Katalog

Arife Kalender ile Deli Bal'ı konuştuk 'Ne mecnunluk ne de Leylalık bitecektir' Arife Kalender yeni kitabı 'Deli Bal' ile çıktı şiirseverlerin karşısına. Uzun zamandır yazı yazmayan Mustafa Öneş de hemen bir söyleşi gerçekleştirdi Kalenderle. Bir şairle bir eleştirmenin söyleşisi şiire ilişkin hoş ipuçları veriyor okura. D Mustafa ÖNEŞ aııılmtyonam Dtlı Bal yulırt ıihtttihm Ama sendt hala bır ara\ıyn tıdırgınlıgt uzılıyor Mtcnun una kaımşan I eyla mn dauzıtu ula\an ırma^ın a^kının bıtttğırtt du }twı n h vuslat ı cldcn geldtğınce geaktırme ye mı çalışıyorsıın •> Lvct Dclı Bal yedıncı kıtabım 'Arayış' so/uyle yenı i7İckler arama ya da a/ kulla nılmısjara yonelme, kendımden çıkaıak ote kı olma amısu gerçeğı (doğayı, ınsan halle nnı roplumsal kargaşayı) daha bır gorunur kılına çabası soıı donemlerde şıırın geldığı yerdekı omıırgasulaşma'dan şurımı ayırma ıstemı olarak soyluyorsan bu sozcuk yerınde dır Bır oncckı kıtabım 'Kadın Burcu'yla bas, layan aynı yoneln bu kıtabımda daha çok netleştı Nc mccnunluk ne dc leylalık bıtecektır Vusl.ıt a daha çok var Şıırın şerrı aşkın koy nunda yaiar dcrken asjcsız şıııın şıırsı/ de a^kın olamavacagını vıııgulamak ıstemıştım 11( r nt kadar •jiırkrımdc bıten aşklardan hu /uıık kahııl ı so/ctsenı de Yıne de kork mııyoru/ da\ ık vtdıg'ımı/ a'jkt ın dıyerek, onun vazgeçılme/lıgını vaşdinsallıgını vııı guluynıum Denı/e ula^an ınııak' orneg'ıne gclınce, bu mııagın ıncvsınıleregore gecekte gun dıi7İ(Kfor( ıkışı, hı/ı rcngı sıgiığı dcrınlıg'ı larklklıı Buıadan guz ııthııkıınc vı bahaı selkı ıne b ıktıgımı/da taşkınlık ve dıngınhk gıbı ıkı kavıaın çıkar kar^ımıza Şaırkı ıçm dc gcçerlı bu Şute venı başjav ın bıı gtnç şı ırden korkmaz şıır ondan korkar Flınc gc çen *jiıı vctlknnı yerlı ycrsı/ çekınmeden kııllanıı Bıı scl dummudur taşmadıı \ ıllat geçtıkc.e, ş,ıu yaijaın bıçımı olnıaya başlamış, şaıı ck dnn ınımını ırtıınıışsı şaırs,ıırdcn korkmayı b ı^\ ıı Bu çckınceyk hu yazdıgı ııa kuşkuvla bakar Şıırın vakalanma/lıgı u boyutsu/luğıı şaırın onu ustalıkla ıvlaması na dı/gınluı bccerıyle tutmasına baglulıı aı tık laşkınlıkta heyecan, coşku yer alırken SAYFA 4 dıngınlıktc ıse sabır ve bırıkım vardıı Bu tun mesele bu ıkı olguyu şıırde yan yana tu tabılmck Bu da ustahgın ta kcndısı olmalı Y.uıı ıınuık cknı/e ulaşıncaya dek şıır kıırek çekmcktcn cpcycc yomlmuş olsa da suyun dılını oğıcnmıştır artık H( ı şıırırrukn sonra kcndımlc çok hesap laştım Kıtdplaıınıdd doga ve toplum goru lıır olsa da yalnı/lık kırılganlıklar kadın cr kek çclışkıkrı, hak arayışlaıı gcçınışe o/lem yıtetı doğa degışen yaşam v b konular ana ı/lckkr olarak kars.nu/a çıkar (jcrck ıkıncı ycnı gcrckse topluıncu gerçekçı şıırden yola çıkar.ık bıreyscllığtmı anlattığım vcrdc toplu mu da ondaıı aynmadan kcndıme bır dıl edındım Konuşma dılı dcyışkr turkııkr, masallar yanı halktan getırdıgım topraktan aldığun ne vars.ı bana yaıdımrı oldu şıırımı renklı kıldı, ıçcrığını gcnışkttı surluğıın ^(Kugudur Bu uymazlıgı ıse her şaır larklı bır soylemle dıle getınr Uyumlu olmak daha gcnel, daha kolay, daha JU rdhat sız cdıcı bır durum Ornegın I elluce yerle bır edılmış, kurcsclltşmc, dunyddakı bır(,ok dcğeıı paranın tek elden denetımıne bıraka takmış, çocuklar her gun bıraz daha uyuştu rucu batağuıa saplanıyorınuij, teror her alan da hayatın ıçınde kol gc7iyormuş, doğanın ckngckrı bozulmus, vb Bo^ver, koy basını yastığa dıış uyıı1 Uyıımıın dıngınllğın bır adının da ayma/lık duyarsızlık olduğunu duşunuyorunı Şıır gıbı bır olgıınıın ıse yatagı burası ola maz, olmamı^tır Ln azından benım şıırıiTiın yerı değıl 'Çıglık (,dglayanları' dcdın, katılıyorunı Bu <,aglayanların olıışmasının, yaşım kadar bır tarıhı var Kadın Burcu' kıtabımda, du :juktuı oleıı kadınlara ya/dıgım ^ıır var Do ğurmak ıstemcdığı çncug'u ılkel yontemlcrle duşurmcyc (,alı^ırkcn olcn be^ kadınuı, sev dığıne vaıa madığı ıçın ıp atıp asılan kızın çıj*lığı yedı sekı/ yasjarınıdan berı hâlâ ben dc duruyor Murat suyunda boğulan gencın ağıtlan, gurbcllcıı donmeyen kocanın hasretı, 'ığde çı^eğı nden dılek dılcytctk kadar umutsuz la^mış ınsanlaruı turkulerı BunJara daha sonı.ıları eklenen kıırşunlanmış arkadaş yu/ lcrı, yasaklı kıtaplar tutuklu şıırler Hı^ unutmuyorunı Istanbul a yenı geldı ğım yıl (1969) Kuşdılı Çayın'nda ^ıngeneler (,i(,ek satıyor Ilkyazın başlangıcı Doğduğıım yerde (Malatya) çıçek dcyınce gul aklunıza gchrdı Yılın yarısmdaıı (,oğunu beyaz bır oıtuyle geçıren bu yerde çok â7 gorduğumu7 gul, ba^ka dunyalann habercısı gıbıydı Pa patya mı? ü bı/den bırı Koyıınlar ke^ıler gıbı yakı nımız Ustunde elım sende oynadı ğıınu, koştuğumu/ uçsu7 bucaksı/ pa patya tarlalan Hıç aklıma gelmez dı çocukluğumun bır parç.ası san lığım papatyaya bıle para odeye ccğım Ânladım, her s,ey satılık Şıınmdekı o (,ığlıklardan bınsı de papatyadan Çocuk dedın de, çocuklarla her oyuna varım Açlığı kıran lan, kıyımlan, yoksullugu ve uı sanın doğa ıçındekı yalnı/lığı nı, tanrıyla başba^a kalış.ını uledıgım doğduğıım yer dc, her şcye kar^ın renklı bır <,ocukluk geçırdım C ubuktan at , lara da bındıın, dcıe sa7İıklarından başlık da ordum, soğuttcn duduk de yaptını ()yuncaklanmızı toprak ana yapı yordıı Şıırlenm dc ku!;, bocek, " ^ agaç tıcekad iT* lannı sık kulla nıyt)r olnıam, sıı' ımgesının g ^ ğ gunlerden k.ılmış olma Cıiınıın bınndc bır sınıf ta <,ocuklara meşe dıbın de toprağı delerck ortaya çıkaıı bır mantarı anlattığmıda, ^aşkınlıkl. nı, hayranlıkla dınleyışlcnnı unııtamam r gunku (,ocuklaıın dunyalaıı ku^atılinı;,, d raltılmış ve kurtı I^)ogaya ve ınsana yabaı Bu yalnız ve yalıtılnui) duııyalarından onL cıkartıp, sularda taş scktıımcyc gomlckle ru7garia doldurarak yoku^ a!;aj*ı ko^nıaya lan kovalamaya bırlıkte gılmtk ısterdım I lımı/ık !}iırkr, yılan kovalamaya OnuLı LıUıjıhımıdiin cdındığım ızlen len dayanarak şurlennın orta buyııkluktı sanıntılar un Un ytmalatılımh bır dtprın kuşag'ı ndd yer aldı&ını srıylryt bılırım O yciirtmtk ıçın daba svrumuz bır toprak b madın mı> İMGE ÖNEMLİ... YANIT ARAMAK Sdiutm da bılımın dc somlarla yanıl aıa nıakl.ı gelışebıleceğını duşunııyorum Bırkaç kıtabımdan sonra kcndıme şunu sordum Ncyı niçın nasıl yazıyoıuııı Aklıgım yanıt Herkes kendısını ya/ıyor, sen dc kcndını Kapat bır dcrgıdekı mızayı bu şıır hcrkesın olabılır 1 ıpkı basım omekler o kadar çok kı Kapıtalızmın yarattıg'ı tek ııp vc buııa lıııılı bııeykıın sayıklamaları mınltıları Şı ırlerde, yanımızdan hı/la vc acımasızea ge çen yaşamın gerçtğıne ılışkın bellı bır şey yok Sankı cam bır fanusıın ıçındcn scsknı yor şaır Bunun dayatma bır kulturun sonu cu okluğunu, ıçınde yaşadığımi7 ekonomık sıstemın dılı duşunccden, duşunceyı yaşaın dan ayıımayı, kıtlekrı şıırden soğutmayı amaçladığının ayırdına vardım Bu benım bakışım Şıır uzerıne duşune duşune buıaya geldım Vuslat mı ohoo daha ona çok var !)iınn, tngtbtlı yalakla t,ığlık çıığltı yanları oluşturarak akıyor lam bır 'raftıng alanı Yayılıp dıngınltşe ceğın ova nı zaman çkatak onu ne^ \uyunda çocukların hılt leo laytayuzupta\ sıklmbıltağı durgunlug'u nzledıg'ın oluynr Şıııın çelı^kıkrden <a , tışmalardan doğduğunu kaynağının, scnuı deyışın le bır raftıng alanı okkıgıı nu dayatılan yasama bır kaışı dıırıış ona dıklen mc halı gosterdıgını bılıyoı u/ Şıırın pusulası, mevcut gcr(,ekle rın yonunu dtgıl onun aksını ı^a ret eckr Var ola nı ydşandnı y<terlı bulıııadıg^ ı^ın niLihılıftır doruncnın aıdııı dıkını soıgular go nınmcycnı arar Şaıı îçin /aındn ckgıl u m.ınlar ya^anı dcgıl ya ^amlarvaıdır Bu çoğul laşm ıda onun dıngın bır ova bulması ola !juı uyunı y 1 vet, şıırım ılk bakışta çarpan, vay bc dcdırten turdcıı dcğıl Ycı ycı ıı,ınc gıııleı yen bır ozellığı tle var Yerelden taşıdığını ımgcler, ıccrı|*ındtkı fdscfık yapılanma ıll okuyu!}ta ck ge^meyebılıyor Şıırde tema> ne olursa olsun kuru vc du? soylemlerde yana olmadım Bıı nmıırpa ıı/t rınc ınşa edcrken meca lardan, /ıtlıklardan, (,ağrı^ım ve aıu^tınna dan yararlandını Imge onemlı !>cnım ıçır 'Yanal atılımh bır dcprcm ku^ağı'na ck nen.ek duımadan sallanan bır toprağın ıı nıyım ve o toprağın şjınnı ya/ıyorıım Bu ku^kr, sarsuıtılar ıçınde ^ııruıuıı de yaral.1 mış, sakatlanmı^ olması kaçınılmaz Haya tnızın her alanı yenı ycnı oluşan fay kırıkl rıyla dolu I ler sabah oncu, artçı şoklarla uyanıyoruz Kırlenen dunya dcgüîcn mt sımler azalan ınsanı değerler yarın kaygi' gençlık ve Ç<H ıık sonınları, cmperyalı/mı hayatlanmı/la oynayl^l, yoksulluk vb 11 bıınlan kahırlı bır suskunlukla dcnnkrın saklayan ya^amdan başka nasıl bır s,ur çıl bılır kı* Şıınnı bu to|irağa ben7iyor tçte ıçe dcprcşıp duran, goçuk ve kırılmalann nunda sallay.ın toprak Cıuleryu7İu, senş rak bır şıır degıl benımkı Oylc bır çabayl da yola çıkılmaz zaten Kaygdarı kederlı ıçeren bır resmı var Hatta bıra7 senn dc ncbılır Aşkı bık, bıtmii; halındcıı basjanj dondurerck gu/ellemeye <,.dışıyor Yılgın la mi'1 Hayır Ağrısını ve aftırlıfjını vcrc vc Belkı şıııımı ılgınç kılan da sonraılan se7 rahatsı/ cdıcılığıdır r'tkısı bır /aman \on kuçuk sarsıntılarla se/ılır I ler Ayıp Yakı nınıdır başlıklı şıınmden ornek verecck olursam Bu sınııları /orlay.uı bıı şııı oklı Kadın cehenncmın kapısıdır dıyen Latn so7iınden yola çıkarak yazıldı cehenncmın kapısıvım ıçeıı gır/ ti7 su tımı benı adl.ındır/ scnı kcndımc karala dım/ surlann otesındeyı/ cu/zaııun eyğı de/ temı? ulık Kırlendık, kırlıdır aşk' Sanınm şıırde benı çckeıı şey cluygu vı duşunce yoğunlıığu Bu ncdenle kurgusa olana ses oyunlarına, dcncst m dc çok yı. vcrdığım soykncınc/ Bır çocuguııı oyııı bo/an ısy.ınk.ır' dedığım ycrdc sorunsıi7 toprak olabılır mı sence? \ent yı b( nımsenu klc bırlıkh < \hı yı lı$ınden \ıhnumı\ kıynın ıç i,atı^ma\ım y dığırı bu duntmun yırtntn oluytmuna on Iı kalhılar wğladıgı gortduyor Nı var h, J manın gtkuk yada'\, umut boyuluyl gılenmıyonun Amaan neler getıreceg'ı b meytn alanlara yatırtm yapmaktama, 'gıç K İ T A P SAYI C U M H U R İ Y E T