Katalog

M. şinasi Acar'dan "Ünliı Hattatlann Mezarlan" Gelimli gidimli dünya Araştırmacı M. Şinasi Acar, "Unlü Hattatlann MezarlarıGelimliGidimli Dünya" adını verdiği kitabında80i aşkın ünlü hattatın mezarlarını tanıtıyor. • Derya Nüket ÖZER M ezar tasjarı yaşamdan arta kalan son ızlerdır Unuzun ya da kısa cık, mutlıı ya da acılı yaşamlar dan kalan son iz Sonsuza kadar vaı olacağını sanaı ak sonsuz umutlar pcşın dc koşan ınsanoğlıınun umutlarına konan son noktadır Geııye kalanlaıın, gıden scv dıklcııneson aımag'anlaıı son teşekkurlerı dır Toprag'a teslım edıluun vaşamı, mezıyet lerı, ısjedıgı havırlar se\ dıklerınm en ıçten duvguları bırkaç satııda dıle getırılır Mezar lıklaıla kucak kuta£a bır şehıı olan tstan hııl'da gunluk koştııımaea ıçındcykcn bır dcnbırc bır mczaı taşı ılc goz goze gclıverır sınız kınıı zanıan gazctclerden tanıdıgınız bıt addıı Kımı zanıan hiçbır çafirışım vap maz Ama kırk vıllık bır tanış gıbı selamlaşıp geçersınız Melankolık bır dnınızdaysanı/ kendı olutnunıı/, kcııdı mezar taşınız uırıla nır gozunuzde Mtzaı taşınız, lıele dc tstan bııl gıbı bır şehııde ısc* avakta durdııkça, ta nıdıgını/, tanımadığınız vuzleıce ınsan se lamlavacaktıı sızı heı gun Araştırmau M Şması Acaı, "Unkı Hattat ların Mezaılan Cıelımlı Cıidımlı Dıınya" adı nı verdığı kitabında çok değerlı bır araştır manın sonııçlarını yaytmlıvor 8O'ı aşkın unlu hattatın mczaı larını tanıtıyoı mezar taşlart nın bıı bolumundekı yazıları Turkçeleşttre rek okııyutuva sunuvor I urk lslam sanatınıla çok ozel bır yere sa hıp olan hat yalnızta "gıı/el va/ı" değıldır, aynı zamanda dınsel yapılaıın, anıtların, çe şıtlı sıvd yapıların mımarısını tamamlayan çok onemlı bır bezeme turuduı Çını vc taşa ışjenen yazı, gerek îçenğı gerekse estetıgı ıle yapıya anlam katar, onu renklendırır, hare ketlendırır Taşta bıçımlenetı yazı ve berabe ıındekl sıısleyıu oğeler hevkelın gıremedığl Tuık islam sanatında bu bo^luğu doldur muş, sanatçının heykel vapma durtusunu gı dermıştıı bır bakıma Osmanlılarda hattatlık değeı veıılcn bıı mesltk olarak kabııl gormıış hattatlar sanat (,l toplıılııgıı i(,ınde hcı zanıan ı,ok ozel ve sayglıı bıı koıuıma sahıp olnnı^lardır ()s manlı sultanlaıının (,oğıı hat dcıslcrı almış laı, (OTİlıkle i Ahmcd 2 MahmudveAb dulmecul geıçek bııcı haltat olmu^lardır 3 AlııiKd bugun lopk.ıpı Saıa\ı Mıı/csı nde bulııııan ı,eşıtlı vapıtlaıının \anı sıra saravın onundekı 3 Ahnıed Çe^mesı nın kıtabesını de bızzat kendısı yazmıştır Bazı muzc ve ta mıleıde celî levhaları bulunan 2 Mahmud sulus ve nesıh îcazetmı Kebecızade Mehmed Vasfı Efendı'den almış, padışah olduktan sonra da Mustaia Râkım Efendı'nın (1757 1X26) telî sulus oğrencısı olmuştur Unlu Mahmud Celaleddın'ın yetıştırdığı Hattat Mehmed Tâhır Efendı'nın oğıcncısı olan Sultan Abdulmecıd ıse hat sanatında oylc bıı duzeye ula^ nııijtır kı Tâhır Efcndı'ye "Ikıncı Ce laleddın" denırken Sultan Abdulme cıd'e "Uçuncu (.elaleddın ' namı ve rılmıştır Ne yazık kı, Osmanlı sanatı nın otekı alanlarında olduğu gıbı hat sanatına ılı^kın olarak da sanatçıların yapıtlarının dışında, bıı sanatı çeşıtlı yonlerıyle anlamanıızı, tartışmamızı sağlayan kuramsal metınler, antlar, sanatçıların ya^anılarına ı^ık tutan kaynaklar gunıımuze ula^nıamı^tır Oysa bıı sanatı tam olaıak yorumlaK İ T A P S AY I vabılmck onun ıçınde gelıştıgı tarıhsel koşul lardan sanatçıların yaşamına kadar pek çok etkenın bılmmesnle tam olarak sa^ianabılır Şınası Atar'ın kıtabı bu yonden dıkkate deöer bır çalışma Gunumuzde, anıtsal tııı belerın ve bazı hazırelerın ıçınde yer alanlar dışında genel mezarlıklarda bulunan tarıhı nıezaı taşlarının hunharca vok edılışı ne ya zık kı engellenenııvor Bunların bırıogunıın kıme aıt olduğu ıse bılınmıyor bıle Acar, kı ifiscl (,ahalarıvla bu mezaı taşları ıçınde onemlı bıı grubun envanterını çıkarmış bu lunuvor, bunların korunnıasında soıunılu lıık sahıbı olan kı^ı ve kurumlara yol gosterı yor Ve çok vakın zamanda bu mezar taşla rından buvuk bır bolumunun yok olacagına dıkkat çekıvor Kıtap hat sanatı tarıhı ıle ılgılı yazılı kay naklara çok değerlı bır katkıda bulunııvor SO'ı a^kın unlu hattatın vaşanıovkusu me zarlarının verı kıtabelerının Osmanlıca ve Tıırkçe çozunılerını sunuvor Kıtapta ver alan hattatlann va^amovkuleıı hat sanatında kı kımı tarıhı donum noktalarını da oıtava koyuyor Ornegın hattatlann yazdıkları me zar kıtabelerıne ımza kovma geleneğl Esad Yesarî Fientlı ıle başlamaktadır hsad Yesarı Ltendı'den sonıa vazılan kımı hattat mezaı taşları ıkı vonlu bıı belgedır artık lıenı me zarında vatan hattatın hem de ona bu kıtabe yı armagan eden hattatın yaşam ızlerını bel gelemektedır Hattat mezarlartndakj yazıları gcnellıkle oğrencılerı yazmıştır Pekı, kendı mezaı taşı nı yazan var mıdır'' Kıtapta ıkı ornek ver alı yor Sırozdan mustarıp, dolayısıyla kendını olumc vakın hısscdcn Sjcvket Vahdetî (1833 1871), "erbâb ı ııu ârıtden hattat" olarak nı teledıgı kendısı ıçın lâtîha dılemektedır Olu mu duşunen sıradan ınsan kendınden gerıye çok A/ u bırakacağını bılıı O>sa sanatçl, varattığı yapıtlarla anılacagına ınanır Ruvasın da olıımunu goren hattat Abdullah Kırınıî de (ol 1591) kendı me/ar taşını yazarken kıvançla bunu vıııguluvor ' Mııhakkak kı (al na) vazılanlar (bıı gun) bıteı \e (kışının) amcl tkltı rı kapanıı \llah m ıznıvle vavılıııış (bulunan) ç.ılışmal.ııı /ıhııılerın deıınlıkle rınde yeı etmış olan, guzel yazılarını hakkıv la yazan, buvuk usta savgın ve \ııceltılmış hattat kı ulu Allah ııı ınavıtııu muhtaçtıı Kâtıp kırımlı Abdullah ı \aat ettıgını mııtla kayerıne getıren ulu Allah, açik ve gızlı lu tııfları ve comertlığıvle bagışlasın" • Unlü Hattatlann MezarlarıGelimli Gidimli Dunya/ M )™w Acıiı/ Kendı vavınıl Utanbul 2004/ 12S r / 121 renkh fotograf IDağılım Gozen Kıtap vı Yayınevı Tel (0212) 51i R4 671 ITHAKİ ÇACOAŞ rÜRK COEBİVATI Haşmet Babaoğlu'yla modern aşklardan ilişkilere. toplumdan siyasete, sanata ve futboldan sinemaya dek uzanan keyifli bir yolculuk. Haşmetçe bir üslupia... ithaki www ıthakı com tr C U M H U R İ Y E T 7 52 SAYFA 15