Katalog

Kapak konusunun devamı. **" 1 layat çok hızlı çunku Dantel ışle ruıde çızılen hayat fıkrınden farkJı yaşadı öımi7 hayat Hayatta dıngınlık yok, nız var, kars,ılığı olm.ıyan mânasi7 bır hız Detaylar yok Bır çırpıda gelıp geçen gıınleı ımız vaı veyaşlanıyor oluijiımuz Kıtap kapağında kı korukJu fotoğrat makınesı ıle anı çeken kadın bclkj de o hı/a o an ıçın "dur' de mesını basaran ya da bunu umut eden Nı da'nın ta kendısı olabılır Kttabmda oyku kıştlerı, oykuden oyku ye dolaşarak olaylar farklı oykulcrdc fark lta<,ılardan yorumlanarak ılerlıyorkıtap, bu yanıyla romana da gondermeler yapan bır yapı var karymtzda Aslında Columbus un Kadınlart nda mekanı bağlam olarak kulla narak romanı çağrışlıran bır yapı kurmuş tun Iransıt Yolcularda nczaman vetema yı bırbırımn ıçındt orerek bır kurgu gelıştı nyorsun Kıtabm bır oyku kıtabı olduğu kadar, romana vc anlatıya gondermeler ya pan btr kıtap Oyku yazart Muge lplıkçı 'nın kaygısı ve amaa neydı boylc bır kılap oluj tururkt n •> Amacım, tek bır metın ıçersınde oyku nun rıtmını yakalayabılmektı Anlatıcı ht r zaman o olmasa da kıtap, N/da nın kıtabı Nıda, (lu/ıstan tn duşen kalbını alma\ı\dı bu kıtap yaztlabıltr mty dı st IILL > Nıda nın ıkı farklı kalhı olmasay dı, yaşadıklartnı boyle ını ya^ardı^ Ya/ılabılırdı Orada dıışunulmesı gere ken organ kalp degıl, rahım aslında Belkı soru şu bıçımde dcğıştınlebılır Nıda kadın olmasaydı bu kıtap yazüabılır mıydı, yaşa dıklannı boyle mı ya^ardı? Doğum ya da uretme hkrının (buna hormonları ve vucu dun fızıksel dengesını allak bullak eden regl donemlen de dahıl) kadın hayatı ve be denınde çok onemlı bır yere sahıp oldufiu nu duşunuyorum Yerleşıklığe karsı DU dengesı/Iık ve gelgıt'ı çok anlamlı buluyo rıım Pekı, kttabın anlatım rıtmının yuksek ba^lamau, ortalarda ınıp çtkması ve kıtabm wnuna doğru yenıden yukselmesı Nıda nın ıkı kalplı olma\tyla bırtlışknı varmı ience' Çı/t kalp vurusu, daha/azla kan pompalan masını duşundıtruyor ınsana, ısterıstemez Rıtmı boyle duşunmeye çalıştım ama rorlanmadığımı soyleyemem Ne kadar ba şarabıldığımı ıse bılmıyoıum Duğun ' oykundt ışledığm kalp konu şu, ıma 'lı gt Idı bana Ç ok mu kalpsız ya$ı yoruz bız > Kalbımtzdt n geçenlerı goremeye cek kadar da kor muyuz \enu > Bafkaları nın kalbını gorcnıeyerck ya^ıyoruz da ken dı kalplerımtzt bılc kapalı bır hayat Ne redı tıkandık stntt Muge? Nerelerdt du g'umlendtk boylc •> Kendı kalplerımi7e yaptığımız haksız lık çok Boyle olduğumu? ıçın etrafımıza bu kadar zalım olduğumu7u duşunuyo rum Bence asıl tıkandığımız nokta, kendı mi7 Lkonomık krız ya da terfı tutkuları bahane yanı' Aynt oykude Nıda'nın Gulıstan'ın kal bını ıçıne almasını, çocuk doğurma sureıını tersınc çevırerek belımlemı^ın Duşunul mm bır betımleme Nıda ıçıne (julıstan'ın kalbını alarak kendını yenıden mı doğuru yor' B/raz huralarda dolaşalım mı •> Az once de soyledığım gıbı doğum kı tabın temel hususlarından bırı aslında Bu açıdan çok kadına o/gu bır mesa)i da var Kıtabı baştan sona bır doğum olarak oku yabılırsınız Kendı doğumunuzu yapıp kendı Nıda'nıza butun çelışkılerıyle ka vu^abılırsınız Nıda'nın Gulıstan'ı ıçıne alması ıse kendıyle yuzles,me fıkrıne onay vcrmesıdır Kendı kendımızden kaçtığımız noktalara sembolık bır gonderme yanı Nıda, kıtabm tnba\ında dıdın Ruhu nuzda alcjtcn yefilçıçek açtncaya kadar" dt yeseslenıyorhıze Yazar olarak, okurdanıs tedıgın bu olanaksızlık nedır1 Bu so/ Kıyamet Cîunu'nu betımler Ateşten veMİ çıçek açacak Mesaj çok bel lı O gune kadar gıdın Daha ılk oykuyle "ben" olma "du rum 'unun olamayacag'mt ve bunu gerekçe lendıren Ntda'yla baij ba^a bıraktyonun okuru Ve dığer oykulerde de ben'tn bır SAYFA 4 Öyküsünü farklılaştırma çabasında bir yazar Miige Iplikci turlu ben olamayışını okuyoruz Yazar ola raksenı btnolamama ben" m en kendı ol dug"u zamanlarda bıle kuşalı/miilığı ncden tlgtk ndırıyor? Belkı de ' safben ' ntegı tum i ttkt tlt rınden ve laşıdıklarından arındıktan sonra nt\ı gonbıUıı^ını dujunuyorstın Bunun bıze, surdurdug'umuz, alışkın oldu g'umuz bayata katkısı ne olacak sente? Surdurduğumu?, alışkın olduğumuz hayat sona erecek Ya da bu hayatın anlamsızlığını goreceğız, yenı alternatıfler, protes tolar, umutlar ve hayailergelıştıreceğız le mel koşul ıse kendımızle yuzleşmek Nıda başta olmakıızere, oyku kışılennın adları \ımge\dbıru,enk dt tajivor Yeradı olarak 1 luduher \ \ep\ıozelolarak seçtlmış adlar I layatlannt adlarına da yuklemış \ın kı\ılerm Amaun neydı? • Metnın butunlugu ıçın, daha çok tek nılde ılgılı Aynt $ey tarthler nın de gt\erlı Nı da nın dog"um yılı, tep telefonunun pın ko du, Nıda nın Gulıstan'ın kalbıyle yaşadıg'ı yıllann toplamı Bu kuçuk kuçuk ayrıntı lar bır araya geldıg'ınde olu^an tablo kıtabm nttelıg'ını değtşlırıyor Bu anlamda kıtabm oluşma surecınden \oz edebılır mısın > Nıda 1961 yılında doğuyor Bu elbette aldımıza 1961 Anayasası'nı getırecek Ke malıst fıkırlerle yetışıyor oyle kı cep tele fonunun kodu 1923 Merkezde ve beyaz olarak yaşadığını duşunuyor ama ıçınden bır ses bunlarm pek de onemlı olmadığını soyluyor ona O soz Gulıstan'a aıttır Bu yuzleş,meve hazır olduöu zaman (yıl 1989'dur ve '80 darbesınden sonıa ortalı ğın her anlamda toza bulandığı bır donem dır) Gulıstan'ın kalbını rahmı araulığıyla ıçıne alıyor Burada rahım kadınlığın tem sılı Bu yuzlesmcyı kadınların (cğer ısterler se) erkeklerden daha onyargısız cabuk ve kendını ortaya koyar boyutta yapabılecegı nın temsılı "Karanlık Zıya " ve "Yargtsız Cece" oyku lerın kendı başlarma oykuyken aynı zaman da kılabtn arka fonunu oluşturan gt çışlı bır i}levlerı de var Bu yapı kendılıg'tnden mı oluştu s Kıtabın Gulıstan'ın eephesını anlatan bır yanının olmasını ıstı yordıım Ancak bu vanın sembolık bır anlatımla okurla buluşmasının da \t ı! ( t I 'k ha lyı olacağını duşun dum Yargısız Gece, yar gısız bır ınfa/ı anlatır Seçilmiş tarlhler YIKIK KINTll KADINLAR r»~ . , w g * Kttabın anlatım ritmi 1 Zıya ıse o gecenın baş kahramanlarından bırı dır Bu ınfa7i gerçelde^tı Kalıcı Konuklar ENVER AYSEVER • orukten geçtım Iransıt yoltu lugıım devam etmclı Sankı yıl . ların ıçindcn geçtım Yıllara ta kılnııs duyguların ıçınden Iransıt hı?ı ve yava^lıgıyla Bu yokuluk gıtmek aıılamına geldığı gıbı, gıtmemek ve beklemeyı de tem sıl edebılıyormuş, bunu anlayabümıştım nı hayet Muge lplıkçı, son kıtabının son oykusu ne boyle başlıyor Okurda tartışmasız bır hazbııakmayı basaran ipLkçı.ya^amımıza, bır yazar olarak, derınlemesıne ve kalıcı ol mayı ba^ararak gmyor 'Iransıt Yolcular'da kı oykuler, oylesıne ıpuçları verıyor kı ya^a dığımız çağın ınsanına daır, ıster ıstemez donup donup okuma gereksınımı duyuyor kışı Sorunlarıyla, bıçemıyle en oncmlısı o/ gun sesı ve tınısıyla ' Iransıt Yoltular bıze Iurk edebıyatında yenı bır vazarın tavrını mu|dclıyor U/un zamandır bırbırıne ben /eyen ve ıncır çekırdeğını doldurmjyan ko nuları ve sıg yakla^ımlanndan dolayı bıkkın lık veren ve nedense hep aynı oykuyu oku yormu^u? duygusu uyandıran, yenı kuçak oykuculer arasından, başkalığı ve sozuyle okura yenıden oykuye v anaşma olanagı sağ lıyor Kıtabm tamamına yayılan \adırcatıu ta vır, oncelerı tedırgın edıci olarak okuru durtse de, sayfalar ılerledıkçe ya/arın ovun larına ortak olma olanağı verıyoı Daha ıle rı gıtmek de olası, zaman zaman okıır, ya zarı da aşarak oykuler ıçınden yenı oyku ler kurabılıyoı Benım tanımımla, ucu açık bu oykuler, ılkın zaman olgusuna daır du şunduruyor ınsanı lplıkçı nın oykulerınde bır 'yersızlık' ve 'zamansızlıktan soz etmek "Ki yanlışolma/sanırım Daımabır gıtme'fık rıveva gıdememe hkrı hem yazarın kafa sını kurcalıyor hem deokurun gundemıne yerle^ıyor Her nedense daha ılk satırdan ıtı baren, ya^adıgı çağın ınsanı olamayan, ya da olmamayı tertıh eden bır yazarın kalemın den çıkan uyumsuz ınsanıarla bırlıkte ıler lıyor Oyun' onemlı Bellı kı once lplıkçı ıçın, ardından kahramanları ıçın ve sonunda okıır ıçın Bırı&ıze Nasıl bır kıtap, neyı an latıyor''" dıye sorarsa, ınanın çok çaresız hıssedeceksınız kendınızı Tadını bılıyorsu nuz, ne demek ıstedığını de kavrıyorsunuz yazarın ama tek keume edemıyorsunuz Mutlaka okumak lazım, ustelık guçlu sez gılerle Bu duğun salonunda yerde atıp duran duımakta olan bır kalbı tutup apışarasm dan ıçıne sokuvcrdı ' Ikı kalple nasıl yaşar ınsan' Tek bır kal bın bai}imi7a ne ı^ler açtığını duşunursek, pek tercıh edılecek bır durum olmaba ge rek C)ysa Nıda (pek çok kez kıtaba ağırlı ğını koyan yurekJı kahranıan) ıkı kalple ya şamayı goze alıyor Ustelık bu modern zamanlarda, sorumluluğunu taşımayı ıkı kal bın, yanı ıkı sesın, yanı ıkı ayn hknn, yanı ıkı avn yasamın, korkusuzca goze alarak1 Ikı kalplı olmak beraberınde 'ben' soru suna da ayrı bır açıdan bakma /orunlulu ğunu getınyor Hangı ben^ Kendı ıçımıze sakladığımız ben'lerden hangısP Bır tera /ı gıbı durmayı başarabılır mı ınsanın ıra desi'1 Ustelık ıkısı de kendısı olan 'ben'lere karşı1 Boyle bır sorunu var kıtaptakı tum lıansıt Yolcular m 1 lplıkçı nın yoğun ve guçlu ımgelen, bıze farkında olmadan bu soruları sorduğu gı bı, dıkkatlı okur ıçın satır arasmda yanıtlar da verıyor Yalnız yanıtların bırden fazla ol Hangiben? ması, yıne tercıh yapma zorunluluöunu ge tırıyor okura Bu kıtabın genel eğılımı Ku rulan dunyalara kendınızı katıp yer açmaz sanız, oykulerden soguyabılır, hatta kıtabı yarıda bırakabılırsıni7 Oysa ılerledıkçe ay rı gıbı duran oykuler arasında çok ınee bır bağ, ustaca bır kıırgu ve romantı tavrını da goreceksını/ Daha ılk oykuden si7c tran sıt bır yolcu olmanın acıklı ve komık halını tanıtan yazar ılerledıkçe yaşadıgımız çağın, beyınlerımızı zonklatan gerçeklığım artan dozda bır sjddetle ve şaşırtıcı bır 7engmlık le sunuyor An lann ne kadaı degerlı oldu ğunu ve bır o kadar da kolay yıttığını lplıkçı'nın ımgelerı ıle ıtıra7si7 kabul edıyorsu nuz "Saçmalamak, En onursıi7 duruş En erdemsız etkınlık Ln kâr getırmeycn faalıyettır arkadaşlar Bu vıruse karşı cıddı onlemler almalıvız " Oyku kahramanlarından Bay Zorlu boyle tanımlıyor saçmalama'yı Oysa onu yaratan yazarı en çok 'saçma'yla, 'saçma'nın yaşamımi7dakı yerı ve onemıyle ılgılenıyor Isyanın vazarı hıç bır ıktıdarı benımsemesı olası gıbı gorunmeyen Muge lplıkçı, bellı kı kahramanlarının ağzından hepımızle ınceden ınceye oynuyor Bu ıronık kalem, ayırdında olsak bıle yok saydığımız \e ya şamın gundelık veguduk sorunlaıının dışı na taşmamayı yeöledığımız ıçın bızı gulerek başkaldırmaya davet edıyor Zavallı Bay Zorlu'nun bunlan ne duşunecek ne de de 1 öerlendırecek halı var Şundıkı zamanda gcletcğı gormek afiır bır bedeldır," dıyor lplıkçı bır oykusunde Kımbılır belkı yazarın, sanatçının yazgısidır bu Iransıt Yolcular da hem 's.ımdı'ye da ır, hem de 'geleceğe' daır duşunurken do nup donup bu satırlar aklıni7a takılıyor Da ha ^ımdıden buvuk bır kurgunun parçası olduğunu bılse ae ınsan, defiıştırmeye gucu yetmeyeceğı ıçın, gıderek daha da yabancı laşıyor her şeye l^te tam da bu noktada hep yaşamın kıyısında dola^an Iplıkçı'nın oyku CUMHURİYET KİTAP SAYI 671 'Yertblik' ve 'zamansızlık' Ağ bedel