanı. Yapıtının büyüklüğü karşısında şapka çıkarabilirım ancak. Yüzyılımızda savaşın derin aalar bıraktığı, silinmcz izlcri dcrınlc\lirdıg'ı bır Balkan ülkeKine deg'ıyor kalemın Balkan edebtyatının bızdeki yeri dtyelım bıraz. Balkan kökcnli yazarlanmız... Yahya Kemal'den Nâzım Hikmet'e, Necati C.umalı'dan Yaşar Nabi'ye, Balkan kökenli büyük yazarlanmız, Türk edebiyatına emeği geçmiş değerli aydınlarımız var. tzler ve Gölgelcr'in büyükçc bir bölümünü Ivo Andriç'in coğrafyasına ayırdıysam, hem bu yazarın yapıtını hem de Bosna'y' Çfk sevdiğim içındir. Ayrıca, Balkanlar'da tarih boyunca sürüp giden trajik olayların nedenini kav rayabilmek için mutlaka Andriç'i okıımahyız diyc düşünüyorum. BUENOS AİRESİN YÜZÜ... GRISHAM SON JÜRt ÜYESİ 1970'lerde Mississippi'nin küçük bir kasabasmda genç bir anne çocuklarmm gözleri önünde tecavüze uğrayıp öldürülür. Sanık Danny Padgitt, büyük bir izleyici kalabalığı önünde yargılanır. Dava sonunda Padgitt, tüm jüri üyelerini intikam almakla tehdit etmesine karşın suçlu bulunur ve ömür boyu hapis cezasına çarptırıhr. Ancak 1970'lerde ömür boyu hapis cezası her zaman ömür boyu çekilmemektedir ve Padgitt dokuz yıl hapis yattıktan sonra şartlı tahliyeyle serbest kalır. İntikam alma zamanı gelmiştir... JOHN SAYI 785 SAYFA 9