Katalog

Siyasal Islama Itirazlar ABDULLAH TEKİN ntalya'nın kavak merkezı Saklı kent'c gıdılırkcn kuçuk bır yer leşımde dev bır bına Bu bına kı me aıttır, bu bınada ne yapılır, bu bınayı kım ne ıçın yapmıştır? Ne soran ne ıl gılenen ne de denetleyen olmadığı ıçın bu soruların tam karşüıg'ı verılemez Antalya'nın Altınyaka yerleşımıne gı dılırken vadıde goze çarpan koy ve ka sabalardakı dev tınalar ıçın de aynı şey soylenebıhr Bu bınaları kımler ne ıçın yaptırmişlardır'' Bu bınalarda ne yapılır Bu bınalarda ne yapıldığı sorusunun ya nıtı ıçın yıne Antalya'nın Meltem canıı ındekı bır ıuma nama/ına gıtmek gere kır Kentın en ışlek yerlerınden bırınde kı bu caımde kuı sudekı gorevlı kurban lık ıçın tavıık ve benzerı nayvanların ke sinıı konusunda konuşan bır profeso run bu ışten anlamadığını bu konudakı uzmanın kendılerı olduğunu soyluyor ve ne kadar buyuk hayvan kesılırse sırat koprusunden geçmenın o olçudc kolay laşacağını anlatıyor Dayanişma, sevgı, hoşgoru, barış soylemlerıyle ınsanları ay dınlatıp yol gosteımesı îsik tutnıası ge reken kışıler nerede kan nısterısı ıçınde çağın diijinda kalıp kcndisını yenılemc yen ıi7manlar nerede•* Artık çok açık bır bıcımde bellı olan şu kı 1 uıkıye nın onundekı en buyuk ve cıddı sorunlarclan bın dını ellerınde tutup yoneten ve radıkal boyutlara suı uk lemek ıçın hrsat kollayanlardır Bu cıd dı sorunun 28 Şubat kararları veya bcn zerı yaklaşımlarla çozumlenemeyeceğı ortadadır Tarıkat şeyhlcrının Mercedes arabalarla Çankaya'ya çıkmamaları dı şında çok fazla değışen bır şey yok gıbı dır Aysbergın su altında kalan bolumu yavaş yavaş su yıi7iıne çıkmakta ve bu tablo kımseyı rahatsız etmemektedır Her ne kadar açık bır tavırla siyasal îs lamdan yana olan bır paıtı ıkudaıda de ğılse bıle siyasal lslam sempatızanı oldıı ğıınıı çeşıtlı orneklerk kanıtlamış bır ko alısyon hukumetının v aı lıgı dıkkat çekı cıdır Bır îslam dtvlctı oluşturmj yolu nu acma yaklaşımı so/ konu.su olmasa bıle bu yolun taşlannı doşemeye hazır bır sıyasal ıktıdaı vaıdıı Dolayısıyla sı yasal tslam devletı yolunu açmak ıste yenlenn ışlen gıderck kolaylaşmaktadır Ahmet Oktay'ın da belırttığı gıbı "Hukunıet ortağı olduğu her donemde bır lsljın devletının yolunu açmaya yo nelık ve konıonkturun elverdığı olçude gerçekleştırıiebılır uygulamaları yurur luğe koymaktan da çekınmemıştır sıya sal îslam " (s 5) "Siyasal Islama Itıraz lar" adlı kıtabında Ahmet Oktay siyasal îslamın demokratık vc ozgur bır yapıya sahıp olmadıgını belırtıyor Daha onem lısı Bu cıddı tehlıke karşısında mevcııt artılcrın bu tabloyu geııı^ kıtlelere an ıtmaya nıyetlı olmadığını soyluyor "Herkes kendı ıktıdarını korumayı sevı yor, ozguıluğu değıl RP ıktıdarı, yeşıl sermayenın ıktıdarı olacağı ve Kuran eşıtsızlıgı ve korkutmayı ayetleştırdığı ıçın çok daha totalıter olacaktır Ne var kı mevcut partılerde bunu kıtlelere an latma yolunda herhangı bır ıstek gorun muyor" (s 96) Oktay kıtabında şerıat duzenının egemen olatağı soylem ve ıstemlere karşı çıkılmasının onemıne değınıyor Zıra atı alan Uskudar'ı geçmek uzeredır "Atı alan Uskudar'ı geçmek uzeredır çunku A Artık kımse tarafsız kalamaz Tarafsız kalmak ısteyen şerıata çalışacak tır"(s 106) Oktay çok haklı olarak neyı bekledığımızı merak et mektedır Kıyametı mı, kurtuluşu mu'1 Bu aşamada Oktay absurd tıyatronun seçkm ornek lerınden bın olan Samuel Becket'ın "En attendent Godot" (= Godot'yu Bekler ken) adlı yapıtını ornek olarak sergıler "Kımıldamaz ve bekleyışı surdururler Umutsuz bır bekleyıştedırler Ama bu bekleyışte bu beklemekten vazgeçmeyışte derın ve anJamlı bır şey varuır Bızler bu turden bır bekleyış ıçındeyız Kı yametı mı, kurtuluşu mu neklıyoruz? Duı ulan ıçıne yerleşılen yere gore değı sıyor elbet sorunun yanıtı Kıyamet de olabılırkurtuluşda Bılemıyor amakoı kııyla ya da tımutla beklemeyı surduru yoruz Yıne de Vladıınır ve Estragon'un kınden farklı bır bekleyış Bırçok kışı bı lıyor neyı bekledığını ve nıçm bekledı ğını Aynı şekılde bırçok kışı de neyın gelmesı gercktığını bılıyor Urkutucu olan duıumu gergınleştıren ansızın hıç beklenmeyen bır şeyın gelıvcrmesı ola sılığı Bu olasılığı tark etmek ayırıyor bı zı Beckett'ın kışılerınden " (s 128) Turkıye'nın onunde bulunduöu en buyuk tehlıkenın dınsel boyutlu raşızm olduğu duşunulurse Ahmet Oktay'ın kı tabının onenıı daha lyı anlaşılu Unutul maması gereken en onemlı nokta Ta ralsu kalmak ısteyenlerın şerıata çalışa cakları ayrımıdır • Siyasal Islama ttirazlar/ Ahmet Uk tay / lnkdap Kıtabevı/ Uanbııl/ 116 s Aynı zamanda değerlı bır psıkıyatrolan şaır Yusııf Alper'ın.Şıırve Psikiyatri Kavşağında(*) yapıtının sayfalarını çevııırken takılıverdım bu konuya Gerçı Alper 'dık ta şaır' tılan demıyordu ama psikiyatri kav şa jında kesıscn kımı şaırlerde narsıst ozellıkler bulıınduğunu soylemeden yapamı yordu "Ama ulkemızde bır klığın, çevrenın adamları olarak herkes bır uıöerının ego sunıı şışırerek, pohpohlayaralc, narsızmı nı korukleyerek zaman ofduruyor Arada bırkaç odııl de alındı mı ış tamamdır Oy sa genye donulup bakıldığında gorulen elı yıi7iı duzgun bırkaç şıırın, oykunun, resmın bıle kalmadığı koca bır yanılsama, yaldızlı bır yanılsama " (s 38) Ozellı de sanırım bovle bır çıkıs nokta sından hareket edıyorau Salt şıırde deöıl, oykude, romanda, eleştırıde, denemede lıtinen her alanda bır kendını beğenmış lıktır gıdıyor Ozellı'yı dıkta ben7etmesı ne goturen nedenlerın başında 'bırev ola mamanın sancısı' yatıyor Şıırı deoluubıt tıye getıımeye çalışan, 'ummet toplu mu'ndan kaynaklanan baskıcı ve tapın mau tavrını değışmez bır yenılık aşısı' gı bı sunan dıktazadelerın karsısma dıkılıp Kral çıplak1" denmıyorsa, bırey kılığın da dolaşan megalomanları psıkolojık ınce lemeye tabı tutmak gerekır îyı kı Alper boyle bır yapıtla çıkıp geldı aramıza' Yok sa, şu so7İerı şaırın ya da eleştırmenın bırı boyleseydı epeyı homuıtular yukselırdı O halde, kımse sesını çıkarmasın Şaır psı koterapıde "Bıreyselleşme, kışının, toplum, kala b.ılık başknlan ıçınde kendısını bır ınsan tekı olaıak algılaması duyumsamaM, ote kılere, topluma karşın kışısel, kendıne oz gu duvgu duşunceferının olması, bu duy gu ve dıışuncelennı dışa vurabılmesıdır " (s 91) Bence ycterlı bır tanıın Ayrıntı aıayan ılgılı ya7iyı enıne boyıına okusun Çunku asıl sorun bırey olduktan sonra başlıyor Bıreysellık tam bırbaşagrısı1 Beklenen so luvu tek bıı tumcede toplayabılırız Şaır ne denlı kcndısı ya da bır başkasıdır n.âba> "Benlık" dedıgımız, bızı kcndımız ya pan nıtelıklerın butunluğunde vardığımız kışılık bıleşkesının elemanları ınsanı, yaşa mı \e duny.ıvı anlamamı/a, ınsanın buyuk tıagedyasına ozgu ınış çıkışları kavrama mıza vetırlı mı? Ornefın bır empatı kavramından haberdaı edıvoı Alperbı/ı Sempıtı'yıduv mayanını/ kalmamıstır da, 'empatı den gunıımu/ şaırlerının bıle çok azının haberıvardır Duşunun dışınızda gelışen olay ları kuşbakışı goren bır tepedesını/dır 1 llavdı bır peıiLerenız olsun kocaman Cjcvunıızun onunde savasanlar, çıglıklar, cinavetler, açlıklar yoksulluklar, nukleer denenıeler, çevre katlıamları vb olayların ortasında çırpınadursun herkes ve si7 kım seyı gormeyın Bır dızı olumsuzluğun na sıl duzelecegıne kafanızı yormadan, beynınızle yureğınız arasındakı koprulerı anp tekıl yalnızlıgıni7in labırentlennde dolasın 'Yalıtılmış ınsan tıpı'ne daha ıyı yak laşmak ıçın, şıırempatı ılışkısını bıreysellık olçeğıyle dengelemek gerekır Empatı, yanı eşduyum konusunda Alper'ın onerılerı ıle ısıtmak ıstıyorum ıçınızı "Eşduyum yapması gerekenler tabıı kı sadece şaırler, sanatçılar değıl Ashnda bu tun toplumun derın bır eşduyum eğıtı mınden geçmesı gerekmektedır Gunü muzde gıderek yozlaşan her turlıı ınsanı değerlenn yok olduğu, kımsenın kımseyı dınlemedığı, anlamadığı bu karmaşa orta mmın bır an once ortauan kalkması, ınsa nı değerlerın yenıden onem ka7anması ıçın herkesın eşduyumlu bır yaklaşımla başkalarını değerlendırerek hoşgoru, sevgı ve saygı çerçevesınde dunyayı guzelleş tırmcsı gerekmektedır Yoksa, bu sonsu/ boşlukta kara bır leke olarak evrene sav rulııp gıdccegız " (s 43) Pekı, yalnızlığınızı ya da huznunuzu U7iın uzun sorguladığmız oldu mu hıç? Bunu nıve soruyorum? Şur psikiyatri ılış kısınde onemlı kavramlardır bunlar Hem si7, şaır Yusuf Alper'ın 'bır hıı/un orgut 1 leyıcısı olduğunu bılır mısınız' Sanatsal yaratmanın surccındc sık sık karşılaştığı mız bu ıkı kavramın dışsallaştırılmasinda yıne bıreyscllıgımız one ukar Yalnızlığı mızla huznumuzu doğal nalıne bıraktığı mızda, psikiyatri ıster ıstemez devreye gı rer Yalnızlığa duşmekle onu kullanmak arasındakı farkın nıtelığı şoyle açıklanır "Yalnızlık belırlı zaman kesıtlerındc oluyor ve sonuçta bır yapıt olusuyorsa me sclcyok Ama yaratıcı ışlevın olmadı|îı Kı şının kendısını tum toplum ve dunyadan soyutladığı bır yalnızlık patolojıktır ve oylece bırakılamaz " (s 66) Huzun de, acıların posasında bırıken eşduyumlu bır gerı çekılme halıdır Tum sorun, onu bır tepkı dılıne donuşturup, acışan kımlıklenmızın knstalmden ışılda yan yaşama sevıncıvle yenıden doğabıl mektır Belkı sanatın, ındırgenmış bıçı mıyle şıırın gızıl gucu burada yatmaktadır Bıryerdehu7iın,yaşamın ıstemı ve ısteme ye ıstemeye gorduğumıız yanlarının top lamıdır Olumlu olduğumuzu bıle bıle hııznıı muzu yaşama sevıncıyle bağdaştırmak es kı ınsanı yıne ınsana doğru surukleyıp ya şamı anlamlı ızlerden oluşan bır zaman dılımı olarak algılamak ışlevı, her şevden çok sanatla ılgılıdır Bu bakımdan ozellık le şaırlerın (kı onlar ezgıye dayalı sozun buyusuyle vureklerı ayağa kaldıran bır rı tım ustasıdırlar) ozellıkie çocuk kalmala rında yarar vardır Bovle bır onerıyı pay laşmamak olası mı "Şaırler1 El değmemış saf ve temı/ kal mış benlık parçanızı buvutun butun ben lığınıze yayın' Çocuk yanınızı koruyun ve yenıden veşertın " (s 97) Alper, aşkın psıkodınamıgı uzenne go ruşler ııretırken ınsanı ıçındekı çocukla varolan ıntc bır kırılganlıöa taşımış, Aşk, cınseüık tam olarak vaşanma dan da yaşanan bır sureUir Hatta aşk ıçın boyle bır zorunluluk voktur Kışı tek yan lı olarak aşkı, tutkuyu yaşar şaşkına doner varını yo^unu statıısunu, her şeyını kaybe debılır, ama kaışılıksu ımkânsı/ aşkın dan vazgeçmez Bu durumda olağan olan la patolojık olanın avırdeddmesının guç luüu ortadadıı ' (s 76) Bu bağlanmayı empatık (eşduvumlu) bır kalıba dokersek Fransu şaıı Louıs Aragon'un, bırıcık sevgılısı Elsa nın go/ lerıne koca bır dunyayı sıgdırmasının coş kusunu daha ıyı anları/ Psıkoloıı şıır ılışkısını ırdelerken kıış kusuz gozlenmı/ı sanatsal vaıatmanın psı kodmamık etkenlerıne dıkerı? Yer ver "şızofrenık şııı" dıve nıteledığımu doğaç lama ve abuk s.ıbıık sovleşılerın nc olçıı de sanat vapıtı olduklaıını anlamak ıçın ornegın duslerle sanalsal yaratmanın etkı leşımını Alper den sorun oğrenmemi7 bıl gı dağaruğımızı zengınleştırebılır "Duş lenn, sanatçıların, yaratıcı ınsanlar açısın dan hıç mı onemı yok? Llbette var Bırçok yazar duşlennden yararlanarak ya/abılır, ressanı resım yapabılır ( ) Yazınsal ve gor sel yararlanmacla asla bırebır anlatım ola maz Olsa olsa bırıncıl sureç dunyasınm ıkıncıl sureç dunyasına çevnlmesı olur" (s 81) AJper, daha once şaır Holderlın'ı ornekleyerek değındığı sanatsal yaratmanın psı kolojık yuzu hakkında "Ote yandan şaıı ler şızofrenık soylemden yararlanabılırler Istedıklerı gıbı kullanırlar, yeter kı yazdık lan şur olsun Sadece bılınçdışının saçma (absurd) sozcuk yığınlarını ust uste dıze rek şur yazdıklarını sananların dersını, /a man, "o amansız duşman" verecektır (s 24) der Şıır ve Psıkıyatrı Kavşağında, sanıldığı gıbı kendı termınolo|isı ıçınde bılımsel bır yapıt değıldır "Dınamık Psıkıyatrı U/erı ne, Çocuk Ruhsal Gelışımı ve Egıtım Sorunlan" adlı meslekı yazılar bıle, her 7a man karşı karşıya kaldıgımız psıkolojık so runlar ıçınde, kendınıze bır ayna tutmak ıçın ışını/e yarayabılır Benım, daha çok şı ır sanat psıkıvatrı bağlamında e!e aldıgım CUMHURİYET KİTAP SAYI S91 nsamn tçlndefcl çocuk 'Empatf kavram Şaip, psikiyatri klinininde AHMEI" GÜNBAŞ Ş C aır I ergun O/ellı bır soyleşımızde, şu nu soylemıştı Bır gun dıkta şaırler' konusunda bır şeyler yazmak ıs tıyorum'" Konuyıı bayağı ılgınç buldum 'İJıkta' so7cuğunu oldum olası sevmem Acaba ()zellı kımle rı kastetmışti'1 Bekledım durdum o yazıyı yazacak dıye Yok yok belkı aşırı çelebıl dığınden, belkı de şurıne koşut zaman yet me7İığınden geçıp gıttı Fergııncuğum 'dıkta şaır baptamasını Eee kımse kusura bakmasın1 Bu eleş tırmtn kıtlığında, eleştırının nobetını tu tan hatırı sayılır şaırlerden kımse daha fa7 lasını bekleniLsuı Neyın şur olduğunu/ol madığını gostermek oncelıkle eleştırmen lerın ışı Elcşürmen 'tık' etmedıkçe, elbet te ortalığı 'şaır ılahlar' saracak1 Bız de, cı cdı bicılı sıır kıtapları onunde uzanan ım 7A kuyruklarında saçımızı başımızı yola cak şutı populıznıın yılışık ellerıne teslım edecegı/ SAYFA 16