Katalog

Deniz Spatar'ın, ilk öykü kitabı "Kopya Kadınlar", Alkım Yayınları tarafından yayımlandı. Ilk kitap olmasına karşın, öykü dili, ironık anlatımı ve kurgusuyla Deniz Spatar olgunlaşmış bir yazar kimlığiyle çıkıyor karşımıza. Kitapta sekiz öykü yer aliyor. tkı uzun öyküden "Kopya Kadınlar"ı bir aşk oyküsü, "Yoksaray"ı da aşkın yıtişine ağıt olarak tanımlıyorıım. Anlaticının Yoksaray'da anlattığı aşkın durakları Lstanbul tanhinc benzıyor bıraz. tstanbul, aldığı yaralara direnmeyc (,alı^iyor ama dircndikçe beter yaralar aliyor "Kopya Kadınlar", zorla dayatılana, kaybolan değerlcrc, geçmiij ınkârcılığına, sevgisizliğe, şiddete, yüzeysclfiğe clcştırı Kadın dünyasından hayata bir bakış. Deniz Spataı'la öykülcrı aracılığıyla hayat üzerine konnştuk NEMİKA TUĞCU Deniz Spatar la ilk kitabı "Kopya Kadınlar" üzerine "80'lerde önce insanlar bozulmaya başladı" (( I Y'" yazının defyl yazarın onı / wl'kfl£l d(lldyi\l\l(l dnygHIINII * S tltiıl ttııtııorifin\cndi£idevır dır liıınn hırhi's hovlc btlu/ı" dıyorstııı "Kopya kadınlar da (s 91)Bıı yazarlaracıd dı bır ek^tırı değıl mı' Ga7erecılıkten hır omek vereyım vıl l.ııcj "gazeteulık" vapar ama bııı "Nc ış yapıvorsun1" dıvc soıduğunda, "muhabı ıım' dıyc yanıtlardık ' Ben gazetecıvım" demek dcnsızlık gıbı gelırdı 1 laberlenn ve araştırmaların vanı vetdıfın emeğın ntte Iıği senı ea/eteci vapaıdı Aynı şev va/aı lık ıç,ın de ge(,eıfı Yakııı zaıııana kadar "Ya/aıım" deıııeklcııse "Ovku vazıvo rum, şıır va/ıvorum " gıbı cumlelere ve nı vazarların dılı dah ı kolav doncrdı Ren o U ı bıye ıçınde konuşm ık ve kalmak ıstı vorıım ^ımkıı o reıbıvenm geliştırıu oldu gıına ın.ınıvoıunı Kısacası, bcnım ym la/yazaılaıa bıı clc^tıı ını yok, /aten had dım de dcfiıl Ancak "yazar" olarak pı\a sayasunulana, Aha ışte va/aı" dıyegozu mıi7e sokıılana kaışı (vazdıklan aklımız dan çıknıayana dejjll) iı,ınıcle buvuven bir ıtuaz vaı HerlıakİL cskımış tcrbıvclcrın etkısındc oldugumdandır Eleşrınlerımı de meyelım de, Kopya Kadınlaı'da atılatıcı nın ya^amJa dcrdı var dıye tarıf edelım Ho 7iılmavla, ınkârla ve gerı,ekten <,ok defieılı olaıı kıını kavıamlaruı Kjiııuı bo^altllıp boşaJ tılıp bızı. vutturulma va <,aliMİmasıvIa Kop ya Kacıınlar'ın anlatı cıstmn cleıdı v n kadın eıkek ılışkısmın 'Pazaı llujkısı ne mı donıı^tugu konusuna gelmce, tam bovlc ıladt ctnııvorum Pazar ılı^kıJerı ka dın crkek ılışkılerını zaten pa/ ıı olgıısu ot fava çıktlğınd m betı etkılıyoıdu Bemııı deıdıın pa/aı ılı^kılcımı iLddtüıgıın ıddıa edenleıııı dl^kıleıının blleaıtık pazaı dı^kı lcıının etkısı altında va^anıvor olması Kadınlar ve trkekk r ılışknı sjliıp olma bı^ımınde yaşıvorlar elde etmek ba^aııl ı ı ının kanırı olııvnı ama yıne de dovunısu/ laı ()\ku kalıı ıınanlarını sorgıılııvoıum baijka bıı dutleıı mı var J Allalı sdamu vcrsın Soı ıın da bıı hcrh ıl dt Uzun sıırcdır herkes cok deöeılı ol ın pavl ışmık ozgurleşmek Lıııey olmak gıbı kavranıları bol bol tekıaılavaıak ama 1 , 1 11 1 n,ın hııslanaıak aslında ıııulkıvctınc gegıı voı, kendı luncıllığım tatmm ctmck mn otikının Lanma okuyor, ' Kırevım luklı Vim,ki7anıc ığım'1 dıyerek de kevtı neyı ıs rerse onıı yapıyor TÜketim nesnesi Kadın ıriıi ıh)l lUrındı ./}/ \/Z u.vg!\ız bir ıtını/lıöın \a$andıjS,nn ieksın tukıtun HLSiKsıııı donıtş/uğı/ntı bnudıyorıtz "Kop \a Kıidmlar" da Yaşamda da bıı bale geldı dıyehılır mı\tZ'1 Yışnnın ı^ındenkonuşursak.sorun a n sellijJın ınsanlarm bırbırferını tukettıkleıı Iın vapıp etme lıalıne geldı£ı noktaıla ba^ lıyor herhalde Cınsellık, bir tııketım vapıp ctmesı o/ensı?lık ırenası, "Benden sonr 1 sı rutan" gıbıdui;uncevepısboga/lığı ındı tan ıefieksleı e^lığmde gei(,ekle^en bıı edııııse, tuvleı urpertıcı bir kabustur hcı haldc Yoksa, insanlar neden ışksı? cınscl lık vış. ımasın kı1 Bı/c ne 1 ( ınsellık kevıflı v ırarıu ve o?gıırleştıncı bıı edım ,111ı ı bıtı letı l)iınıı da lukelım vapıpetnıesı lıalınegı. tırıyoı lıatta tırmanılacaK vuksek zırveler 1 , 1 incidivt.ii olarak kullanıvorsa, başka 11 1 bırıluı debun ı canaktııtuvorsj vıhya/ık' Başka ne dıvebılıri7 kı1 lcn ıh ı dtlc n ulnıak nanl bir doyuunlıık nasılbır £iıven verıyor kadmlara •J Taçlandırıyor mıı s Bıınıı sanırım Kopya Kadınlar'dakı Sul tan'ın tuhatdovgunfukhalleıınedenıyleso ruvoısun Sana oykunun lundekı tumle lerle cevap vcreyım Sultan, etı aiımızda sık sık rastlayabılecefiımız hırslı bir kadın "Kendınden guzcl vc başarılı hulduğu ka dınların erkeklerını elde erme ha//ını ya^a ma"yı (s 91) sevlvor Yıneovkuyebakarsan Sultan mevkl sanıbı erkekfeıle bıılıkte ol dugunda, taı, gıyme torenı yapılıvormuşça sına zevk aliyor Bu Sultan'ınhallerı Neya pahm o da oyle bir msan ışte Madem bu soruyu sordun, Sııltan'a hak sızlık etmemek a(,ısından Kopya Kadın laı'da anlaticının Sultan'a soyledılderını tekrarlamama 17ın ver "Bugıınıın kutsal saydığı tıım geçer akçelere sahıp oldıığıın halde, sen hâlâ aşk dıye kendını kandırarak gtrdığuı ve hızla guvence dılcncılığıne so yuncfuğun yataklarda buyuk sevaba gırıyor sun Sana lubır pompalıyor, ruhunu emı DENİZ SPATAR boyutlu hale gelen ıntanı ve toplumsalçuru meyt anlatıyorsun oykulertnde Devrtmaler ptşman devnmcdere mı donuştu? Tum anlamları yılırdıler mı ? Bılmıyorum Mutlakapışmanolmayan lar da vardır Bence bır zamanlar devrımcı denılmesını hak edenler, şımdılerde pısman fılan değıller Belkı farklı yerleıdcler, belkı artık eskıden duşunduklerı gıbı duşunmu yorlar, yaptıkları hatalara uzuluvorfar, "şu nu şunu yapmasaydım da, şoyle şoylc ctscy dım" dıye hayıflanıyorlar ama emınım kı bulundukları yerlerde saygı goruyor ve çev relerını donuştıırmeye devam edıvorlaı Bıreysel ılışkılerın aıkasındakı toplumsal çurumeve gelınce, Kopya Kadınlar bır aşk oykusu Ama bır yandan da Moustapha ve Aısa'nın geçmışlenm ınkârlarının ovkıısu () geçmış, yalnı/ca H oncesındekı sıyasal O ılışkılere ılışkın bıı geçmış de değll ustelık Kımılerınııı şımdılerde pek avam bııldug'u anneannelerımızın, babaannelerımi7in geç mışı Bır başka deyışle bır tur hafıza k ıvbı Sen bu soruları sorarken duşıınuvoıunı da 1940 lı ylllaıın ıkıncı yarısında ''Onec hknıekler Bo/ulmuştu ' Koıkaıını kı 198O'lı yıllaıın ıkmcı varısında once ınsan lar bozulmava başladı Bu b'ozıılmanın en çıplak halını ıkılı ılışkılerımızde vışıdik ıeçmışımi7de valnızo \ sol kesımlerde de p\ toplumun her alanında hepımı/ keııdı keııdımı/e ağıı kuıallaı kovmuşluk Cıiııı geldı bu kuıallardan kurlıılmamız gerektı ve bunda çok ama çok haklıvdık Am ı ço gumuz kurunıın yanında yaşı da vaktı Red dcttıg'ımı/ afiır kurallaıın veıını çıııııme al dı Asıl venılgı de galıba buıada başladı Dı nız "Lıı nuzel njınlı rımız plazaların OIILL sındi mı' kaldıJ Yoksaray'ın anlatıcısı ovle dıvoı Nedin "p/aza" pekı> kent taııhımızle ılgılı Pla/alann dılı mıze pelesenk olması medva kıııtıluşları nın pfazalaıa laşınmasıvla olmuştu Sonra ları lstanbul un Manhattm ı dıve tanımla nan Maslak vakasını yaşadık Plazaların kendısıne karsı olmak, mımaıt gelısmelerı sersem bıı anlavişla reddelmek anlamına gelıı Oyuzden pla/alann dogıu bır kcııt Iesme planı ıçınae çok degerlı ışlevlerı ol.ı bıleceğını sovlemek ısterım Plazalarla bıı hkte "ış dunvası' nın ıçınde eııvıp vok ol mak başladı Ingllı/ce kelımeleıl bolca saıt edıp ağzından Kaçmış gıbı vapnıak, "Av, 1 urkçe olaıak tam ıfade edcmıvorıım da"latı yaşamava da plazalarla başlaclık kı sacasl, plaza sozcuöu ban ı hem bıtev hem dc toplum olarık kendın olmaktan fena halde çıkmavı ça^nştııı\oı I h ^oksaıavı ben ya/dığıma goıe anlalıcı da benden et kılenmış heılıalde EdeMyana ayak direyeceksin... \<>n ydlaıda oykııdı bır pallaımıdıin UK fdılıyoı Hu pallamanın ıııhlıLul dt^ıl nı d/tksıloldufcuııu \oylcytnlcrdı var tdıbı yatta kaluı olmak nı yı bailı w >n c' Oykude patlama konusunda epevce ılu şundum veıkı kışının soyledıkleııııden çok etkllendım Bırıncısı Seııulı Cıiımuş'un scv lerıdır Açık lladvo'da, Oykıı Bultcnı'nı ha zırlarkeıı avnı soruvu ona sordunı vc Adam Oyku've gclcn ovkulerın s ıvısınm nıı bııı lerı bulmıış olabıleceğnu sovledı Bıı go/aı dı edllebılecek bır "nıcellk" değıl bence Daha sonra Nuısel Duıuel'm bır konus masını dınledıııı Onun soylcdıklerı dc çok ılgınçtı Oyku daha çok ya/ılıyor ya da hız oyle sanıyoruz çunkıı Adam (^ykıı başta ol mak uzere oykıılerımm yayımlatabıleceğı mız dergıler var Heı kes oyku va/mak ve yazdığı oykııyu o detgllere yollamakta oz gur Ayrıca yavınevletı deoykuyc bıırıın kı vırmıyorlar artık Oykııculerın kıtaplan cok satmıyor belkı ama bır sııredır yayınevlerı tarafından pıesti) kitabı olarak cleğerlendı rılıyor Bu noktada patlama gıbı ıddıalı soz lerden uzak duımayı tercıh edcrım Ancak, uısanların oykıı yazmaya çalışmasına ve y 17 dıklarını dergılere, yayınevlerıne yollamasi na çok sevınıyorıım (.unkıı oyku dlllyle ya şamanın çok değerlı nıı taız olduğuna ına nıyoı um Edebıyatta kalıcı olmaya gelınce, bunun bıraz da buyulu bır şey oldugu kanısındayım Zamanın sırrını çozduğıımıızde edebı yatta kalıcılığın da sırrını çozerız dıye du şunuyorum Yıne de, "yaşamakta ayak dı reyeceksın" dızesını sık sık anımsamakta fayda var Edebıyatta ayak dıreyeceksın • K İ T A P SAYI 7 17 Tenin önemsendiği davir " lıııtıı <nu>n\(.nıhitt dıv/ı dırfm ııcyı kastedıyorsun s "Ten" oykunun gcrçeklıgıyle ılgılı bir sımgc Oumlevı oykunun ı<,mden ç,ıkarıp kendı içınde tartışırsak ' vu/eysel olanı kas tedıyonım" dıyebılınm Blllyoısun, cdebı yatta da "maga/m adabı" egemen olmaya başladı Kımılen nasıl kaset ukarmadan oncc televolelerdeolurolma/ nerkonııda fık rını açıklıyorsa, bazı vazarlar da edebıyatın ya da aydın olrru 7oıunlulııklatının cllşln da yapıp ettıkJeııyle gundeme gellyoılaı Nezıne Merıç,, Uc,uncu Oykuler'ın\en dısıne ayrılan ozel savısında "mcşhur ol mak N,ın yazan gcnçlerden" soz ermışrı I 1 bette ya/ar herkesın kendısını okumasinı ve anlamasını arzu eder ama bıı magazııı dunyasının davattığı şohrel anlayışıyla uzaktan valundan ılgısı olnıayan bir duygu dur Bir baksana, bugun, nkurıın karşısına gorıınttıstı ve O7el yaşamıyla bir yazar res mı konuluyor Pekı neıede edebıyat^ Ne ı ede usra yazaılat dan bir veya bııkaı,!, "Sen yazarsın" dcdı dıye gunlerce adımlarını ^a ^ırarak yuruyen o yenı kalcmler? Kopya Kadınlar'da ele^tınm hem kadm lara hem erkeklerc yotıcltıyorsun Kadın er kek ılışktsı "Pazar lltjkıu' ne mı donuştıu SAYFA 8 1967 duğumlu. Istanbul Unıvcrsıtcsı Edebıyat Fakülresı Sosloyojı Bölumu'nu bitııdı Çeytlı ga/:etder, haftahk dergıler ve karnuoyu araştırma şııketlennde çalı^tı Ya^arııını bir ılctışım danışmanlığı şırketindejLalı^araK !>urdüruyor Adam Öyku, E, Varhk, Agora, Yom Sanat, Edcbıvat vc Eleştıri, Eski dergilcnnde ve çeşıtlı ınternet sıteleunde ovkıilen yavım landı Açık Radyo/A^ık Dcrgı'de 'Oykıı Bııltenı' aalı bıı koşeyı hazıri layıp sundu • 1 yorlar Elbettc, buyuk saygı goruyorsun <,unku ham hayallennı senın tenınde pışırıyorlar Kralıçclığın tadını bırkaç saatlığıne de olsa ^ıkanyorsun " (s 107) Sc«( e aşk rısklı bıryanıhama mı Ka/Da£/ nın ardında mı kaldu Bence asjk rısklı bir yanılsama değıl, çok guzcl bır duygu Kaf DagVnın ardında da de^ıl, ıçımırde Bır tolııım gıbı ınsanoğlu nun hamurunda saklı Ama sanıum çevre kırlılığı, global îbinma vb soruıılar nedenıyle bu tohurnun hlızlenccefiı, boy vererek scrpılıp gelışeceğı şartlar gıderek ortadan kalkıyor Bu yuzden de aşkı bır yanılsama gıbı yaşıyoru7 Çoğu zaman bulur bulmaz kaybedıyoruz Hem oyle bır kaybedıyoruz kı her şey olup bıttıkten sonra, "Yahu serap mıydı, kabus> muydu, voksa delırmıştım dc halusınasyon mu gordum 1 " dıye şaşınp kalıyorıi7 7 ek kutuplu ve kureselleşen dunyada tek C U M H U R İ Y E T