Katalog

Bip Gün Ben Tivatrodavken Ülkü Tamer'ın "Bir Gün Ben Tiyatrodayken "ıni okursanız içınızdekı sıkıntıların gcçıcı de olsa azaldığını, kaçan ve kaçnılan kımı tatların geri geleceğini anlayacak, Ulkü Tamcr'e tcşekkür edeceksiniz MUZAFFER BUYRUKÇU ktorlenn, aktrıslerın, sıyasıleıın, tıvatıoeulaıuı, hlmulerın, yonet menlerın, askerleıın, vazadann ve dah.ı bıı suıu mcskk gurbunun anılaıı suslet kıtap^ı r ıfl ııını Aktotleıın akttıslerın, fılmcılerın, vo netmenlcrın anıları surtu^melerle, kıs kançlıklaıla, mucadelelerle, sayısı/ a;;k larla, kavgalarla doludut aranan anıla rın ba^ındadır Sıyasıler, anılauna, partı vaijantılarını, paı tıdckj kiîjiscl savaş.ımlarını a^ama d$d ma yukselmeleıını bu veıe gelmelerını, vonetımde saptanan aksaklıklann gıde rılme tattışmalaıını, lakıplerın bııbırle ııvle kapı^malarını mılletvekılleıın ba kanların secdmeovkulerını temel yapar laı ve bovfec e sıyaset yaşamına veııı atı lanlara atılataklaıa volgostermiijolurlar Askeılcr bıınlııın ç/ıg'u eıneklı vuz başıdıı hınbasıdıı vaıbavdıı.gcncraldır kendılumın de katıldıgı sava^laıı ve bu savasjaıı heı an heı dakıka degıştırecek nıtclıktekı olıvlaıı anlarırlaı Yengılerı, venılgıletıha/ulavanumenlerı stratejık katlıamldiı Frmenıleıın, Yunanlılaıın, Ruslaıın Bulgaıların vaptığı /ıılıımleı ıınıılıılur gıbı degıldıt doksan bın kışı nın kaıa saplanıp donarak olmelerını, bıı, rarıhın en buvuk emavetlerınden bı rını anlatırlar Avtıca o sırada vıııdun i(,ındc hıılıındugıı halluı dc yansıtırlar Alı 1 uat ( cbcsov ıın Ka/ım kaıabe kır ın I ev/ı (, akmak ın Raur Orbav ın, Relet Bck'nın Bckır Samı Bev ın anıla n hıı ıçeııgı ta^ımaktadıt Bu tıp anıla rın vaıaılarına ınandığım haldehep olıı mu hepkoıkuvu hep kan'ı c.agrı^tırdı gı ı<,ın no^lanmıvorıım Ya/arlaıın o/ellıkle edebıyatyların anıları c,ok ılgınçtır Muhlıs Sabahat tın'e, 'Maballah beyetendı' dedı 'Bıı tun bunların hepsı 1 bir anadan mi' ' Foto Karaca an latmayı surdııruyoı 'Gazıantep'e bir oyun gotıırmuştuk Nakıp Alı'nın sıne masında oynuyor duk Ovun sırasında bırdenbıre salonun ka pısı açıldı Bir adam atla ıc,erı daldı Hıç unuiınam, adı Hıat'mış, kendısıne 'An tcp ın Rudolph Valentıno'su' derlermış l^te bu huat, atla salona daldı ve oyun ovnanıı ken benı atın terkısıne atıp kaçır nıak ıstedı Kendısıne kavga dovus, zor engel oldu lar' 1/mır de tuınedevdık Bir bahç,ede temsıl verıvorduk Kadıodakılerın gun delıklerını bahı,e sahıbı oduvordıı Mu duı ben oldıığıım ı^ın her akşam bıı lıs te vanıp kadıodakılerın adlarını vazar, kar^ılarına <.\A kendılerıne ka<,aı lııa ve ıılecegını belıılırdım Lıstenın sonıına da 'Hakkı telıf telıf hakkı olarak ya 2 5 ya 5 lııa kovardım Bah(,e sahıbı lısteyı alıı, ıncckı, toplam parayı da aıkada^la ra dagıtınam n,ın bana verırdı Bu boyle on gun kadar surdu Sonunda bu ak^am ban(,e sahıbı, Lutlullah Bey dıve ho mımlandı 'Once go/ vumayını dedım, ama aıtık davanamadım, sıze soyleyece gım Benıkandırıyoısunuz hazladanpa ta kopaııvoısunuz ' Aman, nasıl olur beveiendP' dedun Nasıl oluı u var mı1 Her akçam hak kı tılıf iı, ın benden paı a tııtıklıvorsunuz kadıuva baktım Hakkı Telır dıye bu adam vok1' A/ız Basmacı anlatıvor Vahı ()z le 1 ındıkzade'de c)ynuyor duk Bir ı^ıkiçimız vardı, dalgacı mı dal gac ı F îer sevı varım vamalak vapıyordu Vahı Bev.buiçOcukbırgunbaşımı/ı deı desokacak dıyoıdum Vahı Bev 'bir $ey olmaz gıbıleıden elını sallıvordu hep Bir gun ovıınun oriasında, tepeve asilı koca i!)ik spotlarından bın eıım dıye avaklaıımın dıbıne dustu Bıı Karı^ sağa duijsevdı kalam par^alanacaktı Sadece bi7 degıl sevııcıleı de heyecanlandılar Spotu sahne arkasina atıp /angıı zangıı tıtreverek ovıınu surdurduk Perde ka panınca soyıınma odasında ba!}ladım ag zıma gelenı sovlemeve 'Yahu dedım, 'buııdan buvuk felaket oluı mıi'1' Vahı Bev Olur'dedı Bir dıı^ıınsene Spot kafana du!}SLvdı daha buvuk relaket olmaz mıvdı1' Yanıma gelın omu/uma vıırdu ()ndanda buvuk bir telaket olabılırdı' dedı Bir an dıırdıı C^ııldu Senın katan yerıne benım kafama dıışebılırdı lsmaıl ntımbullu'den bir Ülkü Tamer'den bu kez tiyatro anıları A arkasına buyursun, gorıışelım ' Bedıa Muvahhıt'ten bu anı 'Bedıa Hanım, bir gece oyun sonıası makyaıını sılerken oıta va^larda bir ka dın gelnıı^ sovunma odasına ()nu ovu nundan oturıı kııtlaııu^, goklere çıkar mış Sonıa da tıvairo sevgısınden soz et ıneye başlamı^ 'Bılsenız, tıyatroyu ne ka dar seveıım Flıçbır ovıınu kaçıımam Bu sevgı bende kuçuk va^ian ben vardı 'Madem tıyatroyu bu kadar sevıyoısıı nıı/,' demış Bedıa Hanım neden rıvat 1 rocıı olınaJını/' ' 'Sormavın, demı^ kadın 'Ben de oyuncu olmak ıstıyordum Ama aılem ıs temedı 'Neden•* dıve sormu^ Bedıa 1 lanını 'Annem izın veımedı Kızım tıvatıo culuğa heveslenme Orospu oluısun,' dedı 'Bedıa Hanım, kadını tepeden tunağa sıi7mıış soıusunu patlatmii} 'Pekı son ra nasıl oldunu/''' Ya^anmı^ \< vaşanan olavlaıın bellek tekı bırıkımını yazıvla, so/le anlatmava başladığını/da, anlattığınız anı va donu ^ur bıı edım ve bu edım, bir ^aırın bir oykucunıın zekasıyla yeteneğıvle yoğu rulursabambasjkabu anlam kazanır Ul ku lamer, belırrtıöım voğurma ı^lenıını saygı ııvandıracakbıı bıçımdeyapar (,o gu uııutulan ve unutulmavan ovuncula rın eerçek va^amla beslenen, onları tanı vanların tanımladığı portıeleunı çızeı ken hıı, kımsenın bılmedıgı va da çok a/ kımsenın bıldığı şevleıı ıletu okuıa Av rıca epey degı^ık durıımları, ovkuleı ı de ıletır Fıvatro kulısleıınde, tuınelude olan bıtenleıı sahnevekonıılan ovıınlat dakı toke/lemelerı bir vanlış tutuından vanlısj davıanıştan, vanlıs kullanılan bıı sozcukten doğan gulcuıııi(.u ogele rı espıılenn nukteleıın kalabalıklaıın dıllennde dolaşan fıkı alaı ın nasıl vc han gı koşullaıda vaıolduğunıı sergıleı Muzaffer I lepgııler Avnı Dıllıgıl I e rıh Lgemen, Iuıgut Boralı IJlvı Uıaz MucapOfluoglu Gazanreı Ozcan Adı leNa^ıt.Selım Naijit hkrem Dıımer Ne jat Uyguı.Sermet (,agan Guneı Sumer Muijfık Kenter, Kamııran S Yııce 1 lal dun Dormen Altan Lıbulak, Yılma/ Gruda, lz/et Gunav, I rol Gıınavdın Mıi]dat Ge/en gıbı sanatçıların tıvatro kııltuı, telseie vaijamına getırdıklermı, va samın onlaıdan gotuıduklcnnı, va^ama baküjlaıııu vc vorumlavışjarını seıgıleı UlkuTamercanlı, tesımleıı bol bir dıllc BırGunBen Iıvatrodavken lokııısa nı/ıcını/dekı sıkınlılaıın ge<,ıti deolsa azaldıgını, kaı,an ve kaçjrılan kımı taila rın gerı gelecegını anlavacak, Ulku la meı e le^ekkur edeceksını/ • Bir Gun Ben Tiyatrodayken/ IIU tt hı mcr/ A nı/ A dam ) a yıneı // (, ızımlı ı St mıh Porny/ 114 \ Bellekteki birlkimler Lütfullah Sururi'den bir anı 1 debıvat*,ı bıı vapıtı bılınmezlıkten cıkarıp bılınırlığe getııııken yaratıulığı nın butıın guıunu kullanır, bu yaratma edımı sırasında onııne dıkılen engellerı nasıl a^abıldıgını, lıangı taktıklere baş vuıdıığımu gımlııgune not edeı aına asıl onemlısı oııun yai}ama yaklaşımıdır Yaşam ı ı^erden, ıı,etdekı kayna^ınada kopan kıvametlerı ı/leyerekbakar Orda gorduğu, karşıla^tıgı buldugu her sevı ovle kJı kırk yaran bir olçuyle değetleıı dırır kı ortava yaşamın değışık bir tanı mı çıkat ve bu e,alısmayı okuyanlar, ya şamı yenıden ke^reueıleı AndreGıde'ın gunluklerı, bu 'kcşıflen' doğrulayacak yapıdadır Adatn Yayınevı'nın yayımladığı 'Bir Gun Ben Fıyatıodavken' kıtabında Ul ku Fameı, kırk sanatçıdan dınledılderı nı, tanık olduklarun, va^adıklaruıı anla tu Bu anıların yazarı şaır, oykucu, ^evır men, Ulku lameı, 'Bıı Gun Ben Tıyat lodayken'ın ba^ındakı 'uvertur de ijoyle demektedır "Kısa suıen oyunculıık do nemıınde tanımaktan onur duyduguııı tiyatro ııstalaıından ne anılar dınledım Bu anılardan bazılarını, sozgelımı loto Kaıaca'nm, Mehmet Karaca nın anıları nı, kendı seslerıyle kaydetme olanağı bul SAYFA 6 Değişlk bir tanım dum, bazılarını ıse hemen kâğıda aktar dım Bu ustaların, o^ellıkle bı/den once kı donemleıde sabneye gonııl vermış nlanlann anıları sadece tıvatıo alanında eglenLCİı lenklerı^ermıyor, tıvarroya yak laijimımı/dan hareket edeıek 1 urkıve nın vakın laııhınden ılgınc avrıntılar da yansıtıyor " Ve 'peıde vı Llhamıa I'ı vatıosu ndatanıdıgı YıiMjfSıırurı vleaı,! yor " Yusııf Sıırıırı ıınlıı Istanbul tıvatro sunıın bevmvdı loplulugıın neıdcysf butun oyunları onun ınizasını ta^ırdı Heı zaıııan guleı vıı/ltı ınte hoşgorıılu bir ınsandı ' tn<.e bu ınee lıosgorulu ınsan ba^ına gelen ılgını, olaylardan soz eder ' Yazdığım Lmır opeıetını 1933'tc Atatuık seyrettı Ç<ık beğendı Anado lıı'da oynamamız i(,ın emır verdı Malatya'ya gıttık Emır ı oynayacağız Salon tıklım tıkhm llk bolum alkı<;lar aıasında sona eıdı kis.ı bıı aıadan son ra peı de vıne a^ıidı Ikmci bolıırn bir bar dage(,ıyor Ama peniea^ılıı a^ılmazPo lıs Başkonııseıısahneveiııladı Famam1' dıyebağırdı Ovun devam edemez Fieı kes evıne1' 'Nedeıi''' dıve sorduk "Neden olatak''' dedı 'Malatya'da bar a<,mak vasaktır' Bıı anı dalıa 'Neresı oldıığıınu unurnım va Sıvas, va kayserı ola<.ak, bir $ebre geldık (^yunıın ılanları asılmı^ butun bıletler satılmi!! Ama başlanıa saaiınde bir de baktık sa lonıın yarısından ra/lası boş Düjanda bir guıultudur, bırkoijiı^tıırmacadırgıdıvor Salonun sahıbı solıık soluğa sahnı aıka sına geldı 'Onbe^ dakıka daha bekleve lım' dedı, 'salon bırazdan dolaı 'Butun bıletler satılmamış mıydi'' dı ve sorduk 'Satılmiijiı ama sevırcılerın bir kısmı ev lerıne gıdıp gelecek ' Neden >' Valı Bey kapıda' dedı adam 'Herkesı tek tek kontrol edıyor Cekersız gelenle rı evlerıne volluvor Dogıu duıust gıvınıp gelmelerı ıcın ' Bir an duıdııktan sonıa ekledı 'O katlarla kalsa ıvı Iırnakmıı avenesi bıle vaıııyor 'MuhlısSabahattın lc ^okruınelerımız olmuştur Bıı keıesınde Muhlıs Saba haltın ve Çoc ukları adıvla Anadolu tuı nesıne ^ıkmı^tık Kadromu/ 30 35 kı^ı vardı Adapa/arf na gelılık <) zanıanlar once kaıakola gıdılır, oyuncuların lıstesı verılırdı Bız de lısteyı kaıakola gotuı duk Komıseıe verdık Komıser, ıi7iın uzun ınceledı lısteyı, sonra bıze baktı, Toto Karaca anlatıyor Dumbullıı, Cîıılhane Par kı'nda levhk Inte vle ovnu yoı Kavuklu'vla Pışekâr Her /aman olcfugu gıbı, se vırcıleııkırıpge^ırıvorlar Bir ara kahkahalaı aıasında sah nevc bir ^ey atıhyor Dum bullıı eeılıp bakıvor Bu hı vaı Lgilıp nıyarı alıyor, seyır cıleıe gosterıyoı 'Içinızden kitabında kırk sabırı kartvı/ıtını yollamış' dı Ulkü Tamer, Bir Cun Ben Tiyatrodayken yaşadıklarını anlanatçıdan dlnledlklerini tanık olduklarını yor 'Oyundan sonra sahne tıyor CUMHURİYET KİTAP SAYI 704