Katalog

O K U R L A R A Nezıhe Merıç edcbıyatımızın devlennden bırı Yazarhk ya^amı ve yazın yaşamının ıçındekı etkın davranışlarıyla hep onde olmu) bır ısım Merıç, yuların bırıkımı olan amlanmnın bır bolumunu 'Çavlanın îçtnde Sestzce' adıyla yayımladı Anadolu'nun çeşıtlt kentlennde geçen çocuklugunu ve yazma durtulennın olu\umunu, yazın yaşamında tanıştığı yazar ve yayınaları nefıs bır dılle anlatan Menç'le bır konuşma gerçekle^tırdık Bırsen Ferahlı da Merıç'ın amlarını değerlendırdı ElıfŞafak, ılk romanı 'Pınhan'la dıkkatlerı uzerıne çekmış, ardından gelecek yapıtlarının edebt açtdan onemlı yapıtlar olacağtntn ıpııçlarını vermUjtı Bugun geldığı noktada edebıyatımızın onc mlı adlarındıin bırı olarak duruyor ElıfŞafak Erdem Oztop, hlıf Safak'la romanlarını ama ağırlıklı olarak son romanı 'Araf'ı konuştu Otner Nacı Soykan Mımar Sınan Unıversıtesinde felsefe profesoru Başlıca çali!,ma alanlan bılgıkuramı, varhkbılım, tarıh, toplum, dılfehefesı, etık ve estetık Soykan felsefe uzerıne yaztlartnı, konu^malarını altı kıtapta topladı Soykan'la bır konuşma ve yapıtlarını değerlendıren bır yazıya yer verdık Bır de ozur Geçen haftakı sayımızda bu koşedekı yazıda Adnan Bınyazar'ın romammn adı yanlışlıkla "Olumun Adı Yok" olarak yazılmii Doğrusu "Olumun Golgeu Yok" olatak 6 sayfamızdakı n sım altında ı\e Adnan Bınyazar'ın adı Adnan Ozyalçıner olarak yazdmıs Yazarımtzdan ve okurlarımızdan ozur dılerız Bol kıtaplı gunler "Soğukkanlılıkla" çok etkileyici bir kitap. Çevirisi de çok güzel. Amerikan günlük yaşarpını, hatta Amerikan ruhu denilen şeyi hissediyorsunuz kitabı okurken. Asuman KafaoğluBüke Yazın Sanatı T ruman Capote yazarlık ya şamı boyunca çok sayıda tartışmaiara neden olmuş vc rcnldı yaşamı ıle ılgı çck mış bır yazardır Soğukkanlılıkla" adll romanı 1%6'da yayımlandığın da buyuk yankı uyandırmış vc yaza rına para vc un ka/andırmıştı Bu ro manı hep okumak ıstemıştım, yenı Turkçe çevırısı gorunce çok scvın dım 'Soğukkanlılıkla vazaı taıafm dan nonhctıon novel' dıvc adlan dırılan ytnı bıı tıırun ılk habcrcısıy dı (aslında |ohn lleıstvın tkıntı Dunya Savaşı nda bır şehrın bom balanış oykusunu anlatan Hıroşı ma" (1946) adlı belgesel ıomanı gıbı Capotc'dcn oncc bu turde urun verenya/arlarolmuştııı ama bclge scl roman dıye çevırebıkceğımız turun ısım babası ( apote olduğu ıçtn, turun yaratıcısı da o sayılır ) BELCESEL ROMAN Belgesel roman gerçekte vaşan mış olayların anlatıldığı, kahraman ların yerıne olayları yaşayanların ta nıklıklarının kullanıldığı bır turdıır Aslında bence belgesel roman para doksal bır deyış, "yuvarlak uçgen" der gıbı Ingılızce kullanımında da aynı şey goze çarpıyor, "nonhctıon novel" yerıne "nonfıctıon fıctıon" denıldığınde, kurgusu olmayan kur gunun tazla bır anlam taşidığını soy lernekzor Ama " Soğukkanlılıkla "yı okuduktan sonra "belgesel roman" ycnı bır anlam kazanmaya başlıyor zıhnımı/de romanda olabıkcek ba zı ozellıklerı taşıması ama a\nı dere cede belgesel bır tanıklık olmasıyla ıkı turu bır araya getırdığı gorulu yor Iruman ( apotc ozellıkle bu kı tapta tum olaylara bcllı bır mesafe den bakma\ı ılke edtnmış aynı ro manın başlığı gıbı Capote de "so ğukkanlı Kıtap Kansas'taçokvar lıklı bır aılenın fertlcrının hapısten yenı çıkmış ıkı serserı taralından ol duruluşlerını anlatıvor Bu olay ger çektcn 1959 yılının kasım avında ya şanmış ve basın zamanında bu cına vetlere çok ılgı gostermıj; ( apote kıtabın ılk bolumundcka tıllerle kurbanlar aı asında mekık do kuyan bıı tarzda dakıka dakıka ne yaptıklarını anlatarak başlamış Bu bolutn tam anlamıyla bır romandan alınan zevkle okunuyor katıllerın yaptıkları ıle kurbanların eylemlerı nın ortuşmelerı, bırınden dığerıne sıçrarken Capote'nın zekıce bağlan tılar kurması kitabı tam bır roman tadında başlatıyor Orneğın, katıller den bırı dığerını çağırmak ıçın kor naya bastığında (s 25) aynı anda kurbanların evınde telefon çalıyor ve kurbanlardan bırı dığerını çağırı yor Bır bolumu bıtırııkcn bıraıa banın korna sesını duydu' ve dığer bolumu başlatırken ' tanıam, duy dum senı" so/lerı katıllerle kurban ları bır an ıçın okurun kafasında ka rıştırmasına neden oluyor Aslında butun bu bırıncı bolum boyunca yazgılannın nasıl ıç ıçe geçtığını ve kaderlerının ne denlı kuçuk detaylar uzerıne kurulu olduğunu gormemı S AYI 7 52 Soğukkanlı zı sağlıyor Kıtabın ılerkven bolum lerınde de en ufak bıı davranış ka tılleıı vazgeçırebılecck dıve hısset meye devam edıyor okuı Uk bolumdekı katıllerden kur banlaıa sıçrayan anlatım aynıa nc denlı farklı dunyaların ınsanları ol dııklarını da gormemızc varıvor Bır \anda \aılıklı başarılı çalışkan ve aşırı dındar Amerikan yuksek sınıtı nı çok lyı temsıl cdcn bır aıle var Bu aılenın uyelerı orneğın on altı vaşın dakı' kasabanın go/btlugı Nanty aynı zamaııda htr \ıl tn ı>ı turta \a nşmasında nıavı kuıdck kazanıyoı Nancy nın annesı Bavan ( lutter ISL genç kızlığında guzellık kralıçesı ol muş hem de kasabanın en ıvı konu şan (bır çeşıt retorık odulıı sanırım) genç kızı odulunu kazanmış bırı Aslında burada ufak bır parantez açıp Amerikan toplumunun bu ku çukodul]endırmeyontcmıu7erınde durmak gerckır Iruman Capote ozellıkle gundelık Amerikan yaşamı nı çok başarılı anlatmış Kendını faz lasıyla hıssettıren rekabet ortamı, ka zananlar ılckaybedcnlersozcuklerı nın ınsanları tanımlamak ıçın nasıl kullanıldığı Capote taıafından nere deyse satça anlatılmi!) Satça dıyo rum çunku bugun Amerıkanı/as yon" dıye eleştırdığımız bu tur gun delık rekaLiLt ortamı kıtabın yazıldı ğı 60 lı vıllarda bır trılenı C apote bu erdcmı katılkıın vaşaınovkulen ıçınde eksıklık olarak sunmu^ Kurban Clutter aılesının tertlerı bırbırı ardına oduller kazanırken, katıller aptal ya da yeteneksız değıl lcrdıı bırı hapıshanede yapılan IQ testıntlen çok yuksek puan almış dı ğerı şıır yazan, kıtap okuyan ve gu zel gıtar çalan bırıdır ama onların Amerıka sı ( lutter ların yaşadığı Arnerıka ık aynı \tı değıldır oıılar hapıshanckrde şıddettın gobeğın de bulunnnış ıkı gençtıı Kuçuk suç lar vu/ıınden gırdıklerı hapıshane dcn potansıvel katıl olarak çıkarlar Kıtapla ılgılı eleştırı vazılarında ( apote nınkatılkrt sıcakbaktığı ve onları suçlamadığı ya7llmış o gun lerde ama gerçekte bu doğru değıl, bu ışten her an va/geçebılır olmala rı belkı katıllerın portresını yumuşa tıyor zannedılebılır ama ışın aslı asıl korkunç olan bu Herhangı bırılen katıl olabılır REALITY SHOVVLARIN ARASI Bu noktada konuya tamamen baş ka bır açıdan yaklaşalım Gcnelde okuduğumuz kıtaplardan, roman lardan etkılenırız kuşkusuz, çok guç lu anlatıma sahıp olanlar bızde de rın ı/ler bırakır ama anlatılan ne den lı koıkunç olsa da bır kurgudur Sı nemada vuzlerce unayet gormemı 7c rağmcn hıçbırı gerçekte goreceğı mız bır teset kadar etkılemcz bızı Sanatın bır kurgu olduğu bılıncıyle yaklaştığımız ıçın en buyuk traged yalar bde bır anlamda "eğlence"dır, bılırız kı oyuncular sahneden ındık tcn sonra cvlcrınc gıdıp yemeklcrını yıyecek ve uyuyacaklar Ama ı^te "Soğukkanlılıkla" kitabı kurgu normları ıçınde olmadığı ıçın burada yazılanlardan okur ba;,ka bır sekılde etkılenıyor Orneğın ben bu naha kapüarı kılıtleyıp kılıtlemedığı mı sureklı kontrol edcrek geçırdım, ayrıca bırkaç arkadasıma kapıların dakı kılıtlerı yenılemelerını oğutle dım Boylesı korkıılu bır mh halıne gırmemın tek nedenı Soğukkanlı lıkla" kıtabını okııyor olmamdı Kansas takı cınavctlerden sonra ka saba halkının îçıne duştuğu korku sancıları bır mıktar okura yansıyor Tabıı bır soru takılmaya başlıyor aklımıza ger<,eğın bır kurgu hava sında sunulması hakkında ne duşun mclı' ( apott bu turun babası ol makla ovunuyordu ama ovunulecek ya da yuceltıkıek yanı var mı bu tu run ? Televızyon kanallarında son yıl larda çok moda olan gerçeklığı kur gu bıçımınde veren programların belkı de atası "Soğukkanlılıkla" kı tabı Aıle uyelerını yıllar sonra buluş turan en masum programlar bıle o programlara katılanlarda bence derın yaralar bırakıyor O ınsanların ağlamaları u/ulmeleıı başarısızllk hıssetmelerı, kamera karşısında ol manm verdığı bılınçle yapay mımık lerle konuşmaları tumbunlaı bella sadece pıograma katılanları değıl, seyredenlerı dc yaralıyor Bu nokta da şunu da soylemek gerekır, en çok şıddet kullanan hlm bıle seyırcı ta rafından kurgu olarak algılandığı ıçın bu denlı ctkılı olmuyor, gcrçek liğııı vc yaşanmışlığın kuıgu bıçımın de sunulması, çağımızın çok tartışıl ması gereken hastalığı "Soğukkanlılıkla" gorduğunu/ gıbı çok ttkıleyıcı bır kıtap (.evırı sı de çok guzel Amerikan gunluk yaşamını, hatta Ameııkan ruhu de nılcn şcvı hissediyorsunuz kitabı okurken Ama bır de tabıı bır roman olmadığı ıçın aşırı detaylaı vc tekrar okumak zorunda kalıyorsunuz Cıer çek tanıklıklar her tanığın tekrar tekrar kcndı açılarından aynı olayı anlatmaları kıtabın ıkıncı bolumun den sonra ağırlaştırıyor okumayı Ayrıca bır romanda o/ellıkle de bır cınayet romanında yazaı bır nokta ya dıkkat çekıvorsa bunun daha sonra mutlaka cınajetkrın ço/u munde ıpucu oluşturması gcıckır, ' Soğukkanlılıkla bır roman olma dığı ıçın butun detaylar anlattlıyor ama hıçbırı ıpucu değıl sadetc ger çek hayattakı gıbı kendınden başka bır şey sımgelcmcycn onemsız ayrın tılar • [email protected] Truman Capote ozellıkle bu kltapta tum olaylara bellı bır mesafeden bakmayı ilke edlnmiş, aynı romanın başlığı glbi Capote de "soflukkanlı." Soğukkanlılıkla / Iruınun Capote /çıv Ay\ekcc/SclYayınalık/2004 /419sayfa SAYFA 3 TURHAN GÜNAY etnail: cumkitap@cumhurıyet com tr KİTAP Imtiyaz Sahıbı çağ Pazarlama Cazete Dergı Kitap Basım ve Yayın AŞ'yi temsılen Cumhunyet Vakfı adına llhan selçuk cenei vayın Yönetmenl Ibrahim Yıldız Yayın Yönetmenl Turhan Gunayosorumlu Mudur Mehmet Sucu o Cörsel Yönetmen Dilek Akıskalı Baskı Merkez Cazete Dergl Basım Yayıncılık San veîıc A Ş Barbaros Bul NO 125 BESİKTAS Idare Merkezı Turkocağı Cad No 3941 Cağaloğlu, 34334 Istanbul. Tel 0(212) 512 05 05 c Cumhurıyet Reklam Genel Mudur özlem Ayden /Cenel Mudur Yard semra Yazıcı / Reklam Muduru Huseyin Dalkıran / Tel 0 212 512 47 78 • 512 48 30 Fax 0 212 513 8463 C U M H U R İ Y E T KİTAP