Katalog

da en çok dag'lar vardt, yuksek, ulu, tepesıne (ik/ığınızda cantmzı kurtarabılaığı nız, alttakı ber canlıyı oldurebtldıg'tnız dag'lar Dag'lar lanrt'ydı Ya da Tanrı, dağdı (b 43 44) ama yazgılarının kı ustnedıg'ı, ıkılı bıı af Barış'ın yazaılık ya da yazarlığı ıle ıl NURAN OZYER lın olu^madıg'ı Irajık bıryan<:ılma (Auıngıiı gorıışlerı bır <,eşıt ozeleştırı nıtelı da yazgılanmızın kesı^medıg'ı du\unıesı ğındedır de bıryanılgı Boyle sanmamızın nedem, Radıkal gazetesınde Lıdal Ooğan, "Bugunku konumuz yazarlık, daha lann'nın yazgılarımızı bırbınne bağ/tt Mehmet Lroğlu ıle 2002 ydında yayım doftrusu yazarlıg'ım Aslında yazarlığımyan duSumu uçıtmuze de/ark etttrmcyelanan romanı Yuz 1981 uzerınc yaptığı dan hep ku$ku duydug'umu soyledım tek kadar u\lata atnıası ) Bu aynı zaman soyleşıde Eıdal Doğan'ın "12 Eylutdar ona (lerçek yazar, ya^arken asla un pe da lyılık ve kotuluk bakktnda bır hıkayt besı nedentyle beş yılodulalan ılk kıtaitnde koşmamalı halta olabıldıgın(e lyı bırı olabtlırdım Sanırım olamadım htnızt yayımlayan bır romancı olarak 'sıuzak durmalı ( unku un, yazarı şımdıkı Kendım kaldım Kotuyken ozgurdum yasal roman oldu' lartışmalart ıçın neler zamana bag'lar Oysa yazar geleceğın, Sonra âşık oldum, a$k benı uyunu u ve er soylemek u/ersınız?" sorusuna yazar a dımlı bırı yapıp çıktı ^ırndı yazarak ko olumsuzluğun peşınde olmalı Gerçek şağıdakı cevabı vermıştı kalıcı un geletekte saklıdır Ve son soz lulug'unden artndınlmtş halıyle tekraroz' Bunu \anınm 11 Bulent Kahraman, Benden yazar olmaz, aınku ben yazmagurluVume de kavuşmaya çalışacağım bcnım escrımın hu larz romanların son ya uygun de^ıltm 'llgınç' dtyor bust Mauılst bır başlangıa olan anlataıaklaorneğı oldu&unu soyleyerek yıızdı CoruBoyle bır sonuta ulaşttftnıza gore, nerım, Tanrt'yla aramdakı <,ekı\menın de nu) te pek de haksız deg'ıl Eger bır toplunı denlerını de bıltyor olmalı sınız'' Yazar, bıkâyesı Ona meydan okuyu^umun, Bıtvicdanı derınhg'ını yttırırse bu tarz rouyumsuzluklart, çelışktlerı belırgınleştırlıs'ın dağlıirında kendımı ona o sayıp manlar azahyor Ama lurkıye'de styasal romanların \onu gelmez Dıırbclcr, yol sonra bayalgucunun karsısında varlıg'ımı melı, unutturmalı Ben tam tersını yapı yorum Yazar bırtktırmeyı de bılmelı ve ve aımlelerımı ınkâr edı^ımm, sonunda suzluklaı (,ı'teler faılı meçhuller Ayrı buna uygun bır yapısı olmalı Oysa ben da ko}uhuz tesltm oluşumun kısa bırozeca /9<S'5/y99 araunda Cuneydoğu'da delık deşığım, kevgırgtbı, asla dolmuyotı"(s 56) toplumu derınden etktleyen, kaluı ızlcr rum Dolsam hıle, kendımı bır daha sobırakan bır savaş yasandı Bu sava^ın ızRomanın ben anlatıcısı Barış Utkan yup okurların onune atar mtyım, bundan len bıt gun mullaka romanlaştr Sorun oykuyu Geçmiş, Şimdiki Zaman ve Geemın değılım ınanamayacağınız kadar zamanlama ve toplumumuzu kara bırorlecek Zaman olmak ıızere u<, raıklı ıa. <,ok onemstyorum yazmayı ( unku yaztu gıbı kaplayan korkunun dağtlmau ' man dılımınde anlatıvor Sekız Bolıım mak, yaratmak gıbı yok etmekle e^an Mehmet Eroğlu'nun bu savaşın ızle den oluşan romanın her holumunde bu lamlı, bu açıdan tam bana gore " (s 299) rını ya/acağınuan emmdım, beklıvoı uı, zaman dılımı ver alıyoı Nedenını A^A Maıt 2000 Aralık 2000 tanhlennı duın, sadete zamanında yanıldım Zıra gıdakı cumleler açıklıyor kapsayan Şımdıkı yıne aynı sovleşide yazar Erdal Doğan'ın "Anlafacağım Zaman dılınnnın taıtn bır sure kıtap oylumunda (jkurlaolay/ar her ne kaodak noktasında ıtn karsısma ^tkmadtnız ya da arcı verdı dar duz bır çizgıde ıse Elıf vardır nız Neden •>" sorusuna " Altı yıla uç şe ıler/emti olsa da "Mucevher takma yı sığdırdım Onceucyılkadarbaskahıcben hmâyeyı uç mtş/ı ama gozlerı bır seyleılgılenmemc. sadece muzık, son farklı zaman dılı vardı "Tıpkı "Be ra bayahmı sılbastan yenıden kurgulama mınde yazmayı nım kadar act tekve mhayet 42(> sayfalık bır roman Goruse<,tım (a'tmtş medıkçe, lanrı'ya nurdc bıraz gecıktım, ama aüında gele^ımdıkı zaman ve ınanmamı beklettkten vakıt çaldım, yanı bundan \onra gc leu k Neden meyın benden" yazaıaüım tomanlatın Kuıesını kısal/mış mı> Bu bana ı\tecumlesınde olduoldum Attıh H{ yılda bır roman yayım dıklerımı unulma, ğu gıbı bır leıtmo lamaya nıyttlıyım dıyoıdu uj( tıklenmı one (/tıf gıbı lomanda karma, bazı aalart Yıı/ 19X1 ıonıanının yavımlanmjsın çok sık kııllanılan da yok \ayma oladaıı soıııa ıkı yıl ge^mıştı vc ben Eroğbu cunıle de Ba nag'ı verdı Bazen lu'nıın sozleıı ıle oylesıne şartlanmışım rış'ın â^ık olduğıı, boyle yupmakla, kı hiı, beklemedığım bır zamanda va kıtabının ılham gtrçtfce yenı, be yımlanan vazaıın son romanı Zamanın perısı Elıf'ı anlat nım seç/tgım bır Manzarası'nı elıme alana kadaı ınana makıijinıomanda bıçım veımeye çamadım nerdeyse Ya/arın dığer roman soylenen en lıştığımı duşımmulaıını okıırken yaptığım gıbı elımde kayordeg'ılım Ama bayal da, sonunda olunı lcm bnyuk bır sabırla altını çızdığım onemlı cumle bence Tabıı bıt de "tcıne kav^agında hırbırlerıyle bır/eşetek olan cuınlelerle, savfa kenarlarına aldığım ı^tlttlı yeum /auları \erpı$tınlmı$tı lanbu Ui trmağın ıçınde aktp gıtmtyor mu' notlaıla muutdele ıcjnde ve yıne uzun rt yı kıskandıracak bır yarattk Dııruma I layır, gılmıyor dıyorsantz. se^ımımt, ya bıı solukta bırırdım romanı Yıne yaza uygun değıldı, yıne de aklıma gelen du ra/ıalrğın bana bahşı/Zıg'ı ayrıcalıg'ı son şunceylt guldum lanrt otunu ondan ay rın dığer ıomanlarının bıtımınde oldu kez kullanma ıstcg'ımden kaynaklanan gu gıbı yorgıın, yıne beynımde ve yurekı euıgeyerek alıyor olmalıydı ' cıımlesı hırtavııolarakduşunebılırsınız Nedeol ğımde soı ulaı, aranan cevaplar, bıraz acı, (s 123) Ne ya/ık kı karşılıksız bır a^ktır sa yazmak lıpkı olduımek gıbt kendımı nıı/un ve gerıde bııaktığı edebı tat ıle bıı, Baıış ın da belırttıgı gıbı "Sorun yan fanrı ya denl hnseltıgtm bn alan (s lii adres Alt katta o/urduğuma bakmaZamanın Manzarası, annesını doğu 10) dan, hep usl katlardaktlere aşık oluyo mıında kavbeden, babaM taıahndan terk rum Bın ytlyaşasam, onu unutmazdım edıldıgı i(,ın babasını da hıç tamnamış Oykunun Geı,mı^ Zaman dılımı, Ma (, ok parası vardt ama bırını sevecek ka olan, askerlığını guneydoğudakı çatış yıs 1998Nısan 1999 tarıhleıını kapsa dar zengınle\ememı\lı " (s 375) malaıın yoğun olduğıı donemde dağlarmakta olup, Barış'ın kendısını bıısr ola da yapan, askerlık donuşu sevgılısı Sev rak tanımladığı psıkıyatrıstı Dr Ne^t Romanın odak fıgurunıın Mart 2001 gı taı aiından terk edden, ne aşk ne de saBerkmen ıle ge<,ırdığı seanslara <ııt Ba Hazıran 202 tarıhlerı arasında yaşadık vaş lomanı ya/abılnıcyı başaramasa da rıs/ın ya^amında onemlı rol oynayan gu ları romanın Gelecek Zaman dılımını yıne de yaşamında ya/arak kendısını gerneydoğunun daglık bolgesınde geçırdı olujjturmaktadır Mekân olarak daha çekleştırme savaşi veıen ve ustelık hep ğı askerlık gunlerıne ve savaşa gerı do ^ok Lge'de bır sahıl kasabasında ge<,en kımsenıngormedıg'ı, gorsedefarkına varnuşu, olum, eskı arkadaşlıkları, aşkları, Barış'ın Elıf ıle olan ılişkılerını, dolayısı madığı ınsan manzaralanmn ressamt ol yazdıgı ılk kıtabını okuyan doktorunun ıle aşkın sorgulandığı, ElıPın bu kasaba manın pe^ınde olan (s 48) romanın odak soruları ıızeııne a^ılan edebıyat ve yaz dakı yaslı bır denıztiye olan aşkının, rıgurıı Barış Utkan'ın oykusıı Yaşadtk mak ıle ılgılı duşunceleıı ve clc^tınlerı kaiüeı ıle mucadelcsının ve de olumu laıından sonra ıçınegırdığı bunahmdan romanın ge^nıı^ zaman dılımını oluştu nun anlatıldığı zaman dılımıdır yazarak çıkmayı deneven Barış Utkan ran onemlı motıflerındendır Neden olmuyorum> Sevmekten vazromanında 19882002 vılları l'urkı ge^emedıSım kadın o adama âşık Ne 'Kadın, arlık ba^kası yazmış kadar ba 1 ye'sınde guneydoğudakı savaşı, açlık na yabancıla^an romanınıı bırakıp sorıı garıp Aikın dennle\tırmedtg'ı, guzelley grevleıını, ulkenın zengın vefaktı ınsan yor Orada o dafclarda ne vardt'' Ne mı tvmedıg'ı hiı^bır duygu yokmu^ Sence larının vaşamını, bu ıkı sınıf arasındakı gentkaşknedır, boylebırajkvarmı•> Var vardt'' decelerden olu\an ormanlar, kat 1 deıın u^urumu ve bu arada kendı yaşa (,01leri buzdan bır vokyuzu, cehennem vı mı Sanmıyorum ^ırndı yazacak olsam, mına anlam katan zengın ve guzel bır ger^ık a^kın varlığı tartışmalı, derım labıı kı olum (numun oldug'u her yerkadın olan Klıf'e duycnığu ama trajık (, unku a\kın sayıuz lanımı oldug'u ıddı de lanrt var, ama ben Tann'ya ınanmıyo sonla bıten aşkı anlatmaktadır Sureklı ası sadece bır varsayım A$k ber se/ertnrum Tekrarlıyorum lnanmıyorum bıı aıayı^ın yazarı olan Erofilu'nun dıger de sadece kendtnc hcnzeı Onu değısık Dınleytn ve aklınıza yaztn Benım kadar romanlaıında da cok sık ışlenen aşk, sasozcuklerle tantmlamamtz. olsa olsa karacı tekmedıkce, lanrı'ya ınanmamı hek vaş, yazgı, yazmak, açlık grevleri, Tanii/aş/ıg'mızda butunuyle kavrayamamızlemeyın benden Eğer lanrt ınanumtn rı ile çatışma bıı romanın da ana motıt dandır ' (s 246) penndeyse, benım (tektıg'ım auları o da lerınden çekmelı Istedıgım adalet ve eşıtlık KutYazaı taraiından uc ayrı zaman dılı salkıtapların ayetlertne yazdıgı, ama ken mının mukemmel bır bı<,ımde ve buyuk Anlalataklarım ber ^eyden once bır dnının uymadığı o adaletlı eşıtlık Orabır ustalıkla monte edılmesı sonucunda a$k hıkâyeu, ıçınde uç kışının yeraldığı, SAYFA 8 Zamanın Manzarası oluşan başartlı kurgusu ve gerçek ger çeklıkten kurmaca ger(,eldığe ge(,ışler dekı ııstahklı anlatım teknığı ıle Zama nın Manzarası, ulkemı/dekı modernıst romanın onemlı orneklerındendıı Aa mandızınsel oyku anlatımının yok oldu ğıı, bıreyın ıç dunyasının, kendı kendı sıılehesaplaşmasının.bırey toplum ılış ktlerının odak noktası olduğıı ınodeı nıst romanın ulkemızdekı başarılı tem sılcılerınden olan yazarın eserlerınde sergıledığı başarılı kurguda teknık adam olmasının olduk^a onemlı rolu olduğu na ınanıyorıım Modeınibt edebıyatın onemlı dığeı bazı temMİcılerı gıbı mu hendıstır Mehmet Lroğlu 20 yuzyıl ro manının mımar, muhendıs, psıkıvatust yazarları ıle farklı petspektıfler yakala dığı ınkâr edılemez bır gerçektır Llıas Canettı kımvau, Max brısch mımar, Turk edebıvatında modernıst edebıva tın ılk orneklerını veren Oğuz Atav ın şaar muhendısıdır orneğın 1 ıpkı Meh met Eroğlıı gıbı Yazar tıpkı ınşaat mu hendısı gıbı aylarta çalısmaktadıı me tınlerının kurgulamasında "Ben her za man once temayı yakalamaya çalışırım Sonra o temayı nas~ılkurgulayacag"ımı du ^unurum Bu durum 1 5 ay, bazen bır u ne zıhtnsel faaltyel olarak surer Daha \~onra bır tai/ak yapar, çatnını kurar ve yazmaya haşlarım ' dıtfor yazar bır sov leşısınde Lıoğlu'nıın almış olduğu teknık eğıtımın modernıst edebıvatın ol dukça buyuk bır o/en ve tıtı/ bu <,alış ma ısteyen bıçım kıııgu teknığınde va kaladığı başarısını buyuk bır bı^ımde etkıleoığıne emınım "lyı romanın odağtnda her zaman ınsan vardır Benım kahramanlarım kendılert nı sınayan, vaıltklannı an lamlı kılmak ıçtn mke a/an ve onu değer/endırmeyc calışan, ınan^Iarınt ve ınan<,sızlıklannt tartışan, kavga cden ınsanlardır Ben duz ınsanları yazmadım dıyen yazarın Za manın Man/arası'nd.ıkı aşk, savaş ve olumle ıç ı<,e vaşayan odak ve v.ın fıgııı leıı de duz ınsanlaı degıldıı Aıalarında her hakımdan ozeLlıkk /engınlık ve vok sulluk çerijevesınde buvuk larklılıklar uçurumlaı olan fıgıırler arasında bıı tek Barış her ıkı alanda lahatça hareker er me ozguılugune sahıprır Bıı kaı şıtlıklaı ve kımıpluluk romanın n, dınamı/mını sağlamada onemlı bır taktoı oluştuı maktadır Insanı (,ok bovutlu yansıtma sının yanı sıra başarılı doga ve mekan tasvırlennın dc yer aldığı Zamanın Man zarası.epıgraflaı (ılkuı, bolunule) o/en le seijildığı ve kııllanıldığı hu k edılen (,o ğıı kez dıpnotlaıda at,ıklama gerııılen edebı alıntılarveanıştırmalaılagenış bır kultıır yelpazesını de ac,ıyor okura Zamanın Man/arası'nı salt aşk roma nı olarak nıteİLmek romana haksızlık et mek olur bence Lvet, Barış Utkan yırıı dığı auma duvgusunun ve (,atısını bıı turlıı kuramadığı yaşamına anlam kata cak tek şey olan aşkın peşındedır ama Eroğlu, yazaı aydın sorumlııluğu ılegu neydoğudakı savaşı, savaşın ızferını, ac, lık grevlerını, olum oruçlarına dayana mayıp olen genç ınsanları, (jOcuklarını yaşatmak ıçın (,abalayan anne babaları, çaresız ınsanları kısacası Turkıye nın 80'lı, 9O'lı yıllarındakı sıyasi goıunumtı nıı de okurıı belgelere boğmavan avnı zamanda eleştırel yazar kımlığı ue de ver leştırmıştıt romanına Roman hem bu aşk romanı hem de bır psıkolojık roman hem de bır çağ romanıdıı Romanda Barış Utkan "kımsenın gor medığı, gorse de farkına vatmadığı ınsan manzaralanmn ressamı olmak ' peşınde Mehmet Eroğlu da Zamanın Manzara sı'nda U(, zamanlı anlatımındakı başarı lı kurgusu, sut ukleyıcı ve akıcı uslubu ıle kunsenın gormedığı gorse de (,oğu kez farkına varmadığı ınsan manzaralarını sergılıyor okura Yıne her zaman olduğu gıbı sansas yondan uzak, kendınden cmın ve buyuk bır başarı ıle CUMHURİYET KİTAP SAYI 695