Katalog

tuşme ve şıırsel olanı goz ardı etmeme ça bası gerekır bıınıın yapılabılmesı ıçın Pel seh şıır ya7mak veya şıırlc felsefe yapmak bana çok uzak Kaldı kı bunu yapamam, çıınku klsefı bır dısıplınden gelmıyorum Nıet/schc'yle ılışkılendırmeyı, yalnızca şı ııscllık deımlık ınsana ve dunyaya bakış eksenınde yapmak gerekır benım «jiırle rımde Yerı gelmışken, XXI yu?yıl I'urk şaırmın dunyaya bakışında Nıetzscheen bır tavrın gozle gorunur bır bıçımde var olacağını ıddıa edıyorum onumuzdekı donemdc Sen de bır Nıetzscheci olarak se 1 vınebılırsın buna Pekı hn yıu t dağlar t n Jertn Jentz lerden {ikmıştır tn dtrın aalardan dogar, en dırın stvt/ıçltr Ya sen actnı şıtrle mı 1 dag'lıyorsun Tam olarak oylc dcncmcz Pck çok yerde soyledtm, kısaca yıneleyeyım Şızof renık, ıtırafçı, ızlenımu bır şiıre ınanmıyo rum Bu tuzaklara duşmemek ıçın duygu Iarımızı çok abartmamamı/ gerektığını du şunuyorıım Bı/ıtn aşkımmn ya da yokluk acımızın bır çobanınkınden ya da bır tez gâhtarınkınden daha derın olduğunu ılcrı suremeyı/ kuşkusuz' Evet, şurın sağaltıcı bır yanı vardıı fakat otc yandan şur yazma edımının kendısı de bır dert değu mıdırı' Eğcr sağaltma gıbı bır ıslevı varsa, bıraka lım şıır bunu şaıre bıle fark ettırmeden yapsın Aksı haJde, Freud'un kanepesıne uzanmış kışılerden farkı kalma/ şaırın Şa ırlık ılle de "hastalıklı' bır hal dcğıldır, ol sa olsa "nekahat' donemıyle ılışlulendırde bılır1 Belkı de asıl şaırlık bılıncın uykuyla uyanlklık arasında seyrettığı yerde başlı yor Yoksa Turkıye'de bellı yaşlarda he men herkes şıırler yazıyor derdını anlat mak, sıkıntısı azaltmak, aşkını ılan etmek ıçın Burada onemlı olan yazıJanların du zeylı bır metın durumuna getırılıp getırıle medığıdır Bunun yapılabılmesı ıçınse şa ırın uykuda olmaması gerekır Çok mutsuz ya da ınutlu olduğum zamanlarda hıçbır şey yazamıyorum Çok duygusallaştığım zamanlarda yazdıklarımı sonradan ya gızlı bır yerlere kaldırır ya da yırtıp atarım (Bu aralar o kadar mutluyum kı hıçbır şey ya zamıyorum1) Yazılan metnın estetık bır al gıyla, scvgı gucuylc poetık bırıkım yonlcn dırmcsıylc oluştıırulması şarttır Bu kıtapta kıın selleşmeye ınsanın nes neleştırılmtum vt doğas/na yabanctlaşmastna karşt tepkılerın akı zamanlar'la kar şılaştırmah olarak buyııyor Oyle kı. tçertk bakımından tasarlanmt) ^ıırlenn (Sele Ka pılan Kım Eskt Dıınya Dıızenı, Sırtlan Ça ğı Uzak /amana övgu ) dışında da olu\ tıırdıığun bazı ımgılı r ve sozcuk seçımlınn ve dt uzakyakın "once mnra', guluş ağ laytş', dost du\man olu dırt" "tennet cehtnnım gıbı kar^ıtlıklar sendekı bu tepktyı ıçttn ıçe stzdırıyor "nesnelenn du ru\unu deg'ı^tırmtktı ijim / yerlennı çocukluiumdan beg'enmezdım' dıyerek, Rtmba udya bır gondermı dt gtçmşle bır daya nışma ıçndı oldug'untt da goruyorum "Bugun'dcn menınun olmayanın şıır de dayanışma ıçınde ol.ıbılcceğı yegâne 7a man "geçmış"tır ' Pekı ya gelecek" dıye soranlara soyluyorum "Gelecek yoktur 1 " Geleceğı bılemeyız, onun gelıp gelmeyece ğını danı bılemeyız 'Gelecek guzel gun ler " edebıyatı ınsanları epey zaınan meş gul etmış, fakat bu, ınsanlann geçmışı unutması ve bugunu kaçırması sonucunu doğurmuştur Yanı, gclecek guzel gunler" lah bır çeşıt afyon olmuştur maalesef1 Geçmışle dayanışma ıçınde olmak, mem nun olunmayan bugune yapılacak ıtırazla rın geçmışın zengmlıkleı ıyle desteklenmesı anlannna gelır Aksı takdırdc geçmışe koru korune bağlılık da afyona donuşur, kışıyı toplumu ve yaratıcılığı uyuşturur Aslında her şey, gelıp ' bugunde" duğumlenıyor Şu anda yaşadığımı/ dunyanın bırkaç yıl oncekınden gıi7cl bır yer olduğuna ınan saydık, gcçmışten ovguylc soz etmemızın bır gercğı kahr mıydı' Gunumuz dunyası hızla kırlenmeye, tek tıpleşmeye, anlamsız laşınaya, kışılıksızleşmeye doğru gıdıyor Insan hem kendı doğasına hem de dış do ğaya yabancılaşıyor Balkonlara dogayı ta şınıa amacıyla koyulan saksı hıçbır zaman doğa değıldır, olamaz Insanın yureğı de gıderek saksılaşıyor Şurın ıçınden konuşa CUMHURİYET KİTAP S A YI lım, dıl kırlenıyor, ımgeler kırlenıyor, var olan 7engınlık azalıyor ve bozuluyor şaırın ımgelemı "saksılaşma" yolunda hızla ılerlı yor Bunun onune geçmek, an<ak ve an tak haıcketsız kılındıgı ıçın bozulmaya yıız tutan zengınlığı harekete geçırmekle yenılıkçı ve sağlam donuşumler gerçekleş tırmelde mumkun olabılecektır Sjur tarıhı mız ınanılmaz zengınlıklerle doludur, ve ter kı genç şaır oraya gırecek cesaretı buJa bılsın, kendısıne bu cesaretı verecek bırı kıme ve cıddıyete sahıp olsun Ote yan dan, dunyanın bugunune tepkıleı dıle ge tırmemde dunyaya bakışımla ılgıb yonlcr de gozden uzak tutulmamalıdıı Bır polıtı kacı, gazeteu sosyolog gıbı değıl şıııın ıçınden, şaırın kendı hayatının ıçınden dıl lendırdıgı ıtırazlardır bunlar (Bugune tep kıyı dıle getırırken aslında ne kadar somut bır gerçeklıkle buluştuğumu yenı bır olay la açıldayayım Sozunu ettığın şıırlerden "Uzak Zamana Ovgu"de soyle dızeler var "fıncancı dukkânında bamar katırları / /.A man krıstalını paramparça cdecekler" Ve 4 Aralık 2003 Perşembe gunku gazeteler den bır cumle (Denktaş, KKTC'dekı se çımlerdc seçmenı yonlendırme beyanatları veren AB Komıserı Verheugen'ı eleştırır kcn şoyle demış "Porselen dukkanına gır mış bır fıl gıbı tahrıbat yaratmıştır ") ŞIİRLE MUZIK ARASINDAKİ İLİŞKI Btrkaç yıl once bır guzdu Budala dt rgı sının dokuzuncu sayısını hazırlarken çalı$ mantn her dakıkastnda "Dokuzuncu Sen/o nt'yı dmledıpm belırtmıtfın Şımdı kulagı ma bır muzık daha gelıyor "derın sessızhk ler gızlenıyor guz muzığınt ^ıtrının olu \umunda dmledığın muzıg'ın katknı var mu Şıtrlerınt bu muztklerle butunlejtıreht Ityor musun ? Ekleyeyım, şıırle muzık ara sında ne tur bır ılışkt kuruyorsun •> Butunleştırmc yok ama belırlı bır etlcı nın varlığını da yadsıyamam îjurın kendı muzığı, kendı rıtmıdır yazarken ya da yaz dıklarımı duzeltırken belırleyıu olan Bu nunla bırhkte, şaırın beslenme alanlarının sınırsızlığı, sıkı bır muzık dınleyıcısı olan bende de muzığı gızlı beslenme alanlartn dan bırı yapmış oıabılır Şurın rıtmını sağ layan ıse ıç bağlantılardır Gorunen bıçı mın, ses bcnzerlıkJcrının ancak yonlcndırı cı bır etkısınden soz edılebılır Modern şı ırde aslolan ıç rıtımdır Nedendır bılmem, Beethoven'ı hep Baudelaıre'e benzetmı şımdır (tşın ılgınç yanı, Beethoven'ın gur saçları dışında resımlerı de ozellıkle ba kışları benzemez değıldır') Bınnın muzık Ierınde otekının şıırlerınde uçunım uğul tusu, uzun çığlıklar, okyanus sonsuzluğu fırtına gergınhğı sezmışımdır Gurultuyu muzığe ve şııre donuşturebılen kışıleıdır onlar bır baluma Bırı doğanın gurultusu nu, otekı kentın gurultusunu sanat cseııne donuşturmuştur Beethoven ın vanı sıra Rachmanınof, Çaykovskı ve Ravcl'ı de dınlerım Yenılcrden kesıntısız dınlcdıkle rım de var Patrıcıa Kaas, tnıgma Rammsiem Leonard Cohen, Emma Shapplın Loreena McKtnnıtt Andrea Bocellı Natalıe Merchant, ( assandra Wıl son, Duman, Dıış Sokağı Salunlen Lıste epey kabank oldu ama Ennıo Morrıco ne'nm ve Goran Bregovıc'ın fdm muzıkle rını de unutmamalıyım Benım ıçın çok ozcl olan bazı turkuler/şarkılar dışında halk muzığı vt sanat muzığı sevmedığımı de soyleyeyım "1Kİ KİŞININ HAYATINI BİRDEN YASIYORUM" A\nı zamanda Bâkı Asıl/urk ımzasını kullanarak çe$ı/lı dergüerde }//r uzı rım ın ctltnıı ara\tırma deg\rltndırmt, tanıtma vt {ozumltmt yazıları yayımlıyorsun \Bu tltştırtlhakı^ın \ıırını yazarktn \tnı uktj tırdıfcı olııyor mu > ()lmuyor, dıyebılırım çunkıı belkı ga rıp gelecek ama ıkı ayrı kışıyı ıkı kışının hayatını bırden yaşıyorum Bırı şaır kımlığı taşıvor, otekı ıse akademısyen kımhkle soz soyluyor Bazı geceler sessızlığın ıçınde bırhkte kahve ıçen, muzığın ıçınde bırhkte kaybolabılen, sozcukJerın fısıltısını bera ber dınleyen ıkı kışıden soz edıyorum Korku yalnızkklarında ya da valnızlık kor kularında bırbınne sokulan ıkı kışıden Akademısyenhkşaırlık ılışkısıne gelınce Turk ve dunya şurınde t)nemlı omekJcrı bulunmakla bırlıkte aslında akademısyen lığın şaırhkle pek ılgısı yok Akademısyen lık tamamen bıhmsel dısıplın gercktıren bır alan Şaırlık ıse senın de çok ıyı bıldı ğın gıbı tarklı bır haJdır Şaırlığın kendıne ozgu, adeta dısıphnsızlığe benzeyen bır dı sıplını, uyku ıçınde uyanıklık gıbı bır haJı vardır Keşke, başkalarının şıırıne baktı ğım gıbı kendı şurıme de eleştırel bakabıl sem Bunu yapmak pek mumkun değıl, yı ne de kendı şurıme bakarken her zaman daha acımasız olduğumu belırtmelıyım Kastm buysa, bu ardamda, sonsuz ve acı masız bır sıkıştırma soz konusu Yahya Kemal'ın, Necatıgıl'ın, ( emal Sureya'nın, Hılmı Yavuz'un, Enıs Batur'un, Ozdemır tnce'nın, hatta o kadar savruk gorunen Ece Ayhan'ın kıtaplar dolusu poetık yazı yazmış, soz soylemış ohnabinın hıç mı uya rıcı bır yanı yok genç şaırler uzerınde> Şur bılgısı oncclıkle ıyı şurlerden edınılır, yenı yonclımlerın kuralları eskımemış şurlerden çıkarılır Ne var kı, yalnızca şurlerden bes lcnıp poetık vazıları ıskalayanların şurın tcknık yanında zayıt kaldıklarını goruyo ruz Hayat bılgısı şıır ıçuı ne kadar gerek lıyse şur bılgısı de en az o kadar gerekiıdır Bu nedenle, akademısyen Bâkı'ylc şaır Bâ kı'nın ıvı bır arkadaşlıkJarı olduğunu soy leyebılırım1 Budala dergmmn Ektm2003 tarıhlı 25 \ayt\tnda ' Soyftı Yenılıkçı Şıır" başlığıyla bır manıft sto yayımladın Soyledıklerının çoğtına kattham da, bana 2()0()'lt yıllar şt ırının cızgılerı henuz tam olarak nttleşme mış gıbı gelıyor Ayrıca genelde on\el hılgı gıbı dııran manıfcslolarda toylenen mlu ruplu tozler ' bılgenın yanılma lUeğı1 nı or tadan kaldırdtğı gıbı şıırı de sınırlamij olmuyor mu •> 2000'ler şıııının çızgılerının tam olarak netleşmedığı konusunda sana hak verıyo rum Benım manıfesto yazmaktakı amacım zaten 2000 lı yıllar şıırımızın sınırlarını çızmek değıldı Manıfestoyla oncehkJe kendı şıınmın gclışun eksenını açıklamak ıste dım manıfestoyu kendı ımzamla yayımla mamın ana nedenı budur Manıfestodakı bııtun "ben'ier ve "bi7"ler Bâkı Ayhan T'yı gosterır Ayrıca venı donemde şurın sezmeye çalıştığım gelışme eğılımlerını or taya koymayı da amıladım elbettc Bu bır ongorudur, sezgıve dayanan bır ıddıadır Yanılma olasilığım da vardır elbette ( Şa 1 ırlık bılgenın yanılma ısteğı ") Şunu da ck leyeyım "Soylu \enılıkçı Şıır" yazısı onscl bılgı sunan bır manıtesto değıldır U7.ık Zamana Ovgu dekı şıırlerın ya7ilma sute cuıde oluşmuş bır poetık dokunun avrıştı rılarak sunulmasıdır Hal boyle olunca manıfestodakı ıddıaların şurı sınırlamas.ın dan değıl sureç ıçınde var kılınan şurrn açıklayıcı ardıl metnı olarak yazılmasuıdan / okunmasından soz ctmek gerekmez mı? Yaşını başını almış bazı şaır tanıdıkJarım, "sımetrık yanı"yı kastederek ve bıraz da alayla, "Artık bız de mı boyle şur yazaca ? ğız " dedıler manıfestonun yayımlanma sından sonra Şııre belkı de 30 40 yılını vermış ınsanların bu kadar sığ ve duzeysız bır yaklaşım ıçınde olmalarını ancak ve ancak psıkolojılerıyle açıklayabılırım Boy lc bır tavrın poetık çızgıyle nıç ılgısı yok tur ve bu tıp ınsanJar, kanımca, şııre ver dıklerı onJarca yılı boşa geçırmışleıdır Bı lındığı gıbı manıfestolar genellıkle bırkaç ımzayla yayımlanmıştır I'urk ve dunya şı ırınde Boyle bır alışkanlık var Oysa şur, alışkanlıkları kırmak değıl mıdır'1 Poetık ve polıtık ustalarından, arkadaslanndan I7insi7 adım atamayanların bu kışısel çıkışı anlamalarını beklemıvorum zaten O ma nıfcstonun "hedei kıtlesı' yenı çağın ruhu nu sezebılen, şıırde koklu bır donuşumun gereklüığını kavrayan, poetıkasını sovhı bır duruşa taşima ar7usunda olan genç şa ırler, yaşı ılerlemış bıle olsa surlerıyle genç kalabılenlerdır Nufus kâğıtlaruıa bakJınca genç ya da orta yaşlı gorunen ama yurekJe n ve sezgılerı çoktan dınozorlaşmış olan lardan bır şey beklemıyorum Onlardan kımse bır şey bekJemıyor zaten' Hoş, bek lesek de kımseye verebıleceklerı bır şey yok' "SAİRİN OKUMA ALANLARININ ZENCİN OLMASI CEREKİR" Yoğun poetık okumalar yapttğmı bıltyo rum Bunun dijtnda neler okuyorsun ? Bu soruyu sorduğun ıyı oldu1 Neden dersen, şaırın okuma alanlarının zengın olması gerektığıne ınanırım (Şırazeyı dağıt 1 mamak koşuluyla elbette Bunu şunun ıçın soyluyorum Bır zamanlar Murathan Mungan, sıklıkla ansıklopedı okuduğun dan soz etmıştı Sanırım yalnızca ansıklo pedı okuyordu, bugun yazdıklarına bakın ca keşke bıraz da şur ve poetık metın oku saydı dıyesı gelıyor ınsanın') Farklı ılgıler, şaırın ıç dunyasını zengınleştırır Gelelım şur ve poetık yazı kıtap dışında ncler oku duğuma Bıraz once de soyledığım gıbı, korku romanları okumayı surduruyorum Tarıh romanı olamayıp tarıh ıçerıkiı ro man duzeyınde kalan kıtaplar ve fantastık edebıyat ugunı hıç çekmıyor1 Buket Uzu ner'ı, Ayşe Kulın'ı, Attılâ llhan'ı (romancı olarak) derınlıksız, Yaşar KemaJ'ı fazla epık bulurum Ahmet Altan'a ıse hıç gır meyelım daha ıyı Aslında ıyı bır oyku ve roman okuyucusu olduğumu soyleyebıh run Butun bır Saıt Faık, )ules Verne, Pa naıt Istratı, Kerune Nadır (evet1), Andre Gıde, Turgenyev, Tolstoy, Dostoyevskı, Balzac kullıyatını ortaokul, lıse yıllarımda okumuştum zaten Unıversıtede Kafka, Sartre, ardından Borıs Vıan Mıller, Bu kowskı, Mılan Kundera ve Paul Auster (Tanrım1 Ne çok roman okumuşum1 Yok sa romancı mı olsaydım'") Gunumuzde yazanlardan Orhan Pamuk'un butun ro manlarını okudum, en "sevdığım" romanı Yenı Hayat, "beğendıklerım" ıse Cevdet Bey ve OğulJan'yİJ Kara Kıtap'tır Son yıl larda Erdal Oz, Yckta Kopan, Alımet Yıl di7, Ü7can Karabulut, Dcnı/ Spatar ve ozellıkle de Murat Gulsoy'un oykulerını okuyorum, hatta Murat Gulsoy'a bır de şı ır ıthafı vardır Uzak Zamana Ovgu'dc Ben teşekkur ederım sevgılı Ozcan Se nuı şıır kıtabını da sabırsızlıkla bekleyen lerden bırı olduğumu soyleyerek kapata yım • SAYFA 9 Şairlığln kendine özgu adeta disıplınsızliğe benzeyen bır disiplinı, uyku içinde uyanıklık gıbı bır halı vardır Keşke başkalarının şllrıne baktığım gibi kendı şiırime de bakabilsem Bunu yapmak pek mumkun değil, yine de kendi şiirime bakarken her zaman daha acımasız olduğumu belırtmelıyim eleştırel Ttşekkur tdtrım 748