Katalog

3 K U R L A R A Her turlıı ş,ıddet ve baskıdan arınmış bır topluma otorıter yontemlerle ulaşamayacağımız, gerı de bıraktığımız yuzydda kesınlestı Pekı, utopık duşunceyle vedalaşıldı Bu soruya "hayır" dıye cevap veren Kaufmann, anarşızmın ozgur ve adıl bır toplum oluşturma dogrultusunda sıyau gelış.meye yon verebılecck, gerçekleştırılmesı mum kun bır utopya olduğu ınancım Aydınlanmış Anarşı'de bızımle payla şıyor Ona gore anar şızm, bırey ve toplumun ozgur ve yaratıcı bır bıçımde gelışmesı ıçın zorbalara teslım olmadan utopyauna sahıp çıkan tek alternatıf duşunce bıçımı Kaufmann once, sıyaset vefehefe arasındakı ılış kılerı ırdelerken, sıyasetın temel unsurlan olarak şıddet ve toplumsal sozleşme gıbı bazt kav~ ramları tartışıyor Bırey ıle cemaat arastndakı ıhşkılerı, devletın mes.ru lyet kos.ullanm ve bırey uzerındekt başlıca baskı araçlarından bırı olan vergı ve cezalandırmayı ıncelıyor Ozgur ve adıl bır toplumun kurulması yonunde onemlı adımlardan bırı olarak, bıreyın devlet baskmndan korunmasını onerıyor ve bu bağlamda demokrası, ozgurluk, eşttlık, ınsan ve yurttaş. haklarıyla, dogal mulkıyet hakkı gıbı konulara değınıyor Antık donemden gunumuze dek var olan felsefı ve sıyası goru^lerın anarşıst sezgıler ışığında yenıden gozden geçırıldığı kıtap, bu yanıyla sıyaset felsefesıne gırış nıtelığı de taşı yor Bol kıtaplt gunler "ölümün Gölgesi Yok" yirmili yaşlarda genç bir öğretmen ile öğretmen okulu öğrencisi genç bir kızın aşklarını konu ediyor. Öğretmenlerin hayat koşullarının anlatıldığı toplumcu romanlar Türk edebiyatında köklü bir gelenektir. Binyazar iyi bildiği edebiyat eserlerini roman boyunca kullanmış. Asuman KafaoğluBüke Yazın Sanatı Ölümün Gölgesi Oll\ll\ (,oi(.ısnok \ < İ U III \\\\\\ 1/ II A dnan Bınyazar'ın yenı romanı "Olumun Gol gcsı Yok" çok kışısel bır hıkâyc anlatıyor Yazarın, karısı Hlı/c ıthaf ettığı kıtabın kapağında da onun guzel bır resmı var, ayrıca gerçck kışı ler, yerler ve olaylar romanın ko nusunu oluşturmuş 1940lardan başlayan çocukluk anılarını ta yın edıldığı Anadolu kasaba ve şehırlerınde oğretmenlık yıllarını ve ardından da Berlın dc hasta nelerde geçen zamanları anlat mış ama roman boyunca bu arka plan uzertnde karısı ıle tanışma larını ve aşklarını dıle getırmış Adnan Binyazar Romanın temel konusu bu çıf tın yıllar suren aşkJarı, eskıme yen, bıçım değıştırmeyen sevgıle rı vc bağlılıkJarı Ancak, romanın daha ılk satırlarından bır soru ta kılıyor okıırun aklına o da ne dcn bu kıtaba otobıyograh değıl de roman denıldtğı OTOBİYOCRAFİ Mi. ROMAN MP Adnan Binyazar, masalları ve halk anlatılarını derlemcsıyle un ludur Ya/arın "Halk Anlatıları" adlı denemesını bırkaç yıl once okumuş ve çok raydalanmıştım, lakat "Olumun Golgesı Yok" ya zarın okuduğum ılk romanıydı Bu denlı ozel konuları ıçtenlıkJe anlatması ozellıkJe hoşuma gıttı Bu kıtabı kuru bır otobıyografı olmanın otesıne goturen ozellığı bence yazarın destanları, masal ları, halk soylencelerını romanı na katmasında yatıyor Orneğın Fılız Adnan çıftınm aşklarının ne denlı hcr ıkısıne de yettığını, 'Kaptanla Karısı" adlı bır oykuyu anlatarak dıle getır mış bu oykude kaptan ıle karısı dunyadan kopuk (cn azından ka radan uzak) yaşamlarında hıçbır lımana ıığramadan yaşayabılıyor lar ılışkılerınde çocuksu oyunla rı dırı tutmaları bırbırlerının ço cuğu gıbı davranma rahatlıkları ve ılışkılcrının kusursuzluğu (ne de olsa bu bır masal') gerçekte kaptan ıle karısından çok roman da sozu edılen ılışkıyı duşunmeye ıtıyor okuru "Saraylı kız" adlı bır başka masalı ıse, karısını ne denlı ula şılma/ gorduğunu anlatmak u/ere kullanmış Bu masallar, çağdaş aşk oykusunu olumsuz lıık duygusuyla gormemıze yara S AY I 748 mış ama daha onemlısı, yazar masallar sayesınde kendı oyku sune değer bıçme ve dışardan bakabılme olanağı bulmıış, hıs settığı yoğunluktakı duyguları onunla paylaşanlaı çevıesınde kı dostları vc tanıdıklarından (,ok masal kahramanları ol muş Anlatımda kullandığı bu tcknık Bınyazar'ı gen,ek(,ı anlatı mından uzaklaştırmamış, masal ları romana çağrışımlarla ekle mış Bır de sanırım, bır kadınla erkek arasındakı çok kışısel tut kuları masallarla ve oyun benzet melerıyle daha AI kışısel olarak gormemızı sağlamış Masalların yanı sıra Shakespe are, Flaubert Necatıgıl, Dağlar ta ve daha nıce şaırın dızelen ro manda yer alıyor KADINA BAKIŞ "Olumun Golgesı Yok" roma nında çeşmeden su taşıyan ka dınların bakraçlarının seslerı, ka dınların etcklerının hışırtısı, genç bır kızın kendı kendınc şarkı mı rıldanması gıbı ınce dctaylar 50'lı hatta 6O'lı yıllarda kadınla rın durumu hakkında duşunme ye ıtıyor okuru Kadınların nefes alışlarını duyacak kadar yakının da dutmalaruıa rağmen erkekler bu yasak bır bolgeye gıremıyor lar Anadolu'da kadın erkek ılış kılerı fazla degışmedı ama bır bakıma Bınyazar'ın anlattığı ka saba ahlaltının basıtügı ve saflıgı nın bugun kalmadığı kesın Romanın başında Fılız de kar şılaşmadan once etkılendığı ka dınlann anlatıldığı bolumlcr ozellıklc çok hoş Okula gonde rılmeycn, çocuk yaşında cvlendı rılmış genç kadın, ıstemedığı bır erkeklc evlenmekten kurtulmaya çalışan kadın, aşağılanan vc da yak yıyen kadın gıbı Anadolu ka dınlarından ınandırıcı ornekler vermış Binyazar, aslında roman boyunca kadın portrelerı suru yor, hoşuna gıden her kadında Fılız'ın (hatta Fılız'ı tanımadan once bıle) ızlerını goruyoruz TOPLUMCU YAZAR "Olumun Cîolgesı Yok" yırmı lı yaşlarda genç bır öğretmen ıle öğretmen okulu oğrencısı genç bır kızın aşklarını konu ediyor Öğretmenlerin hayat koşulları nın anlatıldığı toplumcu roman lar Turk edebiyatında koklu bır gelenektir Binyazar ıyı bıldığı edebiyat eserlerini roman bo yunca kullanmış Toplumsal yaklaşım ba7i ro manlarda yazarın kendı dunya goruşunu yuceltmesıne yol açar, Binyazar boylesıne bır yuceltme ye gırmıyor, aksıne romanda çok onemlı bır bolum yazarın pış manlıklarını konu ediyor Orne ğın Anıerıkalı bır çavuşun verdı ğı sıgarayı almış olmasını yazar TURHAN GUNAY ;maıl: cumkitap@cumhuriyet.com.tr KITAP Imtlyaz sahibi Cağ Pazarlama Cazete Dergi Kıtap Basım ve Yayın AŞ'yi temsilen Cumhurıyet Vakfı adına llhan selcuk Cenel Yayın Yönetmenl Ibrahlm Yıldız' Yayın Yönetmeni nırhan CünayoSorumlu Mudur Mehmet Sucu o Cörsel Yönetmen Dllek Akıskalı o Baskı Merkez Cazete Dergl Basım Yayıncılık san veTic AS Barbaros Bul No 125 BESİKTAS Idare Merkezi Turkocağı cad No 3941 Cağaloğlu, 34334 Istanbul Tel 0 (212) 512 05 05 o Cumhurıyet Reklam Cenel Müdur özlem Ayden /Cenel Mudur Yard semra Yazıcı / Reklam Muduru Huseyin Dalkıran / Tel 0 212 512 47 78 512 48 30 Fax 0212 5138463 C U M H U R I Y E T K İ T A P dıpnotta şoyle değerlendırıyor "ığrenç gorunmekten kıırtul muştum da, bellek, en çok, yapı lan basıtlıklcrı bağışlamıyor Ara dan ellı yıla yakın bır zaman gcç tı Her aynaya baktıgımda Amc rıkalı çavuşun verdığı o sıgarayı dudaklarımda goruyor, bılınçsız lığımın utancından yerın dıbıne gırıyorum " Hayvanları sevmcsı, ınsanlan anlamaya başlaması kısacası ın san olması sankı I ılız ıle başlıyor Ote yandan Fılız de tum bıldık lerını ondan ya da onunla bırlık te oğrenıyor Sevgılerının ıkısını gclıştırmcsıne tanık oluyor okur Romanların sonlarında duygu lanmak sık başıma gelen bır şey dır, hatta bazen satırlaıı okurken gozlerım dolar, ama sanııım ılk kez bır romanın daha gırış sayfa larında boylesıne duygulandım Buyuk bır aşkın acima duygusu na donuşmesı ve hastalık karşı sında umutsuzİLik duyguları çok başarılı şckılde aktaıılmış, duy gulanmadan okumak olanaksız Fakat yıne de şu duşunceleı geldı aklıma romanın daha bu kadar başında ıken boylesıne yo ğun duyguların anlatılmıs olması ıyı bır roman taktığı mı' Ilerle yen sayfalarda hep o ılk sayfalar dakı yoğunluğu arıyor okuı ama tabu aynı dozda verıldığı ıçın aı tık o denlı etkılı olmuyor Yıne dc yazarın ıçtenlığı, şıırsel anlatı mı roman boyunca bellı bır sevı yenın altına hıç duşmuyor Bır kadına yazdmış en guzel aşk ta nımlamaları ıle dolu sayfaları 'O gozlerım açınca olurdu benım sabahım," "yarattığına el surdur meyen bır tanrı gıbı, guzcllığın bekçısıydım" gıbı tanımlar bızc Fılız'ı tanmyor "Evlılığımızın ılk yıllarında da boyle bır doktor muayenesınde rengı kaçmış, ses kesılmıştı" gıbı satırlarda ıse sır larını korumaya devam ediyor Ama bızden fazla bır şey sakla madıklarını aşklarını mumkun olduğunca açıklıkla dıle getırdık lerını hıssedıyoruz, çunku dıle getırebıldıklerı bır sevgıyı payla şıyorlar Romanda benım ıçın bır tek eksıklık yazarın Turkıye'nın po lıtık arka planını bıraz ıhmal et mış olması Ellılı yıllardan dok sanlara kadar uzun bır zaman dı lımını anlatırken, yaşamların ekonomık, polıtık koşullardan nasıl etkılendığını daha yakından bılmek arzusu duydum ama ta bıı romanın merkczınc fılız'ı vc ona duyduğu aşkı aldığı ıçın ko nuyu bu noktalara çekmck doğ ru olmayabılırdı • www@yazinsanati.com "Ölümün Gölgesi YoVT/Adnan Btnyazar/Can Yayınları/292 s SAYFA 3 Binyazar, roman boyunca kadın poıtreleri anlatıyor. hosuna glden her kadında Flllzln Izlerlnl goruyoruz