Katalog

rsula Leguın'ın Yerdemz Buyucu \u adlı kıtabında, kııçuk Ged, Gont Adası'nın buyucusu Sessız Ogıon'un yanına çırak olarak gırer Bır an onte buyunun gi7İerını oğrenerek bu yıık bır buyucu olma duşlerı taşıyan Ged ağzını biçak açmayan oğretmcnının yanında dere tepe dolaşırken sabırsızlan maktadır Bır sure geçtıkten sonra artık dayanamayarak ccsaretını toplar ve oğ retmcnınc 'Bcnım çıraklığım ne zaman başlayacak acaba5 dıye sorar ügıon, 'Başladı ' dıyc yanıtlar Ged şaşkınhkla, 'Anıa daha hı<,bır s.ey oğrenmedım1' de yınce, Ogıon Çunku benım ne oğrettı ğımı henuz kes/edemedın,' der Ogı on'un yanıtı oğrenmc denılen buyunun etkısıne kapılan htrkes ıçın yol gosterıcı dır Oğrenmck ısteyen lumsenın ılk bıl mesı gcrcken şey oğrenmeye değer bügı nın ne olduğu vc onu nerede arayacağı dır Sıhırlı Değnek, yazın evrenının buyulu yıldızları olan kıtaplara tek tek dokuna rak, buyuk kuçuk butun okuyucuları okumanın ve oğrenmenın buyusune da vet edıyor Sıhırlı Değnek'\e yenı bır sayfaya, yenı bır yıla, yenı umutlara Merhaba1' (2Ocak2003) U ŞİHİRLİDEGNEK Çocuklar 1 çin Kitaplar Sıhırlı Değnek bu duşunce den yola çıkarak çocuklar dan sıhırlı dcğncklerım kul lanmalarını onlaıdan oku dukları ovkulcrde katıldıkla rı ya da katılmadıkları lıkır ler uzerıne duşunmelerını ıs temıştır Kızlar ve erkekler... Ne okuyor? Nasıl okuyor? Kızların, erkekJcıe oranla, daha erken yaşjarda sosyal leşme surecıne gırdığını, du yularının ve algılarının da daha erken yaşlarda gehşmeye başladığını bılıyoruz Toplumsa! rollerın ve bek lentılerın cınsıyete gore değışmesı, ço cukların neyı nasıl okuyacağını da etkıle mcktedır Okumanın sosyal bağlamı uze rınde çalışan araştırmacılar çocukların, anne ve babalarını ornek alarak kuçuk yaşlarda 'okuma' becerısı ıle ılgılı genel lemelere gıttıklerını ve 'okuma' etkınhğı nı çoğunlukla annelere yakıştırdıklannı soylemektedır Gazete okumayı babala rın, kıtap okumayı ıse annelerın ışı ola rak sınıflayan çocuklardan cınsıyederıne bağiı olarak farklı oranlarda kıtap oku manın beldenmesı de çocuklaıın bu ge nellemelerını guçlendırmektedır Erkek çocukların kızİara oranla daha AI oku yormıi!) gıbı gorunmelerı, aslında erkek ve kızların Lırklı turlerı larklı bıçımlerde okunmalarından kaynaklanmaktadır Araştırmalar crkeklenn okudtıkları met H a z ı r l a y a n : Nllay Yıltnaz * çizimler: Mustafa Delioğlu ne anahtık yaklaşarak sıstematık bır şe kılde kelıme kelıme, kızların ıse butune odaklanıp boşlukları hayal guçlerıyle doldurarak hızlı bır şekıldc okuduklarını gostermektedır Okuma surecı zaman al dığı ıçın erkeklere sıkıci, hızlı ve akıcı okuyan kızlara ıse eğlencelı gelmektedır O yu7den, resım ağırlıklı kıtapları daha çok erkcklerın tercıh ettığı araştırmalar da belırtılmektedır (2) Sıhırlı Değnek'e 51 hafta ıçınde gelen mcktuplara bakıla cak olursa, 45 mınık sıhırlı değnekten yalnızca 8'ının erkek olduğu ve bunların genellıkle resım ağıılıklı, pıoblem vc sır ço7me odaklı kıtapları okudukları goz lemlenmıştır Kitap okumayan ya da az okuyan, iletişim ve bilişim çağı çocukları Iletışım araçlaııyla gereğındcn tazla ıçıçe olan çocukların gun boyunca sayısız go runtu ve ımgeyle karşilaştıkları ve 'dık kat aralıklarının gun geçtıkçe kısaldığı bılınmekte, bu durumun çoğunlukla fa7 la televızyon ızlemekten' kaynaklandığı araştırmacılar tarafından belırtılmekte dır Çocuğun duşunce yerıne gorsellığe alışmasına neden olan bu durum, çocuk ları zamanla kıtaplardan da uzaklaştır maktadır Okuma scruvenının 8 12 yaş arasında başladığını bılıyoruz Bu done mın sonlarına doğru kendı zevklerını keşfeden çocuklar, bu donemden sonra ya bır kıtap kurdu olmakta ya da bır da ha kıtapların yanına bıle uğramamakta dır Bu yuzden çocuklara kendı okuma tatlarını bulmaları ıçın fırsatlar yaratıl malı, ture bağlı olmaksızın, oncelıkJe okuma zevkını keşfetmelcrıne yardım edecek ortamlar sağlanmalıdır (1) Nas, Recep Örneklerle Çocuk Edebt yatı Ezgı Kıtabevı t 91 Bursa, 2002 (2) Cract }ohn , 'Boyv and Grtls', Guar dıan, hkım 4, 2003 (i) Pellegnnı, june "Developıng Thın kıng and Reasonıng tktlls ın Prtmary Ltaners UungDtttctıvt Fıctıon sıkı sarılıp yaşam savaşı verıyorken ba zen bır çocuğun kurbanı oluyorum In sanlar benı koparmamayı oğrenmeh, sevmeyı, değer vermeyı, çevreyı korumayı, bana zarar verenlerı uyarmayı ve korumayı oğrenmeh Yenı nesıl benı de toplumun bır parçası olarak gormelı Aslında hayat ıyısıyle kotusuyle bızler ve canlılarla renkJenıp anlamlı hale gelıyor Insanhğa sunduğum tum renkle rımle mutlu edıyor ve mutlu oluyorum Herkes gıbı ben de doğada yaşıyor ve doğada hayat buluyorum Her şeye rağmen canlıları ve yaşamayı çok sevıyo rum Beste Demirören (13), Pendik, tstan ta^anlar derken Sıhırlı Değnek, bır yıl dı/dan dığerınc konmus, Mınık sıhırlı değneklerı de peşıne takıp, yenı dunyala ra açılmış 51 haha surcn kesşit yolculuğunda 102 kuçuk yıldızda konaklami!} Sıhırlı Değ nek Konuk olduğu 9 yıldızı buyuklere anlatmış, sadece buyuklerın gıdebıleceğı 142 yıldızınsa adresını vermış Evrende o kadar çok yıldi7 varmış, kı, Sıhırh Değnek kımı 7aman hangısınde duracağına karar verememış Bu yokuluğa ondan çook once çikanlarm ıotalarını bulan Sı hırlı Değnek once onlaıı derlemıs sonra da bu yolculuğa henıi7 çıkanlara ya da çıkmak ıstcyenleıe akıaımış, 36 dıırak tan oluşan rota, bu keşıf yolculuğunda hem Sıhırlı Değnek'e hem de dığer kâşıf lere yol gostermiş Bu yolculukta mınık sıhırlı değnekler dc boş durmamış ()nlaı da sadece kuçukle rın gıdebıleceğı 45 yıldızın adresını ver mış hem buyuklere hem de dığer mınık sıhırlı değncklere Yolculuk boyunca sı hırh değneklere esjık eden bır de sıhırlı ressam değneğı vaımıs, Bu değnekten rcngârenk yıldız tozları damlarmış Res sam Değnek uğradıkları butun yıldizla rın resmını çızer mınık sıhırlı değneklere çızgılenn masallarını anlatırmış Yıldızdan yıldi7a konan Sıhırlı Değnek, Ressam Değnek ve mınık değnekler, 365 yıldız gununun nasıl geçtığını anlayama mış 2003 Seyır Deiterı'nm son sayfası 'dun' dolmuş Bugun yenı bır yıldız yılı başlıyor' Sıhırlı Değnek, yıldızları keşfet mek ıçın çok yakında çıkacakları yolcu luğa katılmak ısteyenlerı çağırıyor1 Bıle te gerek yok Mınık sıhırlı değneklerden bırıne bır yıldız masah anlatın O, sıze yolu gosterecektır YILDIZ TARİHİ2004 sıhırlı boyle başla 2 003 yılı, gozdensayfada kovalamıs,, ya mi!, Haftalar haftaları kalananlar, kaçanlar, sayialardan ılk adım olarak belırledığı okumayı ve yazmayı oğrenme becerısıne ulaşmak zor değıldır Zor olaıı okuma alışkanlığı ka 7andırmak okumayı ışlevsel kılmaktır Bırey okuma ıstcğı duymuyorsa, okuma yazmayı oğrcnmış olsa bıle, 7aman ıçınde heı becerı gıbı o da sılınıp korclecek, kışı gızlı okuma7 yazma/ (1) olacaktır Temel okuma yazma becerısı ancak su reklı gelıştmlırse bır anlam kazanır Her hangı bır bılgı alanındakı okumayı 'alış kanlık' yanı kendı gundelık yaşantısının bır parçası yapan kımse, basılı sozcukle rın taşıdığı anlamı hıçbır zaman olduğu gıbı benımsemeyccektır, okuduğu şeyc kımı yonden katılıp kımı yonden de ka tılmayacak, karsılaştığı her yenı goruşle hesaplaşacak ve ancak bu s,ekılde kendı ozgun duşuncesını olu^turabtlecektır Sihirli Değnek diyor ki: un (12) Mustafa Kcnıal Pa şa Bursa Kardelen Yarlı (1 i), Alıbeykoy, htanbul Meltem Cılız (12), Bahçeltevler, htanbul Ayjegul Sarı (1 i), llgın, Konya Bır yıl boyunca bcnımle bıkmadan usanmadan yazı^an, okudukları kıtapların bırçoğunu anlatan, şıırler ve oykuler gonderen mınık sıhırlı değnekler1 Dı ğer arkadaşlarımıza da fırsat verebdmek ıçın, ne yazık kı sadece ılk mek tuplartnızı yayımlayabıldım Sıhırlı Değnek'le paylaştıklannız ıçın teşekkur ederım Sız kıtap kurdarının hedıyele n yoldaa Mınık sıhırh değneğını okuduğu kıtap ları eleştırmek ıçın değıl de, kendı yaz dıklarını paylaşmak ıçın kullanan, an cak yazıları Sıhırlı Değnek'te yayınlana mayan, îlayda Koyuncu (11), Zonguldak senın de hedıyen yollara duştu Yavuzturk îlk Öğrettm Okulu, Üskudar, htanbul Sıhırh Değnek'ı hıç yalnız bırakmayan, sınıfça bol bol mektup yazan, kıtap okumayı çok seven 5E sınıfındakı mınık sıhırh değnekler ve oğretmenlerı Nermtn Şenol Kalyoncu Sınıf kıtaplığınız ıçın hedıyenız yolda Tıcaret Borsası Ilk Öğrettm Okulu, Eiktşehır 3A sınıfının mınık sıhırlı değneklerıne ve oğretmenlerıne Mektuplarınız he nuz yayımlanamadı 2004 yıldız yolculuğunda goruşmek uzere Sınıf kıtaplığınıza çok yakında yenı konuklar katılacak Haberınız olsun' Yıldız Tanhı 2004 Sıhırlı Değnek, Ressam Değnek ve mınık sıhırlı değnekler, yıldızları keşfetmek ıçın çok yakında çıkacakları yolculuğa katılmak ısteyenlerı çağırıyor' Bılete gerek yok Mınık sıhırlı değneklerden bırıne bır yıldı/ masalı anlatın O, sıze yolu goste recektır Hokuus pokuus, sıhırlı değneğım, benıbır donuştur Beste'nin sihirli yolculuğu... SlHlRLİ DEĞNEK'İN KtTAPLAR VE ÇOCUKLAR ÜZERİNE GÖRDÜKLERt, DUYDUKLARI, OKUDUKLARI... Minik sihirlı değnekler UNESCO, okuıyazar olmayanı, okumayı bılen ama yazamayan, sadece ezbere bıl dığı alışılmış ıfadelerı okuyup yazabılen kışı olaıak tanımlamakta (1968), ve oku ma yazma ışını, hem kendı ve hem de toplum yararına kullanmayan ya <1A kul lanamayan kıs,ıyı işlevsel okuryazar ola rak kabul etmcmektedır (1978) Bu ta nım, yaşam boyu oğrencn bıreylere ıhtı yaç duyulduğunu gostermektedır UNESCÜ'nun 'okuryazar'lık olçutunde .SAYFA 28 Ben kımı zaman şıddetlı ru7gâra boyun eğen, kımı zamanda bır çocuğun can sı kıntısını gıdermek ıçın kopardığı gul Annemı hıç tanrmadım Belkı de ayrı yerlerde yaşadığımız ıçındır Şımdı ya şadığım bahçenın sahıplerı benı annemın govdesınden koparıp şımdı yaşadığım yere getırmışler Tabıı kı gul olmanın da guzel yanları var Kımı zaman yanımdan geçen sevgdılerın sevgılerını sunma aracı oluyorum Bazen de ınsanların yararına sunuluyorum Belkı reçel, belkı de koku olarak Bazen bır arının yaşam kaynağı veya bır bulbulun coş kulu nağmelerıne tanık oluyorum Ama en çok bahar ayını sevıyorum Butun vucudumun can bulduğu bahar ayını Aynı zamanda Anneler Gunu'nu coşkuyla kutluyorum Bazı ınsanlar da bana zarar verıyor Kımısı çok guzel koktuğumu soyleyıp dahmdan koparıyor Insanların yuzunde benı kopardıktan sonra sankı bır savaştan kazanarak çı kan taraf olmui; gıbı bır gulumseme goruyorum Koparılmayı sevmem, ben dalımda yaşadığım surece guzelım Da lımda doğdum, dahmda buyudum, dalımda da solmak ısterım Dahmdan benı ayırmak, çıçeğımı koparmak bazı ınsanlar tarafından çok mutluluk verıcı bır şeymış gıbı gormek benı çok uzuyor Bu yülar once boyleydı, bugun boyle ve yıllar sonra da boyle olacak Kışın sert kışa karşı koyup koklenmle toprağa sıkı bul Mı IX k Sahıplerıne Kıtap okumaya bıraz ara verıp, yazı yazmaya ne dersınız, mınık sıhırlı değ nekler? Sıhırlı değneğımızı kullanarak, kısa bır yolculuk yapalım Bu yolculuktan dondukten sonra da bırbırımıze yaşadıklarımızı anlatalım Hokuus pokuus, sıhırlı değneğtm, benı bır donuştur (Bır hayvana, çıçeğe ya da bır nesneye donuşehm Bu yolculukta onların gozunden neler gorduk, yaşadık, yazalım Yolculuğa çıkarken sakın sıhırlı değneklerınızı yanınıza almayı unutmayın, olurmu ? Sonra gerı donemezsınız1 İyı yolculuklar1) Sıhırlı Değnek, mınık değneklenn yazılarını dort gozle beklıyoor!.. Nilay Yılmaz Kurtuluş Deresi Cad. No: 47 Bilgi Universitesi, Dolapdere / Istanbul [email protected] Tel: 212236 78 42 K İ T A P C U M H U R İ Y E T S AYI 7 2