Katalog

Kartpostal yağmuıuna tııttuğu babasına merak ve endışe ıçınde olduğunu yazıp dur maktadır 21 Mart 1904 tarıhıyle uzennde Eyfel Ku lesı'nın resmı bulunan kaıtpostalda şaırımı 7in bıraz lerahlamış olduğunu sezıyoruz "Bu naçızhasrel salnlarını sızegurubun sarı golgelen ıçınde uyuyan Parıs ırı ıkt yuz met re ustunden yazıyorum Eyfel kulesı nt ta bııdır kı ısülınız O bastan basa hadnı ler mahserı olan Pans duz bır tp gıbı ıızayan bulvarlanyla, operastyla, Trokaderosu ve !}anzelızesıyle, koprulenyle rtngârenkbır tablu gıbı onumde duruyor Guneş battı Mektebe gıtmek ıçın asansorle aşağıya ınıyo rum Bu kartpostalt yerden değıl, medenıye tın iemasından alıyorsunuz Hasretle ellerı nızden opertm sevgılı babacağım " Şımdıye kadar babasına hep "Peder t â lı kadrım efendtm hazretlen" veya "huzur ı şefkatı Cenâb ı pedenye" "Peder ı âlı Cenâbım ", 'Pedertmusfikım"vçya"pederıve lınıtnetım efendım hazretlen" dıye hıtap edcrken bu kartpobtala ılk defa ievgılı bey habaağtm" dıyc sade bır hıtapla başlatnak ta ve sonraları oyle surdurmektedır 27 Mayıs 1905 tarıhlı mektubunda, baba sına çok sıkı çalışmakta olduğunu ve Ecole Lıbı e des Scıences Polıtıques e gıı meye ka rar verdığını anladığımız Yahya Kemal, baş ka bır kartpostalda da fazla bır şey yazma dan Sorbonne'un resmını gonderır babası na ve ımtıhanlarla mcşgul olduğu ıçtn ken dibinden iazla mektup beklememelerını ya zar Fakat babası sevgdı oğlunun gıtmek uzere olduğu ımtıhanları kazanıp kazana mayacağını çok merak etmekte "Kazanacak mısın •> Geçecek mısın ?" dıye sormaktadır 9 Hazıran 1905 tarıhlı kartpostalından şaırı mizin bu ısrardan sınırlendığını fark edıyo ruz Yahya Kemal uç ay ıçın Londra'ya gıde rek orada îngılızce oğrenmek ıstemektedır Londra'da Meaux'a benzer bır pansıyon bulan şaırımu îngılızce dersının yanı sıra, cımnastık ve muzılt derslerıne de yazılır Ak şamları da toplu gezılere katılmaktadır Şaırın bu uonemde ıhtıyaçlarını karşıla yabılmek ıçın babasıyla anlaşarak bazı tıca rı gınşımlerle bulunduğu bellı olmaktadır BabaM mal gonderccek, kendısı batacaktır, bu mallar, kımı zaman kereste, kımı zaman kenevır, kımı zaman biıluk ya da başka bır şeydır Bu sırada yıl 1906'yı bulmubtur Şaırımiz ış gezılenne çıkmaktadır O yıllarda Pans'te bulunan Abdulhak Sjınası Hısar'dan oğren dığımi7e gore Yahya Kemal Londra'da, o zaman hayranlıkla bağlı olduğu Abdulhak Hâmıd'ı Pıccadılly'dekı kuçuk ıkâmetgâ hında zıyaret etmekten kendını alamamış tır AyrıcaCambndge'e kadar uzanarakunı versıteyı gezmıştır Sonra Belcıka'ya geçmış, Bruksel'ı ve gorduğu bazı şenırlerı çok beğenmış, bılhassa Spa şchnnın madem suyu nu ıçnıeye doyamadığını babasına yazmiş tır 1906 yılını, babasının yukunu hafifletmek ıçın para kazanma gırışımlcnyle geçıren Yahya Kemal'ın butun bu gınştrnlerının na sıl bır sonuca vardığı kartpostallardakı ya zılardan pek anlaşılmamaktadır Fakat 1906 yılının aralık ayında babasına ılk defa uç yuz frank gonderdığı bır kartpostalda yazılıdır Yahya Kemal gıdcrek Parıs hayatına alış tığında, yıl, 1907'dır Babasına Parıs'ten kartpostal gondermek alışkanlığını surdur mekle beraber bu kartpostallarda şımdıye kadar gorduğumuz sızlanmaların zerresı yoktur Vazdar kısalmıs, hatta bazı kartpob tallar yalnızca selam sabahla gelmeye başla mıştır Kartpostalların uzerlerındekı resım lerde de değışıklıkler gozc çarpmaktadır Artık Yahya Kemal babasına, gezdığı gor duğu yerlere aıt manzara ve bına resımlerı yertne sevdığı şaırlenn, yazarların, Uyatro artıstlerının, Fransız ıhtılalının buyuklerı nın resımlerını gondermekte, hayranlık duyduğu bu ınsanları babasına tanıtırken onlar nakkındakı duşuncelerını kısaca be lırtmeyı de ıhmal etmemektedır Bu kart postallarda Yahya Kemal'ın hayran olduğu Paul Verlaıne'ın, Napolyon'un, Edmond Camille Dcsmoulıns m, Beethoven'ın re sımlerını gorunı? Yahya Kemal bu ressamı ovdukten son CUMHURİYET KİTAP SAYI 587 ra bırkaç satııla ımtıhana on vedı gun kal dığını buyuk bır gayretle çalıştığını, yedı den>ı, loplam ıkı bın beş, yuz sayfayı beynı ne yerleştırdıgını bu nedenle beynının /onkladtğını yazar bdbasına ve 14 Temmuz 1908 tarıhlı mektubundan, onun, ıkıncı de ta gırdığı bu ımtıhanı da ka/anamadığını oğrenınz 'Seveılı Beybabacığtm, dort gun den berı kım hılır ne kadar merakhırda kal dınız Lâkın ben de muthıs btryeıs ve ıstırap hayatı yaşadım Ayın dordune kadar, yazdı ğ/m gıbı, dıplomayı hâlâ alacağımı umıt edıyoraum Mektepte yıne sukut ettığtmt haber verdtklerı zaman neye uğradığtmı şaşırdım teesmrden bayılır derecelerc duştum ha ber vermektehı bu gecıkmeyı sımdıkı aana cak mflnevî vazıyetıme bağışLyınız " de dıkten sonra "ntcbır babanın gosteremeye ceğı yuksek bırfedakârlıkla benı şımdıye ka dar Parts 'te ya$attınız " cumlelerıyle mek tubuna devam eden genç saır artık kendı sınden daha fazla bır fedakârlık ısteyeme yeceğını, Mısır'da veya Pakıstan'da kendı sıne ış teklıl edıldığını, ımkân bulursa cde bıyat rakultesını bıtırmeyı deneyeceğını, ge rekırse memlekete de donebüeteğını belırt mekte ve mektubunu Bugune kadar duçâr oldugum teessur bıraz geçıt Ukın teessuf edıyorum O da Ulumu Sıyasıye Mektebı (Scıences Polıtıques) dıploması yuzunden aılece bu kadar teessurlere dujmek, bedbaht olmak' Mektubunuzu beklıyorum Affınızı ıstırham edenm sevgılı beybabaağtm Pa rts'ten haintınızt çeken Kemal" YKY'dekı koleksıyonun doksan dort parçasını ınceleyıp 1971'de Hayat ta bun ların bır bolumunu yayımlayan Şevket Ra do, Yahya Kemal'ın 100 doğum yılı vesıle sıyle gerçeklcstınlen bır bemınere sunduğu büdınde genel çızgılennde Enıs Batur'un da katıldığı bır yorum getınr "Yahya Kemal'ın boyle bır netıceden kendı hesabma fazla esef duyduğunu zannet mıyorum HayatıLoyunca boyle şeylere ıtıbar etmeyen şaın mız ders kıtaplarındakı kuru bılgılere de, yaradılış ıcabı, bıgâne kahyordu Ama bır yuk sek okul dıploması ıçm çok bu yuk fedakârlıklara katlanmi!} olan babasına karşı duyduğu mahcubıyet onu gerçekten pe rışan etmıştır " Enıs Batur, "Pek Sevgılı Beybabacığım"m başında da yer alan Yazının Ucuadlı kıtabının Yahya Kemal'ın Bavulmdlı denemesınde tıımu Yapı Kredı koleksiyonunda bulunan ve bır kısmı henuz gunışığına çikmamış 265 belgeden, bır de kıtap halınde derlenmemış mektup ve anılardan yola cıkarak bazı goz lemler yapıyor ve Yahya Kemal'ın sahıp çı kılmtj, kollanmtş bır şaınmız olduğunu be lırtıyor Ya^arken de, oldukten sonra da "Şaır ı âzam Abduüıak Hamıd'ın so7gelımı, değıl efsanesı kendısı bıle korunamamıştır Yahya Kemal'ın konumu ve durumu fark lı Yapıtlan, yanda kalmış olanları da, yenı den basılıyor duzenlı olarak, hem anuıyor, hem de uzerınde dtıruluvor " sı aracılığı ıle tutun, kenevu ve suluk pa7ar larını yoklar lOEylul 1905tanhlı u/erındeBoulevard Montmartc'dan bır gorunum taşıyan kart postalda okul tıcaret ılışkısı açiktır 'Tıca ret ışı hakkında tekrar teyıd ve tcşebbuiu nuzden gayet sevtndtm Avlama usulunu vc yuklenmestnı mufassalan ızıih cltım Bun dan fazlii ızahut habıl degıldtr Bununla be raber bugun tacırt gorup avlama usulu hak kında tekrar malumat ahıca&ım Yalntz ma lı oradan katıyen yedı gunt kadar şımendı fere tesltm edemezsınız 300 frank mektep bedelının para olarak cabuk gonderılmesmt pek ıstırham edenm' Hemen ardından, Enghıen Les Baıns'den bır kartpostal, "Mektubunuza derüerın benı son derece sı kıstırdığından acele cevap veremedtm Kene vır numunesını beklıyorum Kereste mese lestnı bugunlerde yazartm" mesajını ulaştı nr „. DUNHHIm K8SV81 1905 yazını Londta da geçırmeyı hesap lar Yahya Kemal, Utaret ışını orada da savsaklamaz "tutun ıstnırt Londra'da kurulma sı kabılolaıak gıbı gorunuyor" dıye yazar ba basına, 1906 yılı başında kenevınn teslım fi yatlarını bıldınr, aynı ydın temmuz ayında resmıyet arayışı goze çarpar "Cavıt Bey ve Ömer Efenaı de kuracaiımız komandıt sır ket hakkında mutalâa beyan etmek uzere gecıkmeye luzum gostenyorsa da numune lenm kazanacaklan ıtıbara gore şırketı ku ranz " Oyle anlaşılmaktadır kı, tıcaret ışı uzıın boylu bır sonuç vermemış, şaırın Pans yıl lannın ekonomık kasvetı dağılmamıştır Ama Yahya Kemal'ı asıl zorlayan, okufda kı başarısızlığı ve babası karşısında duydu sukutumdan sıze haber vermeye kendımde Luret bulamadım Mulcaddıt gazetc hasıye lerınız bılhassa mufassalve taahhutlu mek tubunuzu aldığım gun ıse busbutun teessur den bayılır derecelere dustum Haber vermemdekı bu gecıkmeyı sımdıkı aanacak manevî vaztyetıme hağıslayıntz Bu dıplomanın altnmasınm sızt ne kadar mesut ve muftehır bırakacağnı nazarı dıkka te alarak, butun gayretımı vererek son tmtı han devresınt muthıs bır cehennem çalışma sı ıçınde geçırdtm Yıne muvaffak olamadım Mel'un oır kader var kı atlemızın nasıbını her yerde takıp edtyor Bu senekı sukutum da az bır şeyden çtktt Hıçbır babanın gosteremeyeceğı yuksek bır fedakârlıkla benı bes sene Pans'te yaşat tınız Bu son sukutumaan sonra hufetıkala defedakârlığm devamınt ıstırhamdan kat 'ty yen çekımnm Aılemızın basına daha yuk ol mayı ıstemem Lâkın duçar oldu&um bu sukutun aytbınt daha mukemmel btr dıploma de ortmek lâ zım Bana şımdtden de Mısır'da bır memu rıyet bulunabılecek Olmadığt takdırde Af ganıstan'a gıderek ıstıkbalı temtn âdeta elde gıbıdır Zaten dıploma almıs olsaydım bıle yt ne yapacaiım bu ıdı Lâkın baba şefkattnız den son bır sey ıstırham edeceğım Bu da cdebıyat darulfununu (untversıtesı)yaparak bır kat dahaparlak bır unvanla hâltmı tamır etmek umıdı Bunun ıçın de sızden bes para ıstemem Son yapacağıntz yardım, bu sonba harda Mosyo Lıa'dan aldığımız ınhısarsıpa nştnı ıhtımamla hazırlayıb uç, dort bın frank kazanmayı temtn buyurabdmektır Bu para yı almak kabıl olursa tahsılıme devam eder belkı on sektz av sonra bır edebıyat lısansı elde edenm Vereceg'ınız emn beklıyorum Eğer bu son fedakârlık kabıl ıse sım dıden çalışmaya başlayacağtm Eğer kabıl deiılsc yıne şımdtden Mtstr'a gıtmeyı haztrlayacağım Mektubunuzu beklıyorum Affı ntzı ıstırham edenm sevgılı beyba baağtm Parıs'ten hasretınızı çeken Ke mal" Şuphe yok kı, Yahya Kemal ayarında bır s.aırın dıplomalı olup olmadığı herhangı bır onem taşıya cak turden bır konu değıldır Bu na karşın Darulfunun profesorlu ğu yapmib, olması ya da uzerme ya zanların gorduğu oğrenımın payı nı abartmaları da dıkkate dcğer bır sorun oluşturmayabılır Seruvcn den çıkaracağı ıkı hısseyı mulkiyet konusu nun yanıbaşına dıkıyor, Enıs Batur Yahya Kemal, Cumhunyet donemıne genış olçu de muhur vurmuş 'autodıdacte mnn (ken dınden oğrenımlı) ılkıdır, okulu bıtıreme mı^tır yaşam boyunca hıçbır şeyı bıtırme mış, bıtırememıştır aslında EvbU ve esyasız ınsan Dıplomasız hoca Kadınsız aşkların adamı Kıtapsız şaır Dort dortluk bır muamma olarak Yahya Kemal portresı Bır yandan da, tıpık bır antı bur ıuva Mulkedınınemış.okulbıtnmemış.ev lenmemış, ana uğraşuıı bıçımlendırmeyı yadbimış Park Otel'den Cerrahpaşa'ya kaldınldı ğında, Ayaspaşa'dakı otelın 164 numaralı odasında on dokuz yıl geçırmibtı Yahya Ke mal Otelde uç bavulu, beş çıft ayakkabısı ve beş şapkası kaldı 1 Kasım 1958 gunu ol duğunde tutulan hastanc raporunda, ya nında bulunan eşyalar şunlardı 3 adct boş çek, dort buçuk TL , bır adet Cyma marka kroma cep saatı, bır çıft altın ve bır çıft gu muş kol auğmesı gozluk kılıfı, tıraş tırçabi ve takımı, çakmak, tırnak makaslan, ıkı not deften, uç takım pııama, bır çanta, bır ba vul, bır baston, bır komple protez, bır çıft terlık, uç çıft ıc çamaşırı, ıkı gomlek, bır çıft ayakkabı, ıkı kravat, bır roodoşambr, beş çıft çorap, bır kemer, bır takım kostum, bır pardosu, bır şapka, bır dolmakalem, ıkı anahtar, 3 pakct Bırınci sıgarası vebır tanh dergısı Tanmın edılebıleceğı gıbı bu lıste dekı eşyalar bu lıstedekı bavula sığabıldı • Pek Sevgili Beybabncığım/ Yahya Ke mal'den Baba sına Kartpostallar/ Çevınyazı Nun Akbayar/ Yapı Kredı Yaytnlan/ 301 s SAYFA 13 Londro ountori Evstzveesyasızinsan ğu utançtır Ilk gunden başlayarak adım adım eğıtım borunlannı aktanrken, gerçe ğın ıi7ağında durur genç şaır 1903'te bır mektubunu "Medenıyet âlemmın merkezı olan munevver ve âlı Pans 'te ılım tahsılı tan oturan hasretzede oğlunuz Kemal" dıye DI tırırken çerçeve nettır Sıyası bılımler oku yatak, sağlam bır meslekle yurda donecek tır 1 Aralık 1903, Sorbon "Derslertme çalt sıyorum Hemen bır hafta oluyor kı, hemen hemen odamdan çıkmadım " 20Şubatl904,arkadaşıAlıŞevket'e "Pans ctvartnda leylî bır ıdadı mektepte çalıst yorum Bır buçuk sene sonra nasıp olursa zatı âlınıze Buyukdere sahıltnde naklettığtm eıbı Sıyans Polıtık mektebıne gıreceğım Kardesım Parıs'ı sana nasıl anlatayım bıl mem' Üstundcn de ustluk mukemmellık mahşen Fakat burada bızım gıbı nefesını zorlayarak çalısan tembel yaradılıslar değıl, stzın gıbı her manasıyla çalıskan kahraman lar bulunmalı" Hazuan 1904, babasına "Mektebtn bır kaç sınıhna bırden devam edecek gayretımı yalnız lısan oğrenmeye hasrettım Tabtı ım tıhanUını eırmeyeceğım " Yahya Kemal, 14 î m ı t ı u ? 1908 tarıhlı mektubunda, beş yıl suren oğrenımının acı lı sonunu kendı cumlelerıyle dıle getırır "Sevgtlı beybabaağım On gunden berı kım btlır ne kadar meraklarda kaldınız'' I^âkın ben de muthış bır yeıs ve ıstırap hayatı yasa dtm Ayın dordune kadar yazaığım gıbı dıp lomayı hâlâ umıt edıyordum Mektepte yıne sukut ettığtmı haber verdıklerı zaman neye uğradığımı sasırdım Bu on gun oyle muthıs btryeıs ve teessur ıçınde geçtıkı tanftenctd den âcızım Muteaddıt defalar kalenıı aldım, Yahya KemannBavulu 19O2'de Üskup'ten lstanbul'a, 1903 'te ts tanbul'dan Pans'e. 1912'de de Parıs'ten Is tanbul'a tek bavıılia gıdıp gelen Yahya Ke mal, 1958'de son durağı olan Ayaspaşa'da kı Park Otel'e uç bavulla ınecektır Yahya Kemal evsız ve ebyasız yaşamayı seçmıştır Aıdıyet duygıısu farklı bırıydı şa ır Yenı Turk sıırııun ıkı kurucusu, Ahmel Hâşım ve kendısı, tstanbul'da curbetı yaşa dılar Bırı Bağdatlı, dığerı Uskuplu yau Tam tamına aıt olmaması belkı de kendısı ne aıt şeylcrın olmasını yadsımaya gotıır muştu onu Mulktyetsızltg'ın ^ıırnıe etkısı uzerınde durulmadı henuz Pans ydları Âgâh Kemâl ın 1903 1911 yılları arasında Uskup'e babasına gonder dığı vc bugun elımızde bulunan 165 kart postalın ana konusu kronık geçım sıkınüsı dır Okul masraflarını, kı^hk gıyecek konu sunu, gundelık çarkın zorlayıcılığını gun deme getırmeycn tek bır pusula yola çıkmaz Parts'ten Zamanla Sjurın ve tarıhın, kultu run ve gundelık hayatın korıdorlarından koparak tıcaretı dener Yahya Kemal Baba