Katalog

sıfat ışlevındedır îçılen bıranın kesın sa yısını bıldıremıyor Arayd ( ) koymak, yanlıştır Kavukçu gıbı bıı vazaıın "Bırbolumıı kaıaya ayak basar basma/, bır bolumu de ıçkı ıçtıkten sonra, teleton kulubele nne kapanacak eşler, çocuklar, sevgılı lcrle konuşulacak ' (5) gıbı bır cıımle kurmasına akıl erdıremem Bıı eumle, bıt bıles,ık cumledıı lkı vargı atasında, altaltabağlanrı sağlanmış Ne kı eylem lerın çatılarında uylaşma unııtulmuş "Kapanacak ' vuklemı donusju olduğu halcle, "konuşulaeak' vuklemı edılgen dır lkınu vedışleven obeğın yatgı bıldı ren eylemı 'kapanüacak bıçımınde ça tılansavdı uımle doğrıı olacaktı Bun larla da kalmıvor Kavukçu ozgıın sov lcKiek ıçin ozgun devımler yaratıyor Karaya çıkacak denızcıler, kaıaya çık madanonee "tıraş çekıvorlar" Hem de "sınekkaydı" "Iıraş çekmek' bır argo deyırn olabılır Bugııne değın dııymadım ama bırını ıızıın u/un konuşarak bu naltmak anlamında kııllanılabılır An cak, cıddı uddı "sınekkaydı tıraş çek mek", Iıukçeye uvgun değıl Argoda, "tıraş", yalan anlamındadu "I'ıraşçı", yalanlaıla lat ebelığı yapan kımsedır Tıraşçı, ' tırasjar, tıras, eder, tıraş geçer', ama "tıraş çekmez" Argoda kullanılabı lıı, ama berber va da kıs,ı, sakalını va da saçını "tıras, çekerek' kesme/ Kavukçu, Turkçenın kendı oz kulla nımını bırakıp kucuk burjuva yo/laşma sının urunu dıl alüjkanlıklarına da yer verıyor oykulertnde Orneğın," anlaya mayacakmış.ım gıbı bu de aciklama ge tırıyoı' dıyor I urkçede, açıklama getı rılmez, yapılır "Açıklama getırmek" obeğı, Turkçe değıldır Çevırıdır bu I'urkçe'ye, çevırı yoluvla, ooyle bırçok deyım ya da obek yerleşmıstır Bunıarda«a bırı de, Bulent Ecevıt ın dılımıze yerleştırdigı "neden olmak"tır Osman lıca "sebep olmak" obeğı karşılığında, "sebep"ın Turkçest "neden" olduğundan, "neden olmak" denıldı Oysa, bır başlamın sonucunu bıldıren sonuç ıcın l'urkçe'de, çok zengın bıçımleı vardır Orneğın, cumle başında "bu yuzden, cumle ortasında "dcn dolayı", cumle sonunda "yolaçtı" Kımılerı.bu "yolaçtı" so/cıığunu, "yol açtı" bıçımınde ayrı yazıyoı Ben dozer değılım kı, yol AÇAyım Kısacası, "yağmur, sele neden ol maz", "sele yolaçar' Bunlara dıkkat et mezsek, Turkçe kabala^ır vozlaşu buna "kırlenme" dıyorlar Bu terımı de scvmıyorum Dıl, nasıl kırlenecek'' Yoz laşıyor C cmıl Kavukçu gıbı yeteneklı bır ya zar ınsanın ıç dunyasını, ruhsal, toplum sal, gızemlı dunyalanyla vakalayan bır oykucu bovlesı dıl vanlısjarına duşme melı Oykusunun gucunu a/altıyor Ka vukçu va vırmıncı vuzyılın cn onemlı Turk dılı bılgınleıınden Doğan Aksan'ı, bol bol okum ısını onerırım Bır de ro man okur gıbı sozlıık okusun Ben sık sık sozlıık okurum Kaşgarlı yı, onlaıca ke/ roman okur gıbı okumuşıımdıır ha lâ da okurum Kavukçu, bu dedıkleumı yaparsa, "Zaten buvuk go/lerı vardı ' demez (7) Goz'ıın sıfatının "ırı' oldugu nııgorur Kavukçu'va 1 urkçe nın ınce lıklerı yakışır Bunları soyledığım ıçın, bana kı/abılır, ama benı dınlerse "Yum ruk vaptığı avııcundakılerı ", bır yerle re dokme/ "Yumruk yapılan' rn "avııç" olmadığınıbılu Avuç", "el ıçı"dır Kas, garlı avucu (avut) 'el ıçı boşluğıı ola rak tanımlıyor (8) Avuç, elın parmakla rının açılmasıyla oluştuğıı hafde, 'yum ruk', elın parmaklannın kapanmasıyla olıışur "Yum", ortme, kapama anlamla ıındadır Yumruk el'ın kapanmasıyla ya pılır Kavukçu'nun oykulerınde, boyle vanlışlar çok Fum yanlısları gosterecek değılım Bunları bıle, fazıadan soyledım, ama onun ovkulerını çok sevıyorum Bu vu?den, sınırımı aşarak yardımcı olmak ıstedım 'Yayıncılığı Sonsuza Kadar Doöurmak" Elektronik kıtap kavramı, bızde de kavram olmaktan çıkıp yaşama geçiyor. Bunun oncülerınden altKıtap'ın yönctıcileri ıle konuştuk. EROL ÇETİN nn yıllarda elektronikkılap kavramı yMnaltk dnn\a\ında aaından sık lıkla \oz tdıhn bır kaıram halıııc Ba/ı da t/tk/mnık kıiaplar nın ozıl odıdkrhıli nrılıyor Drftrunızoncılıklebu yıtku lışın nt di nlt rındı n sozı delım I laya tıımzın hı r a\ama\mda karştmıza <,ıkan vc m ndeyu hızı aı luıtmın ıçınt alan bılıym tc knolojılı rı oı^ok sct dtğımız kıtaplan da mı dığı^lımuyL çalışıyor •nztt > Yekta Kopan: Umberto Lco, 1996 yılır> da ( olumbıa Unıvcrsıtesı'nde verdığı i ıom internettoGutenberg" adlıkonuş masının bu bolıımunde ozetle şoyle der bflatun un soyledığıne gore yazıyı buldu ğu varsayılan Hermes ınsanların ıınutaca ğı ijeylerı hatırlamasına yarayacak bu btılıı %unu fıravıın Tamus'a suııaı Bunun ustıı nc I amus ' Becerıklı I Icrmes" der, "Bcllek sureklı çalı^mayla canlı tutulacak bır bu yuk armağandıı Bu bıılu^unla ınsanlar ar tık belleklcrını calıijtımıak zorunda kalma yacaklaı Içtcn bır çabayla değıl de dı^tan bu aıaç yardımıvla yapacaklar bunu " lkı basıt nedenle artık kımse bu onyargıları aylasmıvor Bıııncısı bılıyoruz kı kıtaplar a^kalarının bızım yerımı/e duşunme araçları olmasının tersıne daha başka dıısunce leıı konıklerler Dığerıyse, ınsanlaı yazının bulunmasından oncc '^eylen' hatırlaınak ıçın bcllekleıını eğıtmek zorundaydı Oysa sonrasında kıtaplan ve ıçındekılcrı de na tırlamak ı<,m <,alısmaları gerektı Kıtaplar, bellf pt mcydan okuyup onu gelıştırıyordıı Yonlendırıcı gucun ıncdya vc ıletışım ağı olduğu vc tukttım kaycılannın c^ıtlık ılke smııı onunt. geı,ecck kadır koruklcndığı postmodcm toplum donemındc bırcyscl giKiımu/u hıssctmek vc hıssettırcbılmek lun kıt ıpl ıra çok daha ta/la ıhtıyacımı/ ol ıiLigııbıt jer^ek Ancaknc va/ıkkıokunıa uııı onu bııtun dıınv ul ı sadtct mcdya yoıı lcudıııncsıvlc degıl tkonomık /orluklarla tl ı rık ınıvor çoğu /anıan \ avın dıınv ısın ıl ıkı krı/dunyanın hcrycıındc keııdını hıs scttınvor Ameııkıdakı unıvcısıtc kutup lı ıııclcııiRİL bırdaralm ı Avrupa'dakıokur \c \avm sayiMiıda bıı dıı^u^ goruluyor son \ıll ırda Batı dunyasinda go/e batmayacak d(.K(((kkı bu ctkılcı ulkcmı/de kcndını tl ıli ı ktskın h ıtlaıla bcllı ctınektc Devlet kutMikLnstıtıısuunlcrıncgorc 1980 den bugunt v.ıkl.ısık '\> (ıl lık '\ lyınlanan kıtap sa\ısı aıtı^ı oluııılu t'ibı gorunse d t nufus rakı ırtı^la oranlandığında ve Avrupa Bırlı f\ ııyesı ıılkclcılc kaışıla^tıııldığında bu goıtce ııti'jin vctcrlı olnıadığı arıla^ılacak tıı Oıneğın nııtıısıı I ıırkıyı nın doıtte bı rı olan \ lollaııda d ı I ıırkıvc nın dort katı (54 007 ıdcl) kıtap yavınlanm ıktadır Boy Itsı vcıılcı elektronik vayıncılık k.ıvrınıı nın d ıh 11 uidı bırşckılde clc alınmasını lııı ınl ııınl ı /oııınlıı kılmaktadır Onunıu/de kı vıllaıda metınltıın kayckdılıp ılctılıııe MIII sağlavan cl ya/ması baskı vc elektronı ğın bırlıktclığını savısal baskı vekağıt bas kı iı,ın clc ongormck ııtık kehanet olmak tan çıkmıştır L lcktıonık kıtap kavramını lıımdcn ıcddetmese de kaygılı yaklas,an 1 lcktıonık kıtap lıie.bıı 7aman Gutcn berg ın baskı mdkmesının yeıını alama/ sa dtce t ım ımlayabılır" s,eklındekı goruşlerın onumıızdekı yıllarda daha da yumus,aya rak bu tıp bır yayıntılığın fızıksel yayuıcı lığa sağlayacağı nareket alanlarını kabul altKitap ile Elektronik Yayıncılık Üstüne... Kavukçu'nun biçemi Kavukçu'nun biçemıne de değınmek ısterım Kavukçu "saplamalı cumleler"ı çok sevıyor ürneğın "Bana seslenılmemış gıbı (oysa benden başka kımse yok) yurumeye devam ettım " (9), "Masanın uzerınde telefon, dış kabı yıpranmış bır ajanda, ucuz bır tuKenmez kalem, kul tabağı, kullıık dese daha ıyı olacak sı gara paketı (Tekel 2000 ıçıyor) ve çak mak var" (10), "Aşağı ıneceğız, Gum ma'nın (adı Gumma talan değıl Nurı Beyaz bıyıkları yorgun bır yıızu ve gor mıış gecırmış gozleıı var ) yemek salonu olaı ak duzenledığı taş şomınelı salona (11) Doğrusu, "gormuş geçırmış go/"u de, anlamış değılım Ornek aldığım cumlelerde, ayraç ıçın dekı cumleler ve obckler, "sapfama"dır Saplama cumleler va da obekler, vapısı na gırmeden, tıımlenın tumune ya da bır oğesıne, açıklavıu kımı de anımsatıcı bır anlam katarlar Kavukçu, hemenheı sav fada, bırkaç cumlenın bu cığesıne tum leç va da ozne açıklayıcı bır saplama va pıyor Hıçbıryazann biçemıne (uslup) kaıı^ mak naddım degıldıı ama bu vontemın, eskıleun 'selâset' dedıklerı "akıcılık ı bır olçııde engellcdığını sovlevebılırım Anlamca bu engel değıl bu anlatunın akışına bır tngel /anıan zaman bu sap lamalar ses kakı^m ısı olu^turuyot, oku mayı aksatıvor Bu onemlı ovkııt uyu vazın tadı almak ısteyen herkes okumalıdır Umarım dı lındekı çapakları da temızler, oykumu zunbuyuklenarasınagırer Biçemıne bır dıyeceğım vok ama anlatımının akı^ını engellemese, okuılaıını daha hoşnııt eder • (1) Cemıl Kavukçu Gemıler de Ağlar mı^, Can Yayınları 2001, Istanbul (2) Her ıkı yapıtta, C an Yavmları aıa suıdan çıkmıştır (î)Cemıl Kavukçu, Gemıleı de Ağlar mış, s 9 (4) Cemıl Kavukçu, agy, s 58 (Hemen her oykude, bırkaç kez gorebılırsınız ) (•)) C emıl Kavukçu agy, s 11 (6) Gemıl Kavukçu, agy s 11 (7) Cemıl Kavukçu, agv, s 19 (8) Kaijgarlı Mahrnııt, Dıvanu Lugat ıt 1 urk, TDK Yayınları, c I, s 83 (9) Cemıl Kavukçu, agy, s 52 (10) Cemıl Kavukçu, agy, s 64 (11) Cemıl Kavukçu, agy, s 72 C Dil, düşüncenln kendlsldlr Cemıl Kavukçu, "açıklama getırme sın", o oykucu veteneğını zedelemeden, açıklama yapsın ya da daha gıı/elı "açık la"sın Bab ı alı l'uıkeesinedegerekyok Adanı bu toplulıığakarş,ıkonusacakso /e şoyle gırıvor "Bugun burada, kutlamak (anmak vapmak, vb ) ıçın toplanmış bulunuyoru/ ' Kısası," ıçın toplandık dıvemıyoı Lskıler, bosu na "Turkîhunerest " (I urkçe hunerdır) dememışleı Dıl, duşuncenm kendısıdır Üıl kavra mı vc oğelerı, tumuyle bevınde olıışur, ama dusunce, bır ke/ soz durumuna gel dı mı, duşuneenın vasalarıvla değıl, dı lın yasalarıyla yonctılu "AçıkJama getu mek", l'uıkçedu^unceye avkırıdır, çun kıı, "getırmek" eylemı, yaıdımcı eylem değıldır "Açıklama", bır adeylem"dır yardımcı evlemle kullanılır Bâb ı âlı Turkçesı, ozellıkle, kııçuk burjuva entel letının I ransızca tutkusuyla yerleştı Turkçemıze Bu enteller 'çay ıçmıyor lar", "çay alıyorlar" Fransızea "pıend re" yardımcı eylemının salt "almak' an lamını bılıyorlar ve 1 ransızca "prendre dıı th e" dcyımını Iurkçeye çevırıyor lar Bana, 'Sıgara alır mısını/'1" dıyerek sıgara tutanlaıa, "Hayır 1 " dıyorıım "Pa ram yok, alamam", "Ama verırsenız, ıçe rım" Amerıkanca dagelıştıya, artık, en tellerımız "onermıyorlar", "to become publıc" deyımuıı kendılerıne Turkçeleş tırerek "onerı getırıyorlar" Şımdılerde, SAYFA 14 edcccğını soylemek (,ok da yanlı^ olrn lya caktır l\kııl(ktr<mtL yayınalıjljtı azcllıUı ul ktmız yuyınt/lı&ma kalatağ,! artı dtgcr / < mıldı nt olacak•> altKitap na\ıl bır Latkt aınauyla vcongorusuyle yola (iktı* MuratGulsoy: Ulkemı/dekı vayıncılı|*ın onemlı sorıınlarının başında baskı malıyei lerının yukseklığı ve dağıtını olanaklaıının kısıtlılığı gelmekte l^ırçok kcntımı/dc kı tapçı bıle bulunmadığı bılınen bır perçek Gcnel gelır du/cyı kıtap fıyatlaıının en dıı şuk miKtarda tutulmasına ııeclen olmakta ya7ar çcvırmen, edıtor, ıcdaktoı gıbı sektoı çalışanlannın hak ettıklcrı maddı gelırı el de edenıemelenne yol açmakta Bunun do ğal sonucugenel bıı kalıte crozyonu altKı tap tum bu soruıılaıa tarklı bır karşı dııru^ gcrçckleijtırmek amacıyla hayata geçınlmış bır proje 15 Tenınıuz 2000 yılında yayın hayatına baslayan sanal yayınevı altKitap, bıı kulvardakı koşusuna başlarken ınternet uzerınde ozel, değerlı herkesın ula^ıp edı nebıleceğı yayınlaı yapmayı ve bu yayınları dıleyen ner okurla paylaşmayı amaçladı Geçen 1,5 yıllık surcdc debu anıacının bıı yuk bır holumunc ulai}tı Aslında ınternet uzenndekı bu yolculuğu anlatmaya bas,la madan altKitap pro)esını yııruten kadronun oncekı çalışmalarını anlatmakta fayda olduğuna ınanıvorum Bunun ıçın ılk ola rak Hayalet Gemı dcrgısınden so/ etmelı yırn Hayalet Gemı 1992 yılından berı yayınlanmakta olan ve ş,u anda da yayınına ıkı ayda bır perıyodunda devam eden bır der gı Geçen dokuz yıl (ızıksel yayıncılığın ko şullarını /orluklarını, gereklennı saptanı.ı muda onemlı deneyımler kazanmauıızı sağ ladı Aynı donem ıçınde baskı teknolo)ile rındekı son gelışmelerı, O7el sektorde ko nunun onde gelen fırmalarında i7İedık Bu donemdebıryandan Hayalet Gemı sayesın de sayısız okura ulaşmanın edebıyat dıın yasında adını duyuran yazarlaıı bunvesın den çıkaran bır dergının ıçındeycr almanm kcyfmı yasarken bıı vandan da o/cllıklc b ı sım ve dağıtını asanıalaıındakı somnlarla rani!)tık Daha çok okura ulaşmanın en ıyı yollarından bırının dergının ıntemct u/erııı dc de yayını olduğuna da boyksı /oıluklaı sonunda karar verıldı Ve Hayalet CJCIIII gorscl çalışnıalaı ı haı ıç bırebır uygulamasıy la ınternettckı ycrını aldı Bu gırı^ım o/el lıkle dergının dağıtımmuı yapılaınadığı veı leıdeyaşayan vcyurtdii;indaıı I uıkçc i(,eıı ğc ulaşmava çalışan okurlardın buyıık bıı llgı goıdu Ayrıca ınteınet ıı/erındekı uc retsi7 ulaijimın, ueıctlı olaıak elde eclılcbı len hzıksel dergının tııajını duşuıeccğı ştk lındekı genel kanıyı da bır anlamda çıııut muş oldıı Aksıne dergının tanınıılığının artması tııa|adaolumlu vansıdı 1997 vılın da bu ke/ sadece ınternet u/c rınde \ lyınla nın bır elektronik dcıgının çalışmalaıın ı başladık Altematıt bır dergıcilığı ısaret ct tığını duşunduğumu/den alt/ınc adını veı dığıını/ bu çalışmada ptrıyot olaıak heı ayın bırını sectık Dıı/enlı yayınl ıma/gun eellemeleılc alt/ıne bugun 43 sayısına ııla mıs durumda Bıı çalışma sayesıntle aş d de elektronik yayıneılığın yanı sıra ınteınet oı tamııun kapı a<,tığı yenı ya/ma/okuma bı <,ımlcııustundeyoğunlaştık Llcktıonıkoı tam ınetın (,alışmafaıında o/ellıklt bi(,ımın ıçcrığı etkılcyeecğı noktalarda venı bır okur/ya7ar ılışkısının oluştuı ulması ıı/eı m dc voğun bır şeklldc duşunmenıı/ bızı o/el lıkfe hıper metın çalışmalarına vonelttı Alt /ıne tecrubesınde geçen 4 5 yıl bovunca dergıde 50()cıvarında ıaıklı okumaya yont lık çalışma yayınlandı Bıı donemde ınter ııet u/erındekı ışlcrımı/ı ha/ırlayan vc bı/e tcknık destek sağl.ıyan PlusV2 fasarım sıı kctınuı ç.ılışanlarıyla yaprığımı/ goruşmeieı bı/ı ınternet uzerınde kurıılacak bır sanal yayınevı fıkrıne ıyıce hazırladı CUMHURİYET KİTAP SAYI 614