Katalog

ladı Bır arkadaşımın eşt de telefonda tıkanıp kaldı Çok kışı romanı elındcn bıraktığını soyledı Sızınkı ağlamak dcğd, bır sanat yapı tı karşısında duygu boşalması bclkı de Ağla yabılmek de oylc sıradan bır duygu sarsılma sı sayılmamalıdır Goıuyorsunıız, kıtap bo 1 yunca yazarının gozyaş,ı da pek kurumuyor Ardından bır ıtırafta bulunuyorsunuz Bu \t vgı yoksunlug'undan olacak çocuklug'ııından ben yakın gorduğum kadmlara sınır\ız yucelt me duygusuyla bag~landım ' Itıratta bulunmuyorum, belkı de çocuk yaşlatımda ana kucağından ayrı kalmanın bendt yarattığı bır duyarlık daralmasını dıle getırıyorum Gençlık vdlanmda duygusal bo yutta algıladığım bu gerçek, yetışkınlıkle bı lınce donus, tu Kadını yuce sayışım, bedenın de guzellığı taşımasıyla ılgılı değıl Kadın, to humıı besleyıp dolyolıında can uretendlr Ben, ınsanoğlunun ılk tanrısallığı kadında gorduğu kanısındayım Bunca ezdmesıne karşın, yıne başkaldırının oncusu kadındır Havva olmasaydı, erkek, cennet kapısının ko lehğıne bdınçsızce katlanacaktı Kadın, erke ğe yalnızca unselhğın ladını tattırınadı, ure yıp çoğalmanın bılınunı de kazandırdı Ita lıkle yazdmış < umlelerdcn bırıne daha dıkka . tuıızı çekmek ısteııın Guzellık kaynağım Hazlarımın cennet kuvıısu ' Yalnız o mu, değd elbette, ama o dd' Sanat dallarının tu mune bakın, hangısı kadına, kadınının gızı ne yonelmez'* CENÇLİK HEVESLERİ Gençlık yıllarınızda "Bluzu nar <,u,eklt kız afıyaka atmak ıçın zebella (ırtyarı) gıbı bır Amerıkalı çavuşun verdığı uçlu sıgarayı tuttu n rek onundt n geçme senaryosunu ktsa da ol \a anlalmantzt ntıyorum Romanda yeterınce anlattığımı sanıyo rum Yıne de bır ıkı noktayd değıneyım O sıralarda Amerıkalılar, "Banş Gonullusu' adıyla Anadolu'nun her yanına dağılmıştl Gorunuşte kultur hızmetı verıyorlardı Gız lı amaçlarını bılen yoktu Taktıklerı, Anado lu'da bır Turk gıbı yaşadıkları goruntusu ver mektı Halkımız daralınca gızlı amaçlıların oyunlarını yutmuyor Aradan çok geçmedl, 'gonulluler'e, Anadolu'da gonullerınce fmk atma olanağı tanınmadı Ben de araldrrnda olmak uzere, onlarla konuşup Ingılızce oğ renme scvdasına kapdmıştdc Onlar ellerın de teneke bıraldrla dolaşıyorlar, her marka dan uçlu sıgara ıçiyorlardı Gençlık ışte, he veslerımız bızı korleştırmıştı Dudaklarım da uçlu sıgarayı gorunce, uzaktan uzağa ılgı duyduğum lcızın benı onemseyeceğımı san mıştım Dıpnotta da açıkladığım gıbı, o go runum bugun bıle utançtan yerın dıbıne sokuyor benı Tore konusunda sız de epey stkmtt çekıyonunuz 'Tore, 'nasıplı' kıza dokunmamayt gereklınyordu Ama, tenın tene değmest tore morc dınlemıyordu (c 56) Başka bır yerde de ak bıleklerını gordu ğum bır kızı anlatırken, anam, "O gozel (gu zel) gelını gormuşsun sen ' dedı, 'yedı mdhallede onun gozellığını soylemeyen yok, sakın ola, o yana bakmayaMn, gışısı (kocası) esker (asker) onun'' (s 48 49) der 1 ore gereğı, ten'e dokunma bır yana, guzellığı gorme bıle hoş karşılanmıyor Anımsarım, benı erdem lı saymalarının bır nedenı de, bır kızla karşı laştığımda, onun yanından başımı onume eğıp geçmemdı1 'Tore' adı altında, îçtensızlığı, guvensızlığı anlatır bunlar Belkı bunld rın da etkısıyle, en iclenlıksız kadınlar karşı sında, ıçımdekarabasanlargıbı dolaşan alda nışlara uğradım Kadına besledığım o yuce duyguyu koruyorum, ama onarılmaz duş kı rıklıklarının benı kotumserlığe surukledığı de oluyor Fılız t bulana dek dolambaçlarda kara sevdalı esı arayıp duruyorsunuz Pekı ntçın kara sevdalı a ' Bunda şıırsel bır soylemın etkısını ara maktan yanayım Ldgar Allan Poe nun "An nabell Lee" şıırıyle beslenmış bır kuşağız bız O şıırde gcçen 'Sevdalı değd, kara sevdalıy dık / Ben ve Annabell Lee" dızelerı yureğı ınıze ışlemıştır Bız sevdayı bedende algllama ya alıştırdmadık Sevda bır soyutlamaydı bız de ozellıkle de bcnde I uzulî'ye hayranlığı mın derınlığınde yatan da buduı Onunyuzunun aylası gornntntzığnenın uıuyla gozumun n kosevnc yazılmıştı o ba rta s£ vgımm emanetıydı Bıraşk/sevgı anıak bu kadar tçten/duygu/u \ozlerlt ıfade edılebı hrdt Rorrıanı duyarlıklı boyutlanyla kavrdmış C U M H U R İ Y E T K İ T A P olmanız benı çok sevındırdı Bu soz, Bınbır Gece Masallan'nda sıkça geçcn bır sozden uyarlamadır Bmbır Gece Masallan'nın ede bıyatımıza kısaltılarak çevrdmış olması bıztm ıçın buyuk kayıptır Rahmetlı Alım Şerıf Ona ran buyuk enıek vercrek bu de\ eserı çevır dı Masalların tıımu çevrılıncc gordıık kı, bu kıtap dort bın sayfayı buluyor Orıent' soz cuğunc açddık gctırerek Bınbır Gecc Masal ları nınoncmıneılk, Borges dgımı çektı Oku mam aylar surdu Ama 'or' (altın) kokunden tureyen 'Orıent'ın (Doğu) ne olduğunu da anladım Bır yandan esır pazarlarında satı lan bır yandan şahları, padışahları kula ko leye çevıren kadının gerçeğını bu eser oğret mıştır bana Aşkı duygusallık boyutunda ya şayan bır kışı ıçın Bınbır Gece Masalları bu lunmaz bır hazınedır Sıze 'Bır aşk/sevgı an c.ık bu kadar ıçten/duygulu sozlerle ıtade edı Iebılırdı " dedırten, Bınbır Gece Masalla rı'nın engın duygu kulturudur INSANİ ZAAFLAR Fılız e olan ılgınız tutn Çortım da ağızdan ağza dolaşıyor O sıralarda konuyla ılgılı okul mudurunden ınektup alarak nakıl t dılmeye uğrajilıyonunuz Sızden dınleyılnn devamı nı Devamı, kıtaptaneanlattıysamo Onaek lenetek başka bır $ey yok Burada uzennde durulacak her ayrınü kıtapta da var Antak, başımdan geçen olay, o zamankı yonetıcüe rın bır gencı duyarlılıkla ve hoşgoruyle koru duklarını gostermeye yetıyor Çorum îlkoğ reımen Okulu'nun kırk ıkı yıl oncekı mudu ru Huseyın Funcer'ı bu vesıleyle de rahmet le, saygıyla anıyorum Romanın ortalannda Fdız'lc iabah kar}t la^nayı beklerken 27 Mayn thtılalı buna en gel oluyor Saltr aralannda 27 Mayıt ıçın sap tamalar yer alıyor "Yasuada yargılart başla mtşlı Hukukçular hukukun gereğtnı yertne getırmeyı savsaklayıp guçlennt 'tnsant zaa/lar' uzennde gosterme yolunu teçmtflerdt " Yargılamdlar sırasında benı ıncıten, bır ul keye başbakanlık, bakanlık yapmış kışderın azarlanması, onlarla alay edjJmesıydı Suçsu2 değıllerdı, ama demokratık anlamdakı hu kuk duzenı onları da korumdk zorundaydı Hukuk, hıçbır savcıya, hıçbır yargıca sanık lara kışısel davranma hakkı tanımaz Bu go ruşler doğrultusunda tartışmalara katılıp ıh baredıldlfiırnıçınrnahkemeyeduştıırn Sıcak gunlerde korkuya kapılmadım değd Sonun da dava aklanmayla sonuçlandı Fılız le nıkâh lanacag'tnız gunun sabahında askert mahkemede sorgu lamyorsunuz Ney se kı, askerı bâkı mı ıkna ederek ser best bıraktltyonu nuz Kıytlan nıkâ ba ılışkın ıkı ozde wz ılkı Çe hov dan oburu Orban Arkan 'dan ^ımdı evlendınız, artık bekar deg'dsı mı ' / 'Evlılık kır çtçeklerı arasından geçıp ormanın de rınltklt rıne dal maktır Kanımıa Arkan mkıstzeda ba uygun, nederıı Dedığınızdoğ ru Gerçekten, kır çiçeklerı arasın dan geçtık, orma nın derınlıklerıne daldık Romanda da anlatıklığı gıbı, ne yazık kı oradan çıkamadık Vt Fılız ın bas talıkla boğujtuğu bolumltr hu do nemde mutluluğu artık en ufak jey lerde aramaya baj lıyorsunuz Ne durumda olursa olsun, ınsan son ana kadar umudunu yıtırmı yor Bendeoyleol madı, umudun al 75 1 datıcdığını tok erken anladım "Kor ol, 1 umut " dıve başkaldırmam bundan Romanın \onlartnadoğrugeltrken Fılız'ın kamtr teşbnı keunlt}tıg'ı gun yemek ma^a unda wylt dıg"ı sozden dakıkalarca gozumu ala mıyorum ve nt yazık kı sayfayı gozyajlarımla ıslatıyorum Ab stvgılım toprak btslenme mısı dt kabuleder, toprağın gerı çeptrdığı var mı'" Olum gcrçeğı, yaşamı belırleyen her şeyı derınlığıyle kavrıyorsunuz Kıtaba yonelık soyleşıyı sızınle vapmam benım i(,ın buyuk şans Bana benım ayrımında olmadığım ay rıntılanbıledıı^Luıdurttunuz Busoz, Anado lu msanının gen,ekçı tanhı kadar etkdı Ve bu, bır Anadolu kadınının ağzından tıkıyor Roman sonlaruyıct duygu yoğunluğunun burundug'u sayfalarla dolu Halta nr/bu yuz den ılerlt mt janu zor oluyor bende de oldu lu gıbı Bu sorunuzla da onemlı bır noktaya de ğınıyorsunu/ Aynı durumu yaşayan çok kı şıyle karşdaştım Bır okur Okumaya korku yorum,' dedı, bır başkası 'Ben okumaya da yanamıyorum, sız yazarken neler çektınız^' dedı Romanın bu yonunun sızı de etkdemış olmasma şaşırmadım Anlıyorum kı, sız, ro manı kendınızden çok şey katarak okumuş sunuz Bu, sorularınızın duzeyınden de bellı zaten Olumun Golgesı Yok'tı melodısıne dalıp gıttığımız bır muzık yapıtı gıbı dlgdıyo rum Insanı konunun ozune hemen sokan sesler, ardından mışler çıkışlar, sonuca ya yu muşakça va da sertçe \anş Olumun Golge sı Yok'u okurken dk soztukle son sozcuk ara sındakı yol hızla almamıyorsa, roman tat yı tımıne uğrar Sız sormadınız ama, ben soyle yeyım, Olumun Golgesı Yok'u ayakta tutan dılsel soylemıdır Romanın dk sayfasını belkı elL kez yazdığıma sanırım kımse manmaya cak CEÇİCİ CARELER Kıtapta da geçen Albert Camus'nun "însanın zamanla alışamayacağı act yoktur" sozu nun stzdekı yansısı nedırşu zamanda* Sevgdı Erdem, ınsan alışan yaratıktır Masalını Yıtıren Dev'ın bır yennde, atıyı aynı şıddette duyumsayan bır ınsanın kısa sure sonra çddıraLağını soyluyorum Zaman he kımdır, acıya bır çare buluyor Ne var kı bun lar geçıcı çarelerdır Bu kıtabı yazıp bıtırdı ğımde, kımı arkadaşldr, 'Artdc boşalıp hafif ledın,' dedder Oysa tam tersı oldu, daha da doldum, geçmış, başka bır canldık kazandı duygu dunyamda Eşımın olumunden sonra ağlama nobetlerıne tutulurdum Nobetler aralanmıştı Bugunlerde yıne voğunlaştı De mek Camus'nun dedığı olmadı, alıştığım 'atı' değd, benı oyalayan dunyanın hallen vt sızbıç yalnızbırakmaiamzda yaşam da Fılız ı o sızı yalnız bırakıyordu Umudun aldatut bıravuntu oldug'unu zamanla anlıyor sunuz Adını şımdı anımsayamadığım genç bır şaırın bır dızesı kalmış aklımda Aşağı yııka n şoyle ıdı ıçerığı Ben olunte sız yalnız be nı yıtırdmız / Oysa ben tumunıızu yıtırdım " Sevdığını vıtıren, onun duygu sorumluluğu nu da omuzlar Ydlnız bırakmada bır dulem var gıbı goruluyor tkdem valnız kalanla yal nız bırakdan kışı arasındakı duygu ortaklı ğından doğuyor Bunun artalanında duygu paylaşımı da var Olum, bana umudun ylkı mı oldu Fılız ın olumunden sonra ıte evlılık tanı mmızdeğışıyor "Evlılık, bırtukenıst başlama torentnden başka ntdır ku' Bu sonınuzu yanıtlarken, bana ozgu ol duğıınu sandığım duygu sarsdmalarımı dde getırmek ıstıyorum Duğunlerde gelın gor duğumde hıçkınklarımı tutamam Bır anda gelının butun yaşamı gozlerımın onunde can lanıverır Işın ıçınde lcan var ya kan duşun cesı boğar benı Zar ın yırtdmasından doğan bır ıkı damla kandaıı ote bır şeydır bu' 'Zar'ı korumanın altında kadın kışdığının uzun ta rıhı yatıyor Sorunuzun bır yonu bu, doncı yo nu ıse dahagerçekci bıryorumu gerektınyor Hayat ağaunda uç evre var Doğum, evİen me, olum Olum tukenışse, evlenme, bu tu kenışe da kışının bırlıkte adım atmasıdır Insanoğlunun bu en mutlu gununun boylesıne kotumser bır bakışla yorumu tuyler urpert mıyor değd, ama sorunuzu yapaylddar sergıleyerek karşdamak ne dercce tçtenlıklı olur du> DİRENCİN KAYNAĞI Pekı su sıralar zamam nasıl geçmyorsu nuz? Yazmakla Acıya karşı ınsan dırencının en buyuk kaynağı sanattır, yazıdır Insanın sanattan, yazıdan başka sığınağı yoktur Be ethoven, Schubert, Vıncent van Gogh, Kaf ka, Celıne, Musd gıbı sanatçdarın buyuk ya ratdarına bakalım, hepsının dıbınde buyuk acdar yatar lyı kı, ınsanlığm acdarını gor mezden gelen çıkartdarın oyunlarını bozan duyarldar var şu yeryuzunde' Belkı onlar, ın sanlığın 'hayvanlaşmış ınsardar çağı' gıbı bır karanlığı yaşamalarını onleyeceklerdır Ba tı'da ve bızde yazdan bırçok romanı ele ala lım, yazarlık, ınsanca olan her şeyın onunu kesmenın aracı oldu Medya adı altındakı çırkeflıklerı de soylemeye gerek bde yok Bu kttabın sevgıye değer vermentn ne de mek olduğunu kavrayabılmek adına herkestn okuması gerektığını duşunuyorum Ne dersı Bana gorc de verınde bır onerı' Sanat adı altında sergdenen duzeysızlık, gerçek sana tı oldurduğu olçude, ınsanın en yuce duy gusu olan scvgıyı de yolundan sapıırıyor Sı zın onerınıze gelınce, bu kıtabın yalnızca 'sevgıye değer verme' açısından değd, sev gısel duyarlddarımızı algılamada da derınldc lerı olduğunu duşunuyorum Kıtapta, bır sevgıye tapınma duzeyınde bolumler vdr Ilerlde bır bılım dalı olarak doğacak sevgı kazıbdımı, en çok bu duyguyu ortaya çıkar maya yonelecek Bu romanınız ıçın yapılan eleştırılerde tek ekftklık olarak, anlattlan yıllardakt Turkı ye'nın arka planının bıraz ıbmaledılmıs oldu ğu gostenlıyor Bunu nasıl değerlendtrtyorsu nuz' Asuman Kafaoğlu Buke, yukanda soz konusu ettığım yazısında bu eksddığe 'polı tık'sınırlamasıyla değındı Yorum una" ama tabu romanın merkezıne Fdız'ı ve ona duy duğu aşkı aldığı ıçın konuyu bu noktalara çekmek doğru olmayabdırdı ' yargısını ekle mesı benı rahatlattı Romanı daha yayıma gır meden okuyan dostum Emın Ozdemır, çok haklı olarak, eksıklık gıbı gorulen bu 'arka plan'ın ayıklanmasında uvarıcı onerılerde bu lundu Ayrıca, dar donemlerın romanını yaz ma yolunda «,aba gostcıenlerın anlatılaunı toplumbdım kıtabına donuşturup sağda sol da bdım onderlığı yaptddarı, okurun yaban cısı değddır • Olumun Golgesi Yok/ Adnan Bınyazan/ Can Yaytnları/292 t SAYFA 5 " Acıya karşı Insan dlrenclnln en buyuk kaynağı sanattır yazıdır Insanın sanattan yazıdan başka sığınağı yoktur " SA YI