Katalog

Dünyada "Antiemperyalistlik "suçuyla yargılanan tek insan Abdullah Nihat Ytlmaz'la söyleşi Içindeki "ateş"i söndürmemiş bir Şapkasız Te; Abdullah NihatYılmaz 1962'de Kara Harpokulu'nu bitirip subay olmuş. 21 Mayıs 1963'te askeri ayaklanmaya katıldığı için tutuklanıp hüküm giymiş. Sonra radyo çalışmaları, sonra tekrar tutukluluk, sonra sendikacılık ve yurt dışına gidiş. Bu renkli kişilik anılarını "Şapkasız Teğmen" adıyla yayımladı. Yılmaz'la karamizan ve hüzün yüklü yaşamından kesitler sunduğu kitabı üzerine şiirimizin bir önemli ustası Metin Demirtaş konuştu. asla huzurlu olmayan bir tnsan Radyo programlarım t,ok tyt antın sıyorum O zamanlar IRFAnkara Radyosunun altın yıl larıydt ve radyo dıye bir şey vardt, dtnlt nırdı Boraks madenlertnı nonemını bir program dı I VJ maz la Londra'da Marx ın mczarı zısınde gundtmt getırmiftım vs Bunlart gtt,ı "" £. ^S onundcytz Abdullah ondtrlık yorum 'BtnOnullattrlartm dtnemendıVey t dıp bı ndt n once kaç ktsıyt buraya gt tırdı bı sıl'ı anlatıyorsun Sabahattm Eyuboğlu onun lemıyorum Bustun kaıdesme dayalı morcıçek lerden bir demcl duruyor, btzdcn onu bınlert ıçın "Yunus lan bu yana halk %ıırımn soıı bal kası ' dıyor ( ahıt Kulebı henı onu hem de Ka daha gt Imts olmalı Ben, Marx ın o gur sakal racaoğlan'ı modern jaırler dıye anardı Ben lı gorkemlı yuzune daltp gıtmışım Abdullah bir kendımı bu duşunteye daha yakın buluyorum seyler mırtldantyor "Muhalefı t', '\natla ' soz cuklenm duyabtlıyorum 1 umtenın tamamım Fazıl Say gt\enlerde Stvas a, Veyst l m koyu Bılgt \aymevı nden çımış "Şapkasız leg~men" ne kadar gıttı, muzığı, ptyanosu ve yuregıyle kılabımn son yazısı olan "lnatla' nın bıtışınde ona saygi ve sevgısını sundu Populer yoz kul buluyorum ' Ve Buyuk DedemızKarlMarx, turun bir salgtn gıbı her yerı sardığı, her seyın kaıdesınt kazılmıs ırıpuntolu sozlerıyle, kapı kırlendtjŞı, hayattn gert gıttıp bir dont mât Fa lalıst emperyalmntn, bu, toplam altt mılyar nu zıl bir jeyler demtk ıstıyordu 'Uyanın, kendı fustan uç mılyartnı ıkı dolar gundelıge mahkum nıze gelın, bızım bir de Veysel'tmtz var1' gıbı eltığı, ışsızltg'ı çog'alttıg'ı, yoksulluğu artırdığı lerden Senın Veysel tle tlgılı anı, gozlem ve ız ve nercdeyse hcr gun, nukleer olam da dahıl, lemmlerden yola çıkarak yazdığtn yazıda değı savaş çıkarmakla tehdıt ettıfa, mezbele dunya ştk duygular uyandtrdt hende sı ıçın, ' I ıluzoflar bugune kadar dunyayı hep Veysel ın olum haberım Selımıye'nın bod yorumlamtslardır, ama astlonemlı olan onu de rum koğu)larıntn bırtnde yatarken haber alı ğıstırmektır" dtye muhalefetım surduruyor yorsun 1969 70'lı yıllara gıderek 1 urkulertn lnatla Dılı ızlencen ıçın onunla yaptıgın konuşma, onun uğradığı bir baksızlık karşısında korgoz Sıvgılt Abdullah, kıtabtnt oluşturan 40 ya lennden damlayan yaşlardan zısıntn sonuncusundan başladım soze Ogıınt Marx ın mezarımn az uzağında oturdugumuz Fazıl Say'ı boyle bir gınşjmınden dolayı bankla konustuklarımızı antmsarsın Gırtştt hepımı/ kutlamalıyı/ Veysel, Â^ık Veysel den kapıdakt gorevlı bayana 'nakıt odeme yapmtş cok Veysel Şatıroğlu ymu^ gıbı gelır bana hl lık hanı bet o Karataoğlan eıbı modern şurlerden de sayılmalı ( ahıt Kulebı'nın dedığı Ama ona "Inatla dt nt mı nde anlattıhn gıbı t ınpt r bokak soygunt ulaı ından, ba^ka sekter olanla yalısl gt ruılı rın yaknjtırmasıyla Kızıl Banm rımız da ^ok çcktırdıler 'Bızdedoğdu onlar adlı kıtap ve bir btlgeselı ızltdıkten sonra bıl da oldu" dıyenlerınıi7 çıktığı gıbı Neden sa nu m kaçtncı kez gtdıyorsun Manc ı zıyart tı / 998 den bu yana cmperyaltst saldtrganlık şıd dık yarın kara toprakmıs" dıye sorgulavanla nmudaoldu Anlamadııaronu Halkanladı, detınt daha da artırdı Bugun yurdundasın ve çağ anladı ama Çunku Veysel, "Sel Destanı" ulkemızın ktstırılmışlıg'ı karstsmda tum aydın adlı turkusuylc ınsanı ve emeğını savunuyor lar gıbı yurcg'ın daralıyor \enı dınlıyorum Budoğaymış.o lanrıymışdemeden Ben onu 12 Eylül uahşett bu turkusunun oykusunu yazıp Purkulerın Elbet daralıyor, çok daralıyor Sankı baş Dılı başlıklı dızı programımda yayımlamıştım, ka bir duzeyde Sevr yenıden bağıtlanmış' \ le I R'l Ankara Radyosu'nda Ardından bu oy kuyu Ankara Deneme Sahnesı yonetıcılerın men her alanda ııluslarustıı buyuk semıaye den şımdı koy seyırlık oyunlan uzmanı olan nın kıırallan ısjıyor Tarımda, sanayıde, ban Prof Dr Nurhan Karadağ ve arkadaşları kacılıkta lıtarctte, asken alanda, polıtıkada ve oyunlaştırmışlardı Antak ben o sıra hapıs, her ta^ın altında Ve elbet sanat, edebıyat Veysel'se gorme engellesı olduğundan seyre kultur alunlarında da dememıştık 12 Lylul vahşetının bıraz sonrasında "reel sosyalı/m" de çokunce, Ulusal Kurtulus, Sa Ben Vcysel'ı bu Sel Destanı'yla hatırlanm vaşımıza onun onden Mustafa Kemal'e,eme hep Ve o gunku sararmış kocaman mendılı> ğın, halkın ınsanlığın kazanımlarına, bılımsel le go/yaşlarını sılı^ını unutamani sosyalı/me lıatta sol'un her rengıne saldırılar Gerçekllkten kaçış yoğunlaştırıldı Postmodernızm yanında bir lumguzelşeyltrbırjeylerlt orlultnıyor Bı depostmarks/ımtııretıldı "tdeolojılerıtlaset lınt,lı yapıltyor tum bunlar \ t nı Duri)a Duzt tı' tarıh bıttı' "medenıyetler savaşı basla nı ndt n bu sana yazm dıınyasındagtr<,ıl,lıLtt n dı gıbı ttorıleı uretıldı Ve Mar\'la marksi7m kaçti, moda Bu bag'lamda Orhan PamuL un de topı Uıtuldu Benım Adım Kırmızı romanı uslunt yazdıkla Maı\ ların Oykusu adlı kıtabıyla Karl rtnıoztnlt okudum Btnım Adım Kırmızı okıı Marx a kı/ıl Baron' dıye |uan Botısolo da yucuyu kaptıg't ardından surukln ıp gotıtrt n bir bu gııı ııhun ıçındeydı ()ysa hıç kımsenın de roman Ustaca bir kurgu o kadar Sınııı ırn ğı^tiRnııvcceğı bıçımıyle kapıulı/mın ço Itdıkltrını bir ktz daha okuyorum Postmo /umlemesını M ııx yanmı^tıt Ve basla kapı dtrnızmın sana\ıott sı sosyo ıkommııkformas talıstlf r CIL bılıyorlar kı, kapıtalı/m kalknıa yona dtnk du\tu$ıtnt sanalta ozgunluiu nd dan dunyamızdan somuru ve savas, kalkma dedıp, /(< rıktt sos\al'analızltrıdmozonuk sa\ yacaktır dıgUnagort buakımınromamısı bo\lt btrdo I lıghgate ( emetery'ye, Marx'a hep gıde nı nıın msanını anlatmalı dt £ıl mıdır ont t bı ceğız ze^ Pt kı nt dt ıı hı p t skınm masa/sı labtrı ntle Kılabımn arka kapag"ında sını lanıtan sa rındı dola^tırılıyoruzJ Vt tudın kııf Lokusu lırları okuyorum '65 tı askerı ayaklanmaya dayatılıyor'1 kalılan ıdıalı\t bir subay IRI dt kındtdt yunıylt ozt rk olduğu yıllarda dt ru ı bir rad 1 vet dayatılıyor So/unıı ettığım ulusla yo programtisı 72 de Kızıldtn olaylarında rustıı bııvuk sernuvuıın kultur pıogramı bu dtvrıma bırsanık 75 sonrasında sosyaltst Duzeyı kıtlc kulturu (,1/gısındcn de du^ıık, bir stndıkat SO sonrasında ıst zorakı yıırtdı sosyal ıı,enkttn voksun butunuyle ınsansız $t ya^amında han kt tlılıktt n uzak, dtngın ama la^tırılmış bir sanat anlayı^ı Sanırım Orhan METİN DEMİRTAŞ SAYFA 14 Pamuk bu anlayışın en tıçtakı I urkıye temsıl cısı oluyor Postmodern akımının yazarları hep o uzak esluyı ya/a yaza, sanayı otesı sos yo ekonomık formasyonun ınsanını anlatma ya tırsat bulamadan, akımın kendısı de goçup gıdecektır Ancak postmodernızmın yerıne super postlu bir başka akım çıkaracakları da muhakkak Dıleyelım ya/arımız boyle bir akı mın pazar boşluğuna duşmesm Kıtabında kımı aramızda olmayan, pek çok ınsan, yazar, şaırktmukvar inceltklı, ozenltbır dıl ve dokunuilarla onlartn rtsmını yaptyor tun Anılardan ya^anrmşlıklardan suzulupgcl mı\ bırıkımlerlt 1 luzunlertn, sevınçlerın harmanlandığı betımlemclt r duygularla Veysel, t Otyam, C A Kansu, Azız Nestn, Nıyazı Ber kes, Y Kadır, A Yaran, A tlhan, Oktay Ara yta Bir de "Üç Numara" var "Uç rakamtnda bir yamukluk, bir ozur mu var?/ / [ akat ut le haslayan sosyal sıyasal tenmlerde ve gunaeltk konuşma dılmın soz obeklertnde ve eskılcnn "gayrı muayyen" dedığı bir belırsızltğın, bir yumusakltğın gezındıfa kestn Soz gelımı, uçuncu felsefe ne materyaltsttır ne de ıdealıst1" dıye bir açıklama yaptyor ve bir muhbırtn res mtnı çıztyorsun Cîenel btr t,erçe ve, gent l bir resım Yer yer somut gondermele rı var Ben bu dentmenı okurken gozumun onundt n dızı dızı bugun koşt başlarını tutmu\ Uc Numara 'larget,tı AndıStm saygtn adlarla bırlıkte "llç Numara"yı da ktmusalım bıraz ler Ve bu guzel ınsanlartn hıpsı koy ve kasa balarda ataturk'un yaktıg'ı ışıg'ın tayyıalarıydı Koy Lnstıtulert ne sağdansaldıranlara dıyt ceg"ım bir sey yok Soldan saldıranlar nt âeme y lt Koy Enstttulerınc onlann hır borcu yok Benım var Ben de Aksu Koy Enstıtusu nden mezun olmuş bir og"retmen sayt stnde kurtula btldım Arapça'nın rahlesınden HasanAlı Yu tel'ı, Tonguç uvt dığ'ernamuslu yurtsevereğı tımctlen her zaman saygıyla anarım Yazdıklarına ek soyleyeceklenn olacak mı Koy EnUıtulerı konusunda? Sanırım Koy Lnstıtulerı ıçın soylenecek değıl.yapılacak^eylervarartık Kaldıkı IOS kuruularından Mıısa Uysal hocanın soyledı fiınebakılırsa tumlıurıyet donemının ızbıra kan eöıtımulerını yenı ku^aklara tanıtmak uzere, kalabalık bir araştırma grubu derınle mesıne bir çalışma başlatmıştır Lskı TOS'lu vel OB DER'lı bu oğretmen dostlarımız kol lannı sıvamılar Tonguç Baba'nın, Hasan Alı Yucel'ın, Fakır Baykurt, lalıp Apaydın, Rauf înan, Fay Kırby, Pakıze Turkoğlu ve daha nı celennın soyleyıp yazdıklannın yanında yenı yapıtlar uretecekler Yenı şeyler oğreneceğız demektır bu Koy Lnstıtulerıne sağdan saldırılan ben de geçıyorum Yılan yılanlığını yapacak Soldan saldıranlara gelınce, Kemal Tanır e başkaları da ekJendı şu sıra Ama Kemal Fahır ı kım cıddıye aldı da onları alatak"1 Küba çökmedl Kuba Lvtt lı.iondra da %)YearsofCu ban Photograpby' alı bir sergıyt gezıyor, ızle ntmlerını aktararak bızlerı de gezdırıyorsun Yaztnı okuyunıa sergıyı bt n de gı ztnıs gıbı ol dum Kuba kapılalıst tmneryaltzmın somuru sune karsı dırenmtkte olan bir kalı Elı ko lu ballı da olsa Kuha bir umuttur orda şıırım den hır ıkı dtze Kuba/Koca kurede ıştklı bir nokta/ Teslım olmuyor/ Dırenıyor ınsanlıg'ı onuru adına/ Anlılerın ısıg'ıl Kuşalılmış sther yıldtzı/ Destansı şarkıst Guevara'nın Guevara nın, Nâztm ın btr sozune gonder mede bulunan su sozunu senden duyuyorum ılk "Ölumumboşagıtmeyecek Nâzım Htkmet gıbı, mezara gotureıeg'ım tekpışmanlık, bıtırıl memıs bir sarkt olatak 1 " Senın, 1967'lerde, "Bızım de dağlanmız var Che Guevara" dıye seslendığın Che, yır mıncı yuzyılın devrımcı vıcdanıydı Hep kıvıl cımlar saçacak bir eylem adamı, bir duayen Nâzım ıçın soyledıöı bu sozune, ressam Ka ğan Guner'ın doktora yapmakta olduğu Londra'dakı SOAK'ın kutuphanesmde bul duğu bir kıtapta rastladım Çok heyetanlan mıştım "Kuba'yı 'Şgal etsenız bıle somurecek tek bir kışı bulamayacaksınız" dıyerek dırenıyor devrımulerı Kubalı kendı ruyasına ınanmış tır "Reel sosyalızm ' çoktu, Kuba çokmedı Akıllara durgunluk veren komunıst partılerı nın ustalığı ve onun onden Pıdel'ın buyuk yu reğı Turgut Ozakman ın'Vahtdıtttn M Ktmal ve Mtllt Mucadele adlı esen gerçekten bir 'ılaç gıbı' geldı ( umhurıyel ın temt l ılke ve kaza mmlanna musallat olarak, tnsanlanmızı 'mız raklı ılmıhal' tle hurafelere gomup yerlı ya bana sermayentn açtk somurusune peşkes çek mektsteyenler ' sustularmi'' Utanataklarmı' UtanacakJarını sanmam Ama sosyetclerı nın duştuğunu ve epevce de yalnızlaştıklannı soyleyebıfırım T UStÂD çevresı vc uluslarııs tu tekelcı scrmayeden ote pek kımseltrı vok En a/ından ebkıden olduğu kadar kıtlelerı ına nuple edemıyorlar artık Kıtabın yazarı Turgut Ozakman, bu dunva da hıçbır şey yapmamış olsa bıle hep gun demde kalan tıyatro ovunlarını romanlarını yazmamı:} olsa ınteleme kıtaplannı yavımla mamış ozerk TRT vayıncılığın ılk ve son ho casıolmasa, Devlet I ıvatrolandenel Mııduı luğunu yapmamış, unıversıte oğretım uyelıgı nı surdurmemış bıle olsa, salt nu 700 su ka darsaytalı Vahıdettın, M Kemal ve Mılıı Mu tadele adlı kıtabıyla gorevını tazlasıyla yapmı^ sayılır Ijınıdı uçuncu bıskısını vapan Vahıdettın M Kemal veMıllı Mutacleîe bir cleğıl bırkaç ke/ okunmalı ve baş,uıunda tutulmalıdıı Ilaç gıbı Abdullah Şapkasız hğmtıı ıçın sorulatak, soyltşı/ıııkdahat,okjey var Iakatyınmızbu kadar şımdılık Verdığın bılgılı r ıçın lesı kkur t dt rım Ben tesekkur edeıım • (*) Şapkasız Teğmen/ Abdullah Nihat Yıl maz/ Bılgı \ayınıvı/ Mayıs 2002/ Ankara CUMHURİYET KİTAP SAYI 668 Insanların dlrenme güçteri IJı, Nunıaıa başlıklı denemeyı, bir za manlar ışkencede ço/uldu dıye hırpaladığı mı/ arkada^lar ı<,ın vazdım Onları haınlıkle, polıslıkle suçlamıştık Karsı cepheye neredey sc ıteledıklerımız de oldu Çozulenler odullen dıremezdık elbet Fakat su(,lamanın bir ol^u tu olmalı değıl mıydı' Devrımcı de bir ınsandır Ve uibanların dı renme guçlen değışıktır Çozulebdırler Fakat ıtıraf^ı ve saır adlarla kaı>ı tepheve, bankatın ote geçesıne ge^mışlerse, dıyecek şeyler, soylenecek sozler bellıdır Haın, vs Ama çozuldu fakat conlu dev runle bırlıktedır O /aman cıddı olçuler ıçın de ozeleştırı yapar, bulundtığu ılerı saflardan erıye çekılır ve rehabıhte edılerek yenıden azanılabılır bu ınsanlar DedıĞın gıbı uç numaralar o /amanları ol duğu gıbı şımdılerde dc ko^e başlannıdoldu ruyortar l akat Rahıp dapon gıbı onlann da geleteklerı yoktur Dunva onlann değıl, lyıle nn emek ı^ın, barı^ ıçın sava^anların eksenın de donuyor ve ılerlıyor Bu yıızden saygm ad laı onemlıdır 1 gemen çevreler ve onlann medvası savgınlan karalamak ya da unutttır mak ıçın Cıobels marka propagandayıılke edınıııışlerdır Bızım gorevımız onları savunmak ve unut tumıamaktır Dolma(z) Kalt m m LIK, uk bolumu vt On lan Mızarlıg'a domun \azilann Koy Enstttu lerı nt ılıskın llk )az/n lalıp Apaydın ın Koy Lnstıtusu ) ıllarıkıtabından alıntılarlasuruyor ikıntı yazında bir amı a var bir t g'ıtımanın dı Itğı vı tsteg'ı doörultusunda, eskı yazı tlı yazı lı hırseyıylt ıskımı^kıtaplarıçıvaladoldurup mezara gomen bir anna' )t nıyazı \ını ya 1 sa \tnt ytnıııı dıytn Btnım dt bınzerbir dayım vardı Se\ ısog'lu Mı tnet Dog'dug'um yo reltrdt adt saygnla hayranltkla anılır Zama nının (okotesmdı ya^ayan bir ınsan Vardıboy leguztlınsanlarımız bugun dt var Nazım'ın dedıg'ı gıbı lopraktan og'rentp, kıtapsız btlen f