Katalog

Kerubus çok sevınçlı hı^ kımse değılım benne csrıklık ne acı , Kımıltısız bır aracıyım yattığım yerde Her jeyde bır değı^ım, yok olmıış ve dırılış Duyularla bılınen, tanınan ve yaşanan her şcy bırer goruntu şu ay, şıı ağaç, denız ve yamaç Jörgen Gustava Brandt (1929) / Şiirler / Çeviren: Cevat Çapan "Bana bakıp kendini tanıvor gece..." Çağdaş Danımarka şnrının çok yonlu ozanı }orgen Gustai'a Brandt'm ılk şıır kıtabı, Peleg'ın Tarlasında kı Ekın, 1949 yılmda çıktı O gundcn bugune 38 ^ıır kıtabı, romanlar, oyku, deneme ve anı kıtapları yaz mış olan ozanın kımı yapıtları 12 ayrı dılc çetmlmıştır 1968'dc Devlet Sanat Fonu'nun yaşam boyu yıllık odeneğı bağlananJ G brandt, 1969'da Danımarka Akademnı uyelığıne seçıldı Uzun zamandırDanımarka Radyosu'nda "Şıır Koşesı" adı altında duzenledıŞı haftalık gokçeyazm ızlencelerı ılc Danımarka'dakı şıır severlerde buyuk ılgı uyandırmıştır 19 5ü lerde Danımarka yenılıkçı şıır akımının onıulermden olan J G Brandl'ın ılkyırlermde, 2 Dunya Savaşı nın Avnıpa'dayarattığıyikımın yankılarıgorulur Dabason rakı iiırhrınm pek (ogtı tse, gızema bır anlayı^ı vurgular ] G brandt'ın gızemalığınde, zaman etmenı ya da zaman ılc "zaman dışı" arasındakı eytışım (dıya/ektık) onemlıdır Sıırlerınde, yaşam ın hızlı akışı lundc sık sık gozden ka^ırdığımız, genel olanın, sıradan olanın yuğunlugunıı sezdıren J G Bıandt nın, "dıı yumların gızema ozanı" dıyebılırız I G Brandt, eskı/yenı, yakın/uzak butun sanat anlayışlarına açık bır ozandır, ama hcr turlu etkıyı ozumlemcsını bılır Şıır östune (1982) adlı ılgınç kıtahtnda \nr anlayı^mı açklamı^tır ")>ıır, değışken bır ttnsel durumu anlatmak ıçın, ınsanın sozcuklerle yaptığı bır deneydır $ı ırdc, duygu ıle duşunce (duşunen duygu, duyan du^ııme), bıamın varattığı dengede, hırleyr " 'îyı bır y ırdc, dıs uzay ıle dınseluzay ara\ındakı ayrım ortadan kalkar " 'özıin, sozıııklerle, getçeklıkte (ıcalıte) bulunanaan başka bır ytjv yaratan kı^ıdır Ama getçeklık tutku\u ozanı oyleune bag'lamıştır kı, yarat/ığı yyde (şıırde) anlamlı olan, gertMıktır, yaratılan )iınv, anuık o şıırde kendını gosterır Dogrıduk (verıte) bızı kavramUftır, ama bız dog'rulug'u kavrayamayız, onun ustune şnr yazabılırız ancak 'lyı itır, kendını unutmaktır Kendını unutahılmek i{in, ınsanın kendınde olması gerekır " BAK, AKIYOR KOPRUNUN ALTINDAN Bak ıkıvot kopmnun altıııdan, oynuvor t/ılıvoı scıın sııl.ır.ı batnıı^, va^am gorııntulfiı dc^i!;cn v <,abııcak kavbolan < Cıo/ avuası aıdında scvgıyle sakladığın donup gıtscn dc gofttn dc gormesen de, dıızenleven ha/ırlavan olen o goHintulcr ^amanın gordıı^ıı sonsıı/luktııı Kavranamayan goıkemlı zaıııan bol bol ok^avan, gorcu koşan, delıp go(,(.*n, uı,up pıdcn, akan, ıijindt ^aıkı sovlcven sustıığıın zaman dııran vaz karanlığının o hahf golgesıyle suda vc gokyu/undc Kasırgada vnzııyorbun tadını (,ıkarar,ık, ııı tıtic^mılerle hrtınada agırlıksı/ nokral ıı gıbı, havada asilı kalmınasına ciınltnen pıııl pırıl dcnı/ ktı^larından bııısın sankı ^g dans cden bu sogıulıın altında bcn, Kcnıbııs, ıızanmı^ım vamaı,ia devınımsız Kocaman bıı asmakabağıııı olsa okyanıısa a«,ılıı Jıııı ıçındc Ama tu\ gıbı hafıf vc suskunum vurgunluk bcnden ıızak kııııse vıkamaz benı dcrınlığın ağır ve ılık olum ve ııırııınıı^lıık, bo/ulmu^ kı/lık kan ve analık kokulaıı u,ınde Bu vana ıtmiijim utanmavı, (,ın)(,ıplağım denızın onunde Bıı vakında, ev denı/ olumluvdum den (ııygıın adıııı, tangu slowfox uzakta btndtn artık, boğulmu!} parçalanmış notalar ve sutıalar, hepsı geçmışte kaldı ) Ly duğun gcccsı, gelınim bcnım kralını ben ^ımdı, ey gorunuş, denı/, sofiııt ve av, bır <,ıfr go?den, bır bakı^tan başka nevını kı Ly hrtına, gurleınclcr, heın gorcn hcm 1151ten bır â^ığım ben îcımde açılmı^ dans edcn goruntulcr, gozlerımde okıınan sevını, I(,ımc yerle^en soğut ve denı/in czgısı azgın oldugu kadar bııyıılcyiLi, ak ışınımlı, kara şımşeklı, dıızlıık ve dalga, dal vc vaprak kalabatlğl Bana bakıp kendını taıııvoı ge<e Kendının daıib cttığını goruyor ıçımde dans eden soğut Buraya bakınca kendıne bakıyoı kuı,ulen ay Cîoren, şarkı soyleyen lıavayla denız, kendılerını gorııp dınlıyorlaı buyulenmı^ gıbı Gokyuzu mııtlu, bu utku şenlığının, gurultulerın ve şu yaz mevsımınde su kıyısındakı yaban gullcnnın gerısınde .. BtR KUŞ UÇUYOR BEYAZ Bır kuş bır kuş bu kuş bıı kuş bır kuş ımıvoı ııijiıvor uçuvor uı,uyor uçuvor beyaz bcyaz beyaz beyaz beyaz ı<,ımdekı karanlıkta, ıçtekı karanlıkta, benım ıçımde, karanlıkta AĞAÇTAKİ KUŞ Ağaçtakı kuş en onemlısı Kuşun konduğu agaç en onemlısı Ağaç ılc kuş en onemlısı Vc benım onları gonıyoı olmaın Baktığımda ağaçla kuşun orda olması ()nları senın gorduğunu bılıvor olmam Kuşun konduğu ağacı bızım goınıemız Hepsı bu ağaçtakı kuş onemlı olan Bakıyorken goruyor olmamız Ağat takı kuş en onemlısı Bız değıl, ağaca konmıış olan kuş Kuşun kondıığu ağaç en onemlısı !jıı ağac ıle kuştakı gerçcklık Bu bevlık olguyu dolduran czgı Şu kub IIL şu ağaç oyle onemlı kı Gencllıktekl czgı gızemlı olan Gızemlı genellığın kendısı tzgı Lzpıdekı genellık geıçeğın ta kendısı Hensı bu bovle olması o\le onemlı kı Ovıesınc onemlı kı orda olmavan Bu genellık, o kadar gı/emlı olan Onemlı olan ne kuş ne d^,d<, Ağaçla kuşıı gorınem onemlı dtğıl Bızıın gormcmız dcğıl en onemlısı Sımge otesı genellık edımscl olan Sayımdakı vanlışlığın ben/ersızlığı I'umLenın geneDığındekı bcsleyıcılık Sıradan gerçcklerın cşsızlığı Pencere ne tam ne varım çember Dışardakı ağaçla kuş en oııcmlısı Dıızgun dızılnıemış çıttckı ka/ıklaı Doğıu çizgı dcğıl tclgraf telleıı (kı arasıra şarkı da soyluyorlaı) Bır ağaç bır ağaçtır Bıı sıradan ağaç iarklı otckılcrdcn Butun snadan ağaçlar iarklıdırlar Bu kuşla dj^di, ışte burada (ve benım ıçımde) FIRTINAYA TUTULMUŞ KERUBUS lanıgım bcn bıı gece ben, Kerubus, kılık değı^tırmış ete kemığe burıınmu^ erkck I^ğlentıdeıı ka(,tım, kımscye gorunmeden (pıvanoda (,alınan uyuşıık e7gıler vc ağır ağır dans edenleı vaıdı ıc,erde, ılık rırtına gtcesıne a(,ılmı^tı pcm.ercler ) ben, Keuıbıib SCSMZCC <,ıkıp gıttun, kımseyle esenle^ medeıı Kendını kırbac,layan, îc, ge«,ıren, ıslık <,alan sogutlerın aJtında yarıyoııını ^ımdı aydmlık vt fırtınalı gecede devınımsız, k<ıhımdakı dal kargaşasına ıtılmış ku^ıılen av PabuıJanm (.ıkarılmış, yakam açık, keınerım gcvşetılrnışçıplak ayakl.ııımın oııuııe uzanmış, kasılan dcnız Dalgiikıranların org mu^ığı, fırtına korosıı ve oratoryo gıırlemesının o beya^ ateşıyle oluler i(,ın dıızcnlenmrş bıı dınsel torenın co^kulu melekleı ı kenclınden gcçmı% Ortalığı ınleten sesler, (mutsuzlar surgune gonderıl mış), Sonbiız bu ezgı Sonu gelmıyor çıölıklarının, bu olum ^enlığınde kendını yabantılıkla doldunnaktasın CUMHURİYET KİTAP SAYI 704 GORDUM BUGÜN EKRANDA Bıı maytnun gordum bugun ekranda uır maymunun suratı gozlerı fıldır fıldır ağzı ıse, ınsandakı o doğuştan o sevecen guluşun bır sımgesı ya ellerıne ne demelı' ey maymun elının ıncelıgı1 (.oşkulıı bır bııruklukla avıımsadım kı bırden, maymunun o tnahzun surarı, bıı maymunun deöıl, tam bır ınsan değılse de nerdeyse bır ınsanın onulmaz acısıdu Ama, ne maymun ne ayna, hıçbırı gcrekme? bunların anımsatmak ıçın bana yılların gunluk yaşamda saklamayı oğrettığı ıçimdekı o doğuştan maymunmahzunluğunu SAYFA 1 7