Katalog

Mehmet Yaşin'le "Uzakname' üzerine UZAK N AM t IIMM Ml YAŞINİ "Bütün gerçek tatlar arka sokaklarda gizlidir... olmak ıstemezdım (, un kıı o kadar zor koşullarda dolaşmışlar kı Aslında esas gezgın onlarmış Bı zım şımdı bırkaç saat ıçın de ulaştığımız ycre adanı lar aylarca suren zahmet lı yolculuklar sonucunda ulaşıyorlarmış Ama bu arada, Amazon ormanla rının kuçuk bır bolumu harıcınde keşfedılmemış ayak basılmamış ycr kal madı Keşfetmenın de gezmenın de bır heyecanı kalmadı Bırdebugloba lı/m denen meret neyse butun kentlen bııtun dunyayı bırbırıne benzetmeye başladı Onun ıçın de bugunku gezgınlığın bır ta dı kalmadı Tabıı kı o zamanlar gezgınlık çok zormuş ama her yerı ılk onlar gormuş Kıskanılacak olan da ılk onların gormesi Ben bugunku şartlarla o gun, onların ye rınde olmak, ılk ben gormek ısterdım ama boyle bır şans kalmadı Ke^fctmc dııygusuyıtermcc tatmıntdı lımtyor yanı Pckı \ız tdebıyattan besle nenbırgezgınunız yazılarınızda da \ık sık buna ycr vcrıyorsunuz Ar/ık okurktn dı gezgın gozlug'umtzu {tkaramadıg'mtzı soy lcycbtltr rtmınız •J Ya da seçtığınız kıtaplar da gıdılecek, gorulecek yerler mı ağır bası yor? HAYAL KURMAK Hayır, boyle bır şey yok ama mutlaka bu tııı kıtaplar varsa okuma lıstemdc on celığı onlar alıyor Ama ılla kı oyle kıtap okuyacağım dıye bır ıddıam yok Bır ga zete yazarı olduğun zaman âa ışın zorla şıyor Mardın glbl gcçmışınden bugııne bınlcrte yıl geçmış bır kentı ve kulturu, New York gıbı yuz mılyon kışinın yaşa dığı bır dunya kentını yahut da bır kıtayı sıze verılmış 8000 harfle anlatmanı/ la zım 8000 harf ın de en ıyı harflerını bulup yan yana getırmenız la/ım Ben yazılarını da ınsanların ansıklopedılerde coğrafya kıtaplarında bulacağı bılgılerı koymuyo rum, once onları ayıklıyorum Nasıl olsa bır ınsan oranın ıklımını, yeryuzu şekılle rını, nufusunu merak edıyorsa ansıklo pedıye, ıntcrnete başvurduğu zaman bu tun bılgıler gelıyor Ben daha çok duygu larımı, o anda gorduklerımı o anda tattık larımt, o anda duyduklarımı o anda kok ladıklarımı yazıp, bıınları okuyucıılarla paylaşmak ıstıyorum Bunları paylaşırkcn de kuru cumleler kurmak ıstemıyorum Mıımkun olduğu kadar o kelımelerc o cumlelere bıra/ scs yukleyerek ahenk yukleyerek, okuyuuıların hayal kurmala rına yardımcı olmak ıstıyorum Hıç g(zdığınız ycrlcrden 'Ijte ben bu radayaşayabthrım yaşamalıyım dcdığıntz bır yc r oldu nıu 3 Valla, ruh halıme bağlı olarak, bırçok yerde oldu Mesela Alaska'da, 16 saatlık bır macerayla vardığım gol kıyısindakı bır evde 'lşte ben burada kaybolabılırım' de dım Ama dort gun geçtıkten sonra 'Ben burada bıra/ daha kalırsam çıldırabılırım demcyc başladım Aynı duyguları Aqan tın ın guneyınde Patagonya'da da yaşa dım Oıssızlık.obakırlık Bırrenkcum buşu var, dağın zırvesınde And dağları nın 7irvesınden ovanın ortasına kadar, de gujen ye^ıl tonlar, oksıt yeşıllerı, mavıler, kırmızılar Bır sonbaharda gıtmıştım, çok guzeldı, renkler oyna^ıyordu Hatta orada bır tablonun ıçınde dolaştıgımı /an nettım Orada yaşayabıleLeğımı duşun dıım Hele golun kıyısında, ye^ıllerın ara sına saklanmı^ bır evı gorunce 'lşte bu ev benım dedım ama tabu kı bu kent ro mantızmı Yanı hıçbır zaman gerçekleş mtyecek romantı/m Onun ıçın de ben bılıyorum kı bu yaşarım dedığım yerler de bır sııre sonra sıkılatağım Bır dc kotu bır^e) var Istanbul un bırtııtkusu var ls tanbul un ınsanı sarıp sarmalayan bır tut kıısu var, her turlu negatıflıgıne rağmen Bılıyorum kı ben o yerlerdcn bır sure son ra 'Ah, Istanbul dıyerek ko^a koşa gele ceğım Mesela Slovenya'da kuçucuk bır adada da aynı duyguları yaşadım Vıet nam'da da aynı duyguları yasadım ama bı lıyorum kı bu duyguların hepsı kent romanti7mıdır vegeçıcıdıı Bu realıtcyıgor mek Ia7im Hep soylen/ yaylalarda yaşa mak lazım ' 1 layır, ben oralara gıdıyorum, gelıyorum, dorduncu gundc ınsan kentın gurultusunu o/ledıgını hıssedıyor Onlar hoş hayaller Pckı o dort gunluk sınırı aşan htr yer olmadı mı hıç ? Ben bır deneme yapacağım Bunu okuyuLUİarımla da paylaşatağım Kendı mı mumkıın olduğıı kadar modern alet lerden arındınlmış bır yayla evıne kapata cağım kıtaplarımla hep denzya,'bırba vul kıtapla' bakalım kaç gun dayanaca ğım O sınır nedır* Televızyon da olma yacak, orada televızyon da ızlemek ıstemı yorum Kıtaplaıımla, belkı muzık olabılır, bır ladyo haber almadan, okumayı ozle dığım kıtaplarımla bazı kıtaplar vardır kj, ya bıınları okumak ıçın hapse mı gırsem deıı/ onlarla kendımı bır yaylaya kapa tatagım ve tutatagım gunceyı okuyumlar la paylaşacağım Ama bu dencmenın de bır hafrayı geçeceğını sanmıyorum Ve ıd dıa cdıyorıım kı, kentte yaşamaya alışmış hıçbır ınsan da bıından daha fa7İa daya namaz mezsın bılc onu ama ben orada orneğın Shetland adalarından Orkney'e baktığını zaman oradakı sarhoş şoforu hatırla rım.bır gece lımanda oturup da gcce yarı sı guneşının denızı mor renge boyadığını hatırlarım Çok gu/cl malt vıskısı ıçtığım barları hatırlarım (, ok gu/el yemek yedı ğım Iokantaları hatırlarım Vahşı kıı/ııl.ı rın koşturduğu yemyeşıl kıılan hatırlarım veo kuçucuk nokta bcnı alır bıryaıım sa at oyalar Butun o sesler kulağıma gelır Ben o noktalan bıraz da hayal perdemı çe şıtlendırmek ıçın koyuyorum Pekı çok okuyan mı btltr, çok gezen mı Mehmet liey s Ne çok okuyan ne çok goren bılır Lğer rakamsal ılade ıstenırse yıızde 50 yuzde 50, lıem okumak henı gormek Yahut da okuyarak gormek ıkısını yan yana yap mak ınsanı daha bılgılı, daha bılen bır ın san halıne getırıyor Mehmet Yaşin gezi edebiyatımızın son yıllardaki en parlak adlarından biri. Yıllardır dergilerde, gazetelerde yazdığı yazıları nihayet bir kitapta topladı. Mehmet Yaşin'le "Uzakname "sini konuştuk. D Deniz Yuce BAŞARIR anı kıskanılacak mesleklcr vardır hayatta Bunların ba şında, benım ıçın, gezı yazıla rı yazanlar gelır Onlar gezgın dırler Dunyanın doıtbıryanınıışıçrn(') gorurler Boyle ış canıma mınnct' Mehmet Yaşın deonlardan bırı, Hurn yet'tekıkoşesındepazargunlerıçokkeyıf îı yazılar yazıyor Ge/dıklerını, gordukle rını anlatıyor Bazcn Karayıpler'e duşuyor yolu, ba/en Gokçıada'ya Insana hep 'ah o gemıde' ben de olsaydım dedırtıyor Şoyle uzak denızlcre yol alma, u/ak denız lerın lezzetlerını tatma, uzak ıçkılerle sar hoş olma ısteğı uyandınyor ınsanın ıçınde Yaşın şımdı de bır kıtapla çıkıyor gezı tutkunlarının karşısına Aslında bu kıtabı okumak ıçın ılla gezmeye tutkun olmanız şart değıl, edebıyattan hoşlanıyor, dunya yı mcrak cdıyorsanız, o da yeter Yanı gıt mek şart değıl okumak ıçın Hatta gıtme menız daha ıyı hayal kıırma şansınız ba kı kalıyoı' Harıtayı açın Mehmet Yaşın'ın Uzak name sını elınıze alın, ıster bır kadeh şa rap ıstcı bır fıncan sıcak kahvcyı koyun sehpanın ustııne îşte sıze dort dortluk bıryolculuk Ama hepsınden once şu meş hurgezgını bıra/dahayakından tanıyayım dersenı/, ıh o da bızım va/ıfemı/ ' kıtabtnıza dunyayı bulan gtzgınUrm bırlıstcsıylt ba^lıyorsıınuz Çagdaş btr g( z gın olarak ıçınızdtn gıçnıtş donemlerdt yaşayıp bırçok yerı ılk kt\ftdtn, orneğın harıtayı ılk çızen gezgın olmak geçtı mu Yoksa bu çağda da gtzgın olmak yeterınce hcyccanlı mı? Gerçek bır yanıt vermek gerekırse, ben o eskı gezgınlerın hıçbırının yennde H ULAŞILMAZLIK VE ÖZCURLÜK Kıtabınızın yaztm stralamasmda da oy le, sız kendınız de tfade edtyorsunuz zaten uzakları daha çok terah edıyorsunuz san kı Daba az ınsanın gıttığı, daha az bılınen yerler Neden ? Uzaklara gıderkcn ulaşılmaz oluyor sun, ulaşılmazlık da ınsana bır nevı ozgur luk getırıyor Yakınlardayken hep bırıle rının elının altındasın Yahut da her an donebılırsın O ozgurluğe tam sahıp de ğılmışsın gıbı gelıyor Ben pasaport kont rolunden geçtıkten sonra kendunı leyleğe benzetınm, artık ozgurumdur, ıstedığım yere kanat çırpıp gıderım, oyle bır hıs ge lır ıçıme Ne kadar uzaklaşırsam o kadar ıyı Mesela bu ozgurluğu bıraz evvel anlattığım Alaska'da hıssettım Gıttığım evın orada elektrık dahı yoktu, televızyon yok tu, telefon yoktu, bırdcn kendımı dunya dan soyutlanmış, dunyanın en ozgur ınsa nı hıssettım Çıınku bana kımse ulaşamaz dı, ısteseler de zorunlu bır şey soylemek ısteseler de Bır hastalık haberı vermek ısteseler de çunku cep telefon u da çalış mıyordu Cep telefonu çıktıktan sonra ozgurluk ıyıce mahvoldu Sılah ıcat oldu mertlık bozuldu mısalı Onun ıçın ben cep telefonlarına dahı ulaşılamayan yerle re gıtmeyı tercıh edıyorum Bır de oralar da ınsan daha çok şaşırıyor Ben keyıf ıçın DUNYAYI SAHİPLENMEK gezdığımden, gıttığım yerde şaşırmam la Sız harüada gıttığınız noktalan i}aret zım Bakıyorum, şaşkınlığım her geçen lıyorsunuz Bu benıın kafama takıldı Gez gun daha azalıyor Ya ben çok goruyogınlt rın olumluluğı kar^ı bır dın nı^ı mı bu rum Ya da dunyada ınsanı şaşırtacak acabü ** Dunyaya gorcrck ve gezı n k sahıp şeyler azalıyor galıba Bır de Turk olmak olma duygusu mu> kotu bır şey Bencc Turk ınsanı dunyada en a/ şaşıran ınsandır Yabancı meslektaş Ben benden daha a/ ge/cn ınsanlardan larımla gıttığım gezılerde gomyorum bır dunyavı daha çok sahıplenıyorıım Onlar pazaryerıne gıdıyorlaı on beş yırmı maka dan daha lazla bu dunyayı hıssettım Çe ra fılm çekıyorlar Benım çcktığım ıkı uç şltlı mtkânlarıyla çeşıtlı kentlcrıyle kare Çunku ben o pa/an Tıre'de de go Onun ıçın de ben kendımı daha dunyalı ruyorum Dıyarbakır da da goruyorum, hıssedıyorum Dığer ınsanları daha lokal Istanbul'da da goruyoıum Onların hay goı ııyorum kendımı daha evrensel zanne retle baktığı yoksulluğu ben Anadolu'nun dıyorum Halbukı dtırum boyle degıl Ha çeşıtlı yerlerınde goruyorum ()nların çok rıtanın uzerıne nokta koyma ıse benım ıyı bıldlğı zengınhğı ben Batıdakı kcntle ıçın hayal kurma Benım ıçın harıta her rımi7dedcyaşıyorum I'aııhdersen dun /aman bır sınema pcrdesı gıbı olmuştur yanın en muhteşem tarıhınl fuıkıye dc Tekboyutlu uslundt rtnklcr ısımler, çiz goruyorum Dıın\anın en gıt/tl manzaıa gıleı olan bır kâğıt olmamıştır Bunu aş larını Turkıye de goruyoıum Turkıyc'de mıştır Ben bır noktaya baktığıın zaman, her şeyı bır arada gorduğum ıçın bır furk o dort puntodur, altı puntodur, sen gor C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A YI 7 4 2 SAYFA 16