Katalog

SlHlRLl DEĞNEK o cuk1 ar fçi n K i HazırlayanNllay Yılmaz • çizimier Mustafa Deiioğlu ce 'sorun odaklı' kıtapların değıl dığer turleıın de çoaığa yarardan çok zarar ge tırebıleceğı unutulmamalıdır, dıyor Sıhırlı Değnek Jııdy Blume ın bu konuda oldukça hassas davrandığı anlaşılıyor Yazar, sozunu ettıgı her sorunu çocuğun aklında soru ışaretı bırakmayacak bır şekılde mutlaka oykıı nun bır yerınde çommluyor " ü gece fazla bır şey ycmedım vc uyu makta da gııçluk çcktım Lrtesı sabah an nem odama geldı ve yatağıma oturdu Ona bakmadını 'Peter, dun sana hak et mcdığm bazı şeyler soyledım Gerçekten mi''' dıye sordum Evet Scnın anlayaca ğın dun Çıkolata'nın başına gelenler bt nı çok u/du ve bırını sııçlamanı gerekıyor du Ben de senı seçtım 'Lvet dedım Gerçekten de oyle yaptın " (S 48) Sonra ıkımız de gulmeye başladık Ben aslında onun gerçek annem olduğunu bılıyor dum ' Kıtap sadece 9 10 yaş çoeuğunun değll 3 yaşın duyuşsal bılışsel ve fızıksel tepkılerını de çok ıyı yansıtıyor Annenın yaklaşımı abla ve abı konumunda olan kardeşlerın anlayamadıkları bu tepkıler karşısında hıssettıklerı eğlencelı bır anla tımfa sunuluyor "Annesı kıyafetı ıçın ozur dıledı, ama son zamanlarda Jennıe'ye soz geçıremıyormuş, ozellıkle de Jennıe ısırmaya başladığından berı 'Neyı ısırıyor?' dıye sordum Aklıma mobılva, oyuncak ya da buna benzer şey ler gelıyordu 'Insanlan ısırıyor' dedı Jennıe'nın annesı 'Ama dışlen denyı delmezse merak edecek bır şey yok Tenlıkelı de ğıl yanı" (S 52) Çıkolata da yaşıtlan gıbı normal davranı yor aslında Elıne geçenı ağzına atıyor, koltuklarda zıplıyor, abısının odevlennı yırtıyor, karalıyor, dışlennı kınyor, çıçeklen yemeye ve tavalan bırbınne çarpmaya bayılıyor Ama ne yaparsa yapsın buyukle re sevımlı gelıyor "lnsanlann Çıkolata'ya davranış bıçımlen benı gerçekten fıtıl edı yor. O kadar da ozel bın değıl sonuçta Sadece kuçuk, o kadar' Ama bır gun o da dokuz yaşında olacak O zamanın gelmesını ıple çekıyorum Sonra, o da kendısı nin o kadar da ozel olmadığını anlayacak " (S 65). Çıkolata da Peter'ı kıskanıyor aslında. Abısıne buyuk bır hayranlık duyuyor, onun her yaptığını yapmak ıstıyor Peter bu durumdan şıkâyetçı olsa da aslında kardeşının ona hayran olması hoşuna gıdıyor Sadece anne babasının Çıkolata'yla ılgılı bır konuda başlan sıkıştığı zaman ondan yardım ıstemelerıne kızıyor çünkü bu durum Peter'ın planlarını bozu yor Peter bu durumlarda ya bır doğum gunu partısınde gozetmenlık yapmak zorunda kalıyor ya da annesı ve kardeşıyle 1 bırlıkte alışverışe çıkmak "Kardeşın bu sabah ağzını açmıyor" dıye fısıldadı hemşıre "Açmıyor mu?" dıye fı sıldadım ben de Bunun bavağı komık bır şey olduğunu dıışundum Dışçıye gı dıp ağzımı açmayı rcddetmck daha oncc hıı, aklıma gelmemıştı Dışçı 'Aç" deyın ce ben de ağzımı açarım " (S 66) "Hah, Peter 1 dcdı doktor benı gorııncc "Ağzı nı at,ar mısın dışlennı saymak ıstıyorum Kuçuk çocuklara hep boyle der Kuçuk çocuklar d.\ her şeye ınanır zaten Dr Brown un ovununa uydum Ağzımı aça bıldığım kadar açtım Cıerçek hasta ben ken bu kadar açmıyorum aslında Çok çok gu7cl Ne yazık kı kardeşın senın gı bı ağzını açamıyor ' ' Açarım " dedı Çıko lata (S67) Erkek çocukların kahraman olduğu kıtap ların azlığı duşunulurse, Peter, bu yaz ar kadaş sıkıntısı çekmeyeceğe benzıyor Kız lar da var bu kıtapta Kaprıslerıyle, oyun larıyla, eğlencelı vonlerıyle Sadece kardeş problenu değıl arkadaşlık sorumluluk alma, gorgu kuralları gıbı ko nular da ışlenıyor kıtapta Kardeşının ne den olduğu sorunlardan başka sorunları da oluyor elbette Peter'ın Dızının dığer kıtabı "Super Çıkolata"da, babası ışten ayrılıyor, yenı bır şehre taşınıyorlar, Çıko lata Peter'la aynı okula başlıyor Sorunlar bıter ım?? Bıtmeez Hele buyurken I l\ ıı .ı I ıııdıı I N\O| f 1 ( ) ^> l\l\l)r\ Dorduncu Sınıf Bır Hiçin Hikâyesi |udy Blume, (,ıtlembık Yayınları 2003 133 sayfa . I urkçclcştıren Zarıfe Ozturk Resımjeyen O/lem Şckcrcıoğlu (710 yaş) Peter kendısını 4 sınıfta okuyan bır hıç' gıbı hısscdıyor Bıınıın tek nedcnı 3 yaşın dakı kardeşı Çıkolata Annesının ve ba basının ona asla Çıkolata'ya davrandıldarı gıbı davranmadıklarını duşunen Peter bu yuzden kardeşıne sınır oluyor Her gun Peter ıçın bır kâbus gıbı çunku Çıkolata onun odevlcrını bozuyor, odasını karıştırı yor Kısacası onun yaşamını zorlaştırmak ıçın elınden gelcnı yapıyor Ustelık annesı ve babası da ters gıden şeyler ıçın hep Pe ter ı suçluyor Peter çok çaresız ve umut suz Amerıkalı yazar Judy Blume şımdıye ka dar 23 kıtap yazmış ve kıtapları 20'dcn tazla dıle çevrılmış 75 mılyondan fazla sa tan kıtaplarıyla 90 dan fazla odul de alan Blume, uç çocuk ve bır torun sahıbı 'The Kıds Fund' ısımlı bır çocuk vakfının da kurucusu olan yazar çocuklar ıçın yazıyor, onlar ıçın yaşıyor ve duşunuyor Bu yaşam bıçımı elbette yazdığı her satırda hıssedılı "yor 'Çocuğa gore'lığı yakalayabılen yazarlardan bırı o da O yuzden kıtaplarını sadece çocuklar değd buyukler de okuyor Hem çocuklarını anlamak, hem de kendı çocukluk gunlennı hatırlamak ıçın Ustelık hem oğrenıyor hem de eğlenıyorlar 'Sorun odaklı' kıtapların Turk Çocuk Edebıyatı'na tam olarak yerleşmemış bır tur olduğunu soyleyebılınz Okul oncesı donemden, ılkgençlık çağına kadar çok farklı sorunlarla karşılaşan çocuklann kı taplar aracılığıyla sorunlannın ustesınden gelmesıne yardırn eden, onlara alternauf çozum onerılen ve duşunme bıçımlen sunan 'sorun odaklı' kıtaplar, bırçok ulkede çocuk edebıyatının onemlı turlerınden bırı olarak varlığım surdurmektedır. '4 Sınıf Bır Hıçın Hıkâyesı' de bu türderv sayılabılır Kıtapta, anne babası tarafından artık anlaşılmadığını ve sevılmedığını dtişunen Peter'ı ve bu şartlarda aynı evde yaramaz bır kardeşle yaşamaya çalışmasının zorluklarını adım adım ızlıyoruz Kıtabın her bolumunde farldı bır olay ele alınıyor Hepsınde de yaramaz kardeş Çıkolata'nın yol açtığı problemler Peter'ın gozunden aktarilıyor Ancak Çıkolata ne yaparsa yapsın sonunda affedılıyor, Peter ıse her durumda çevresındekıler tarafından suçlanıyor Eğlenceh bır anlatımla dıle getırılen Peter'ın kırgınlıkları, çıkmazları ve umut suzluldarı, bızı onun dunyasına ıyıce yaklaştırıyor Onunla bırhkte gulu yor ve uzuluyoru/ Ancak Peter'ın annesı ve babası her olayın so nunda Peter'la konuşmanın ve an laşmanın mutlaka bır yolunu buluyor Hıçbır kırgınlık açıkta bıralulmıyor Ancak ozellıkle sorun odaklı kttaplarda, çocukları bır problemle karşı karşıya getırmek, daha once duşunmedıkle rı konuları onlann dunyasına taşı mak sanıldığı kadar yararlı bır şey olmayabılır Hele bır de oykunun sonu açık bırakıl mışsa, satır aralarında vcrı len bır duygu sonradan onemsenmeyıp ya da unu 1 tulup geçılmışse ' Buna benzer durumlarda sade Manolito Evinden Ayrılıyor Elvıra Lındo, Can Yayınlan, 2004,135 Sayfa Turkçeleştıren Pınar Savaş Resımler Emılıo Urberuaga (7+) Manolito Dizisı de Can Yayınlan'ndan çıkan eğlencelı dızılerden bırı 'Benım Adım Manolito' ıle tanışıp çok sevdığımız Manolito ve aılesının maceralanna 5 lutap daha eklendı 'Manolito Gulmekten Kınlıyor', 'Manolito Tatılde Sıkılıyor', 'Mano lıto Huysuzluk Yapıyor', 'Manolito Kar deşıyle Kalıyor' ve 'Manolito Evinden Ay nlıyor' Ispanyol yazar Elvıra Lındo'nun yarattığı Manolito adlı kahraman da, Judy Blume'ın Peter'ı gıbı, kendı ulkelennın dışında pek çok yerdc daha çocuklar tara fından tanınıyor ve sevılıyor Ustelık Manolıto'nın seruvenlerının sınema ve TV fılmlerı, skeçlerı yapılıyor Sınema fılmı, 2000 yılı Berlın Fılm Festıvalı'nde mansı yon bıle almış Manolito da Peter gıbı çok dertlı bır ço cuk Kardcşındtn dertlı, annesınden okuldakı ve mahalledekı arkadaşlarından hatta bazen kendınden bıle Bu kıtapta farklı olan tek şey Manolito ılk ke/ cvın den ayrılıyor Ilk ke/ larklı bır çevıeve gı rıyor ve ılk kez babasıyla bırlıkte bu kadar uzun zaman geçırıyoı fabı bu kadar ılk' bırarada olunca başına gclmedık şey de kalmıyor Babasının kamyon surucusu olduğunu bılıvorıız Manolito tatılde ba basıyla bır yokuluğa çıkıvor Ncreye mi'' lş gezısıne elbette 1 Hem de çok gızemlı bır ış gezısınt1 Ancak bu yolculıık Manolito nın annesını bıraz endışclcndırıyor Aslında anncmı vahşı bır savaşa gıden oğullaıını uğurlayan anneler gıbı kapının eşığınde ağlar du rumda bırakalı hcnu? on dakıka olmuştu Babam benı annemın kt)llarından sokup almak zorunda kaldı Pek kolav olmadı Annem buyuk bır akvaryumda ahtapot olarak da ış bulabılecek yapıya sahıp Senı kollarına aldı mı, canlı kurtulup kurtula mayatağın gerçekten merak konusudur Kamyona bındıktcn sonra da yuz kere cl sallamak zorunda kaldık anneme Ben her scferınde çok uzgun gorunmeye çalış tım Bu benım annemın çok hoşuna gı der'(S31) ManoLto da Peter gıbı ters gıden bır şey de hemen suçlanan ılk kışı oluyor Hele olayın ıçınde kardeşı Şapşalıko varsa1 Kardeşıyle samuraycılık oynarken bakın neler oluyor1 'Havaya tekme atmak var değıl mı?' dıye sordu kardeşım 'Evet' Şapşohko tek bır tekme savurdu Kısa bacağryla savurduğu bu tekme masasın uzenndekı TV'nın uzaktan kumandasını uçurdu Kumanda dedemın yuzune çarptı Dedem, 'Benı ol durdunuz, oz dedenızı oldurdunuz ışte1 dıyerek uyandı Guluyorduk, çunku Şapşalıko nasıl bır tekme savurduğunu ağır çekımlerle gosterıyordu Dedem elını al nından çekıp de kan aktığını gorunce gul memız bır anda kesıldı Şapşalıko ağla maya başladı 'Senı oldurmek ıstemedım' dıye ağlıyordu Dtspansere gıttık ' (S 7677) 'Doktor dedemın alnına ıkı dı kış attı, o hıç ağlamadı ama bız çok ağla dık, çunku o bızım dedemız 'Şapşalıko, gezmekten yenı donmuş olan anneme de olayı aynı uslupla anlatmaya koyuldu 'Bız uzaktan kumanda ıle dedemı oldurduk1' 'Onu bız oldurmedık Sen oldurdun • Yalan soyleme1 Sonra ben hep suçlu sayılı 1 yorum Annem benı oyle bır sarstı kı, gozluğum burnumun ucuna duştu 'Ne yaptınız zavallı dedenıze? Babacığım nerede?'(S80 81) Oteldekı ılk gecesını 'Dunya gezegenınde geçırdığı en keyıflı gece' olarak aulandın yor Manolito 'Pıjamalanmı gıyıp yatağıma gırdım Yumuşacık çarşafların arasına daldım tşaretparmağımı çarşaftakı bır de 1 lıge soktum ve cart Sesımı çıkarmadım, bu luks otelde benı suçlamalarının, baba ma yenı bır çarşaf parası odetmelennın gereğı yoktu Bu luks otelın çarşafındakı delığe parmağım takılı uyuyakalmışım ' (S 104) Kamyonla yolculuk olur da macera olmaz 1 mı Babası Manolıto'ya kamyonun yuku nu soylemez Gızlıdır' Gızemlı bır paket de vardır kamyonda Işte bu gızemlı yol culukta Manolito kaçırılır Başına neler gelecekr1 Annesı ne yapacak'' Elvıra Lındo da, Judy Blu me gıbı sorunları çozmeden bırakmıyor Her kırgınlık mutlaka ıyı ya da kotu bır çommlc son bulu yor Hem çocuklar hem de buyukler bu oykulerden çok şey oğ renıyor Tatıl keyfı eğ lencelı kıtaplarla daha 1 da keyıflı geçıyor •!• K İ T A P 26 C U M H U R İ Y E T S AY I 7 48