Katalog

lu kılıyor zaten Bu yaklasırn Alemlenn Sureklılığı ndt dorug'a çıktyor ve her şey en hıtyuk ırmag'a kavuşuyor dılın ıgnae c nyur Bu a^ıdan bakddtgında bence uçkılabınız aynksı bır butun oluşturuyor oy kuculugumuzde Yazma eylemıne ıltşkın \orular tukennıez ama uçuncu kıtabınızlabır^ı vrımı tamamladıg'ımz soylenc bılır mı> Bundan sonra yazacaklartmzda sızt en çok nelenn dgdendıreteg'ını duşunu yonunuz'' Ya da ycnı Sakalı $erıfınız hakkında ıpuçlıirı nnhılır mısınız'' lamamlandıgıni sanmıyorum Evet, yazma surecı ılc dgdı hemen her şey be nım ana ızleklerımı oluşturuyor Çunku yazının meselelerı olaıak tanımladığımız bırçok şev bu başka açıdan bakddığında ınsanın bdıssel ıslevlerının sırları ıle ortu şuyor Nasıl algılanıyoı/okunuyor ve na sıl ıfade edılıyoı/kuruluvor gıbı sorular benı yalundan ılgdendınyor Bunlaı uze rıne duşunduğum araştırdığım konular Llbette konunıın akademık duzlemde pek çok karşılığı var hakat ben bunu ede bıyatın îçinde edebıvatın yontemlerı ıle arıyormuşum gıbı gelıyor Lmın olarak konuşamıyorum çıınku kurmaca yazmak tez yazmak gıbı bdınçlı karar sureçlerı ıçermeyen kendılığınden veya ya/arının tam da farlunda olmadığı sureçlerden ge çen bır etkınlık Ldebıyat da bır tur ger çeldık araştırması Kendıne ozgu araçla rı ve yontemlerı var Bılımde olduğu gıbı ıyı tanımlanmış ve herkes taraftndan pay laşılan araçlar değd bunlar Daha beursız ama daha guçlu araçlar Hatta oyle guç lu olabılıyorlar kı, kımı zaman araştırdık ları gerçeldığı yenıden yarattıkları bıle soylenebdıyor Kısacası kurmacayaveya zıya ılışkın meseleler benı heyecalanaır maya devam edıyor Bu kıtapta bu heye tanın ızlerını surmek mıımkıın fakat bır yandan da gundelık hayat var yaşadığı mız kurmacanınıçıneusulusulsızan Bu kıtabımda çok yoğun olduğunu soyluvor okurlar Sanırım şu an uzerındeçalıştığtm kıtapta da bu kanal yoğun bır şekdde var olacak Sevgilillk kapısı Konularınızı vc kıthıamanlatınızı gentllıkle buyuk kent ya^amından stçıyor sunuz Yurumeyen ılışhtkr yalntzlık çe ken ınsanla) ılttışım kopukluğu Orne pn Kauyır oykmumtn anlatuıst "însan lar bırbırlerının yaşamına çok da fazla gı remıyorlar Çağdaşdunva ınsanlarla ara mızda neredeyse tek bır kapının açık kal masına ızın verıyor Sevgdılık lcapısı Onun dışındakı kapılar sıkı sıkıya tuğla ıle orulmuş" dıyor ÇaVdaş dunyada oyku nun edebıyatın genel olarak sanatın ko numıt ve ışlevtyle dgılı ne duşunuyorsu nuz? Sanatı ve edebıyatın ışlevı soruldu ğunda hep tedırgın olurum Edebıyat soz konusu olduğunda bu ışlev meselesı da ha da ağırlık kazanıyor Sanatın ve tabu lu edebıyatın ınsanı ozgurleştıren etkın lıkJer olduğunu duşunuyorum Hem o yapıtların yaratıcıları ruhlarını serbest bı rakırlar hem de o yapıtları okuyan kışıler ıçlerının genısjedığını buyuduklennı dunyantn ve hayatın bır parçası oldukla rını nıssedetler Sanatlar hayatı yaşanası kılan en onemlı ınsanı etkınlıklerdır ba na sorarsanız Mıızığı duşunecek olur sak, muzık bıze ne yapar* Coşturur, hu zunlendırır, oynatır, acıtır, goğsumuzu kabartır, heyetanlandırır Edebıvat da tum bunları ve ba^ka duygulanmaları ya şatır bıze Sanat yapıtı ıle karşılasjtıktan sonra değışırız Sanat bızı değıştıren bır etkınlıktır Sorduğunuz soru gunumuzde endı^e de soruluvor çunku geçmışte ol duğundan farklı bır durum var şımdı Ortam her ijcyın yerıne geçıyor Geçe bdıyor Bu gerçekten de doğru bır endı sedır Bınlerce yd algdadığımu gıbı algı lamıyoruz hayatı Gelı^kın medya tekno lojderı her ijeyı yutuyoı kendıne donuş turuyor Ve bu sorun postmodern çafiın en çetrefıl, en zor, en kaygan sorunuaur Hele soz konusu olan sanatsa 'Ortam'ın CUMHURİYET KİTAP SAYI 648 sanatın ve edebı yatın yerıne geç mesı herkesı endı şelendırıyor Sanat ve edebıyatla uğ raşanlar bu yıpra tıcı atmosferı nep hıssedıyorlar sor uluyorlar, muca ele etmeye çalışı yorlar kendı yon temlerı ıle Fakat ne yazdt kı hısset mek ya da sorgu lamak yıpranmaya çoğu zaman engel olmuvor Sanatla uğraşanlar îçın du lum bovle Hıkâ yelerımde konu ettığım kışıler de bu ortamın ıçınde ler Yalnı/lık en buvuk asal çelı^küerı aslında Bunu hıka yelerınde sorgulamasalar da bu durum yokmui gıbı davransalar da yalnızlık ora da bekfıyor S O S başlıklaoykude de dkküabımz dan btrı sık \tk karştmıza çıkardığınız bır oyku kıçısı olan C em tn bakı$ıyla, gc rçtk lıklen kopmu} UFO lara tnerak \armı$ bır oyku kışısımn dunyasına gırılıyor "Kendısınden daha yalnız, daha tuhaf bır adam vardı karşısında Belkı de ağlıyor du Işıktan bır baba ıçın Bırbabahaya letı ıçın " Kurmaca, gerçeklıpn kavran mastnda nereyc kadar pay sahtbı olabdır sızce? Kurmaca yapmanın, dunyayı ve haya tı algdamak anlamak ve anlatmakta tek yol olduğunu soyleyebdırım Cıerçeklıöı somut araçlarla yuruten bdım ıçın bue bır kurmacadır demek zor değıl Yon temlerı gorece olarak daha ıyı tanımlan mış bıı kurmaca Ldebıvattakı kurmaca nın edebıvatın gercekhğı algdama/algı latma araçlarını açık seçık tanunlamaya çalıçmak hem çok zor hem de kımı zaman üjin doğasına avkırı kalıvor Fakat oldu ğunu bılıyoruz Cjundekk olavları anlaı ken' yaptığımız bır hıkave kurmak ve o hıkâyenın gerçek olduğuna ınan mak/ınandırmaktan başka bır ijev değıl Kımı zaman gerçeğe daır 'hıkâyemızı /orlayan olgular karşımıza ddcddığınde bıle rukâyemızı, gerçeklığı algdayış bıçı mımızı değıştırmekte zonanuığımız olu yor Elbette, edebıyattakı kurmaca bızım gundelık hayatı 'kavrarken' ya da 'detır Ken'yaptığımızkurmacadanfarklı Gun debk yaşamda kenddığınden var olan bu yuzden de doğal kabul edılen bılıssel bır sureç Oysa edebıyatta kurmacayı kuran kışı yazar, yaptığının tarkındadır Isjte yı ne sahıcılık meselesıne gelıp bağlanıvo ruz Zor bır mesele olduğunu du^unuvo rum Sınırlarda yaşanan zor bır mucade le edebıyatla uğraşmak Eskıden vazma yı karar vererek bırakan buyuk vazarları anlamakta guçluk çekerdım !}imdı han gı sınırlardan donduklennı merak edıyo rum Soz Cem egelmışken ( em leAlemle rın Sureklılığı 'ndekı Vedat Enış/e nın oy kulerıntzdtkı ışlevınden de mz cder mnı nıZ'' Buluşan tt aynlan yanları^ Cem'ın nasd doğduğundan soz etmıs tım Benım ıçın onerrdı bırı Hatta uzalc durmaya çalı^tığım bır karakter Gerçek ten de ben onu hıç zorlamıyorum O hı kâyesını kendısı ıstedığı /aman getırıyor Sanırım ona verdığım onemden mutlu Ama vıne de ^u aralar başarısı/lık hıslerı ıçınde, ışsız ve ne yapacağını bılemez hal de evınde oturuyor llayatını boşa harca mı^ olduğunu duşunuyor Vedat Lnışte ıse daha karmaşık bırı Eskıkuşaktan be nım belkı de tam olarak asla anlayamava cağım ve o yuzden de sık sık hesapla^mak îbteyeceğım bırı Zaman zaman onda, kendımın.yakınlarımınyaşlılığınıveolu munu goruyorum huzunlenıyorum Kahramanlarımdan gerçek kışdermış gı S bı soz etmem, onla ra ınandığımı, onla rı sevdığımı onlara saygı duyduğumu sovlemem elbette kı buyuk bır yanılba mayı daha da ılerı gıderek soylersem yaJanı barındırıyor Ama ya/ma surecı bu turyanılsamalar la dolu En azından benımkısı oyle Bu tar/ duşunen ya da bovle bır ızlenım ve ren yazarlar ba/en eleştırılmıştır Onla rın sozcukten tns>an lar olduklarının hem farkındayım hem değdun Hdcâ ye yazarken sddıkla hıssettığım bır şey dır hem o anın ıçınde olmak hem de aı şında bır yerlerde olmak " Yazdddarım ve yaşadıklarım arasın dakı mesafeyı aşabıleceğım bır yere çek melıvdım benlığımı Her şeye uzaktan bakıp kaydeden bır tanhçı gıbı kendı ta rthımı ya/malıydırn Yazar değd yazıcı olunmab', dıyor Alemlenn Sureklılı ğı ndekı yazar Onun goruşuyle dgılı du luncelerınız'' Yazarın yazdıklanyla yaz mak ntedıklen arasındakı mesafe duzya Ztda nereye kadar kapanabdır* Goruşlerıne bır yere kadar katdıyo rum Tamamına katdmam mumkun de ğd Lğer ovle olsaydı kurmaca değd, de neme yazardım Hıkâyelerını yazdığım olavlarla ınsanlarla onların dıle getırdık lerı duşuncelerle aramda her zaman bır mesafe oluı Bu mesafenın çok azaldığı dıuumlar da vardır kuşkusuz Ama bu rnesate hep vaı dır Bu bır yontem değd Karaktenmden kaynaklanan bır ozelldi Gundelık havatımda da ınsanlarla ve olavlarla (hatta kendı aklımdan geçen lerle) aramda hep bır mesafe varcıır Mu mesafe çoğu zaman ıronı ıle kendını bel lı eder Kahramanlara mesafe almak bır oncekı yanıtta soyledığım yandsamayı ka bullenmekle mumkun oluyor Hıkâyekı sderımın her şeylerını ortalığa dokmedık lerını kendılerıne ozel %eyler sakladıkla rını sanıyorum Bır bu/ dağı gıbı olduk larını duşunuyorum zaman zaman Gor medığımız çok daha buvuk bır bolumle n var Bır yazarın belkı de en bo^lanmayata ğı ya da zorlanaı ağı $ ey biçemınden soz 11 mtktır Yazarın en kışısel yantdır çunku bu Yıne de bu konuya vırmeden edemt J yeceğım Alanına ıyıu hakım, ancak Ve dat Eniite yaşında bır bdım adamının ra batça sergdeyıbılectg'ı oyunbazlıkla genç bır duşçunun addıyetım ıç ıçe surduren /> bır bıçem Ne dersınız Kurgunuz bıçe mınızın aynası mı yoksa •> Kurgulama bıçımım de uslubumun ortusjnesı Daha once duşunmedığım bır bıçımde sovlenen bu saptama çok da aykırı gelmıyor bana Uslup, yapıtın dı lıyle sınırlanacak bır şey değd, kurgu da pek âlâ uslubun ağırlıklı bdeşenlerınden olabılır Uslup, edebıyatın en gızemlı me selelerınden bırı bence ranımlanması, olçulmesı guç Estetdc de sınır sorunla rı yaşayan Dir alan Ne zaman bu konu yu duşunsem bır fıkra vardır o gelır ak lıma Âdamın bırı uyesı olduğu fıkra ku lubune kendısını goturmesı ıçın arkada şına ısrar eder Gıttıklerı yerde kulup uye lerının sadece bazı saydar soyledıklerını ve sonra da gulduklerını gorur Arkada şı, tum fıkraları ezbere bddıklerı ıçın, an latma zahmetınden kurtulmak amacıyla bu yontemı gelıştırdıklerını anlatır Bu bılgıden cesaretle oyuna katdıp bır sayı soyledığınde kımse gulmez Arkadaşı açddar "Aslında çok Komık bır fdcradır 1 ama sen ıyı anlatmayı beceremedın " de dığınız gıbı uslup gerçekten de mahrem bır konu galıba, baksanıza uzerıne ko nuşmak yerıne fıkra anlatmayı tercdı edı yorum • En gbemli mesele yeler/ Mural dulsoy/ (an Yaytnlart/ 204 s Alemlenn Surekliliğı ve Diğer Hikâ MÜZAYEDELERDE ARANILAN KİTAP 60 YIL SONRA tKİNCÎ TEK BASKI REŞAT ENİS TOPRAK KOKUSU İlk Çukurova Romanı Reşat Enis Reşat Enıs, "Toprak Kokusu" adb romanıyla Orhan Kemal, Yaşar Kemal, Kemal Tahır'in bır habcrcısıdır (1959) Tahir Alangu "Toprak Kokusu" yayımlanınca büyük bır olay oldu Parlâmento, Toprak Kanunu düzeyıne gırnuştı zaten Toprak ağalannın etkısı de ışe kanşınca, kitabı Bakanlar Kurulu karanyla topladılar. O zaman, dıştan goninüşUyle mücadeleyi sevmeyen bır yaradılış gösteren Reşat Enıs, ışı Başbakan'la goruşmeye kadar götürdü. Sonradan okumak fırsatını bu lan Şıikni Saraçoğlu, yazan kutladı ve eser tekrar yayın alanına çıktı (1969) Ömer Faruk Toprak ÖRGÜN YAYINEVİ Nuruosmanıye Cad No 28 Cağaloğlu/İSTANBUL Tlf (0212) 526 37 34527 39 49 Faks (0212)526 37 34 SAYFA 1 1