Katalog

Bir gaynıresmi tarih MURAT BEŞER ımk tarıhı bııkaç ıııüzisyctı laratındaıı kıırıılan, sonra da ya ticarı ya da kışısel nedenleıe (hadı en fa/la müzisyenlerin vaşjanması va da ölıııesi divelını) dağılan grııpların hıkâyeleıı ıle dolıı dıır. Sadece müzik değıl, siyasi tarih içinde de kendı ne yer avrılması gercken ( îrup Yorum bunlatdan IM rı değil, çıinkü onlaıın taıilıini sall müzikle va/ınak mümkün değıl, çıınkıı onl.ır salt bır müzık grubu de ğıl. Grup Yorum, gııcünü siyasi görüşlerinden alan bır kolektivite. In.sanların içinden beslendığı ve kışısel yete neklerıni ona akıttığı biı kolektivite. Uretliği muzığin gücünün geldiği ver, avnı zamanda bır müzisyen labri kası, müzisyenler ise bu iabrikanın iscileri. Grup Yorum, içinden geçtiği neferleri nedenıyle acıeta hikâyesi hiç bit meyen bir romanın kahramanı. M tatmin etmiyor ve dah.ı ı.ıJıLıl l>n lenı arayısı içinegiıiyorlaı vt; ağırlıklı olarak grııp kendi sözlerini kendisi yazıyoı du. Orhaıı Bey Grup Yorum'un hedejkıt lcsı var mı? Aslinda bence hep vardı ama bu he def kitle sadece bir kesimi simgelcyen bir hedef kitle dcğil. tlk elde daha çok sol duyarlılığı olan daha yoksul kesimin, gençlerin, varoşun, o kültürün sevdiği, ızlediği gibi gözükebilir ama öyle değil. Bayagı kentli bir kesim de dinlıyor. Bel li bir entelektüel kitle var Cîrup Yorum hastası. Profil aslında oldukça zengin. Hatta hiçbir politik nosyonu, ilgisi olmayan birçok kesimin bazı şarkılarını bir Miizflc tarzmda değişikllkler pop parçasıymiîj gibi zevkle dinledikle 18 ytlda Grup Yurum'a baktığjnızda ntüzık tarzında ne gıbı değışıkler görüyor rini, bu şarkıların dilden dile dolaştığını biliyorunı. ürneğin "Dağlara Gel" adlı sunuz ya da böylc bir dcğjsim var mı? şarkıları. Tabii ki var. Özellikle "Cemo" ve Genel olarak baktıgımtzda Grup Yo"Gel ki Şafaklar Tutuşsun" albümlcri rum Türkıye'de bır fenomen mıdir1 sonrası bu yeni türkü, ycni şarkı esprisi Ben öyle düşünüyorum. Kitapta da nin rııhuyla popun bir karışımı bir tür böyle bir cümlem başta var. Çünkü bu Anadolu popun farklı bir rürevı olarak kadar baskıya, bu kadar zora, işkenccyc, o çıkışlar içinde kendilcrine özgü bir yer engellere rağmen 20 yıla yakın bir süre oluşturmaya çalısıyorlar. îlk iki albüm dir varlıöını sürdünnesi gerçekten önemden sonra bir politikleşme ön plana çıli bir olay. Bır fenomen, toplumsal bir kıyor. "Türkülerle" adlı albümleri çıkıolay olduğurıu düşünüyorum. Turkiyor. Çok radikal olmayan türkü forrnaye'de grup müziğı yapmanın çok zoı bir tında bildiğimız turkülcre yeni açılımlar olay ofduğunu da uüşünürsek durum dagetiriyorlar. Müzikalite ön planda. Peha da özel bır anlam taşıyor. Ama 'ör şinden "Cemo" bana sorarsanız çok hoş uütlü' olmaları da tabii ki bu sııreci kobir bileşim. Yeni politik açılınılarla, mıilaylaştırıyor zikal arayışlarla, politik tavırlarla bu bah settiğim estetik arayışları bir buluşma, Baskılarm gettrtMğl dayaraşma kcsismc noktası o albüm. O yüzden bir l'ckı bir anlamda basküar Grup Yorusemboldiir "Cemo". Çokilgigörmüştür. m'u dog'urdu dıyebılır mıyız1 Sonraki albümler dana radikal albüm Tabii bir laktör. Babkılar aynı zamanler. Tabıi dönenı itibarıyla da bunu geda dayanışmayı da gerırıyor. Bence bu rektiriyor. Bilindiği gibi özellikle 199O'lı baskılar grubun ömrünii uzatmıştır. üryıllar Güneydoğu'da yaşanan savas ve gütscl anlayış dışında demokrasıye, eşityruba yönelik baskı onlan gitgıde kes likçi bir düzene inanaıı herkes bu gruba kinleştiriyor. Bu arada gruburı rnüziğinyapılanlara baskıya tepki gösterirdi ve dc ağırlığını koyan marş formu ve beste bu yıllar boyu böyle sürdü ve sürmekte ledikleıi maışlar öne çıkıyor ve politik hâlâ. "Feda" albiimü vasak bilivorsunuz. anlamda mııziklerının çok etkili bir fak Piyasada satılmıyor iki yıldır. Inanılmaz törii oluyorlar. ama bana sorarsanız saçma sapan neden Grııp Yoru»ı 1S \ılda çnle fazln basın leıden dolayı. Cîrup on yıl boyunca açık orgardarını kulldnatnadt. Çokfazla ya\ak havada konser izni alamadı. Birçok kon serleri yasaklandı. Sonuçta bu adamlar landı, ama huna rağmetı popülcrıtcsı hıç azalmadı. Kunscrlcrı doldu taştı, kasetle şarkı söylüyorlar. Belki üç beş cümle ken di inançlarını, devrimci duruşlarını gosn yüz bınler sattı Buntı rıeye bağlıyorsu teriyorlar. Ama bu dünyanın her yerin nuz. ? de var. Dünyada birçok yerde benzer Bu bir başarıdır. Bir tür de pop tav grııplara bu rur yasaklamalar yapılıvor rıdır. Pop tarzı günün tarzıdır, algdamakama bu kadar sürekli olanı yok. Ozelliktır. anlamaktır Vebunııyansıtmaktıt. Yo lc altını çızmek ıstediğim ; bu grubun ba rıım da birçok politik pop çehreli şarkışına gelenlerin yanmda müziğinin dc delar yazmışlardır. Popıı da bu yanıyla çok ğerlendirilmesi, kritığinin yapılması ve aşağılamamak lazıın, çiınkü gündelik naaraştırılnıası. Son olarak şunıı söylemek yatı her şeyıyle en çok pop anlatıvor. ü istıyorum ki kıtabımda konu tek başına dönenıde ıııüzikal nosyonu oldukça iyı Cîrup Yorum değil. Türkiye'de olan sol ve herkesin zevkle dınleyebileceği şarkı müzik geleneğinin devrimci nıüzik gele lar çıkabiliyor. Mesela Kemal Sanir Güneğinin bir panoramasını çizmck. Kitarel ufuklarını çok açıyor. Ama 90'dan sonra Grup Yorum'da bı bı okuduktan sonra bu çok daha net bir raz daha sh'zibı ahrhkta olduffu döncm şekilde anlaşılacaktır. • bajlıyor. Bu da kıtlelere ulaşmakta btraraç mıydı ? "And Dağlarından Anadolu'ya Devrimci Müzik Geleneği; Sıyrılıp Gelen ü döncmde Ahmet Telli, Nâzım HikGrup Yorum "/örhan Kabyaogıu/Dharmet, gibi toplumcu şairlerin ^iirlerini nıa Yayınları (neKı/aplar)/42'> s. besteliyorlardı. () da herhalde bu grubu Grup Yorum'un kuralları var mı? Disiplinli bir grııp. Belli kuralları, çalışma ritimlcri var. Yoksa bu kadar albıirn çıkmaz. IX yılda 18 albüm, gerçi 2 tanesi koleksiyon albiım, aına sonuçta 16 album. Bu da her yü bir albüm de mek. Devamlı konserler, turncler, albümlcr. Bu bir disıplin ışıdır. Bu grııp her gün stüdyoya girse, nıüzik yapsa normal dersiniz bu sürece. Ama bunlar süreklı turnedeler, konserdeler, cylcrnlcrdclcr. tçeri giriyorlar, işkcnce görüyorlar, şu oluyor, bu oluyor... Devanılı bu tempoyla yasıyorlar. îster ıstemez de bellı kural ları da olrnak zorunda. Oluşturmasalar bu ürünler çıkmaz. SAYFA 6 Kısa bir süre önce müzik kitaplığımıza Caz ve Ötesi adlı kitabını kazandıran yılların müzik yazarı ve şa ıri Orhan Kahyaoğlu, daha bu kitabının mürekkebı kıırumadan, külli bir Grup Yorum kıtabı çıkardı; "And Dağlarından Anadolu'ya Devrimci Müzik Geleneği; Sıyrılıp Gelen Grup Yorum". Dharma Yayınlan'ndan (neKitaplar) çıkan ve yayın yönetmenliği Cem Çobanlı tarafından gerçekleştirilen 425 sayialık ciddi bir emek ürünü olan çalışma, faşıst diktatörlük tarafından katledilen devrimci ozan Victor Jara'ya adanmış. IX yıllık mücadelesı boyunca, içinden 40'ın üzerinde müzisyenin gelip geçtiği Grup Yolum hakkmda bir kitap yazma fikrinin beş yıllık bır geçmi şi var Orhan Kahyaoğlu'nda. Kahyaoğlu'nu bu kitanı yazmaya iten şey, grubun başına gclenlere dııyduğu tepki ve aynı şekilde baskılara rağmen grubun yıkılmadan her daim yenilenerek varlığını devam ettirmesi. Şimdi Cîrup Yorum için neden bu kadar iri bir kitap, anlatacak bu kadar çok şey var mı bir grup hakkında dıye sorulabilir; bıınun en iyi yanıtı 'Sıyrılıp Gelen' Cîrup Yorum adlı kitabın aslında bir değil, üç kitap oldıığudur. Kahyaoğlu'nun yıllardır hakkında kitap yazmayı ta sarladığı konular (en azından onlardan üç tanesi), burada buluşmuş gibi. Kitap şu üç kapsamlı bölümden oluşmakta. Bir; sol ve devrimci müzik geleneğine toplu bakış. İki; Grup Yorum'un öyküsü, muziği, mücadelesı. Üç; 90'lardan gü nümüze Türkiye'deki sol politik müzik ve Grup Yorum'dan ayrılan müzisyenlerin müzikal uğraşları. Yak laşık 120 sayfa tııtan ilk bölüm, Cîrup Yorum'un doğu şunu hazırlayan şartların tarihine derinlemesine bir ba kış. Bu bölümde Türkiye'deki müzik siyaset ilışkisi, âşık geleneği, sol kiiltür, aslceri darbeler ve pop müziğin gelişimi gibi konuların dışında, Grup Yorum'un ana gıdalarından biri olan Latin Amerika devrimci müziğinin de kısa bir panaroması çiziliyor. Kitaptaki asıl Grup Yorum bölümünün ikinci bölüm olduğunu söyleyebilııiz. Bu bölümde grup, albümler bazında ayrıntılı olarak ele alınıyor; kronolojik bir sırayla grubun şarkılaıının hem !ffî: müzikal ve arkasındaki insanlık dersi mahıyctindckı •''"' toplumsal dcğerlerınin nek bılinmeyen yanları ortaya çikarılıyor. Son bölümde ise, tamamen 9()'Iı yıllar ve sonrasına ayrılmış. Burada Cîrup Yorum'un soyagacın daki dallara uzanılnnş, oradaki meyveler anlatılmış. Kitabı en iyi anlatan satırlar belki de, Cem Çobanlı'nın kısasunuşundakigirişparagrafı: "Elinizdetuttuğunuz ki tapta, yüzlerce sayfaya zorlukla sığdırılmış bir gayri resmı tarih yatmakta... Kendilerinı '68'li, 78'lı diye tanımlayaıılar ve tanımlamayanlar, onyıllardır ülkemizdc yaşannıakta olan acı, gözyaşı ve ölüm dolıı sonsuz yarım güııleıi anımsayanlar ve anımsamayanlar, olup bitenleri ıdrak edenler ve edemeyenlcr ve de tüm bunları yapmaya ce ı saret edenler ve edemeyenler için..." • çpiç £>«***"* <u* C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A YI 7 17