Katalog

dınlık balıklar?// Beni bırakmıyor ülkesinden uyku/Sedef böceklerle aydınlanan gece/Altın yıldızların uçuştuğu bahçe./Vehmin aynasına uzandığı kuyu." İlk şiirlerden şairlerin gelecekteki şiirleriyle ilgili yorumlar yapmak, bu şairlcrin şiirleri bilindiğinde çok zor deöil kıışkusıız. Ama iınkilerin ilk yayımladıkları şiirler, yazılar onların gelecekte neler yapacaklannın değil, dünyaya bakış açılarınm yansımasıdır olsa olsa. Osmanlı ve Fars edehiyatı uzmanı olarak unlenecek Rüştü Sardağ'ın toplum yargılarındaki sınıfsallıgın çocuk dünyasına vansımasını anlatan Zıpzıp öyküsünü 1 vazacağı akla gelır mir Edebivata Sabahattin Ali'yi ammsatan bir tavırla adım atanın öykiiyü siırdıırecegini sanırokur. Ama yanılır. Bu öyküdeki lıaksızlığın o derin ıncıtmesıni hiç unııtmaz ama. Tekraş Afiaoglu'nun öyküsü, bir de övkii ki tabı da yayınladığı anımsanınea, niç yadırganmaz. Yudırganacak olan Cevat Çapan'ın 1952de yayimladığı ilk şiiri Güneşli Sahilc Yagmur Yağardı'dan ilk kitabı Dön Güvercin Dön'e otuz yıldan çok sürenin geçişidir. Dönem eleştir mcrılerinin bu ilk şiııin ustalığını gözden kaçirtşıdırbelkibununnedeni:"Sen,yumuşak ve ılık şevler düşünen/Her akşam batan gune bakıp/ Vazgeçemcyen vaşamaktan/Ve yaşayamayan çocıık/Yağ'mıırlıı havalarda da gel./Bu sahilde ben hep yalnız,/Bcn hep denize bakan/Bır başka senim,/ Dudakları yalnız/Vc kocaman". Varlık'ta tlk îmzalar'da yer alan metinler 1935 yılından 1999'a uzanıyor. 42. sayıdan 1102. sayiya. tlk imzalar bence bir olgunluk sınavı belgesi. Yazdıklarını Varlık'ta yayınlamayı deneyenlcr olgunlaşmayı da beklemişler. Seçkide yer alanlann çoğıı hemen anımsanacak adlar: Sabahattin Kudret, 'l'ahsin Yücel, limin Ozdemır, Dıırsıın Akçam, Rasim Ozdenören, Alpay Kabacalı, l'ahsin Sa raç, Adnan Binyazar, Irfan Yalçın, Sulhi Dölek, Şukrü Erbaij, Ayşe Kilimci, Nazlı Eray, Ciülsiim Akyüz (Cengiz), 1 lasan Bülcnt Kahraman, C^czıni Ersöz, Mügc Iplikçi, îjebnem Işigiizel, Ali Hikmet, Sema Kaygusuz... Seçkinin son ^airi (lan Bahadır Yüce. Bir yazarın yayımlanan ilk iiriinıınün (oykii, şiir, denemcclcsjtiri) belli bir olgunlukta olması kuralı hep geçerliymiş Varlık dcrgisinde. Varlık'ta İlk İmzalar bunu kanıtlıyor. Bence. Varlık Şiirleri Antolojısı, "ıızıın serııvenindc savfalarında lanınmıi; tanınma mış pek çok ijairin şıirlerıni yayımlarken, şiirimizin gelışiminde ctkin bir rol oynadıöı"nın kanıtı olarak yayımlanmış . Antolojıyi diızenkyen Knvcr Ercan, "şiir lerin sc\iminde, şairlerin kimliklerini en iyi yıinsıtan ünınlcr olmasına ve ijiirinıizin gcli^im çizgisine tanıklık etmesine özen gösterdıgı"nı belirtiyor. Seçkinin ilk şiiri, Varlık dergisinin ilk sayısında (15 Temmuz 19İ3) yer alan Ahmet Muhip (Dıranas)'in Hatıra adlı şiiri: "Diin bir gölge gibi geçti yanımdan/ Oydıı bir görüşte tanıdım onu:/Rüyalarıma tavf halinde konan/l'eşime bir korku gibi diişen o!" Şiir tutkunlarının hemen anımsayacakları bu şiiri, Varlık'ın sonraki sayılarında yer alan yine dillere destan ijiirler izliyor: Ne Içındeyim Zamanın (Ahmet Hamdi Tanpınar), Denize Hasret (ümeı Bedrettin Uşaklı), Bu Yağmur (Necip Fazıl Kısakiirek), Serenat, Fahriye Abla (l)ıranas), Son (Kemalettin Kami Kamıı)... Birden Varlık dergisinin neden sevilen bir dergi olduğıınu, orada şiiri yayımlanan gençlerin hemen saygınlık kazanışının gizini sezivorum. İlk şiirleri Varlık'ta yayımlananlardan değilim ama uzun süreyazdım Varlık'ta. Birden hangi şiirlerimin seçkiye alındığını merak ediyorum. Adımın altındaki ilk şiirin tarihi 1962. Dahailkkirabım yayınlanmamış. Sus adlı bu şiiriCUMHURİYET KİTAP SAYI 704 Soldan. sağa: Orhan Hanceriioğlu. Sabahattin Kudret Aksal. Tahsin Yücel, Yaşar Nabl Nayır, Fazıl Hüsnu Dağlarca. Oktay Akbal. zahır cuvemii, 1956. Varlık Şiirleri Antolojisi lı Deniz , Emel Irtem, sayı 119, Aralık bulunması gereken temel adlardan (Nami de anımsamıyorum. Eli yüziı düzgün 2000). Varlık Şiirleri Antolojisi, ilk sayızım Hikmet gibi Varlık'ta yazmamış şa bir şiir ama kitaplarıma almamışım. daki bir şiirle başlıyor. Bu bakış açxsına irler dışındaki) hemen bütün hepsini Özensiz, savruk bir şairim eskiden biri. gore yetmisind yıiın kutlandığı Temmuz kapsıyorlar. Varlık şiirlerinden yapılaAynı yıl vayımlanan Kemal Ozer'in şiiri 2003'teki iki şiirle sonlanabilirdi ancak. cak yeni bir seçmeyi beklerken, ben bu ni (üağfarda Bir Ciök Akşamı ) kitaplaYaşar Nabi Nayır gençlik ödülü almış iki antolojileri yeniden okuyacagım çiin rından anımsıyorum. Tutsak Kan da olgenç şairin, Mehmet Erte ile Seyyidnan kü." malı. Kemal Ozer bu şıiryayımlandığınKömurcü'nün şiirleriyle. da adı bilinen bir şairdi. Yazdıkları tarŞiirimizın gelişim çizgisini merak tışılan bir genç ııstaydı. Attila llhan'ın *Varhk'ta tlk imzalar, Antolo/i, llaedenler de, siir yazanlar da degişik bir Karantınalı Despina'sı , Fazıl Hiisnü zırlayan Enver Ercan, Varlık Yayınları, seçki isteyenler de, Varlık'ta îlk İmzalar Dağlarca'nın Yumruk Bırakımı , Neca22 i s ile Varlık Şiirleri Antolojisi ni dikkatle ti Cumalı'nın Başaklar Gebe'si böyle bir *Varlık Şiirleri Antolojisi (1933okumalı. Bu anrolojilerhem dönemleriantolojiyi hazırlamak hiç zor değil diye 2003), Haztrlayan Enver Ercan, Varlık ni vansıtıyorlar hem de bir antolojide diişündürüyor bana bir an. Yayınları, 4İ1 v Anlaşılan hep seçkinci olmıış Varlık. Işte Melih Cevdet Anday'ın Bu Kırlan gıçlarCîitmemişleı miydi? adlı şiiri: "Giden gelen yok. Bir titreşimdir bu. / Duragan (ulyanın üstünde an / Bir diyapazon gibi titremekre. Kırlangıç / Tarihsizdir. Bellegim sarsılıp duruyor denızde. / Martı bir uçta kanat, bir uçta ses. / Ya sabah, ya öğle. (»emici ve bulut, / Cliineş ve yaömur kıl nayı bir dengede. / Dolıı bir boşluğu doldurup boşaltmak işimiz / Öliilerle, gecelerle, sumbüllerle." "Bu şiiri bir seçkinin dışında bıra kamazsın ki..." dıyorum kendi kendime."O zaman zorluk nerede?" Ve bunu derken daha iyi kavrıyorum seçkiyi hazırlamanın zorlııgıınu. lyiler arasından seçmenin güçlügünü... ()rta halliler arasından iyıyi seçmiyeceksin ki. lyiler için tlen "tipik "i seçeceksın. Orhan Veli'nin, Oktay Rif'at'ın, Dağlarca'nın, Attila II han'ın, A. Kadir'in, Behçet Necatıgil'in, Necatı (Aimali'nın, Turgut Uyar'ın, Hilmı Yavuz'un, Gülten Akın'ın şiirlerinden birini ötekine yeğleyeceksin, sıralavacaksın. Adı çok onde olmayan şairlerin yn yınlanmış ıyı şıirlerini ara yacaksın. llayır hayır hiç kolay değil 1 lele bu antoloji yetmiş yıllık bir süreci kapsıyorsa. Şiirin değişen gelişen çizgisi de bu seçkide görülsün diyorsan. Adı belki bir iki kez gorünmüs bir şairin şiirine /ar atacaksın 2000'li yıllar için. Şiire ba kacaksın şaire değil Sonra son on yılın ustalan belire cek seçtikleıinde; Can Bahadır Yüce, Murathan Mungan'ın yanında dııracak böylece. Sonra okur ür erecek seçtiğin şiirlerden irinde:"Bakınız buraya karanlığa bakınız/Karanhkta ışıl ışıl yansın avuçlarınız/Beykoz'da bir kenar mahalle/Çarıklı bir şehzade/Cam ütlüyor aşk ile/deniz de ona yangın " (Çarık Varlık Derglsl Yayın Yönetmenı Enver Ercan ve Flllz Nayır Denlztekln yayınlannı gunümüzde de başanyla sürduruyoriar. üstte, Ya$ar Nabl Nayır Tahlr Alangu (le blrllkte C SAYFA 5