Katalog

Teslime Nesrin Kapak konusunun devamı. > " bas,ıma. Bir ara babamın muayene• hanesini de yıktılar yobazlar. Pekı, ailenız ne yaPtı '•> Ailem tümüyle arkamdaydı. 1 lemen hcr bircy destekliyordıı ailede. Tüm ülkede yaşam durmıış, sokaklar yobaz mitinglcriyie geçilmez olmuştu. Bazıları 300 bin kişiıik bu fanatik mitinglerinde, sürekli olarak kellem istendi. Tam 60 gün gizlenerek yas.amak zorunda kaldım. 60 gıin \ımra\ı ne oldu? Bazı Baneladeş'li aydınlarbüyük yardımlar yaptılar. Avrupa Birliği, bana çağrıda bulundu. Amerikan hııkümetinin deyakın ilgisini bclirtmeliyim. Bizim hiıkümet sonunda, yurttan ayrılın, Avrupa'ya gitmeme razı oldu vc ayrıldım. Dışarda da sizı polhlcr boruynr mu? Büyük toplııluklar karşısında konuştuğıım zaman, beni polis koruyor. Ornegin, Ingiltere'de Nottingham'da üniversitede Koniüjma yaparken, mürteci öörenciler bana saldırdılar. Montreal'de Concordıa IJniversitesi'nde de saldırgan bir yobaz toplulıığııyla karşılaştım vc polısin ııyarısıyla, konuşmamı kesip, ayrıldım Kanada'dan. Michigan vc Harvard Universitclcrindc, bir tepki olmadı ama polis beni korumaya almıştı. Çok büyük insanlık gördüm tsvcç polisinden . Uvi'ç 'tekı ilh gtzlı evınızı PEN örgütii bulrnuştu deg'ıl mı ? Bothnia Körfezi dencn suskun bir yörede, özellikle bir yazar için çok gereksinilcn barışcılbiryerekavuştum. Geçirdiğlm ruhsaldeprem,yurdumdan uzaklara zorlanışım Dcni çok sarstı. Zor bir yaşama adım atmıştım. Ama PEN'dcki dostlar beni asla yalnız bırakmadılar. Şimdiye kadar toplam 17 kıtabtnız yayımlandt Doktorlu&u da bıraktımz Hangt ödüllerı aldınız stmdıye kadar? 1994'te lsvcç'tc "Kurt Tucholsky C)dülü"nü vcrdiler. Tucholsky adlı ünlü aydın. Nazilcrdcn kaçarak, isveç'e gelmiijti. Aynı vıl, "Sakharov Düşüncc Ozgürlüğii Odulü"nü aldım. AvrupaParlamcntosu Başkanı Klaus Hanscn, "kadına adanan ve hoşgoruyü yücclten bir ya zar" olarak banabir plaket verdı. 1995'te Fransa'da Nantcs acılı kcnttc de özgülü6e katkımı onurlayan bir ödül verildi vc bir kitabım altın yaldızlı bir çerçcveyle, kcnt belediye binasında sergilendi. 1995 yılında, Parıs'te, "fnsan Hakları Odülu"nu, tsveç'te Uppsala Üniversıtesi'ndcn "Monismaınen Ödülü"nü verdiler. Meksika basjkentindc yapılan "Dünya Hümanistler Kongresi"nden de "OnurlııHumanistÖdülü'verildi bana. Yazar dostlannızdan nıcktup altyor musunııZ'' • Başta Salman Rü^dü, yığınla destek veren yazar var bana. Raşid Mimoni, BernardHenry Levy, Philippe Sollers, Nadine Gordimer, Bat Ye'or, Lcila Sabar, Rada Ivekovic, Pierıe Martens, Susan Sontag, Erik Loest, IZlfrıede Jelinck, Mııhammcd Şukri, Ircnc l'raiıı, Amis hov Gobh gibi ünlü adlar beni hep gonendirmiştir. Kcndt ulkcnız Bangladeş'te uze e\ın gücü veren adlar hımlcrdir? tki büyük dencme yazarı aklıma geliyor. lkisi tle laik va da tanrıtanım.ız nireylerdi. Bırımn adı Anoradasankar Roy, diğeri ise Sibnarayon Roy. Fransa'da büyük dostluk gördünüz değil mt ? Mcdya büyük bir ilgi göstcrdi bana. Aydınların dostlugunu asla unutmayacağım. Bazı oyun yazarlarının yapıtlarına konu bile oldum. SAYFA 4 Degışık kun/eranslarınızda hangiknnulcirı ete alıynr\unuz? NeMrim, şiirim temel konular. Hemen ardından kadının tslam'daki çeki sini dilc getiriyorum. lslam'da Şeriar yasalarını değıştirmedikçc, hiçbir reiorm girışıminin yararlı olmayacağını savunııyorum. Tcpedckümelcnmiş dinsel odakiarın, erkekegemcn kültürün ana sorun oldugunu anlatıyorıım. Kadını paçavra gözüyle görcn kuralları irdeliyorum hep. Çogunlugu karacahil olan Bangladeş Cehennemde bir yazar halkının içinde okumuş kadınlar bile, kıhir döngüden kurtulamaz. Bu azınlık üst düzey sosyetede bile, kadın diplomayı zengin koca bulmak doğrultusunda kullanır ve enindc sonunda, soluğu mutfakta alır. Ya da çocuk makinesı olmakla geçer yaşamları. Ailenin reisi hep erkektir. Kttaplıöınızda Kurarı gözüme tltşti Sizınkutsalhıtakı tyıbıldıg'ınızıdııydum Ne 1 deruntz Yıllarca okııdum kutsal kitabı. ()kiidııkça aklım karı^tı. Okııdukça Tanrıdan kuşkulanmaya başladım. Genc kızlık yıllannda kitapta izlediğim akıl almaz çelişkileri anneme gösterirken, "aman kızım sakın sorma, sadece inan" derdi. Kadın erkek ilişkileri, evlilikle baölamlı ilkellikler, Müslüman olmayanların gavur diye vurgulanması, kafir sayılması, bana hep pes dedirtmiijtir. üzgür inan cı reddeden, yasaklayan, kısıtlayan bir öğreti vardı her satırda. Uzak ya da yakın bir gelecekte, Eangladeş'te nıutlu bir yaşama döneceg'inizidüşlüyor mmunuz? Kellemin istendiği bir diyarda, o mutlu yaşamı bulacağımı sanmam. Yazma yctimi engclleyen, özgürlüğü mü yok eden, yobaz egcmenliği altuıdaki o ortama döncmem artık. • Çcvircn. Engın Aşkm yalardan ve " fetva "dan kurtulmak için bu yılın baijinda yeniden İsveç'e döndü ve yazarlıöını sürdürdü. Bir kadın Teslime Nesrin; kendisinc uygun görülen yazgıya boyun bükmeyen, onu değiştirmcye çalışan bir kadın Bu yazar Teslime Nesrin; yazdıklarında düşünce özgürlüğünü, yaşam ve insan haklarını savunan bir yazar. Elimizdeki kitapta da kadını, kadınların sorununu anlatıyor; bovun bükmeyen yazgılarına karşı çıkan kadınları... Teslime Nesrin'in "Bir Kadın Yazgısı" ve "Seçenek" adlı iki anlatısmın yer aldığı bu yapıtında, Doğulslam toplumlarındaki kadın yazgısını okuyoruz. Bangladeşlı bir yazarın anlattıklarının bizim kadınlarımızın yaşadıklarıyla, daha do&rusıı bizim kadınlarımıza yaşatılanlarla, yazgı kılınmak istenenlerle nasıl da örtııştüğünü görüyoruz. Sanki Anadolu kadınları var bu anlatılarda. Nâzım llikmet'in "Kuvayı Milliye Destanı"nda "Kadınlarımız" diye şiirlcştirdiği kadınlarımızın: "Ve kadınlar/ bizim kadınlarımız:/ korkunç ve mübarek elleri,/ ince kiiçük çeneleri kocaman gözleriyle/ anamız, avradımız, yârimiz/ vc sanki hiç yaşamamış gibi ölen/ ve soframızdaki ycri/ öküzümüzden sonra gelen/ ve dağlara kaçırıp uğrunda hapis yattığımız/ ve ekinde, tütünde, odunda ve pazardaki/ ve karasabanakoşulan/veağıllarda/ışıltısındayere saplı bıçakların/ oynak agır kalçaları ve zilleriylc bizim olan kadınlar/ bizim kadınlarımız .." "Bir Kadın Yazgısı"nda, babasının, "iyi bir evlilik yapması için hiçbir fedakârlıktan" kaçınmadığı bir kadın anlalılıyor. Cîerçekten de baba, adı I Iıra olan kızına, "Yakışıklı bir fizige, iyi ahlaka sa hip olan, alkole bağımlı olmayan, kız peşinde koşmayan, iyi bir işi olan bir koca" bulmak için hiçbir fedakârlıktan kaçınmamıştır. Hira, "bcyaz bir tene, düzgün bir burna, badem gibi iri gözlcre, ince dudaklara, ortanın üzerinde bir boya, belinin altına kadar uzanan gür saçlara" sahip olan, liseyi ycni bitirmiş,, "ancak milyon dabirbulunabilecek"birkızdır. Biryandan okumak, bir yandansa güzelliği ne" CUMHURİYET KİTAP SAYI 485 Kadmlapımmn yaşadıkları Bir kadın vazmsı ONER YAGCI ir Kadın Yazeısı" adlı bir kıtap yayımlandı (*). Ya/.arı Teslime Nesrin. "Teslime Nesrin kim?" diye sorunea, belleksızliğın egemen olduğu bir toplu mun insanları olduğumıız gcldi aklıma. Yayınevi de bıınu ciü^ünmüb olmalı ki, "Yayınevinin Taıııtmat>ı ya da Tanıştırması" başlıklı bir açıklama koymak zorunlulugunu duymu;;: "Teslime Nesrin, 1962 dogumlu ve Bangladcşli bir tıp doktoru..." Çağribim yapmadıysa devam edclim: " Yazıfarı nedeniyle hakkında fetva çıkarılmıs ve... ülkesinden, yakınlarından ayrılmak zorunda bırakılmış, bir yazar..." Salman Rüsdi'ye uygulanan ölüm fermanı olayıncja olduğu gibi çağımizın ayıplarından; insan hakkı, yasa ve hukuk tanımaz bir bağnazlı^ın, insana ve yaşama yaklaşımının göstergelerinden biri. Düşünmeyi ve sorgulamayı yasaklayan, düşünen vesorgulayanlariçin "fetva" çıkamıayı hak belleyen koktendinciliğin yıızyılımızın son dönemlerindekı hedeflerındcn biri. O, yaşama biçirniyle ilgili düşünceleri aykın bulunduğıı için ölümle bııluşturulmak istendi. Saklıkaçak (1994'c kadar) ve sürgün (19941998 arasında tsveç, Berlin ve Anıerika Birleşik Devletleri'nde) yaşamında hakkındaki ölüm fermanına boyun eğmedi, insan hakları savunuculugunu üstlendi, 1998'de ülkesine döndüyse de, hakkında sürdürülen kampan