Katalog

"Benim özlediğim dünya, insan sevgi siyle başlayan, insan sevgisinde kendini bulan bir dünya. Özlediğim düzen, insanların birbirinin yiizüne dostça, çıkarsız, art niyetsiz, alnı açık bakabildiKİeri, bakabilecekleri düzen..." Çağımızın, toprağı derin işleyen, ardlarında iz bırakan güzel insanlarıyla yürümüş yıllar; Orhan Burian'la, Sabahattin Eyuboğlu'yla, Ataç'la, 1 lasan Ali Yücel'le, Nâzım la ülkemize insan sıcaklığı yayan imece... Ve o imecenin coşkusuyla, doksanıncı yılda da dünyaya: "Günaydın yaşam, insan sıcaldığı" diyen Koca Günyol, Sevgiler, saygılar sana... • Kendini Insanlığa Adamış Bir Yazar: Vedat Günyol PERİDE CELAL Y eni Isranbul'un çıkmaya başladığı ilk aylardı. Azra Erhat'la bir muhallebicide ayran, sandviç; karnımızı doyuruyorduk. tçeriye rüzgârla beraber ıüzgâr gibi bir genç adanı girdi. "Bak bu Vedat Günyol" dedi, Azra. Tanışok. Yeni Ufuklar'ı, birkaç denemesini çevirilerini büiyordum biraz. Hemen orada lcarar verdik bize katılmasına. O zamanlar, Azra Erhat, Fikret Adil, Yaşar Nabi, daha birkaç Mehmet Başaran ve vedat Cünyol bir toplantıda. kişî Yeni Istanbul'un edebiyat sayfasını hazırhyorduk. Onu ilk gördüğüm gün 'Bu başka biri' diye düşündüğümü anımsıyorum. Ona âşık olmak üzereydim. Yakından tanıyınca böyle duygusal iliskilere zaman harcayacak biri olmadığını anladım. O kendisini insanlığa, ülkesine adaımştı. Kafasındaki bilgıyi, aydınhğı, sevgiyi bir kışiye değil, bürün insanlığa, ülkesine, öğrenciferine, dostlarına, düşünçe ortaklarma taşıyorduk. Bir sözü var çok hoşuma giden: Öğrencileri, yetiştirdiği genç yazarlar için: "Ben onlara bir şeyler vermeye çalıştun, ama onlardan da çok şey alarak onlarla beraber büyüdüm, yetiştim" diyor. Vedat Günyol Hoca'yla zamanla aramızda aşktaıı da öteye bir dostluk kuruldu. Bu dosrluk günden güne, yıldan yıla pekişti. Beni, biryazısında dediği gibı "göfgeden ışığa" çıkaran adamdır Vedat Günyol. Yıllardır onun aydınhğında yürümeye çabaladım. O güzel, bilge, insancıl düşüncelerinden ben de başkaları gibı payımı aldım sanıyorum. Geçen yıl onuruna verilen bir gecede, saçlı, sakallı bir sürü adam, kimi elini, kimi yüziınü öperek sahneye dolduğu zaman şaşırıp kalmıştım Öylesine kalabalıktı çevresi. Çoğu onun öğrencileriydı. Bilgisinden, düşüncelerinden pay almış, önenıli, has kişilcr... Kitaphğıma bakıyorum, Vedat Günyol'a ayırdığım raflarda ne kadar deneme, ne kadar çeviri, ne çok kitap! Hiç övünmeden, kendinden söz etmeden, karınca sessizliği ve çahşkaniığı ile ülkenin kıırak düşünce yollarından, okuyuculanna doğruyu, bilgiyi, aydınlığı, sevgiyi taşıyan bir düşünür Vedat Günyol. Kendisini bir kenara çekerek başkalanna yol açan 'başka biri' o. Sevginin yok olduğu bir dünyada, özellikle ülkemizde, çevresine seygi ışığı saçan, kendisini, yaşamını ülkesine adamış bir bilge adam, 'başka bıri.' Önünde sevgiyle ve saygıyla eğiliyorum. • 13 Kasım 1997 Günyol Üstüne ftmsm&fflzmmm "Vedat Günyol'u okuyunca yalnız Türk edebiyatının bir panoramasını değil, birçok eleştirmenlerde görülnıeyen düşünce akımlarının da gelişme ya da gerileme çizgilerini izleyebilirsiniz. "Dile Gelseler"de Yakup Kadrı Karaosmanoğlu, Halidc Edip, Sabahattin Ali, Sait Faik'ten tutun Onat Kutlar, Ferid Edgiı'ye kadar bütün yazarlan kapsayan aynntılı incelemelerin, eleştirmelerin güçlülüğü kitabın okunmasını zorunlu kılan başlıcı nedenlerden biri. (Eleştirmede Sağlam llkeler ve Dayanaklar, Doğan Hızlan, ABC 19 Kasım 1966) Mehmet Seyda 'Dile Gelseler' ve "Yeni Türkiye Ardında' adlı yapıtlan tanıttıktan sonra yazısı nı şöyle bitiriyor: "Vedat Günyol'un düşünceleri nin ana çizgisi şöyle özetlenebi lir sanıyorum: Insanoğlu kendi ni tek başına kurtarmaya çaba ladıkca toplum batar Kurtulacaksak, birbirimizi destekleye rek el ele ve hep birlikte kurtu lalım. Bilimin, aklın ve ahlakın gösterdiği tek yol budur" (Değinmeler, Mehmet Seyda, Forum 1 Kasım 1966) 'Vedat Günyol ydlardan beri ya zılarıyla, yayınladığı dergilerle, kitaplarİa önemli hizmetler gö ren sessiz aydmlanmızdan biri dir. Bu güç işjeri başarırken çok kere kendisi gibi sessiz dostla nyla işbirliği yapmış, işbirliğini ve dostluğu aksatmadan tam bir "tmeci* gibi davranmayı da bil miştir. Onun ve arkadaşjarının Batılı kafalarındaki birer çift göz, kökü belki topraklarımızda olan Hümanizma kültürünün CUMHURİYET KİTAP SAYI dünkü ve bugünkü ürünlerini dikkatle tarar Bunlan çevirip kitap ya da dergi yazılan hafin de okurlarına sunarlar "Çan Yayınlan* Vedat Günyol un ya nettiği böyle bir iştir Gerçi kitaplarının baskı sayısı az olmuş tur. Çünkü 'güzel ve değerli"den aynlıp okuyucu avlama yolıına gitmez. Günyol." Vedat Günyol, aynı zamanda dikkatli bir eleştinneci ve o dupduru denemelerin sevimlı yazarıdır. (...) Uluorta sacılıklar, kesip atmalar, dediğım dedikçilikler yoktur Vedat Günyol'un yazılarında. ü sanki yazıya oturmadan önce bir yargıya varmıs, değildir. Köy okııllarında bazı eğitmenlerin kendileri çok iyi yazı bilmedikleri halde, öğrencileriyle birlikte didine didine, öğrenmenin en mutlusuna ulaşmaları gibi, Vedat Günyol da okuruyla birlikte yola çıkmakta, nerde ne var, arayıp tarayarak bulduklarını da okurlanyla birlikte değerlendirmeyi, hatta elinden gelse yazmın altına imza atmayı da birlikte yapmak ister gibi bir alçakgönüllülük içindedir." (Yeni Türkiye Ardında, Fakir Baykurt, ÎMECE Ocak 1967) .. Babeuf "Umuda uyan" diyor. Umutla ya§a, umutlan gerçekleştir, umut silahını kullan demek istiyor. Kendi yaşamını bu yolda harcamıs. Fransız ihtilalinin içtenlik dolu bir savaşçısı. Günyol'la Eyuboğlu Babeuf ün ihtilal yıllarında yazdığı yazılardan bir seçmeyi kitap nalinde yayınlamışlardı. Nerdeyse iki yüz yıl geçmiş aradan. Buna rağmen kitap toplatıldı, çevirenler adalet önüne gönderildi, olayı protesto eden edebiyatçılar gözaltına alındı. Günyol'un "Babeuf Olayı" kitabını okursanız yaşarsınız o günleri.." (Umuda Uyanmak, Oktay Akbal, Cumhuriyet, 18 Eylül 1974) 579 Vedat Günyol'un yazılan "insan kavşağı"nın önemini duyuruyor bize. "Bir insan kavşağına varmıştım, tatları, aciları, dertleri ile yinni sekiz yılımı dolduran, anılan içımde taptaze yaşayan, yaşayacak olan bir sıcak. bir taze insan kavşağına yıllar yılı bir kavşakta bulacaktun mutluluğu". Oğretmen olmak, ama gerçek bir "insan oğretmen" olmaktır bunun adı. "Devlet In san mı"nın hemen her sayfasında sıcaklığı duyulan bir insan kavşağında yaşamaktır. İnsan olmadan hiçbir şey olunamaz, ne yazar, ne oğretmen, ne yöneticü... Bütün yazılar bir insanlık öğretisidir. Hepimizin yararlanacağı..." (insan Kavşağı, Oktay Akbal, Cumhuriyet 4.4.1974) "Vedat Günyol halktan yana emeklerin savunucusudur Denemeleri bireysel gözlemlerden kaynaklanu ancak bakışı kisiH ğe ilişkin ya da kişinin içsel kar maşasını ilgilendiren sorunlara çevrik değildir Çevresini ve ortamı gözleyen yaza^ toplumsal sorunların dile getirilebileceği konulan seçeı; denemelerin bu konular çerçevesinde bütünler Bu açıdan deneme türünün bo yutlarında bir açılım sağlamıştır Vedat Günyol.' (...) "Vedat Günyol, çağdas Türk edebiyatında dirençli, lcorku suz, namuslu sesiyle saygın bir yazardır Sanatçı sezgileriyle, bilim adamı bilin ciyle donanmış 'Bu Cennet Bu Cehennem' deneme türünde bir gelişimi, bir aşamayı belirlemekte dir." (Vedat Günyol'un De nemeleri, Selim tleri, Yeni Ortaıu, 30 ,, Temmuz ^ 1975) "... elimdeki Yeni Ufuklar 263. sayıyla, yirmi üçüncü cildinde. ilk sayfada Vedat Günyol'a yakısan o vefa anışını gene taşıyarak: Kurucusu Orhan Burian (1914/ 1953). Tam yirmi iki yıldır tek başına yürüttüğü halde çalışmasını Vedat Günyol, aziz yüreğinin dostluk bağını her dem anıp değerlendiriyor, aynı sevgiyle: Bu yüzden "5ü Yılin Türk Edebiyatı"nda onların resimlerini aynı savfaya koydurmaya özel bir dikkat göstermiştim. Aynı okulda öğretmenlik, aynı dergide yazarlık arkadaşlığının mutluluğunu paylaştıktan sonra. Şimdi ben Vedat Günyol'u birçok ilişkinin verdiği aydınlıkla tanıyorum. Çıkar gözetmez özgeçisini, çalışkan ve cömert öğretmenliğini, biraz gerilerde kalmış olan atak eleştirmenliğini, insancı dünya görüşünü, açık ve sağlam çevirmenliğini, yirmi dört yıldır hiçbir kazanç gözetmeden yaşattığı Yeni LJfuklar direnişini, gazetemizde de izlemek olanağını bulabüeceğiniz sağlam denemeleriyle dostluk sevgisini... biliyorum." (Günyol'un Emeği, Rauf Mutluay, Cumhuriyet, 7 Ağustos 1975) ozanlannı onun evinde tanıdık ve dinJedik. Bana ilk yazarlık zevkini tattıran da odurBir gün bir denememi Yücel dergisinde basılmış görduöümde duydu ğum sevinci anlatamam. Lise yıllarında başlayan ağabeykar deş, ustaçırak ilişkımiz dostlu ğa dönüştü ve bugüne dek sür dü. Dostluğuyla yalnız benim değil, geniş bir çevrenin öviinç dııy duğu bu oğretmen, bu tanınmış yazar, deneme ustası, yıgit aydın Vedat Günyol'dur Onu benim gibi yakından tanımak mutlulu ğuna ermiş olanlat insanlığının yazarlığını kat kat aştığını Dİlir lcr. Yetmişi geçen yaşına karşın kırk yıl önce tanıdığım kadar çalışkan, genç katalı bir insandır o. Gerçeklerin ve gençlerın dos tudur bu erdemli kişi. Gençliği nin gizli, belkide çevresinden gençlerin hiç eksik olmamasm dandır. Onlarla birlikte kendi de olgunlaşmış ama herkesten genç kalmasını bilmiştir Türkiye'de okuyan, düşünen hele ya zanların geçtiği tüm dikenli yol lardan geçmis, acı çekmiş, dara düşmüs ama hiç yakınmamıştır Yirmi aört yıl kendi parasıyla yaşattığı Yeni Ufuklar dergisin de nice genç yeteneklere olanak vermiştit Veaat Günyol, sade bir emekli öğretmendir Ama ne yazarlıktan, ne aydın olmaktan ne de 'gerçeklerin dostu' olmak görevinden emekliye ayrıl mayı düşünmüyor Tanrı uzun ömür versin. Ondan geriye birçok deneme kitabı, sa yısız çeviri, yapıt ve ev dolusu küf kokan kitap kalacak. Bir de yetiştirdiği, bilinçlendirdiği sayı sız aydın genç. \fedat Günyol aldıklarıyla değil, çevresine veı dikleriyle zenginleşen insandır O başka bir öğretmendir! O başka bir insandır Prof. Dr. Atalay Yörükoğlu (Oğretmen Dünyası 1987) Bfr başka oğretmen ..." pesteklediği, yetiştirdiği, yönlendirdiği öğrencilerinin sayısını kendi de bilmez. Kapısı herkese açıktı. Mevlana tekkesi gibi işleyen evinde okumaya ve yazmaya nasıl zaman bulurdu hiç anlayamadım. O dönemin ünlü yazar ve SAYFA 7