Katalog

Umuttan İnada FATMA BİLKAY I çinde yaşadığı mız dunyadakı ılışkıler ağı vc Yenı Dunya Duze nı ıdeolo)isı her ko şulda kendı starlan nı yaratırken, kcn dıne muhalıf kımı değerlerı yok sayı yor kı, unutmaya eğılımlı bellekler den çabucak sılınMn ler Bunun cn çarpıcı orneklerı arasında Sabahattın Alı'yı, Orhan Kemal ı, Azız Ne sın'ı, Rıfat ılgaz'ı, Fakır Baykurt'u bıle sayabılırız Yazdıklarıyla, eylemlerıyle, yaşam karşısındakı duruşlarıyla tutarlı, tu tarlı olduğu denlı ınatçı kımı yazarların yok sayılmasının, duyarlı her ınsanı rahatsız edeceğı vc etmesı gerektığı de bır gerçeklık olarak duruyor karşımızda Çoğu yazanmızın, değerımızın genellık le oldukten sonra bıyografılerı yazılır, çızı lır, anmalık adı altında Oysa kı yaşamın ıçındeyken de onlar bu anmalığı bır anlam da da odulu oduldur bu çoktan hak et mışlerdır Bu ya/ın emekçılerı "yazan"la nmız değıl yazarlarımız , o zaman neden yaşamın ıçındeyken, bu onurdan yoksun kılınıyor ya da gormeden gelınıyor Olduk ten sonra mı aklımi/a gelıyoı anmak ya da anımsamak1 Go/den ırak olan gonıılden de ırak olurmuş, orneğı Acaba bıra/ da pragmatık mı yaklaşıyoruz yoksa' Ya da ınsanları daha yaşamdayken mutlu etme sını mı bılmıyoruz dıye de duşunmeden edemıyor ınsan tşte Yılma/ Yeşıldağ, değerlerımı/den bırı olan Oner Yağcı'nın bıyografısını bu duşunceler doğrultusunda bızlere sunu yor Oner Yağcı Umuttan tnada nuyor olmalı kı boylesı guzel ve anlamlı bu çalışma yaparak bı/lere ve Oneı Yağcı ya yaşamın ıçındeyken sunuyor bu odulu Yılmaz Yeşıldağ, Oner Yağcı nın yaşa mından kesıtler sunarken, onun devrırncı kışılığını yaşam bıçımıne bıre bır nasıl yan sıttığını gozler onııne serıyor "Kımılerı nın soyledığı ya da yaptığı gıbı onda sanat salt bırestetık taşıyicı olmaktan çok uzak tır Lstetığın yanı sıra sanatı ıdeolojik bır yan tutarlılık vc faydaeılık olaıak algıla maktadır bu yuzden sanatsal uretımde us talaşmanın estetık ve ıdeolojik yantutarlı lıkla atbası gıtmesı gerektığımn ve /orlu ğunun bılıncındedır' (s77) dıverek de Oner Yağcı nın sanata olan savgısını ve tu tarlılığını vurguluyor Oner Yağcı'nın Kardelen, lurnalar Gokyuzune Akan Irmak Yedıveren ve Kaptan adlı romanlarını tek tek ele alan Yeşıldağ, onun romanlarının Maksım Gorkı'nın yapıtlarıyla benzeşmesının altı nı çızerken, bu benzeşmenın bırebır bır benzeşme" olmadığını vurguluyor ve "Yağcı'nın yazdıklarının da kendı yaşadık lanndan seçılmış olması ve kendı ıçınde bır tanhsel surecı banndınyor olmasıdır," dı yor Yılma/ Yeşıldağ, Oner Yağcı'nın sa nat anlayışını yansıtırken de, "Tek amacı, okuru aydınlatma, onun da aydınlanma ve ozgurluk savaşımında yerını almasını sağ larna olduğu ıçın, tum algılarını bu yonde kullanmakta, urunlertnde bunu başarma çabası gostermektedır O, okurunu oktan rırlayacak yay gıbı sureldı bır gergınlığın ıçınde tutar," (s 87) derken haksız da de munde ıse kıtapta geçen Oner Yağcı'nın yapıtları dığer yapıtlar dergıler, kışıler dı zınının yer alması kıtaptan yararlanmayı kolaylaştırıyor Kıtapta ayrıca o/el veede bıyat yaşamıyla ılgılı olarak Oner Yağcı'nın bırçok fotoğrafına da yer verılmış Oner Yağcı okurlannın ve edebıyat araş tırmacılarının ellerınden duşııremeyeceğı bıı başucu kıtabı olan Yılma/ Yeşıldağ'ın Oner Yağcı Umuttan İnada adlı bu çalıs ması gerçckten de sadece ya/miş olmaK ıçınyazmavan okurunudaımadırıtutarak sureklı aydınlık bır bılınç aşılayan ve Yenı Dunya Du/cncıUrıne ınatla ya/mayı sur durcn ()ner Yağcı yı tum yonlerıyle tanı tıycır • fi) / ) ılmaz )($ıldag / liumcrang Yayınla rı / 40ü s Oner YağcıUmuttan tnada (Biyogra Sevgi ve şefkatin IPOyılı GİLA ERBEŞ T L SAYFA 12 Ne olursa olsun Rer sey yaşamın ıçın deyken guzel ve anlamhdır Bu, bır çıçeğe, suya, yaprağa, sevgılıye dokunmak, temız bır havayı solumak gıbı bır şeydır, sıcacık Yaşamın dışındayken bır şeylere sahıp ol manın hıçbır anlamı olamaz, zaten yoktur da Bu bağlamda ınsanlar değerlerımıze yapmak ıstedılderını yaşamın ıçındeyken yapmalıdırlar Yılmaz Yeşıldağ, yedı altbaşlık altında topladığı Oner Yağcı Umuttan tnada adlı bu çalışmasıyla, Oner Yağu'nın yaşam oy kusunuen kışılığıne, yapıtları hakkında ya zılanlara kadar derlı toplu ve kalıcı bır uru ne ım/a atmış Yeşıldağ, ozellıkle Oner Yağcı'nın kışı lığını bır psıkolog gıbı ırdelevıp, onun kı şılığını oluşturan koşe taşlarını yerıne oturtmuş Yazar, kışılık yapısına dıkkat et mek amacıyla, yapıtlarınaan ve soyledık lerınden yola çıkarak "Oner Yağcı'nın ay dınlanmacı bır yazar olarak kışıhğının ana bolumlerınde cıımhunyetçılık, ulusalcılık, devrımcılık laıklık.antı emperyalıstlık gı bı oğelerın yer aldığı, kışılık ozellıkJerını destekleyen gerçekçılık, akılcılık, sabır, uzağı goruş, kararlılık gıbı alt kısılık oğe lerı de bulunmaktadır " (s 45) Yılmaz Ye şıldağ, ıçınde bulundıığumu/ toplumda, sıstemın etkılerının yazara nasıl da bırebır yansıdiğının altını çızerek Oner Yağcı'nın aydınlanma savaşımının on saflarında ye rını alışını net bır şekılde ortaya koyuyor Oner Yağcı Umuttan înada kıtabında Gerçekten de Oner Yağcı umuduyla ınadıyla, 12 Mart ve 12 Lylul değırmenle rının oğııtemedıği sayılı aydınından bırı ol masıyla da bu odulu ra/lasıyla hak eden bır yazın emekçısıdır Yeşıldağ dd boyle duşu Hayattn Içlndeyken Bu anlayışın sonucunu Yağcı'nın Şuk ran Kurdakul I edaıler Mangası Sıvas ı Unutmak, A/ız Nesın Avdınlığı, Cumhu rıyet Donemı Ldebıyat Çevırılerı Seçkısı Yıne de tyımser, Aydınlığın Ustaları gıbı aydınlanma kıtaplarında gormek olası Ye şıldağ'ın belırlemesıyle Yenı Dunya Du zenı'nın saldırısı altında ezılen ınsanların buyukbırbolumununçağıngetınleıınden u/ak olduğunu ve bu nedenle bır sanat ya pıtının etkı alanının dar bır çevreden olıış tuğu gerçeğını go/ ardı etmeden gerçck lığı zorlayıp bılım dılıyle yapılması olanak lı kımı şeyıen okura gostermek ya da oğ retmek amacıyla ya/mıştır Oner Yağcı (jozledığı tanığı olduğu gerek nıcel, ge rekse nıtel olarak yaşadığı durumları sıkı bır eleştırı suzgecınden geçırıp, etık ve es tetık olçutlerı goz ardı etmeden yansıtarak ınsan yanımızı eyleme geçırmeye ınsanoğ lunun yuzlerce yıllık bınkımı hakkında on cu kesıme bır rapor vermeye çalışmakta dır Kavradığı hayatı kendıne ozgu yanla rı ıle yansıtırken okurda onu aşma ısteğı nın fılızlendırmektedır Bu nedenle o ger çeklığı ıdealıze etme yanlısı kadar, gerçek lığı kımı duşuneelerı doğrulamada bır araç olarak kullanma yanılgısından da uzak durmayı başarmıştır Yonelımı nes nel gerçeklıkle kurmuş olduğu bağın bız zat kendısıyle açığa vuruyor " Mehmet Başarran, Burhan Gunel Ah met O/er, Ruşen Hakkı, Zeynep Alıye, M Sadık Ablankara Gultekın Lmre, Semıh Gumuş, Sunay Akın, Adnan Yucel, Ah met Tellı, Mehmet Guler ve daha onlarca edebıyatçımızın Oner Yağcı'nın kışılığıy le ve yapıtlarıyla ılgılı olarak yazdığı yuz lerce ya/ıdan seçmelcrın de ycr aldığı kı tabın bır başka ozeun yanı da çok cenış bır OnerYağciKaynakçasınınçıkartıimasıdıı Bu kaynakça bolumunde Oner \ağ cı nın tum kıtaplarının lıstesının yanı sııa Oner Yağcı dan so/ eden kıtaplaı deıgı leı dekı ozel sayılar ve dosyalar ıle dercıleı de vegazetelerde Oner Yağcı ve yapıtları v la ılgılı yazılar ve soyleşıler, ya/ılarının yer aldığı kıtaplar ve ya/ılarının yavımlandığı dergılerın lıstesı cle yer alıyt>r Dı/ın bolu Tanık olunanlar urk Yahudı Cemaatı'nın 100 yüı aşkın bır suredır dayanışma ıçınde yaşattığı ve dın ayırımı gozetmeksızın hızmet veren Or Ahayım Has tanesı hayırseverlık oykusunu lutaplaş tırdı Daha once yayımlanmamış bdgı, belge ve fotoğrafları ıçeren "Or Ahayım Hastanesı Sevgı ve Şefkatin 100 Yılı" adJı kıtap, bez cılt ve kutusu ıçınde, sı nırh sayıda basıJdı Kımı yerde, vaşayan tamklarla yapılan roportajlar ıle sozlu tarıh tadında, kımı yerde arşıv çalışma sı ıçeren kıtap, bır sıvü toplum kurumu olarak hastanenın çeşıtb donemlerınden geçerek gunumuze ulasan bır asırlık mu cadelesının başarısını kutluyor Bu kıtap, çeşıtlı hayırseverlık oykule rıyle, toplumumuzun Osmanlı ve Cum hurıyet, savaş ydları gıbı donum nokta lanndan gunumuze uzanan tarıh dılı mınde Turk Yahudı Cemaatı'nın bır ha yır kurumunu vaşatmak ıçın gostermış olduğu çabalara ışık tutuvor nın da yer aldığı bolumler bulıınu yor Hastanenın var oluşuna katkıda bulunmuş kışılerle yakınlarının sozlu tanıklıkları da bu kıtabın oluşumun da yer aldı Kıtabın baskısını Graphıs Matbaası renk ayırımını Ora, eıltleme ışını Bayın dır gerçekleştırdı Vıktor apalaçı kıtabın hazırlanışını şoyle anlatıvor "Or ahayım Hastanesı'nın 100 yıl kutlamaları ha/ırlıkları aşamasında yo netım kurulu tarafından nastanenın ta rıhı hakkında bır araştırma yapıp bır kı tap hazırlamakla gorevlendınldım Hastane kayıtlarında bu konuda kay nak teşkıl edebılecek bır arşıv bulunma dığından, Şalom gazetesı aracılığıyla Or Anayım'ın geçmışıne daır ellerınde bel ge, bılgı ve fotoğraf bulunanların yar dımlarını ıstedım llk yıl hemen hemen hıç sonuç alamadım IzzetKayan'ınhas tane tannıyle ılgılenen tek Or Ahayım mensubu olduğunu gordum Verdığı dosya, araştırmalarımın çekırdeğını oluşturdu Muhtelıf kaynak ve gazeteler den derlenen haber ve araştırma yazıla rı Osmanlıca, Fransızca ve Judeo Es panyol'dan tercume edıldı Yurtdışında yaşayan eskı Or Ahayım mensupları ıle yapılan yazışmalar, îsraıl, Meksıka, Hong Kong, Ingıltere, Fransa ve Ame rıka Bırleşık Devletlerı'nden gelen bır çok belge ve fotoğraf elemeye tabı tutul du Eldekı verılerın çoğalması ve akade mıkfeır boyut taşunaları ıçın Yrd Doç Dr Esra Danacıoğlu, Çığdem ve Selım Tugay'a verıldı Hazırladıklan araştır manın sentezı kıtabın ılk bolumlerını oluşturdu Derlenen bılgıfer kıtabın tasarımını ustlenen Joelle Imamoğlu ıle konulara gore ayrıldı Fotoğraf sanatçısı Izzet Ke rıbar'ın cektığı 80 fotoğraftan derlenen goruntuler, kıtabı susledı Mımar Metın Keskın'ın çızdığı resımler kıtabın kapa ğında ve ılk sayfalarında yer aldı Yol gosterıcı olarak buyuk desteğını gordu ğum Rıfat N Balı, belge ve fotoğrafa ulaşmada yardımcı oldu, arşıvındekı Or Ahayım belgelerını ıstıfademıze sundu, Hong Kong'dakı Mıchael Kadoorıe ıle ısrarfi yazışmalarının netıeesınde, hıçbır yerde yayımlanmamış 9 fotoğrafın elı mıze geçmesını sağladı OrAhayım'ın eskı başkanlarından Rafael Torel ıle sayısız restorasyon çalış malarını ustlenen, hayırsever Edmon Benkohen, kıtabın sponsoru olmayı ka bul ettıler Hahambaşı vekılı Rav îzak Haleva, hastanenm tarıhıyle ılgılı zen gın bır arşıve sahıp Kudus'tekı Central Archıves for the Hıstory of the Jewısh People (Yahudı Tanhı Merkez Arşıvle rı) yetkılılerı ıle goruşup sayısız belge sağladı Prof Esther Benbassa, Haham başı Hayım Nahum ıle Allıance Israelı te Unıverselle Başkanı'nın Or Ahayun ıle ılgılı yazışmalarını ıçeren kışısel arşı vınden derledığı belgelerı ulaştırdı Or Ahayım Hastanesı nın kurucusu Dr Rafael Dalmedıko, 110 yıl once et rafındakı ıdealıst doktorlara projesını şoyle açıküyordu " Yalnız Balat semtının değıl, butun bır cemaatın hızmetınde olacağız Projenın buyukluğu sızlerı ur kutup, durdurmasın, kuçuk dereler bır leşıp Duyuk nehırlerı oluştururlar " Dalmedıko'nun bu sozlerı Or Aha ım'ın felsefesını ozetler gıbıdır Tarıh oyunca hastane yonetıcılerı bu mırasa sahıp çıkarak, bır hayır kurumunun ya şatma çabalarına destek verdıler • Kıtabın da&ıtımı Cozlem Yayına/ık ta raftndan yaptlmaktadır lel (0212)2404\4421\92Z2Taks (0212)231 92 Xi www salom com Ir KİTAP SAYI 621 Tarihsel arsiv araştırması Or Ahayım Hastanesı'nın tarıhıne da ır bır çalışma olan "Sevgı ve Şefkatin 100 Yılı", bır kurumun geçmışını yansıtma nın otesıne geçerek Yanudı Cemaatı'nın son 100 yılına ısık tutacak kapsamlı bır surece de tanıkıık edecek Kıtabı yayıma hazırlayan Vıktor Apa laçı kıtabın "Onsoz"unde ulaşmak ıste dığı hedeflerı şoyle ozetlıyor "Yaşadığı toplumun hızmetınde bır Or Ahayım mensubu olarak bu mustes na kurumun zengın tarıhını gelecek ku şaklara emanet edecek bır kıtap hazırlamaya çalıştım Hayatımın beş yılunı ada dığım bu projenın kulturel mırasımıza bır katkısı olursa, kendımı gorevını yapmış ınsanların huzuru ıçınde hıssedeceğım Bu kıtap ne cemaatımızın tam bır fo toğrafı, ne de hastanenın bılımsel bır ta rıh çalışması olma ıddıasındadır Bu araştırma, olsa olsa bır cemaatın ortak çabayla bır asırdır yaşatmavı başardığı yardımseverlığın oykusudur Kıtap bır hayırseverlık oykusunu an latmakla kalmayıp, okurun Or Ahayım Hastanesı'nın yarınına da sahıp çıkma sını hedeflemektedır Vıktor Apalaçı'nın yayıma hazırladığı kıtapta yer alan belgelerın çoğu hastane nın gonullu çalışan Pembe Melekler (Hanımlar Kolu) tarafından Turkçeye tercume edıldı Kıtabın tasarımını, Teo Dağıtım ın desteğındejoellelmamoğlu ustlendı Kıtapta Yrd Doç Dr Esra Da nacıoğlu'nun farıh Yolculuğunda Yuzyıllık Bır Durak" ısımlı akademık bır çalışması, Emıne Çığdem Tugay ıle Selım Tugay'ın tapu arşıv araştırması 5 yıllık araştrmanın iirünü Hayıp«everlik ve dayamşma öyküsü E CUMHURİYET