Katalog

virmek için hemen işe koyuldu. Poe ile ilgili ilk makalesi, mart ve nisan aylarında Revue de Paris'de yayımlandı. Bu, Poe üzerine yabancı dilde çıkan ilk yazıydı. Tek şiir çevirisi olan Poc'nun "The Raven"ın\ (Kuzgun) ve daha birçok düzyazı çcvirisini yayımladı. 185265 arasında Poe'dan çeviriler yapmak ve onun üzerine makafclcr yazmalda uğraştı. 1856'da OkgandısıÖyküler, 1857'de YemOlağandışı öyküler, 1858'de Arthur Cordım Pym'in Serüvenleri, 1864'te Eureka ve 1865 'te Grotesk ve Ciddi Öyküler basıldı. ilk iki çevirinin başında Poe üzerine uzun birer önsöz vardı. Baudelaire'in Poe çevirileri, Fransız düzyazısının klasikleri arasında sayılır. Baudelaire'in annesi tngiltere'de doğmuştu ve Baudelaire îngilizce'yi çocukluğunda annesinden öğrenmişti. Poe'da, ilk kez onunla aynı duygulan paylaşan ve o zamana değin kendisinin el yordamıyla varmaya çalıştığı sonuçlara ondan ayrı ulaşmış birini bulmuştu. Böylece Poe, Baudelaire'in gcliştirdiği estetik kuramlara ve şiirde ulaşmak istediği amaçlara daha çok güven duymasını sağladı. Baudelaire Nisan 1852'de Jeanne Duval'i terk ctti, ama bu aynlık uzun sürmeyecekti. Kadınlardan uzak yaşayamıyordu; sevgi arayışıyla önce oyuncu Marie Daubrun'e, reddedilince de yıllardır tanıdığı birçok ressam ve yazarın arkadaşı olan ApollonieAglae Sabaticr adinda, güzelliğiyle ünlü eslti bir modele yöneldi. "Beyaz Venüs" adı altında topladığı gizli şiirlerinin esin kaynağı bu kadındı. 1854'te Marie Daubrun ile yeniden ilişki kurdu; "Yesil Güzlü Venüs' adlı dizi şiirlerinin esin kaynağı da Daubrun oldu. Baudelaire, bu iki dizidcki şiirlerinin birçoğuyla sanatının doruğuna ulaştı. Poc çevirmeni ve resim eleştirmeni olarak adını gittikçe daha çok duyuran Baudelaire, sonunda bazı şiirlerini yayımlatabildi. Haziran 1855'tetııtucu Romantizmin kalesi olarak bilinen Revue des Deux Mondes dergisi, Baudelaire'in gönderdiği şiirlerden on sekizini tema ve anlatım açısından özgün ve şaşırtıcı bularak yayımladı. Baudelaire'in kötü bir ün kazanmasına yol açan bu şiirler birçoklarınca müstehcen bulundıı. Bununla birlikte, 1857 baharında Lcı Revue t'nmçcıne'ue dokuz, L'Artıste'ie iiç şıiri daha çiKtı. Haziran ayında da Kötülük Çiçeklenyayım landı. Ama Baudelaire ve kitabın yayımcısı olan arkadaşı PoulctMalassishakkında dava açıldı. Bu davanın sonunda müstehcenlik vc Tanrı'ya hakarcttcn suçlu bulunan Baudelaire ve Malassis para cezasına çarptırıldı. Yayımlanan şiirlerdcn altısı yasaldandı; bu yasaklanma 1949'a değin sürdü. Baudelaire'in yctkin sanatını ve şiirde gerçeklcştirmek istcdiğini çok az okuyucu anladığı halde, Kötülük Çiçeklen kuşaklar boyunca ahlaksız ve müstehcen bulundu, hasta bir düşünce biçiminin örneklcri sayıldı. 1861 de kitabın ikinci basımı yapıldı. Büyük ölçüde genişIetilmiş ve geliştirilmiş olan bu basım, yasaklanan şiirleri icermiyordu. Yasaklanan şiirler 1866'da Belçika'da İjei Epaves (Enkaz) adlı derlemede yeniden basıldı. 1866'da Kötülük Çiçeklen nm daha da genişletilmiş üçüncü basımını hazırladığı sıraua Baudelaire'e felç geldi. Kitap, ölümünden sonra, onun tasarladıgı gibi olmasa da arkadaşı Charles Asselineau tarafından yayımlandj. Bu son basım, kitabın taslagmda ycr almayan bazı şiirlerden başka, ilk kez 1866'da Le Parna^e Contemparain dergisinde Yeni Kötülük Çiçekleri adıyla yayımlanmış altı şiiri de kapsıyordu. Çok umut bağladıgı Kötülük Çiçeklerîriın başarısızlığı Baudelaire için kötü bir darbe oldu. Yaşamının geri kalan yıllan geçtikçc artan başarısızlık, düş kırıklıöı ve umutsuzlıık duygusuyla karardı. Sabatier ile olan platonık ilişkisi acıklı bir biçinv de sona ermişti. Öte yandan, 1861'de ayC U M H U R İ Y E T K İ T A P S AY I KötütikÇlçaldari rıldıöı Jeanne Duval, onun için sürekli bir yük vc huzursuzluk kaynağı olarak kaldı. Baudelaire şiirlerinden bazısını bu yıllarda yazdığı halde, pek azı kitap halinde basıldı. Uzun yıllar üzerinde calıştığı Paris Sıkınttu, Baudelaire için özellikleöncmliydi; hastalanmadan önce bu yapıt üzerinde çalışıyordu. Düzyazı şiir düşüncesini Louis Bertrand'ın Gecelerin Gaspard'ı adlı yapıtından almıştı, ama işlediği konular aynı dönemde yazdığı manzum şiirlerinkiyle aynıdır. Yaşlanan ve büyük üzüntü içinde bulunan Baudelaire'in kökleşen kötümserliğini yansıtan bu düzyazı şiirler, onun Paris konusundaki duvgularını, bu kalabalık modern kentin caduelerindeki başarısız ve toplum dışı insanlara duydufiu şefkati, Kötülük Çiçekle n"nden bile daha güçlü bir duyarhlıkla dilc getirir. Baudelaire'in bu dönemde yazdığı denemelerin bazıları, daha sonra Estetik Araytslar (1868) ve Romantik Sanat (1868) adlı kitaplarda toplanmıştır. EttBtftkUPMI Yayımcısı PouletMalassis 186()'ta, Baudelaire'in esrar ve afyonun etkileri üzerine iki incelemesini içeren Yapay Cennetler'i, 1861'de de Kötülük Çiçeklerfnin ikinci basımını yayımladı. 1862'de vayımcısının iflas etmesi üzerine Baudelaire'in mali durumu da iyice kötüledi. Alacaklılanndan kaçmak ve basılmaya hazır durumda olan yapıtlannın yayın hakkını satabilmek için 1864'te konferanslar vermek üzere Belçika'ya gitti. Gezi başarısızlıkla sonuçlandı; kitaplarının basılması için bir anlaşma yapmayı da beceremedi. Bu, Baudelaire için büyük bir yıkım oldu, çünkü estetik kuramını geliştirdiği eleştiri yazılarınm yayımlanmasını özellikle istiyordu. Yapıtlannın tümünün ayrılmaz bir bütiın oluşturduğuna inanıyor, bu yüz den eleştirilerini de en az şiirleri kadar önemli bııluyordu. Baudelaire'in şiirini tam anlamıvla değerlcndirebilmek için onun doğa ve sanatla ilgili düşüncelerini ue anlamak yeteneğini de yitirmek üzereydi ki, kendisini görüpkonuşabilmek isteğiyle yanıp tutuşan hayranı BcrnardI Ienri Levy, Brüksel'e özgü o şatafatsız pansiyonlardan biri olan GrandMiroir Oteli'ne geldi ve onun odasına girmeyi başardı. Levy, bu büyük adamın çevresinde altı gün geçirme ayrıcalığını yaşadı. Baudelaire, hasta yatağında, Levy'den sekreteri olmasını ve kafasındaki kitabı yazmasını istedi; Zavallı Belçika'ydı bu kitabın adı. Sonra Levy'nin içindeki Baudelaire aşkıyla bu kitap doğdu. Her şey ortada. Bu öykünün tüm sayfalart. En dolambaçlı bükümleriyle. Gizlt ya da bılınen sonuçlanyla. Yazdırma aralartnda en gizli düşüncelerini l^evy'e açma zayı/lığtnt götferen Baudelaire'in sırlart. Olayın canL tanıkları GrandMiroir Oteli'nde, Brüksel Gan'nda, Barricades Alanında, Putterie mahallesindeki genelevlerde ya da Cendres sokağındaki rahibelerin evinde olanlan anımsayan herkesi, hatta yaşlıları bile arayıp buldu Levy. Dinledi onları. Sorguya çekti. Baudelaire'in annesinin mektupkn, yayımcısının mektupları vardı bir de. Oykünün tam olması, nicbir ayrıntının, hiçbir durumun gözden lcaçmaması gerekiyordu. Levy, tüm yazarhk yeteneğini sonuna kadar kullandı ve işte sonunda bu kitap doğdu. Baudelaire, BernardI Ienri Levy Brüksel'den aynldıktan üç gün sonra GrandMiroir Oteli'nden ayrudı. Onu ; Cendres sokağında, Aziz Augustin rahıbelerinin yöncttiği, hemşirelerin biraz katı olduğu bir yurda yerleştirmişlerdi. 1866'da annesi tarafından Paris'e gcri götürülen Baudelaire, 31 Ağustos 1867'de öldü ve Montparnassemezarlığınagömüldü. Konuşma yapmak için cenaze törenine davet edifenlerden, yalnızca en eski arkadaşlarından Asselienau ve şair Thedore de Banville gelmeyi kabul etttiler. Baudelaire için, daha yirmi beş yaşın dayken oyun oynanmış, iş iştcn geçmiştir. Her şey durmuştur artık, şansını denemiş ve bütün bütün yitirmiştir oyunu. Daha 1846'da servetinin yarısını harcamış, şiirlerinin pek çoğunu yazmış, annebabasıyla olan ilişküerine kesin bir biçim vermiş, onu yavaş yavaş çürütecek olan frengiye yakalanmıştır, bir kursun gibi yaşamının her anı üzerine çökecek kadına rastlamış, bütün yapıtını dolduran egzotik benzetmeleri sağlayacak geziyi yapmıştı. Pek sık sözünü ettiği, kısa bir pınltıya benzeyen o "sarsıntılardan" biri de olmuştu gerçi, ama ateş sönmüştü, bütün yapacağı şey, kendi ölümünden sonra yasamaku artık. Evet, bu kitapta, içtenlikten yoksun tck bir satır bile bulunmadığını doğruluyo ruz... • Kaynaklar: AnaBritannica, J.P. SartreBaudelaire Charles Baudelaire'nin Son Günleri/ BernardHenri Levy/ Çeviren: Nuriye Yiğitler/Sel Yaytnaltk/301 s. JR1İSEIİESIELÜCÜEI1E Îeri, ;erekir. Çünkü şiirBaudelaire'in sanat anlayışının en yoğun ifade bulduğu yapıtlardır, eleştiri yazıları da sanat yapıtının doğası ve onu oluşturan ilkelcr üzerine derin bir düşünceyi içcrir. Eleştirinin şiiri açıkladığını, şiirin de estetik kuramın bir uzantısı olduğuna inanan Baudelaire, her büyük yaratıcı sanatçının aynı zamanda sanat eleştirmeni de olması gercktiği görüşündeydi. Şubat 1866'da hâlâ Belçika'da, Namur'da bulunduğu sırada, Baudelaire ciddi bir biçimde hastalandı. Felç bir taraftan, frengi bir taraftan. Konuşma 483 23 x 30 cm. boyutlarında 170 gr. mat kuşe kağıt Büyük üstad İhap Hulusi Görey'in doğumunun 100. yıldönümünde tüm yaşamını ve fikirlcrıni, yaptığı işlcri içeren bıyografik belgesel niteliğindeki kitabı çıktı. Tür T a n ı t ı m l e k l ı m l i z m t t l ı ı l Rnonlm ştrhert Mtıdar Sahık la 9 Esentıpı 10300 l ı t ı l t l l l l l 1212 212 34 41 [p»ı] Fıhs 1212 318 14 41 lmıll tntOtırH nıt