Katalog

Gaye Boralıoğlu'ndan "Meçhul1 Meçhule gidenlerin sırrı Gaye Boralıoğlu, bir dil ustalığı örneği veriyor ve gerçekte ilişkisiz bu insanların sessiz fotoğraflarına bakarak yarattığı tüm karakterlere özgün bir ses, bir konuşma tarzı kazandırmayı başarıyor. Tek tek onu tanıyan insanların anlattığı onca şey, Ibrahimin portresini net bir şekilde görmemize imkân vermiyor. Ama kitap biterken rivayetler, dedikodular, boş inançlar, yalanlar, kuşkular ve en önemlisi kara bir is gibi her şeyin içine işleyen ve her şeyi zehirleyen korku üzerine kurulu, korkuyla yaşayan bir toplumun irkiltici manzarasını görüyoruz. n umitüNAL R ıvayetkr dedikodular, boş ınançlar yalanlar, kuşkuiar veen onemlısı kara bir ıs gıbı her şe yın ıçıne işleyen korku uzerıne kurulu bir toplumun ırkıltıu manzarası Once bırkaç fotograf 1 Yaşlıta, goz luklu bir teyze tuhaf beton bınaların ara sında yerlerın sulandığı bir yaz gunu, yo lun ortasına attığı bir plastık sandalyede oturmuş karşısındakı bir somyada yu/u koyıın yatan bir adamı ve ona masaj ya pan yu/unu gormcdığımız bırını ızlıyor Adam hasta mı' Ne masajı bu? 2 Uç ka dın yıne yolun oıtasında uç farklı ıskem leyc otuı mıış duşuntelı duşuncclı bir ye re bakıyorlar Baktıkları yerde ne var, kav ga mi'* 3 Otu/larında bıyıklı bir adam, sankı taşınırken oracığa bırakılıvermış bir yataklı divan 'a oturmuş, kuşkuyla bıze bakıyor Fotoğıahnın çekılmesını ıstemı yor mu ? 4 Genç, başı bağlı bir kadın ku çuk oğluyla ve onunde yenı kesılmış ıkı kan kırmızı karpuzla poz vermış kamera ya gulumsuyor Neredeyse gururlu Oğ İuyla mı gurur duyuyoı • Karpuzlarıyla > mi'> Lvının tertıplıhalıylemı'5 Uçadam, bir dağ yamacında battanıyelere sarınmış laı ayaktalar tkısı bıze bakıyor, dığerı sır tıdonuk gundoğumunuseyredıyor Gun batımı mı yoksar1 6 "Denız Duğun Salo nu nun gırışındekı duvar elle boyanmış bir yunusla suslenmış Yunusun onunde, genç bir erkek ayakkabılannı boyatıyor Onda da aynı kuşku, bu resmımı çeken kım, benı şu halımle kımler gorecek kor kusu 7 Bır başka genç erkek, herkesın grup olmaya ve eğlenmeye çalıştığı bır ka fede, tek başına oturduğu masaya kapan mış Yuzunu mu sakllyor? Çok mu dertlı nesı var? Kım bu ınsanlar? Onlar hakkında fo toğraflarda gorduklerımız harıcınde pek bır şey bılmıyoruz Sokakta hergun, yuz lerce, bınlercesını gorduğumuz, çoğunu aklımıza yazmadığımız, "sıradan" ınsan lar, manzaralar bunlar Ama butun bu sı radan ınsanlar sankı bızden sakladıkları ortak bır sırrı paylaşıyor gıbıler Var mı boyle bır sn*' Hayatta herşeyı heıkesı bır bırıne bağlayan bır sır var mi'' Bazen hlmlerde kullanılan bır efekt var dır Donup kalnıış bır fotoğrafla başlar fılm, ya da fılmın bırsahnesı, sonra kuçuk bır muuze, tık, fotograf canlanır, donuk halını gorduğumu7 ınsan konuşmaya ve bızc bır şeyler anlatmaya başlar KAYIP İLANI Gaye Boralıoğlu, "Meçhul adlı roma nı ıçın, Manuel Çıtak'ın 22 fotoğrafını seç mış vebu fotoğraflardan bazı ınsanlan bı zım ıçın canlandırıp, konuşturmuş Butun bu fotoğrafların, bır kayıp olayıy la ılgılı başlatılan ama yayınlanmayan, son ra kendısı de kaybolup bulunan eskı bır "roporta)"ın parçası olduğunu oğrenıyo ruz tbrahım adında genç bır adam, evın den ayrılıp Istanbul a gıttıkten sonra kay bolmuştur Bır gazetecı Ibrahım ın anne sının vcrdığı kayıp ılanını takıp ederek, once annesıyle (1 fotoğraftakı teyze) son ra ablasıyla (2 fotoğraftakı kadınlardan bırı), sonra abısıyle (3 fotoğraftakı kuşku cu adam) goruşmuştur Derken bır tanık tan dığerıne yollanmış ve gıderek Ibrahım hakkında her seferınde farklılaşan ama gerçek kışının tam olarak kım olduğunu, kaybın nedenını ele vermeyen bır suru ta nıklık, yorum ve hatıra toplamıştır Çok farklı bakış açılarıyla karşılaşıyo ruz Tanıklardan bırısı Ibrahım'ı uzun boylu, ırı yarı tarıf edıyor Dığerı zayıf ve ufarak Bırı ıçuıe kapalı, suça meyıllı bınnı anlatıyor, dığerı gızlı kalmış bır dahıyı Annesı bıle, bır cınden Ibrahım e hamıle kaldığını duşunuyor Herkesın onunla ıl gılı bazen gulunç bazen urkutucu bır ha tırası var ama Ibrahım her hatırada, her yaşantıda başka bırı sankı KORKUYLA YASAYAN TOPLUM Kıtabın hıkâyesını daha fazla anlatma yacağım Zaten sanırım, romanın ıskeletı nı oluşturan kayıp hıkâyesınden daha <,ok, her tanığın kayıp Ibrahım'den bahseder ken, aslında kendısını dıle getırdığı, ken dısını ele verdığı kuçuk hıkâyeler ve ayrın tılar daha onemlı burada Bu sadece bır tek kayıp ınsanın değıl, romanın kahrama nının çok sevdığı bır Orhan Gencebay şarkısındakı gıbı "meçhuic gıdenler"ın hı kâyesı Gaye Boralıoğlu, bır dıl ustalığı orneğı venyor ve gerçekte ıhşkısız bu insanların sessiz fotoğraflarına bakarak yarattığı tum karakterlere ozgun bır ses bır konuşma tarzı kazandırmayı başarıyor Tek tek onu tanıyan insanların anlattığı onca şey, Ibra hım'ın portresini net bır şekilde gormemı ze ımkân vermiyor Ama kıtap biterken rivayetler, dedikodular, boş ınançlar, ya lanlar, kuşkuiar ve en onemlısı kara bır ıs gıbı her şeyın ıçıne işleyen ve her şeyı ze hırleyen korku uzerıne kurulu, korkuyla yaşayan bır toplumun ırkıltıcı manzarası nı goruyoruz Dunyayı algılayışımı?, nerede durduğu muza gore değışebılır Şu ıkı temel duygu arasında gıder gelınz, bazen de sadece bı rıne saplanır kahnz 1 Insanlık herkesın ortak bır kaygıda ya da sevınçte, ortak bır algı ve ıhtıyaçta bır leşebıleceğı buyuk bır aıledır Bu aılenın tum uyelerı, kapasıtelerıne gore ortak bır ruyayı paylaşırfar, çok derınden bırbırle nne bağlı, yuzeyde farklı gorunebılen ama temelde aynı hamurdan yapılmı§ kardeş lerdır 2 Djuiya gıbı zor bır yerde, mflyonlar ca yabancı ve vahşı arasında ayakta kala bılmek ıçın kendımuı bu ılk goruşe ınan dırmak zorundayız ama bu buyuk bır ya nılsamadır Insanlan ve herşeyı bırbırıne bağlayan ortak bır sır, ortak bır bılgı yok tur Bız yaşamak ıçın hayata mana yukle mek zorundayız, ama her şey rastlantısal ve temelde manasızdır İKİ FOTOGRAF. Bu ıkısı arasında "Meçhul'un nerede durduğuna (sabıt durup durmadığına) kı tabı okuduğunuzda, okumakla yetınme yıp fotoğraflara da dıkkatle baktığını/da, sız karar verın Ama surprızlere hazır olun Sı/ı guldurecek şeylerın sadece ko mıklık olsun dıye yazılmadığını aklınızda tutıın ve hazır bır cevap beklemeyın 'Meçhul"de, 22 fotograf a ek olarak, ko nuşmayan, dıle gelmeyen ıkı fotograf da ha var Bır tanesı Ibrahım'ın bır ara kal dığı, çarşafsız bır yatak, hemen ona bıtı şık bır masa ve boş bır askıdan ıbaret ku çucuk bır otel odasınm solgun bır gunışı ğıyla aydınlanan fotoğrafı Dığerı kıtabın en sonunda, karınca gıbı bınlerce ınsanla dolu bır plaj manzarası Gaye Boralıoğlu bu ıkı fotoğrafı canlandırmamayı sessiz bırakmayı seçmış Bu ıkı fotoğrafın sessiz lığı bana bır tur korku vcrdı ama bu kor ku ıyı hıkâyeler ıyı kıtaplar, fotoğraflar ve fılmlerle karşılaştığımda yaşadığım ıyı ur pertıye benzıyor • Meçhul /Gaye Boralıoğlu / Iletışım Ya yınlan/190 s K İ T A P SAYFA 10 C U M H U R İ Y E T S A Y I 7 48