Katalog

Cevat çapan Şiir Atlası Adam Mickievvicz (17981855)/ Şiirler/ çeviren: Dr. 0. Fırat Baş mezarunı terk etmemı buyurduklarında, hatırlar <1A uykudakı dostunu ve ınersın goklerden uyandırmak ıcın onu Yıne basarsın benı beya/ sınenc, yıne sararlar benı sevdığım kollar, uyanırım bır an ıcim geçmı^ dıye duşunerek operken yanaklarını, bakarken gozlerıne 'Doğacak parıl parıl ufkumuzda hürriyet...' 25 Kaum 2005 tanhındc, olumunun 150 yıldonumunde çt şıtlı ulkelerdc duzcnlenecek anına etkınhkknmn ba^kentı dummundakı Utanbul da Turkıyı vt Polonya kultur ba kanlannın katılıtmyla gtrçıkle\ecek etktnlıklc rlı anılatdk, Polonya nın "vatan şaırı", Adam Bernard Mukıeıvıcz doyadtmn oku nıt)u Mıtstkıemç) 24 Aralık 1798 yıltnda bır ha Doğdu Bayramı anft sı, bugun Lıtuan ya unırlar/ ıçındt kalan Novogrodtktt dun yaya gclrnıştır Dog'dug'u ulkc, yok edtlmi} bır ulkcdtr Polonya Lıtuanya Devletı nın topraklan ıkı tşgallc a\anıa a\ama Rmya, Avmturya vt Prusya devltllt n arasında pay laşılır 17')5'tekı uçuntu ışgalıse, artık tama ını n oldurucid bır darbcdır, ulkc tumuylc ha rıtadan sılınnn^, aynı buyuk guçlcr tarafın daıı tamamen ışgal edılmıtftr Mıtkteıvta., Vılno Unıversıtesı ndt okuduğu yıllarda, Po lonya nın ozgurluk mutadelcstne katılan gız lı oğrencı orgutlc rının ht m kurucularmdan olur hem dc bu orgutk r lıdt r rolu ustlt nır Cıizlıdcn gtzlıyc okunan ozgurlug't adanmtş Itırlerıyle (,ok gtn^ bırya^ta gınış btrokuyu cu kıtlesı bulur Butun Polonyaltlann duygu larına tercuman olduğu ıt,ın "ıutllı şaır", ya nı tum mılk tt mal olmu\ \aır unvanıyla odulltndırıhr Şıırlerınıngucu, sanatsalmu keınmellıkU rının yanı ura, yaşamtyla çok or tu^mtstndtn ılı n g< Imcktedır llk gençlık yıllarından başlayarak kcndnını harckttlı vt gt nlımı yukuk bır ya^antı ıçınde bulan şaır bu "komılaa" yaşantısınt Utanbul'da olumu ne kadar surdurmuştur IH22 yıltnda yaytm lanan "Balladlar ve Rotnanslar' adlı şıır ktta bı, Polonya romantıztnının manıfestosu ol mu\ ve bır edcbıyat dont mı hajlatmış/ır An cak bu arada gızlı orgııt faalıyetlt nnden do layı lutuklanan Mıtk/t ıvuz, Çarlık Rusyau tarafından Rusya'ya surulur Surgun, }aırın gt rt kalan yaşamı vt \anati ıçın, artık en be lıryeyıa çızgı olatakttr Rusya'dan ayrıldtk lan \onra donccck bır ulkısı olmayan Mıckt eıvıız, kt ndtnı Avrupa yollarına vurur Son surgun yerı Parntır Parn te Ulav Edebıyatı Kursusu "umumı katıbı olarak gortv yap makta, bır yandan da yurtlamıı terkttmt'k zorunda kalmı\ Polonyaltlann orgutlcnmele n yonundeçaba sar/ctmıkttdtr 1853 tcKı rını Sava^ıpatlak vırır Osmanlı topraklann da I urklerle omuz omuza Ruslar a karşı sa vaşacak bır Lth Kazaklau Btrlığt kurulmuş tur $aır Polunyalı askı rlerdt n kurulu kuv vttltrın Osmanlı safındakı ytrını daha gut, lıtıdırmtkamaınla 1855 tt Ulanbula gclır 1 S'55 Utanbulu ^aırm dıntlarına yazdığı mt/ tuplardan anlayldığı kadanyla Utan bul un ht ı halı gıbı gıızt Idır Anuik, o yıl U tanbul u bırkolt ra \algını Lırtp get,ırmekte dtr Bu amamız hasta/ıg'a yakalanan şatr 26 kaum 1855 tı Beyofclu ııda latlt Badcm So kafcı koşt bayndakı 29 numaralı t vdt hayata gozlc rını kapar Bugun bu bına Adam Mıt kıt ıvuz Muzı sı dır \aınn ktınıı yanlarak çı kartılan ıç organlan bu bınanın bodrum ka tına gomulnıu\tur Gorkemlt bır cenaze tore ntndtıı sonıa naay gomulmtk uzı re Fran w ya gondt ıılmıştır ISVO da ısı Parn ttkı mt zarı açlarak ktmıLL rının haktyt st Polon \a \a gotıırulımVj Vavı / kra/ıyft Sarayı Kılı st u ne gomulmu^tur Altmış yıllık vatan top rağı hasretı btlkı boylete bıraz dındırılmış olur Canstz bedenının toprahlarına kanşlıg'ı ut, farklt Avrupa ktntı Ulanbul Parıs vt Krakoı Polonya// bu\uk \ainn hatırasıyla bırlt \tırdıg'ı kentlt rdtr C U M H U R İ Y E T KİTAP SAYI Romantiklik Mıthınks.Uee Where? ln my mtnd's eyes Shakespean Sankı goruyor etbtyım de bankı goruyor etbtyım de Ruhumun gozlert onundı Nen de > Bır ıhtıyar ve seslenıvor halka "Inanın gozume de, go/umdekı buyutece de, Burada hıçbır şey gormuyorum etrafta 'Ruhlar meyhanelık ayaktakımın eserıdır, Kı ahmaklığın denıırhanesınde dovulen, Saçmalarken kı/ ıpe sapa gelmezlıkler, Sovuyor akla avam" 'K17 hısscdıvor dıye cevaplı>orum mutcva7ica Ayaktakımıysa yurektcn ınanıyor ona, Duygu vt ınanç bır alımın gozunden ve hatta Go7iındckı buyutecınden çok daha fa7İa hıtap tdcr bana ' Olu gerçeklen bılırsın, halka tneçhul Tozda, yılduların her u/ak pınltısında gorursun dc dunyayı, Bılmezsın yaşamlann gerçeklenru, gomıezsın muci7evı' Yuregın olsun dâ bak yureğınden ıtre Dınle, a kızcağızun1 O dınleme/ Bak bu gupcgundu? bır gundur 1 Bu bır kasaba1 Bır Allah ın kulu yok kı yanında Kıme bu tutunup sarılı^ın orada* Kıme scsknışın, kunlc bu sclamlaşma'' 0 dınlemez Sankı olu bır kaya Çcvırmc? g07unu bızden vana Da ateş sa^ar go/lerıyk ctrafına Çağıl <,ağıl akıtır gozya^ını Sankı bıı $eye saıılmakta, bıı şcyı tutmakta, Kahkahalarla guluyor hungur hungur dokcrkcn gozyaşı 'Sen mısın gclen gecelen' Sensın o Yasjicnko m, sensın' Ah1 Severmı:; olumden sonra da1 Buraya gcl buraya, aman usul usul, ağırdan, Uluı da analığım duyarya 1 "Duyar ıst duvsun, kı artık zaten sen yoksun1 Çoktan gomdukte geldık senı1 Sen artık bır olu musun'' Ah1 Korkuyorum Cençllğe Ithaf Çevrenı ku^atsın da bırleşcn ellenmız 1 Ihtıyar dunya Senın sarsalım temelını Bıı eskımış boşluktan koparalım alalım senı Var gucumuile yenı ımkanlara ıtelım Çurumuş kabuğundan kurtulmanın vaktıdır Donan, tazelen, bıze bahar tıteklerını getır Kımıldansın bır parça o kuflenmış, hafızan O u/ak yaratılıs, olu^ gunlcrını an Bır kaostun, meçhuldu hcm maksadın hem derdın Karanlığa gomulu teset gıbı beklerdm Bılmezdın ne gun gelıp neler olacağını Kâınatın mımarı kaldııdı parmağını Dunyalar oğrendılcr mıhveı U7ie tlonmeyı Boralar uğultuyu dalgalaı duğtınmeyı Yer otlarla kaplandı goz yıldızlarla doldu Kâınat bıldıgımı/ L/elı alan oldu Tekrar gırdın kaosa, şaşırdın boşlukta sen Ycnıden bır "K U N cnırı vtrıkcek vcnıdtn Gelecek hurrıyetten ımandan, haktan habcı Ergec enyecektır çeşıt ce^ıt perdeler, Buzdan ıstıhkânları crıtecek guneş Gençlığın kıvılcımı şımdıden yangına CÎJ lnsanlığm samımı mdlctlerın hıntı mı A^k gelıp ufleyecek bu gıızel kıvılcımı Donen dunyada yınc mıhver olup mıllıyct Doğacak parıl parıl ufkumuzda hurrıyet Çcvm Bıhçtt Ktmtıl (ıiğljr zoşa Bır vakıt bahar sabahlan burada bu koyun en guzel kızı Zoşa, otlatırken koyunları, şen şakrak şarkı çığını hoplaya zıplaya Bır keresınde Oleş bır çıft guvercıne bır buse ıstemıs, ya, Lakın dertsız tasasız kız gulup geçmış hedıyesıne ve ncasına Yujıo bır kurdele vermış çoban kıza Anto;; dersen kalbını Lakın urkek Zoşa guler geçer Yojıo'ya da Antos/a da Bahçesaray'da Cece Dağılıyor tamılerden kcntın mumınlerı Yıtıp gıdıyor, akşanı scssı/lığınde Ezanın sesı Ki7armış yanaklanyla utangaç aks,am guneşı Aşığının yanına uzanmak arzusunda gecenın gumuş prensı Gökyu7U haremınde parlıyor sonmez yıldız fenerlerı Onların arasından, hanı o safır rengı bo^luktan yanı, Bır bulut, yelken açıyor goldekı uykulu bır kuğu gıbı Goğsu ak bulutun, yaldı/.larla boyanmı^ çevresı Golgeler duşuyor mınarelerden ve tepelennden selvılenn Dev kayalar çember çember kararıyor uzaklarda Şeytanlar gıbı, hanı oturan dıvanında Iblıs'ın Kayalann doruklannda, kımı zaman çadırı altında karanlığın Bır şımşek uyanıyor vc Fârıs'uı hızında Uçııyor sessız çollenne mavılığın Çcvırcn Doç Dr Nejt T Yuıt ben' Neden korkuyorum Yaşıenko mdan bentm? Ah bu O'dur 1 îştc senın yanakların senın gozlenn' Ak mıntanın senın1 "Ve sen de bembeyazsın bır bas,ortusu gıbı, Soğuksun nasıl da soğuk avu(,laıın' Gel uzan buraya bagrıma, Yapiştıı dudagını dudagıma, sıkı sıkıya1 'Ah, kabır nasıl soğuk olmalı Oldun' Evct, ıkı yıl var kı olusun1 Yanında oleceğun, al benı, Sevmıyorum dunyayı "Kotudıır halını kotu ıns.)nlar kalabahğında, Aglanm onlar alay ederler Derım kımseleı anlanıa? ya, 1 Gorurum, onlar gornıezler Gıın nıtasındagJ hanı ben 1 Sevdiğim Sevdığım, başlar keyıflı anında Uveymeye, cıvıldamaya şakımaya Uveymesı, cıvıldaması şakıması onca hoştur Kı bır cumleMnı dahı heba etmek ıstemeden, Lafını kesmeye, cevap vermeye curet edemeden Sadece dınlemek, dınlemek, dınlemek ısterım Lakın dılındekı tanlıhk gozlerındekı alevı tutuşturmaya Ve elma yanaklar daha da al olmaya, Mertan dudaklar arasından ıncı dışler parıldanıaya gorsun Ah1 îşte o vakıt daha tesur bakanm gozlerınc Gelır çakılır bakışım dudaklarına da dınlemek değıl Sadece opmek opmek opmek dılenm Yoksa Aktı göz yaşlanm ruyamda mısın •> Aktı katıksu kcsıt goz yaşlarım Idılsı meleksı tocukluğuma Yuce, aklı havada genelığıme Olgun erkek çağınıa yengılcı çağma, Aktı kutıksı/ ktsıt goz yaşlarım Yok, yok Elıııı tutuvorum ya Nertyt Yaşıenko m nereyc kayboluyorsun'' Hcnu7 crktn henıi7 crktn daha1 1 loro/ otııvor Tanrı m1 Fcnccn.dc kı/ıllıgı sabah guneijinm Nueyekayboldıın 1 Ah1 Dur Ya^ıenko'm benım' Ben mutsu/um lş,rc kız boyle oynaşır sevdığıyle, Ko^turur pe^ı sıra haykırır du^er yerlere, Bu dıiijU^unt acısının scsine Cîelıp toplanır bır ınsan vıgını Dualar okuyun1 dıyt bağırır avam Ruhu buıal ıiıla olmalı Ya^ıo olmalı kaıu^ıa sının yanında A^ıktı on ı sağhf*ında Ve ben bunıı dııyuyoıum ve ben buna ınannoıum Ağlı\or vc dıı.ıLıı okuyoruııı Dınlc a kı/cağlzım1 dıve bağırıvor guıuhtan Uyku Tcrk Ltıııek /orunda kalsan da benı sevdığındckı kalbı de^ı^tırmevcceksen terk ederken bıle ııznıck lsteme benı ve avnlıktan bahsetme avrılırktn1 Kederlı yarından bır evvelkı ak^amdan son bır an dah ı akıp gıtsın ok^ayışlarla sev«)tnlcıın avıılık vaktı gelıp cattığında, bııkac damla/chıı veı bana Yapı^tıracagım dıuiaklaıımı tludaklarına ıstemem kapavavım go/ kapaklarımı, olum benı benden alııken bırak saadctlc u\ııvı>ım asıılaıca operken yanaklaı ını go/lcımı. bakaıken Gunler belkı cok seneler sonra Yıkıl Cit Karşımdan Yıkıl gıt karşımdan1 Derhal ıtaat edenm 1 Yıkıl gıt kalbımden' Ve ıtaat eder kalbım dahı Yıkıl gıt hah/anıdan1 Yo1 Ne benım Ne senın hafızan dınlemez bu emrı Nlce ıraktan duşerse onea uzıın oluşu gıbı golgtnm Mattm çembtrı onea gtnış kuşatatak çevrtnı Nıte ırağa kataısa şahsıyttım Karaıtacak lıafı/anı onea kalm bır şalıvla mattmın Hcı yerdc ve heı vıkıl Stnınle agiadığım stnmlt guldugum Yanında olaeagım hcı vcıele vc elaıma Bırakmışım zıra her yerde tanımdan bır parta SAYFA 25 823