Katalog

Ç o c u k 1a r Hazırlayan: Nilay SlHtRLl DEGNEK Yıimaz • çizimler. Mustafa Delıoğlu J a p 1a r Egemen'in sihirlî değneği Seten Tarilde, Aysd Giırmen, Uçanbalık Yayınlan Selen de annesı ve ablası tatddc Dalyan'da ya şayan arkadaşlarına gıtmek ıçın Istanbul'dan uçakla yola çdcarlar Selen'ın uçakta canı çok sıkdır Cam kenarına oturmak ıster, ablası ızın vermez Annesı yolun yarısına kadar Selen'ın, sonra ablasının oturmasını onenr Hostesı ça ğınrlar ve Selen hostese kokpıte gıdebdır mı yız? dıye sorar Hostes pdotumuza bır sorayım dıyerek kokpıte gıder Hostes pdota sorar ve donduğunde pdotun Selen'len bekledığını soyler Selen sevınır ve uçaktakı sıluntısı ge çer Uçak Dalaman'a ıner ve sevdddenyle Dalyan'a gıtmek ıçın yola çıkarlar Uçan ve ağaçlara konan leyleklen gorduklerıne çok se vınırler Nehır kenanndakı otele geldıklen an teknelenn ve kanolann gonıntusuyle, gol man zarası çok keyıflıdır Kırlangıçlann uçarken ha vuzdan su ıçmelerını ızlerler, kuş seslenyle Se len, çok yakından bır kaplumbağa gormenın sevıncını yaşar heyecanla Dalyan'da, trafdc gu rültüsunden uzaklaşıp, doğa ve canhlan de ya kırdaşmak çok hoşlanna gıder Nehırde tekne gezüen, Anuk Kaunos Kentı'nde taşlann oyul masıyla yapdmış kral mezarlan, ormanda yu ruyuşler, tztuzu Kumsalı'nda dans eden yen geçler, alcşam guneşın batışı ve Koyceğız Go lu'nden dolunay ızlencesı de denıze gırmenın guzellığıyle dolu çok değışdc bır tatd yaşarlar Dalyan'da Selen tatdde Mutlaka okuyun ) Egemen Ersan, (12), Ozalp tlkoğretım Okulu, Ortaca Muğla Egemen'cdc, hanı sdıırlı değneğın? Nereye sakladın> Sıhırlı değneğınle dokunup oykude değıştırmek ıstedığın bolumler var mıydı çok merak ettım doğrusu Hedıyen yola çduyor Ama değneğın hep eünde olsun, olur mu? Sen de Selen'le bırbkte pdot kabınınde olmak ıster mıydın? Selen acaba orada nder gordu, hıssettı ben onu da merak ettım bak1 • camdan ıçen gıren başka bır kuşla ıkıye kat landı Hep bırlıkte şarkılar soyluyorlardı Ama Esra'nın annesı uzuluyor, ozgurluğunu kısıdı yoruz hayvanlann, dıyordu Ancak Esra'nın ıçı gıdıyor, kuşlannı çok sevıyordu Esra ne yaptı dersınız? Kuşlannın ozgurluklenne kavuşması na ızın verdı mı? 'Sokak Kuşu' adlı oyku, kent yaşamına sdaş mış, tutsak cdılmış kuçuk bır kızı, ozgurluğune kanat çırpmayı seven Sokak Kuşu de buluştu ruyor Bu oykude sevgı var, paylaşım var, feda kârlık var, huzun var, ozgurfuk var Doğanın uyanışını ve kuşlann yaşantısını satır aralannda duyumsayamamak, sevgıyı hıssedememek mumkun değd Tudem Yayınlan'nın artık re sımleme ısıne onem vermeye başlaması bu kı tapta da dıkkat çekıyor Bu duygular, Emel Yurtkulu Ydmaz'ın duygusal ve scvımlı çızgıle nyle de bırleşınce ortaya guzel bır ozgurluk oykusu çdcıyor Kente sıkışan Esra'run, pen cereden gorunen mavı renge bakıp "Bır gun ben de bu kuşkr gıbı çıkıp gıdeteğım Buyu duğum zaman kuşlar gıbı ozgur " demesı bızı duşunduruyor Şubat ayında da belutddığı uzere Çoluk Ço cuk Dereısı'nın dosya konusu 'Çocuk ve Kent' ıdı Sdıırlı Değnek, Esra ozelınden, kendı ço cuk genelıne uzanmak ısteyen buyuklere şubat sayısının yazı başlıklannı bır kez daha haürlat mak ıstıyor 'Çocuk ve Mekan Sonınsalı, 'Kent ve Çocuk', 'Çocuk Oyun Alanlan', 'So kakların ÇcKuk Oyun Alanı Olarak Kullanda bdırlığı', 'Şehırcdığın Çocuk Merkezlı Hukukı Boyutu', 'Park ve Oyun Kentı', 'Fınlandıya'da Çocuk ve Mımarlık', '1000 Mımar 1000 Okul da' • Buyukler, sız de okuduklannızı, anne babalar la, eğıtımcderle ve yazarlarla paylaşmak ıstıyor sanız, Sıhırlı Değnek'ın "Buyuklere Odev" Bo lumu ıçın bır kıtap tanıtabdırsınız Nilay Yılmaz Kurtuluş Deresı Cad. No: 47 Bilgı Unıvcrsıtesı, Dolapdere / tstanbul nilayy@bilgı.edu.trTel: 0212 236 78 42 K İ T A P Yaşayan Anadolu Efsaneleri Mevlut Kaplaıı O/gur Eğıtım Yayınlan, 2003, 175 Sayfa Resımleyen Nazan Erkmen Bırçok uygarlığa kutak açan, goçlere ev sahıp lığı yapan taşından toprağından destanlar, soy lenceler ve masallar fışkıran Anadolu toprağı1 Mevlut Kaplan da "Yaşayan Anadolu Efsane len" adlı kıtabında Anadolu efsanelerınden bır 'guldeste' yapmış Kı/ Kulesı, Sarıku llıcası, Ağlayan Kaya Ycdı Uyurlar Çıftemınare, Ka şıkçı Guzelı, Lokman Hekım Kıtapta, 38 soylenceye yer vcrılmış fcfsanelerı anlatmadan once, doğduğu yore üe dgılı kısa bır açıklama da verılmıs 'En Guzel Gul', Konya nın gul bahçelerını anlatıyor Osmanlı Donemı'nde Gulbaba adıy la anılan bır adamın yetıştırdığı gullerın dıllere destan guzellığı ve bu donemde yapdan cn gu zel gul yetıştırme yarışrnaları bu soylencede bırlesıyor Guzel kızıyla evlenmek ısteyenlere kendı gullerınden dana guzel bır gul yetıştır meyı şart koşan Gulbaba bır gun yendıyor "En Guzel Gul" kımın gulu seçılıyor dersınız? Gulbaba'nın bahçesıne bahçıvan olarak grren ve onun yarışma ıun ozel olarak yetıştırdığı gulden bır çubuk keserek başka bır gule aşıla yan delıkanlının gulu1 Verdığı sozu tutan Gul baba, kızını, aşkı ıçın en guzel gulu yetıştıren bu deldunlıya venyor Bu yanşmayı sevgı ve aşk kazanıyor Umut deste deste guller den yor Ancak "Yaşayan Anadolu ErsanlerTndekı 38 soylencenın hepsınde sevgı ve aşk yok Acı lar var, aynlıklar var olumler var, onyargıkr var1 Yaşam var1 Zumruduanka'nın kanatlann da uçulan Kaf Dağı'na benzemeyen bır dunya var Çocuklara, geçraış zanıanlann ve yaşantıla nn gızını araştırma ısteğı vermesı soylencelenn ozellıklennden bın Yaradılış, oluşum, donu şum, tarıh, aşk ve olağanustu kışı ve varlıklar uzenne anlatılan soylenceler, gerçeklen hayalle bırleştırme eğdımınde olan çocuklann doğa ve tarıh uzenndekı meraklanru gıdermesıne de yardım edıyor Ancak Sıhırlı Değnek, masal ların ve efsanelenn çocuklara sunuluş bıçımı nın ve anlatım ozelldderının onemlı olduğunu duşunuyor Konulann, turun amacından sapıl madan, anlatılan oykunun ıçerığı bozulmaaan ve çocuklara onyargüar yuklenmeden de akta nlabdeceğıne ınanıyor O vuzden bazı soylen celerdekı şıddet ıçeren, 'olumsuz' anne baba rollerını vurgulayan vs bolumlere dokunuyor ve değıştınyor1 "Adam kansız, Hatıce de Yusuf anasız kal mış Adam dokmuş, duşunmuş Bakmış kı olacak gıbı değıl, evlenmeye karar vermış Ço cuklara ıyı bakacak elı yuzu duzgun bınnı bul muş Bır gun beş gun değıl, kadın her gun akşamlara dek yatıyormuş Yatması bır yana bır de kotu yureklıymış kı sormayın Ne yemek pışırıyor, ne temızhk yapıyormuş Kadının ış kencesı çok ağırmış Çocukları urganla bağlar mış Onları bazen ayaklanndan, bazen beÜe rınden asarmış Karanlık odaya kılıtler aç bıra kırmış Ayaklarının altını kızgın demırle dağ larmış" (S 54) ' Varvara nın babası bakmış oğlan tepeye kızın yanına gelmek uzcre Başaracaklar bırbırlen nc kavuşacaklar' dıyc korkmaya başlamış He men kıbcını almış kızının yanındakı kayalara tırmanmış Varır varmaz urganı bır vuruşta kesmib Yuksekte ılerleycn delıkanlı aşağıya te ne taklak duşmuş Kayalara çarpa çarpa yuvar lanmış can vermış Sevgılısının olduğunu go ren Varvara da vay bana demış O da kendını kayalardan aşağıya bırakıvermış " (S 64) Feodal kulturun urunu olan masallarda ^ıdde tın olması doğaldır Sadecc hzıksel şıddetı de ğd medyadakı eğıtımdekı aıledekı ve tuketım kulturundekı pısıkolojık şıddetı de duşundu ğumuzde sadcce geçmışte değıl gunumuzde de çotukların yoğun bır şıddet' baskısı altında SAYFA 26 olduğunu soyleyebdınz Çocukların korkula rıyla başa çdcması ıçın ıyı bır araç olan edebı yatın, olçıilu' bır şekılcle korku ve şıddet ıçer mesı gerektırdığını ve çocuklan erken yaşlarda bu duygularla tanıştırdmasının onemlı olduğu nu bılıyoruz Ancak kıtabın hedef kıtlesı unu tulmamalıdır 'Ozgun' halıyle çoğunlukla yetış kınlere hıtap eden masal ve soylencelenn, co cuklara aktanlırken doğru bır yaklaşımla akta rüması gerekldığı gozden kaçınlmamalıdır Soylenceler bıtmez Ben Yok Anlamak Mıtolojı, Jon Scıeszka, Gu nışığı Kıtaplığı Dunya Hayvan Masallan, Haz Tank Demır kan, YKY Doğan Kardeş Kıtaplığı llyada, Jean Martın, Say Yayınlan llyada, Homeros Can Yayınlan, Çev A2ra Er hat, A Kadır Odısseya, Homeros, Can Yayınlan, Çev Celal Uster Odysseıa, Jean Martın, Say Yayınlan Gdgamış, Ahmet Koklugıller, Can Yayınlan Gılgamış, Nuran Turan, Epsılon Yayıncdık Gızemlı Yerler Chnstophe Lambert, Say Yay Kara Yazgılı Prens, Bngıtte Evand, Say Yay Pıramıtler Çağı, Chnstıan Jacq, Say Yayınlan Anadolu Bınbır Mıtolo|ik Oyku 1 2, Işık Soy turk, Fılız Yayıncdık Ege Kıydanndan Eskı Zaman Masallan, Anla tan Ahmet Unver, Gunışığı Kıtaplığı Anadolu'dan Oykuler, Sennur Sezer, Adnan Ozyalçıner, Umıt Çocuk Kıtaplan Dızısı Tanhten Oykuler, Adnan Ozyalçıner, Umıt Çocuk Kıtaplan Dızısı Anıtlann Oykulen, Adnan Ozyalçıner, Alfa Yay lstanbul Masalı, Mıne Soysal, Gunışığı Kıtaplı ğı Anadolu Masallan, Namık Doymuş ( em Ya yınevı Destan Dızısı kunuş bazen gozlerde bır pırdtı, bazen bır scs ntım, bazen de sadece sessızlık Sevgı1 Nuran Turan 'Çocuk Sevgıdir de sevgıyı tanımlamış Kendımıze bde zorlukla tanımlaya bddığımız 'sevgı' kavramını çocuklara anlat mak kolay mı? Çıçek Kıtaplarun Dızısı sevgıyı çocuklara somutlaşurarak anlaüyor Kıtabın ta sanmında, çızunlennde ve anlaümında can bu lan sevgı, bır çıçekle derlenıyor ve çocuklara sunuluyor Bu çıçek elden ele dolaştıkça renk lenıyor Sevgı çıçeğı açdıyor, kapanıyor ama hıç solmuyor Kıtabın çıçek şeklındekı tasanmı dıkkate de ğer Her ne kadar açdıp kapanması bıraz zor olsa da okul oncesı donemdekı çocuklann sa dece kavram bdgısını değd, el kol koordınas yonunu da gelıştırmesıne yardımcı olabdecek bır tasarım bu çıçek kıtap 'Çocuk sevgıdir', çıçek sevgıdir, ınsan sevgıdir, yaşam sevgıdir Sevgı bır 'guldeste' mıdır? Sokak Kuşu Ferda Izbudak Akıncı, Tudem Yay, 2003, 32 s Resımleyen Emel Yunkulu Ydmaz (8+) "Kafesınden çıkıp gokyuzunun mavdığıne da lalı çok zaman olmuştu Bınalar yıne yuksektı, sokaklar yıne kalabahk Caddelerden gurultu ler çdcaran araçlar akıyordu Ne çok şey akıp gıtmıştı ıçlen beyaz tuylerle kaplı kanatlannın altından " (S 3) Sokak kuşu kalesınden kaç mıştı Boyle gonlunce ıpsız bır uçurtma gıbı uçalı ne kadar zaman olmuştu' Ancak serın dan yağmurlar geldı soğuk geldı, kar geldı Kuçuk kuş sıcak bır yuva anyordu, bır cam kı yısına sındı Once gagasına bır opucuk kondu, ardından kuçuk bır el onu ıçen aldı Isınan ve sevgıyı bulan kuçuk kuş uykuya daldı Esra ve Sokak Kuşu nun oykusu boyle başladı Annesı pek ısteklı olmasa da Esra nın sevıncını go runce kuşun evde kalmasına ızın verdı Sokak Kuşu'nun tuylen /amanla parlaklaştı Zaman ıçınde çok guzel bır kuş oldu Gunlerden bır gun Esra nın ve Sokak Kuşu'nun mutluluğu ruzgarlar başlayınca uşudu kuçuk kuş Ardın Çocuk Sevgıdir Nuran furan Erdem Yayınlan, 2003 Resımleyen Saadct Ceylan (5+) Sevgı nedır? Bazen bır kalp atışı bazen bır do C U M H U R İ Y E T S AY I 7 42