Katalog

Başaran, bu şiirlerinin eskimesini, unutulmasını isterdi Başaran, savaşların korkunçluğunu anlattığı bu şiirlerinin eskimesini, unutulmasını kimbilir ne çok isterdi. Ama olmadı. Dünya her geçen gün Troya'dan da beter bir dünya oluyor. Dünyanın "uygarları", (!) barbarlarını mumla aratıyor. 7 yıl önce Çınar Yayınlan'ndan çıkan Koca Bir Troya Dünya adlı şiir kitabı bugün yine güncel. Güncelliği yalnızca Troya filmi nedeniyle değil ne yazık ki... Ortadoğudaki ABD'nin ve Israilin eşzamanlı ve eşgüdümlü olarak uyguladıkları soykırıma dönüşen yeni cinayetleri, katliamları, iskenceleri nedeniyle. 1 Yeniden 'Koca Bir royaDünya' şey yok gökkubbenin altında. "tnsan hâlâ insan olamadı." Birbirini boğazlamaya devam ediyor. Troya'da pürtüklü taşlarla yapıyordu bunu, bugün akıllı fiizelerle yapıyor. Başaran "Koca Bir Troya Dünya" şiirini yazdığında O'nun insan yüreğini isyan ettiren Bosna'daki insan kıyımıydı. Çag deg*ismis silahlar da Sürüp gıdıyor hâlâ kusatma Bu kez daha çılgın saldtrgan siirüklüyor Hcy dağlar yaralı Rumelt dağları Bosna dtrenıyor düşlii Srcbrcnika Bebestnt emzırirken vurtdnııts gelin Yollarda dökülcıı göçnıenlertn Gözlcrı yanmış yıkılmn, kcntlcr Daha ne kadar siirccek lalaıı Kaztlırken böğrıiııdc loplıı gömütler Senın ellcrin nıı bıtnlar Avrupa Çırpımrken her çalıda bir yürek Setıin gözlenn mı bunlar Nası bakacaksın yüzüne tarihin Ah dünya koca bir Troya Yasamı savunan Hektoru Her yanda kanlı araba Ne zaman insan olacak insan (Koca Bir Troya Dünya s. 10) lı fiizeler, atom bombalan, temsili savaş projeleri. Etki alanı sadece kullanılan bölgeyle sınırlı kalmayan, atmosferle birlikte tüm dünyayı "vuran", hiçbir şekilde savunma yöntem ve araçlan geliştirilemeyen son nükleer silahlar." "Ilerde bir gün" dediğimiz "gün", çok bekletmedi, çabucak geldi. Dünün kimyasal silah tüccarı Almanya, Fransa gibi ülkelere bile "Bu kadar olmaz " dedirten dünyanın en haksız savaşını (değil) saldırganlığını gerçekleştirdi Irak'ta Amerika. lnsanlık Hitîer saldırganlığını milyonlarca insanın canı karşılığında, sakat kalan milyonlarca beden, yıkılan binlercc \iıva, ölen ya da öksiız kalan bınler ce çocuğun yaşamları karşılığı ancak Sovyetlcr Birliği'nde (Rusya'da) durdurabildi. mutluluklar ve acılarla yaşar. Ikinci katta evrensele ulaşır. Toplumsallaşır. Üçüncü evrede yeniden tekillik başlar, ancak bu tekillik sonsuza kavuşan bir tekilliktir. Bu tekillik, ölümsüzlüğün kendini gösterdiği tekilliktir. Olümsüzlüksc, dünyada en geniş bilince ulaşmış olmanın getirdiği ölümsüzlüktür. Başaran'ın bu üç katta çile çektiğini görüyoruz. Aydınlanma savaşımının ateşini canlı tutanlara adadığı kitaplarından birini, daha çok o ateşe canını atan kızuıa (Deniz'e) adıyor. (Sekiz yıl önce canından bir parçasını bu ateşe verdi.) Yol boylartndaki söğüller gibi Çenttk çentıktır benım yaşamım Acıların kör bıçag'ını denedıler gövdemde Dallarımda ktrağılart Kızgın demirlerle çızıldi / Alnımtn haritası Ki daglanmtş yanlanm sızlar Ah benı taze derılere belestnler (Sis Dağının Başında Borana Bak Borana, s. 18) Onun çektiği bu acılar, Yunan mitolojisindeki, insanlan açlıktan, soğuktan, karanlıktan kurtarmak için Güneş Tanrısı'ndan ateşi çalan Prometheus'u anımsatır. Tann Zeus, güneşinden bir parça çalıp insanlara verdiği için Prometheus'u Olimpos Dağı'nda bir ağaca bağlatarak beynini kartallara yedirir. Ölünce dirilterek, bu işkenceyi sayısız kez sürdürür ACILI YAŞAM Başaran'ın "Çentik çentik yaşamı", "acıların kör bıçağıyla," "kızgın demirlerle, kırağılı dallarında ve alnında çizilmiş." Bu acılı yaşamın çok yakın bir tanığıyım. Onun bu acılarını, Promete'nin çektiklerine benzettiğimi, bir gün kendisine anlattığımda bana "Çok abartıyorsun" demişti. Düşünüyorum da hiç abartmı^ sayılmaın. Çünkü Prometheus, hiç değilse uğrunda öldüıülüp öldiırülüp dııiltildiği insanlar tarahndan suçlanmıyor. Başaran ise, öncelikle çok sevdiği köylülerince "çentik çentik" edildi. Ters bilinçlendirilme sonucu. Bu anlamda Türkiye'nin tüm gerçek aydınları bir Promethev'tur. Onlar, insanhğı kurtarmak için taşıdıkları ateşlerde yandılar. Adlarını buraya özellikle yazmıyorum. Anılar daha çok taze. Yandıklan yangınların dıımanı bulutlara değmedi. Onlar ülkeınizın ışık taşıyıcılan, prometheusları. Keşke, insanlığın kurtuluşu için gerçek aydınlann yanmasına gerek olmasaydı. Dünya bir Troya olmasaydı. Başaran'lar Prometheus olmasaydı. O zaman dünya Başaran'ın istediği dünya olurdu: Sürebtldıg'in kadar toprak Sarabildığın kadar kadın bu dünya Güvcnebildiğın kadar dost Düşünebtldığin kadar güzel Yasayabıldıgtn kadar Dünya (Koca Bir Troya Dünya, s.9) Oysa, güzel insanların, gerçek insanların ermiş yüce kişiler gibi birer birer uçup gittiği bu Troya'da Sabahattin Ali dedikçe "insan olmak haysiyetime dokunuyor." Başaran'ın son kitabı "Koca Bir Troya Dünya", "Ne zaman insan olacak insan", "Daha ne kadar sürecek talan" sorularını yüreğinde acıyla, kendisine ve çevresine soranlar için önemli bir kitap. Bu Troya'da "insan"sız ve kitapsız yaşanmaz. Sağolasın Başaran. Acımızı en iyi sen bildin... Eline, diline, yüreğine sağhk... • Koca Bir Troya Dünya, Başaran, Çınar Yayınları.Kasım 1997 Haluk Gerger, Nükleer Silahlar, Barış. Eğitim. ABC Dergtsı Sayı: 6, 19X6 Afşar Timuçin, özgür Prometheus. Insanctl Yayınlart, 1997 TİKSİNDİREN İŞKENCELER Bugün Hitler' in yerini almaya çalışan ABD'yi ve Buşu, (Israil'i ve Şaron'u) öldürücü silahlarla kavrulmuş kaç insan 1 bedeni durdurabılırr Işkencelenni, caniliklerini, canavarlıklarını, insanlık dışı iğrençliklerinı gösteren kaç resim, kaç film karesi durdurabilirr'Troya'da 3000 yıl önce taş baltalarla savaşanlann aklına gelmiş olabilir mi uygar (!) Batı'nın ve ABD'nin tiksindircn iskenceleri... Bu nedenle ve ne yazık ki gerçekten de yeniden "Koca Bir Troya Dünya". Keşke olmasaydı. Başaran'ın savaşın kendisi kadar insan yüreğini parçalayan şiirlerini anınısamasaydık. Olmadı. ülmayacak da. Çokuluslu şjrkederin dünyayı paylaşma hırsının önüne geçilemedikçe Başaran'ın bu şiirleri de ne yazık ki hiç eskimeyecek. ("Bende bir ben var benden içeri" diyen Koca Yunus gibi) Bu dünyanın içinde bir de Başaran'ın dünyası var. Spinoza buna yaşamm üçüncü katı diyor. Ona göre yaşamın üç katı vardır. İnsan birinci katta tekildir. Ailesiyle, ailesine ilişkin O FerhatÖZEN roya, bugünkü Edremit Körfezi ile Çanakkale arasında bulunan antik bir kent. I. Ö. 1200 sıralarında ilk çağın toplumlarından Troyalılarla Argoslular arasında çıkan ve Homeros'un ünlü destanı Ilyada'da destansı öğelerle uzun uzun anlatılan "pürtüklü taşlar"la yapılmış, tarihteki ilk büyük savaşın geçtiği ycr Troya. Savaşın tarihsel gerçek nedenleri kuşkusuz başkadır. Fakat destana göre, Troya kralının oğlu Aleksandros'un, Isparta kralının karısı Helene'yi kaçırması savaşa neden olur. Argoslular, Akha krallarıyla birleşip Helene'yi ve birlikte görürdüğü malları kurtarmak için Troya'ya yürürler. Anadolu kralları da Troya'nın yardımına koşarlar. Böylece Troya Savaşı, Batı'dan gelen birleşik saldırıya karşı, Anadolulular'ın birleşik savunma savaşı olarak gelişir. Troya savaşının en önemli özelliği, üç bin yıl sonra, aynı topraklarda, Çanakkale savaşlarında adeta tekrarlanmasıdır. Ve o gün bugün değişen bir T Başaran'ın savaşın acımasızlığını işleyen şiirleri son derece çarpıcı bir benzetmcyle Koca Bir Troya Dünya adıyla yayınlandığında yeni Hider özentili saldırganlık, Yugoslavya'da soykırım uyguluyordu. O zaman şöyle yazmıştım: "Koca Bir Troya Dünya" için: "Kuzeyimizdeki bu savaş cinneti şimdilik geçti. tlerde bir gün yeniden çıkarılıncaya kadar taş baltalar toprağa gömüldü. Ama Güneydoğu'da, Ortadoğu'da cinnet hâlâ sürüyor. Oluk oluk kan akıyor, trilyonlar açlara değil, silah tüccarlarının kasalarına bırakılıyor. Vc silahİanma yarışı tünı hızıyla devam ediyor. Bir taraftan Los Alamos'ta atom bombası üretilirken, diğer yanda bombayı atacak personclin eğitimi (şartlandınlması) devam ediyor. Atom başlık Başaran. Sükran Kurdakul. Vedat Cünyol birlikte... SAYFA 14 C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 7 5 1