Katalog

nımlamak pek kolay değıl Baskın olan sozcuk çok genış kapsamlı tutmak ko şuluyla tutku olabılır/mi'' le levızyon kanallanmn sanata ve sa natçtya gerekcn onemı vermedtğtnı beltr tıyorsunuz Sızce ne zaman sanata ve sa natetya bak ettığı değerı vermeye başlaya cağız ? Onu rufaıler bılır şakasını yanımıza alalım ve şoyle umut uretclım bunu yapabılın? Bu olu toprağı serpılmış" gundelık deyışın altında bır geıçek var Bır şcyler ınceldıgı yerdcn kopacak () zaman, ıkı yuz yıldır botalayan bu koca mcmlekct ya yok olacak, kı buntın ola mayacağını tarıh gosteıı>or ya da aklını başına devşırıp durup oturııp duşunup kendıne gelecek Rufaılerı buıaya koyıı yorum Çok hayal kurardım, kendıme kurdu ğum dunyaların ıçtnde yaşardtm'dıyorsu nuz Bu ozellıg'ınız hayata ve ınsanlara daha olumlu bakmayt ogrettt santyo rum Hayata ve ınsanlara olumlu baknıak la, hayal kurmaının pek ılgısı olduğunu sanmıyorum Bu bakış onte yaradılış sonra, genlerle gelenler ve çocukluktan bu yana ınsanı belırleyen eğıtım Ben se vılen, nazlatılan bır çocuktum lemelde bu vardı Onun ıçın yaşamın rorlııkları nın ustesınden eh ışte gelmek oldııkça kolay oldıı Insanları anlamaya çalışma yı hoşgorulu nlmavı kuçuk yaşta oğren mıştım Bu olumlu olmak meselesı za manla gelıştı Benı çok yorsa da, ıçıme attıklanm benı çok uzse de ÇOCUK EDEBİYATI Çocuk edebıyatı konusuna nt kadar tıttz bakttğınızı kttahınızda berfırsatta dıle gc tınyorsunuz hatta bu alanda ya$a nan olumsuzluklan da Bu alanda urun vermij bır yazar ve annı olarak son do nemde neredc ne ılahla^tınlan Harry Potter ve bu tııre yakın fantastık çocuk kıtaplarımn çocukların dunyalarınt ne yonde e ikı/edığrnı duşunuyorsunuz ? Bi7im memlekette çocuk edebıyatı yok Çunku edebıyatçılar çocuklar ıçın yazmıyorlar Yazan uç beş edebıyatçımız vaı ama, bu yeterlı değıl elbettc Çocuk yazını edebıyatçı olmayanların elınde Pek çok kıtap yayımlanıyor Bunların ço ğu uydur uydur yaz teknığı ıle yazıyor Gozlcm, kurgu, çocuk psıkolojısı, adede çocuk, toplumda çocuk Bunların hepsı hak getıre Yaz Allah yaz yazıyorlar Ara lannda duzgun anlatımlılar, sevımlı bır şeyler olabılır ama, bu edebıyatı oluştu racak yazınsal duzeyı oluşturmaz Çocuk, buyurken yaşına gore, kım olduğu nıı, yaşadığı toplumun durunuınu, dun yanın neresınde kımlerle yaşadığını, o kımlerın kımler olduğunu oğrenmck, al gılamak zorunda Kulturunun ıçınde olan, âdetlerı, ananelerı, atasozlerını, de yımlerı, masalları, saymakla bıtmeyecek, yaşamı, kulturu oluşturan oğelerı ayrın tılarıyla oğrenmek zorunda Bu ancak, sanatla, edebıyatla geçer ona Sanat, oğ rendıklerını algılamasını kolaylaştıran, onu yaşama hazırlayan en sağhklı, en kestırme yoldur Çocuk edebıyatı edebı yatçıların ışıdır Harry Potter'lar falanlar belkı okumaya ozendınyordur ama, altta sağlam bır yapı olmadıkça, o fantezıden ne geçecektır çocuğa, edebıyatın ışlevı açısından Roman oyku çocuk kıtabı gtbt çeşıtlı turlerde urun veren bır yazamnız Pekı oyun yazarlığı neden sızın tçın ozel bır onem taşıyor? Ben tıyatroyu çok sevıyorum desem, bu bır açıklama yerıne geçer mP Ben burası bıraz tuhaf gıbı ama, boyle yaşar ken olsun, ınsanlarla, kcntle, doğayla ılışkılerımde olsun bıraz oyuncuymuşum gıbı yaşıyorum Bunu anlatamam Çok uzun surer Oyunculuk benıın ıçımde kalmış bır buyuk o/lcmdır Oykucu olmak oykuyu sevmek çok guzel bır donanmijlık Ama taşıması zor Insanı parçalayıp toplayan uvgıden ya pıldtğı tçın dokunulmayan bır " dıyorsu C U M H U R İ Y E T K İ T A P SA YI Çavlanın îçinde Sessizce "I Birsen FERAHLI eşılden goz gozu gormuyordu Ağaçların, eöreltı otlarının çev reledığı patıkadaıı yosun tııt muş taşlara basmamaya çalışa rak yuruyordum Once derınden bıı uğuku Ncreden geldığı belırsız Sonra yuzumdc bır hıs Ruzgâr degıl, vagmıır damlasına da ben/emıyor başka tuılu> du Yırmı sekı/ şclale bırden ansuın çık tı karşıma Ben oyle saydım, belkı daha da çoktur Kımı gelın gıbı kımı iıskıyele neıek akıyor, kıvrılıp doncrek ınenlen de var Ana ırmağın aktığı yerde bır başka kıyamet kopuyor ya da dunya yenıden kmuJuyor sankı Cıenı^ sakın, vakur bır su uçurumıın ko^csıne değcr degmcz su olmaktan çıkıyor tanrı gıbı gııneş gıbı Y doğurgan ve yok eden bır guce donuşu yor Hemen on metre onumde olup bıtı yor her şey "ŞelaJeye kapılsam parçam kalmaz" dıyorum kendı kendıme Delıce akan suyun arkasında bır boşluk kaldığı nı tark edıyorum Boşluğun sırtı kaya, ka vanın ustunde dev yeşıllıkJer var Bır karış onunde kıyamet kopuyor, ye^ılın gur uzun vaprakları kıpııdamıyor bıJe Ben ^aşıımi!} bakarken, akan suvun havada dagılan /erıccıklerı yuzunıu saçlarımı ıs latırken bır serçe ^elalenın ıçlerıne kadar sokuluyor sonra gokyuzune suzuluyor, ben yapamanı, o yapıyor Bu gorııntuler uzak bır yolculuktan Dondugumde guzel bıı haber kar^ılıyor benı Nezıhc Merıç'ın anı kıtabı çıkmış Hemen kıtapçıya Kapakta başlı başına roman bır fotografi var Nezıhe Merıç'ın Kıtabın adı 'Çavlanın Içınde Sessizce' 'Çavlan' ıçın sozluge bakıyorum Çağla yanın buyuğu şelale' ımış sozcugun anla mı O serçeyle, çavlanın ıçındekı dırençlı yeşıllıkJer gcçıyor aklımdan Kıtabın kapağındayım hâlâ, 'Çavlanın Içınde Sessizce', akında 'Yaşantı' yazıyor Okumaya başlıyorum Nezım'ın sozcuk lerını, sesını gulumsemesını, anlamak ıs teyene her şeyı anlatan bakışlarını, susuş lannı ozlemışım lşe gıdıyorum kıtap çan tamda, on dakıka boşluk, hemen açıp kaldığım yerden devam edıyorum, evde salonda mutfakta benımle bırlıkte dola şıyor, gece yastığımın yanı başında KONUŞULDUĞU GİBİ YAZMAK "Boyle konuştuğum gıbı yazmak ıstı yorum " dıyor bırkaç verde Nezıhe Me rıç, konuştuğu gıbı yazıyor Okuruna kendı penceresuıden goruncn dunyayı gosterıyor Kıtabın kımı yerlerınde okuı la da çevresıyle de ılgısını kesmış ıç sesıy le baş başa bır yazara bakıyoruz uzaktan anlamaya çalışıyoruz "(, ok zıyanlık, çok acı, çok keder yaşadık" dedığınde boyle sı bır yalnızlıgı tam olarak anlayamayaca gımızı bılıyoruz Dıldc tek anJatım uslu bu yenne, yaşam akarken olaylar, duygu lar nereye geldıyse, ona denk duşen anla tımı kullanıyor Nezıhc Meııç Bunu so luk alıp verır gıbı doğal o kadar rahat ya pıyor kı, hanı Pıcasso'nun resımlerıne ba kıp, "ne olacak bunu ben de yapaıım" ; dıycbılen aymazların, edebıyat dun>a sındakı benzerlerı gclıyor ınsanın aklına Nezıhe Menç 'yazan' ve 'yazar' arasında kı ayırımı şoyle ortaya koyuyor "Yazar ıs tedığı kadar çılc çeksın, bır cumlenın ye nne oturmayışı, ya da sozunu ıstedığı gıbı ıfade edememek yuzunden yaşamı karar sın, sılcıntılar ıçınde kalsın kımse bılmez Yınelemek neye yarar, oburu uydur uy durya? teknığıyle(') dokturur durur " (s 167) Edebıyat, yazım, dıl, yazarlık, çocuk edebıyatı ılc ılgılı goruşlcr, saptamalar, kaygılar anılaıın arasından bugııne uzanı yor "Son gunlerde bır takıntı takıldı dılı me Okuyorum roman, oyku, her neyse Edebi debdebelerden uzak. olaylan, unlu tanışları abartmadan, "bakın ben ne denli önemli ve buyuk bir insanım" demeksizın, sakın bir akşamustu. salıncaklı koltukta Boğaz'a karşı. okuruyla yan yana oturup, hayata, insana. dunyaya ve çağnşımlarla canlanan geçmişine bakıyor Nezihe Meriç. nuz Burada sozunu tttıg'ınızbıı durumu açıklayabılır nmmız* Bunu burada ıkı satırla bır roporta) sorusu olarak açıklamak zor Bu, uzun uzun yanıtlanması gereken bır soru çun ku Yaşam, yaşananlar Once bırıkır Sonra bır yazma zamanı gelır, bu gızem lı, anlatılması da anlaşılması da zor, emek ısteyen bır sureçtır ü zaman ge lınce bu bırıkım lıf lıf açılır, rengıne, se sıne, kokusuna, tınısına, getırdığı çağrı şımlara, getırdığı tıtre^ımlcre gore aytı lır, destelenır, toparlanır, sonra orulme yc, kurgulanmaya başlar Anlatılıp geçıl mcz Dınlenır sezılır, can evınde duyıı lur, olçulur bıçılıı, genış bır soluk olun caya dck uğraşılır Oyku zordur ışte o dedığım gıbıdıı (,ok zordur Anılarınızda ozdlıklt konuj/uğunuz gıbt yazınayı tercıb ettınız, bu ht m okur hem de yazar açısından bır kolayltk gıbı Hatta ıkı tarafın karylıklı olarak mc safe yı yok etmesı anlamına gelıyor dtyebılır 752 mıyız' Aynen oylc ' Bazen arkadaşlarla oturmuş, ordan burdan şundan bundan konujup laflaytp dururken, bır yerden bırden bır anı çıkagelır Eğer tutmupa maya ortalık pef pes,e anlatdan anılarla dolar " dıyonunuz Pekı dığer anılartnm kâgtda dokmenm vaktı ge Idı mı? Çoktan geldı Kafamda hemen he men hazır Asıl yazmak ıstedığım bolum bu ıkıncı kıtap Unıversıte oradakı arka daşlarım, genç kızlık, yazar olu$, cvlıJık seruvenı 1945 1956İstanbul 1956 1976 Ankara sonra gene 1976 2004 Is tanbul Anılar çoğu zaman gtçmtşle he saplaş ma anlamına da gelır Kıtabınızı okurken ıçınızı acıtan \tzı mutltı edt tı olaylara ta nık olduk Ge rtyt donııp baktlğtmtzdıi kendı kt)kt lerınızı anlatırken sızee ne kadar açık olabıldımz y • Benım yapımdakı ınsanlar, zaten, ıs teseler de kapalı olamazlar Hanı şu us lubu beyan dedıklerı var ya, o her şeyı açık seçık ortaya koyar •Sızce anı kıtapları yazın sanatı açısın dan nasıl ele almmalı Stz yazarlık seru venınız ıçtnde bu kıtabı na\tlbır yere ko yuyorsunuz ? Bu kıtap, yaşam ıçınde benım sure tım Yazın seruvenımse, benden ıçerı olanın yazısı lnsanlart seven ve onlara kıyamayan bıryapınız varKıabıntzda adı geçen Tıtrk edebtyatımn ve Turk resmımn ıstmlennı de çok farklı yonlerıyle ılı aldınız Oku nın onların ınsanı ve 'bız de n bırı olduk lannı ge>rmesını mı ntedıntz^ Yok canım1 Ben onceden hıçbır şey tasarlamadım Yaşadıklarımı yazdım gıt tı Sız nasıl anladıysanız oyledır Bu heı kes ıçın boyledır zaten Oyle değıl mı1 • Çavlanın îçinde Sessizce/Nezıhe Me rıç/YKY/224s SAYFA 17