Katalog

Ama Ayşe Sansayın'ın kitahını okıı yıınca, bu onyargılı beklentilere vol açan zortüriın ııstuca üstesinden geldıgınigö riip, galiba bıına en çok sevinen okıırlar arasmda ön sirada ycriıni aldım. Ayşe'nin ilk kitabıydı, ama bir saklı sııyıı gün ışığına çıkaııyordu. Bilcmem arrık, iinlü şa iı bir babanın kı?ı olmnk mı, onıı bıı ycteneg'ini kııllannıaktan yıllar boyıı ıızak tutmııştıı, yoksa öğrenimini gördüğu ve önenıli görevler ü.stlcndig'i yüksek kiııı ya mühondıslığı meslegi ıni? Ne olııısa olsım, Ayşe Sarisayın ıvi ki beklemış, çalişkan biı ok.ur olarak bılgisini ve biıikinıini dinlcndırmiş, babası nın ııslalıklarını ve edebiyatımızdakı oykü ustalannı özümsemiş, diyesiın geliyor. "Denizler Dört Duvar" adlı ilk öykii kıtabım okuyıınca, diyesim geliyor bunıı. Bıı ovküleı, biı geııç riykücıınün ranı tez çalakalcmini fersah fersah aşmış,, dıırmuş, oturmuş, olgunlaşmış, Sansayın'ın kendi dilini vc biçemini, kendi an latımını ve deyışıni bulnıus,. Duruluk ve oturmuşiuk I ler nc kadaı bol çagrışımlı, gönder nıeli bir bıçcmle ıki diizlemli bir anlatım yolıınu i/.liyorsa da, bunda arayıştan vc deneyiştcn çok bir duruluk vc olıırmıışluk var. Elbette bıı iki düzlemli öy külemc yöntemi, öyküdcn öyküye yinelendikçe, sanki bir inceltme (raftinement) eksıkliği ortaya çıkıyor. Ama inceltnıc, bircok başka yazarda sanalsal kurnazhk olaıak göründüğü için, Ayşe Sansayın'ın bu sar sadeliğini ve arılığını korumasını ve bundan sonra yazacağı öykülcrde sanatsal inceltnıeyi, arılığını koruyarak gerçekleştirmcsini diliyo rum. Çiinkü iç içe gcçen iki anlatını düzeyi, yaşamın üç boyutuna bir iç boyııt katına amacını taşıyor ve öykülerin çoğıında bıınu gerçekleştiriyor. Kitapta ycr alan on öykii bizi ya^anıın içine çekiyor. İnsanın çogu zaman top lumsal alana, belkı en yakın çevresine l>ilc çıkmamış, dcrınlikleıine, orada yo1 j^ıınlaş.ın, acı, lıiızün vı olüm dııygula ııııa gotiırııyor. (!enç bir yazar niçin bıı ızlckleım pe^indcdiyi'nlcrçıkrtbılır Ka nınıca, bıınıın yanıtı yazatın insancıl dııyarlığındadır. Bu gcnel sözleıi, "lismc Hanım'ın Dar Kapıdan Çıkışı" adlı öyküyle biraz lcııiL'llendırmcye çalışayıııı. Msınc, anlatan Bcn, çalı^tıgı firmanın yıl sonu cglcnccsinılc ılört yıllık scvgilisi Mcnniet'in übru ilc liörlimiı ızlcyip, akşa mın onlar ıçın nasıl dcvam cdcccğini düşlenıleycrck, lıcm cğlcnce akşamını kendinc zi'hır cdıyor, hcm dc kcndisiyle bıı iç hcsaplaşmaya kalkışıyor, ama duygusallığmda boğuluyor. Esmcolgun yaşta bu kadın; Mchmct ondan oldıık ça gcnç bırı. "Yılların kalınlaijtırdığı vorgıın bedcnimi gcnç bir adama vel'irkcn karanlığa sığınmamın ncdcni, onu hayal kırıkJığına ugratmaktan duydu ğıım kaygı mıydı yalnızca?" (S. 91) Sevilcn bir adamla yirmi yıl sünnii!} birevliliğin, şekil verdiği rııh halidirbu ııun ncdcni. "Yirmi yıl boyunca her ça^rısında bedenimi aynı istcklc vcrdiğim insandan başka bırisıyle birlikte olmak öyle güçtü ki... Diğer kaygılar da vardı elbctte, yadsıyamam, ama öncelikli dcğillerdi. () gece, Mchmct'le değil, bo sandığım kocamla , yirmi yıllık aşkımla birlikte oldum bcn." Ama Mehmet ile ilişki yıllandıkça, nc denli mutluluk vaatlcrine karşı kendini kapatmaya çalışsa da, ikinci bir tcrk cdilme korkusunu da artık ıçınde büyüt mcyc başlamıştır rismc. Bu ruh hali içinde şarap bardağını başına dikerken, hiç yiiz vcrmcdıği, ama Esme ismini Esma değil de dogru söyleyen çok az kişiden biri dc olan Necdet Bey sırnaşınca, bunun çagrıştırtlığı bir irdelcmeye gider. "dcnellıkle Esma derler, ben dc düzeltmck için uğraşmam, ne önemi vaı dır ki küçüciik bir 'a' harfinin? tsmimc dc, kendimc vc vaşamıma baktığım gibi bakanm, nc fark cdcr ki? Yaşamımı, yıllar boyunca scvdiğiın adamın istcklc rinc göre yönlcndııirken böylc savıınmamış mıydım yaptığım her şeyi: "Nc fark edcr ki.^" Fark etmediği için, onıın istediği biçimdeyaşamanın, kcndimden ödün vcrmck anlamına gclmcdiğinc J inanmamı^ nnvdmı " (S. 84) Bir yandan Mchmct ıle geçeıı yılların iç hesaplaşması, bunıı yaparkcn şarkı sözlcrindcn olıışan ara diizeye ruh yaslanması, bir yandan da bu Necdet Bey'in oldum olası yakınlaşma cabalarının vc sırnaşmalaı mın öykülcndigi düzcy, Ebinc'nin çalkantılı halini biçimc vc bıçcme döküyoı. Vc bu haldc düşunce bir noktaya odaklanmış, koşııllan mış, bu noktadan kurtulaınıyor: "Mehmet ayağa kalkıyor, Ebru'nun sandalycsini geriye çekerek onun sıkışık masadan kalkmasına yardımcı olııyor. Pis tc doğru yürüyorlar, dans zamanı anlaşılan. Bitti bu iş Esme Hanım, bitti. 1 ler anlamda." (S. 88d) Esme, Ebru'da kcndısinı acıtan her ayrıntının ayırdındadır, oysa Ebru, dansa kalkınca onıın masasının yamndan geçerken, "Nasılsınız Esma Hanım.'" (S. 93) diyc adının ayrıntısına aldırmaz. Zaten Mehmet ile kaçak yaşantılara girmesi, bu zorunlu sondan korktugu için değil miydi? Sütten agzı yanmış bir kadın olarak, yoğurttan korkmuyor mııydu? "Mehmet'i gerçek anlamda yani bir zamanlar kocamı sevdigim gibi, koşul suz scvmekten bilinçli olarak alıkoydum kendimi. Benı üzeceğini en son düşüneceğim kişi, yürcğimi öylesine acıtarak çıkıp gıtmişti ki yasamımdan... Çalıştığı şirketten vcrilen bir yıllık dış ülke görevinin kocama getirisi, ycni bir kadın ve o kadından bir çocıık olmuştu." (S. Kaçak yaşantılar Mehmet ile böyle bir anın avuntusıı olarak kurulan ilişkinin derinleşmesi dcn ne dcnli sakınılsa bilc, sonunda itı raf gelir: "Üzülmeyc en bnşımlan bcıi hazır olduğumıı sansani da, hazır lalan değilim." (S. 97) () akşam yaşanan, Esme'yı bir iı, donıışumc götürecektiı. Esme, bovıırları aynı olmasa da, vaşadığı ıkı hayal kırıklıgının ardından artık de^işecektır, "tlk gidenin açtıgı yaraları sannak için gclmişti, gitme zamanı geldi, gitti." (S. 99) diyebilecek, 'c' ile 'a'nın ayırdına varacaktır: "Sahtekârın birisin scn Esme 1 lanım, yaijamın kcndinı kandırmakla geçiyor! (S. 99) Bu saptama ve özeleştiri degişimın şaşmaz imidir. Esme artık dar kapıdan geçmiştir. Oykii, onıın yeiıi bir yaşam sürecine girdiğini anlamasıyla bitiyor, yani her şeye karşın bir umut yoluvla. "Söylenıediğim ne çok §ey var dalıa kimbilirvcyaşamadığıın... Bakalım, yol nereyegötürecek bcni! Dar kapının esigini aşmayı başardım galiba sonuntla, yola çıkıyorum. Ancak 'e' ile 'a'nın tar kını asla unııtmadan yürüıneye kararlıyım bu kez, ne kadar önemli olduğunu çok iyi bılıyorum artık." (S. 102) Ayşe Sarısayın, bu öyküde çeşitli zaman, mekân ve anlatım düzeylerini, bir amaca yönelikislevlendiriyor: Esme'nin iç diinyasını, rununu boyutlandırmaya, bu kişiyi bir karakter yapmaya. Bunıı da başarıyor. Sağlam biryazın ve kültür temelinin yanınaa, çevresini dikkatle ve dııygııdaş olarak gözlemleme, derını görnıe yeteneğine sahıp bir yazar Ayijc Sarısayın. Bu temel ve yetenek, daha iyilerini de yazma yükiimliiliiğü anlamına geliyor, benim için. • Nezthe Mertç Alacaceren. Roımııı YKY:htanbul,200i 76 S Ayşe Saniaytn. Denizler Dört Duvar. Öykidcr. CanY: htanbul, 200 i 144 S. Her yakınlık biraz da yara almaktır! Zeruya Şalev, çevrildiği tüm Zeruya Şalev, bütün dünyada satış rekorları kıran romanı Aşk Hoyoüm'da, erotik bir macera ve kişisel doyum için rahat evliliğinin parçalanmasına göz yuman bir kadını anlatıyor. Aşk, suçluluk, acı ve tutku. Varolujun uçurumuna balıklama bir dalış. Aşk Hayatım berrak mı berrak, ateşli bir rüya... KADI KOCAS VE dillerde büyük ilgi gören Aşk Hayatım adlı kitabından sonra yeni romanında da kadınerkek ilişkisi etrafinda dolaşıyor. Şalev, insan denen varlıgın derinliklerinde gizli kalanlan yiizeye çıkarmayı başaran akıcı, eckıli ve coşkulu anlatımıyla hem kadınları hem de erkekleri zoriu bir maceraya davet ediyor. Aile olmanın tehlikeli yanlanna dikkatli bir gözle bakıyor. "Her yakınlık aslında yara alma cesaretini göstermektir" gorüşünün açıkça ortaya konduğu bir roman Kadın Golden Book Ödülü ve Kocası. www.dogankitap.com 00ĞAN KİTAP C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A YI 7 17 SAYFA 11