Katalog

oyku dunyasını tematık çeşıthlık, bıçım ozellıklen bakımından değerlendırmış, onun oykulerının bırey karşısında bır ta nıklık duruşu olduğunu, Erhan Bcner'ın bıreyın tum ınsanı nıtelıklerıne sevecen ve bılgece bır bakışla yaklaştığını bunu yaparken de "yazınsallıktan" odun ver medığını saptamıştır Erhan Bener'ın kendı oykulerınden yaptığı seçme sonucıında kıtapta toplam on dort oyku yer almıştır Oykuler, ılk kı taptan son kıtaba yayınlanış tarıhıne gore sıralanmıştır Bır Demet Mımoza'da yer alan oykuler şunlardır Aşk ı Muhabbet Sevda'dan(1992) ' Ne Imış Aşk ı Mu habbet Sevda", "Requem", "Apollon, Zephyros ve Hyakınthos", 'Hâlâ Kana yan", "Kanayan", Gece Gelen Olum'den (1993) "Çıçekler" "Telefondakı Ses", Gunbatımı Oykulerı'nden (1995) "Fı lınıcı Seyıt Amca", ' Kalayunın Oğlu Os man", "Kendı Başına Mustabey", Denı zaşırı Oykuler'den (1996) "Bır Demet Mımoza", "Hoşçakal Vıyana', "Manuel la'nın Kulan", Yaralı Aşklar'dan "Kahve Molası" ve "Eskı Deher" şapka, Deniz Kıyısı ve Yüz IVniz Kıyıs f)cmir Ozlü oykulerde ıçı ıçe geçtığını, yaşamını, aşk larını, erotık duygularını, bozgunlannı, bunalımlannı, yalnızlığını, melankolısmı yazarak "bırey olmak edımını" gerçek leştırdığını vurgulayarak Demır Oz lu'nun oyku dunyasına yabancı okurlara yol gostermektedır Demır Ozlu, ılk oyku kıtabı Bunal tı'dan (1958) son oyku kıtabı Geçen Yaz Kentte Kızlar'a (2001) sırayla toplam yır mı altı oykusunu seçmış bu kıtap ıçm Demır Ozlu'nun luşısel oyku tarıhını yansitmak uzere yazar tarafından seçılen oykulerın adları şunlar "Bağsız", "Tıyat ro", "Sokak", "Kanal", "Alan", "Kaldı rımlarda", "Kralın Geçtığı Kapı" "Ku le", "Buyuk Kız", "Şapka, Denız Kıyısı ve Yuz", "Nobetçı", "Konyaklar" "Pa rıs'te", "Sıcak, Guneşlı Bır G u n " "Ak şamuzerı Gıdılen Bır Bar", Lılla Ma rıa" "Surgun Kuçuk Bulutlaı', "Dunya nın Bır Yerınde", ' Charlottenburg/I", "Charlottenburg/H", "Bır Sokağı Ara mak", "Lena Persson'la Konuşama mak", "Pıa tle Bır Oğleden Sonrası "Bır Tanca Ayakkabı Satın Alabılmek" "Arkadakı Oda", ' Arka Balkon" şu sozlerle bıtırıyor "Adnan Ozyalçıner, oykuculuğumu zun en parıltılı adlarından bırı hıç kuş kusuz Kuşaktaşları gıbı oykuculuğu muzde sekızıncı harıka olabılmeyı kendı 1 ne yakıştıran bır yazar o Insana guvenen onıı seven, ıyımser, bunun da otesınde onu yucelten bır oy kucu Onun oykulerı ınsan onııruyla, emek değenylc orulu Adnan Ozyalçıner oykuculuğumuzun onuru ' (s 30) Adnan Ozyalçıner, seçme oykuler ıçın yedı oyku kıtabından toplam on yedl oy kusunu seçmış "lrı Elmalar", "Hareket Zılı" 'Çark" Sur" "Yağma", "Gokyu zundc Ayaklanma", "Pazar Gezıntısı", Mıs Gıbı Anadol" ' Sıs","Dukkân", ' Go7İerı Bağlı Adam" "Cambazlar Sa vaşı Yıtırdı" "Değışım", "Kalabalıktan Bırı Yazarfn Sabah Yuruyuşu", "Yı kım Gunlerı", ' Asfalt" Belki Yarın Anlarlar B Cökyuzunde Ayaklanma Adnan 1 950 kuşağınm onemlı oykuculerın den bırı olan Demır Ozlu'nun (1935) kendısının derledığı seçme oykuler kıtabı da sozu edılen serının dı ğer beş kıtabı gıbı 2003 yılında yayımlan dı Kıtapta Demır O/lu'nun Turk Dılı dergısının Temmuz 1975'te yayımlanan "Turk Oykuculuğu Ozel Sayısı" ıçın ka leme aldığı yazı, "Yaşamdan Oykuye" adıyla yer almaktadır (s 13 14) Bu kısa yazıda Demır Ozlu, yazı yazmaya başla dığı yıllarda oykuye bılınçlı bır yonelışı nın olmadığını, her şeyden once anlat mak ıstedığı şeylcre uygun bır bıçım ara yışıyla oyku veya roman yazdığmı soyler Zamanla okuduğu her yazarın anlatma yontemını daha dıkkatle ınceledığını dıle getıren Ozlu, yıne de oyku denılen yazı turunu amaç edınmedığını, algıladıkları nı anlatmak ıçın bır araç olduğunu vur gulamadan edemez Demır Ozlu'ye gore oyku "Sevdığım, zengınlıkler taşıdığına gıderek daha çok ınandığım, ınsanlığın kultur kalıtının, benım gıbı daha bırçok ınsanın elıne verdığı bır anlatım aracı 'Kısa , yoğun', benım gıbı olanakları luşı nın yaratma gucuyle değışen, ıç dıyalek tığı canlı, yaşamın anlatılmasına uygun duşen bır yazın çeşıdı "(s 14) Kendısı de 1950 kuşağının onemlı oy ku roman yazarları arasında olan Ferıt Edgu, "Demır Ozlu'nun Seçme Oykulerı Uzerıne Bırkaç Sozcuk" adlı ıkı sayfalık kısacık yazısında (s 15 16) sadece Demır Ozlu'nun değıl, kendı kuşağının edebı yat anlayışı uzcrınde onemlı saptamalar da bulunmuştur Ferıt Ldgu'nun Garıp sonrasındakı yenılığı Ikıncı Yenı'den on ce Saıt Faık'ın son oykulerının ve kendı kuşağının ılk oykulerının başlattığını vurgulaması, bu kuşağın çıkışını polıtık, etık, estetık "başkaldın" sozcuğuyle ozetlemesı ve ozellıkle bıreyın kendını gerçekleştırmesının mucadelesını verdık lerını vurgulaması sadece Demır Ozlu'yu değıl, 1950 kuşağı oykuculerını anlamak ıçın de onemlı ıpuçları olarak değerlen dırılebılır Ferıt Edgu, Demır Ozlu'nun oykulerındekı "ben"ın yazarın kendısı olduğunu, gerçekJık ıle kurmacanın bu K İ T A P S AY I S eçme Oykulerın dorduncu kıtabı olan Gokyuzunde AyakJanma, okurun 1950 kuşağının bır başka onemlı oykucusu Adnan Ozyalçıner'ın (1934) oykulerıyle tanışmasını sağlayacak oykulerden bır demet sunuyor Gökyu zunde Ayaklanma'yı yazann kendısı der lemıştır Kıtapta Adnan Ozyalçıner'ın kendı oyku seruvenını ve oyku anlayışını açıkladığı "Yaşananların Oykusu" baş lıklı bır yazısı yer almıştır (s 11 14) Oz yalçıner, oykulerını yaşamın ıçınden, ozellıkle de doğduğu ve yaşamının onemlı bır bolumunu geçırdığı Istan bul'da gozlcmledığı ınsanlardan ve olay lardan çıkardığını, oykulerını sozcuk sozcuk kurguladığını, yanı ışçılığe çok onem vcrdığını, oykulerınde surrealıst oğelerden çokça yararlandığını, ayrıntıya çok onem verdığını vurgular bu yazıda "Oyku, sozcuk sozcuk, cumle cumle, paragraf paragraf yazılarak gelışır Bu da sozcuk seçımınden başlayarak sozdızımı ne uzayan tmz bır çalışmayı gerektırır Bu dıl ozenı yalın bır anlatımla bırleştı ğmde tadına doyulmaz oykuler çıkar or taya Yalnız yalınlığı yalınkatlıkla karış tırmamak gerekır "(s 12) Adnan Ozyalçıner'ın oykuculuğunu kıtapta M Sadık Aslankara ıncelemıştır (s 15 30) Aslankara, Adnan Ozyalçı ner'ın oyku seruvenını uç evreye ayırıyor Ilk evrede Ozyalçıner'ın toplumsal olgu larla varoluşçu oğelerı buluşturduğunu, kentleşme, kcntleşememe sorunlarıyla uğraştığını, bır tstanbul oykucusu oldu ğunu, geçış evresınde ıse Özyalçıner'de ıronık soylemın yavaş yavaş ortaya çıktı ğını, oyku tarzını değıştırırken bır olçude bocalamakla bırlıkte yıne de kurgu usta lığıyla, dıle verdığı onemle oykusunu kurtardığını, son evrede ıse Özyalçı ner'ın çok farklı bır şey denedığını, ede bıyattan yola çıkıp yaşamı anlatmak yerı ne bu kez yaşamsal gerçeklıklerı edebı gerçeklığe donuşturmeden olduğu gıbı oykuye yerleştırdığını ılerı suruyor As lankara, Adnan Üzyalçıner'ın dıle verdı ğı onemın ozellıkle altını çı/dığı yazısını 7 48 clkı Yarın Anlarlar 1950kuşağına mensııp oykuculerden bırı olduğu haldı uzun zamandır oykuye ara verdığı gorulen Demırtaş C eyhun un (1934) oykuculuğunu ortaya koymakta dır Demırtaş Ceyhun un derledığı kıtapta yazar Ovkıı (, ılgını Bıı Gençlıktı Genç lığını (s 11 33) başlıklı yazısında oyku se mvenını daha doğrusu neden oykuden kopup Turkıye nın toplunısal yapısı, kım Ilk sorunları uzerınde durduğunu anlat mıştır Sennur Sezer "Demırtaş Ceyhun'un Oykulerındekı Dunya" (s 35 41) adlı yazı sında Demırtaş Ceyhun'un oyku ve ro man yazarlığının ıncelemecılığının golge sınde kaldığını dıle getırdıkten sonra ılk oykulennden sonra bıreyselden toplum sala doğru açılan bır oyku dunyası oluş turduğunu dıle getırmıştır Sennur Sezer, yazarın en guzel oykulennden bırı olan ' Belkı Yarın Anlarlar"ın Ceyhun'un oyku dunyasının anahtarını verdığı duşuncesın den yola çıkarak bu oyku ozelınde De mırtaş C eyhun'un oykuculuğunun ana hatlannı ortaya koymuştur Sezer, Demır taş Ceyhun'un oykuculuğuyle ılgılı du şuncelerını şu sozlerle bıtırmıştır "Demırtaş Ceyhun da fısıltısı sırenler gıbı çınlayarak uyaran oykuler yazıyor, ışı ğı bılen gozlere yansıyan 'bır şeyler' uzatı yor bı?e Yann anlattıklarınuı anlaşılacağı nı ama yannın geç olabıleceğını soyluyor Tum toplumcu gerçekçıler gıbı Onun avucundakı ışığı gormeyı ertelememek gereklı " (s 41) Demırtaş Ceyhun, kıtaba toplam on oy kusunu almış Bu oykuler de, tıpkı dığer kıtaplarda olduğu gıbı ılk kıtaptan son kı taba doğru sıralanmıştır Kıtapta Cey hun'un şu oykulerı yer almıştır "Pıyango manlar', "Babanın Saçlan", "Sultan Kur ban", "Çamur", "Belkı Yarın Anlarlar", ' Babam ve Oğlum", "Leonıdas Usta", ' Ruşvet", "Apohan" "Ayı tzı" Sümbülteber nı açıkladığı "Hıkâye Konuşuyoruz" başlıklı kısa bır yazısından (s 13 15) oy ku ve roman yazarlığının zorlu bır uğraş olduğunu, oyku kurgulamanın nasıl yo rucu aşamalardan geçtığını, yazarlıkta yeteneğın yanında uretkenlığın ve ınsanı tanıma yetısının de onemlı olduğunu oğ renıyoruz Tarık Dursun K 'nın oyku an layışını şu sozlerı ozetlemektedır "lns>anın yaptığı her şeyın, doğanın, doğadakının bır oykunmesı olduğu savı gerçektır Yazar da bunu yapar romanın da, hlkâyesınde Fakat bunu yaparken yaratıcı yanıyla malzeme'yı değıştırır ye nıden bıçımlendırır olması gerektığı, ge reklılığıne ınandığı doğrultuda oluşturur, yenıleronu yaratır "(s 15) Kıtapta Tarık Dursun K nın Turk oy kuculuğu ıçındekı yerını "Kısmetı Kapalı Gençlık" adlı yazısıyla Ozlem Fedaı de ğerlendırmıştır (s 17 27) Fedaı'nın kap samlı yazısında Tank Dursun un kendını yetıştırcn bır yazar olduğu 196O'lı yıllara kadar Saroyan Orhan Kemal Esendal gıbı yazarlardan etkılenerek bır oyku dunyası kurduğu, Ikıncı Ycnı nın şıırde yaptığını oyku turunde gerçekleştırerek oyku yazarlığında olgunlaştığı, oykule rınde olaydan çok kışılere ağırlık verdığı başlangıçta daha çok yaşama tutunmaya çalışan ışsız, kımsesi7 ınsanların oykule rını yazdığı, zamanla kendı yaşamından çıkardığı oykulerde ınsan psıkolojısıne projektor tuttuğu şıırlı bır dılı olduğu dıle getırılmektedır Fedaı'nın şu sozlerı nın Tarık Dursun K 'nın oykuculuğunu tanımlamak açısından onemlı olduğunu duşunuyorum "Onun oykulerı fertten topluma doğru açılım sergıler, yer yer tekrara duşmuş ol ması, çocukluğundan hıç kopamaması handıkap gıbı gorunse de Fahır On ger'ın ıfadesının aksıne Tarık Dursun, 'Golgesıne basan adam' değıl, bızce 'gol gesını arayan adam'dır" (s 26 27) Sumbulteber'de Tank Dursun'un 12 oyku kıtabından seçtığı toplam 23 oyku bulunmaktadır "Makıne", "Delı Genç lık", "Gunduz Matınesı", "Zabel Manol Içın Hıkâye"," Guzel Avrat Otu", "lda", "Bıçak tşı", "Ilık", "Sevmek Dıye Bır Şey", "Tutanak", "Unutulmaz Şar kı", "Surmelı Bey", "Bağrıyanık Omer de Guzel Zeynep", "Nınemın tkı Kum rusu", "Imbatla Dol Kalbım", "Peze venkler", "Hıkâye Yerıne Geçecek Aşk Mektubu", "Ona Sevdığımı Soyle", "Sumbulteber", "Yıne Bır Sızı", "Öm rum, Ömrum ", "Aşk, Allahaısmarla dık", "Bıtmış Bır Yazın Peşınden" Sonuç olarak Dunya Kıtapları'nın seç me oykuler dızısı, Turk oykuculuğunun ne kadar zengın bır bırıkıme sahıp oldu ğunu bugunun okuruna gosteren onemlı bır yayındır Ömer Seyfettın'ı belkı her kes az çok bılıyor, ancak seçme oykuler dızısının yayımlanan kıtapları okura Turk oykuculuğunun 1950'lı yıllarda ne kadar onemlı bır atılım yaptığını gorebıl me olanağı sağlamaktadır Seçme oykule rın dığer kıtaplarının da kısa surede ya yımlanacağını umuyorum • *Doç Dr, Çukurova Üntversıteu ö m e r Seyfettın, Perılı Koşk, Dcrleyen Tahır Alangu, Dunya Kıtaplan/Seçme Oykuler, Dunya Yayıncılık, îstanbul 2003, 232 s Erhan Bener, Bır Demet Mımoza, Derleyen Erhan Bener, Dunya Kıtapla n/Seçme Oykuler, Dunya Yayıncılık, Is tanbul 2003, 248 s Demır Ozlu, Şapka, Denız Kıyısı ve Yuz, Dunya Kıtaplan/Seçme Oykuler, Dunya Yayıncılık, Istanbul 2003, 264 s Adnan Ozyalçıner Gokyuzunde Ayaklanma, Dunya Kıtaplan/Seçme Oy kuler, Dunya Yayıncılık, Istanbul 2003 222 s Demırtaş Ceyhun, Belkı Yarın Anlar lar, Dunya Kıtapları/Seçmc Oykuler, Dunya Yayıncılık tstanbul 2003 261 s Tarık Dursun K , Sumbulteber, Dunya Kıtapları/ Seçme Oykuler, Dunya Yayın cılık, Istanbul 2004, 183 s SAYFA 17 Tank Dureun K. D unya Kıtapları'nın Seçme Oyku ler dı/ısınden şımdılık çıkan son kıtap 1950 kuşağının onemlı oy ku yazarlarından Tank Dursun K nın (1931) kendı seçtığı oykulerden oluşan Sumbulttber dır Kıtapta yazarın kaleme aldığı vc kendı oyku anlayışının ıpuçları C U M H U R İ Y E T