Katalog

'Gelin Çocuklar Birlikte Düşünelim' Cumhurıyet'ın /5. yılı dolayısıyla ÇYDD'nin (Beyoğlu) bir projcsi olarak hazırlanan "Gelin Çocuklar Birlikte Düsünelim" kitabı AcJam Yayinları'nda çıktı. Bıı kitap ilköğretim çağındaki çocukları çocuğıın söz hakkı ve ilerişim, çevre sorunları, kadın erkek eşitliği, savaş ve şiddet, medya, demokrasi vb. temel sorıınlar üzerinde çeşitli açılardan düşündürmeyi amaçlayan bol eörsel malzemeyle kotarılmış bir alternatif kitap. Bu bakımdan çocukların başta Türkçe ve kompozisyon dersleri olmak üzere başka derslerde de sözgelimi resim, yurttaşlık, insan nakları vb. derslerde yararlanabilecekleri yardımcı ders malzemesi nitcliği taşiyor. Oyunla öğrenmeyi, yaratıcılıkla düşünnıeyi ve sorgulamayı bütünleştiren bu kitap üzerine yapılan bir söyleşiyi aşağıda sunuyoruz. AHMETGUNDES YDD Beyoğlu Şubesı geçen yıl yayımladığı Çocuk KültürüYa zını Tıyaıro suMedya sı kıtabtndart sonra bu yıl hem eğitimci lere hem de çocuklara seslenen çok değiştk bir kitap yayınmladı. Değisik diyo rum, çünkü gerçekten de henzert olmayan bir kitap bu. Gcrçck ve kurmaca, oytııı ve ogteıııııe ıç ı çe gırıyor bu kıtapta. Böylvce okuyucu ayır dııuı b/le varmadan çocuk söz hakkı ve ilv tt$ım, kadın erkek eşitliği, medya, çevre kırleıuneu, savaş ve sıddct, demokrasigthı teınel \orunlar uze rındv dü^utın/eyc yijnleudıriliyor. Bu kıtabın na\ılolu\tuğu nıı anlatabıltr mısımz? Nİ. Çocukların okultla öğrendikle riyle yaşamları arasında somut bafilantılar kurabilccckleri bir kitap hazırlamuyı amaçlıyoıduk, yani ezbcrc hiç ycr vernıcycn, çocukların düş güçlcrine, yaratı ulıklarına ve düşünme yetilerine seslenen bir kitap... Sözgelimi demokrasi ço cuğun sıkça duydıığu ama somutla^tıramakta ister istemez zorlanacaöı bir kavram. Demokrasi ijiıdıırbudurdiyeçocu ğa öğretirscniz bunu czberlcr ama bir süre sonra da unutur gider. Bizim ama cımız demokrasi gibi temcl bir kavramı çocuğun yaijayarak özümscmesini ve be niınsemesini sağlamaktı. Dikkatımı çeken kitapta gerçekkur rnaca bıleşimı ıçınde çe^ıtlı leuşakların sbzcüklerınin yeralman. Bırind kusakta siz varsınız, tkıncı kuşak kıtabın yazarı Zehra tpşıroglu, itçüncü ku\ak kitabı kul laııacak olan ehtımcıler, özellıkle öğretmenler, dolayft olarak onlardan da iüz ediliyor bu kıtapta Dördüncü kuşak ıse kıtabın ba^kıplcriolan kurmaca çocuklar Lale. Murat ve konuk okuyucu ZI. Üzerinde düşünülen tcmel kav~ ramlar biiyük küçük herkesi buluşturu yor. îçinde yaşadığımız toplumun temel sorunlanniKÜndemcKetiriyorlarçünkü. Bu kıtapta belki de atısılmadık olan çocuklara biiyükler taraiından kesinlikle bir seylerin dayatılmaması. Herkesin söz haklcı olduğu eşjtlikçi ve özgür bir ortam içinde birlikte düşünme ve tartışma havası yaratılıyor. Çeşitli oyunlar ve bol görsel malzeme, resim ve karikatürlerle yaşadıgımız y ş g ama. araaalrır s O r ll n 1 a r 1 yonu'Kiı A/ hytre ınnimur gundemc «eler üretiliyor. Kitabın olıışumunda çeşitli görsel malzemeden yararlandık. Özellikle Bchiç Ak'ın karikatürleri zengin bir esin kaynağı o 1 u ş t u r d ıı bizlerc. Büyük küçük herkese ses lenen öylesine vurucu gözlemleri var ki! Nt. Ç.kış ııo k t a m ı z giıncel yaş, a m d a k i olaylar olduğu îçin kari katürlerin yani sıra gazetelerden kesilen ha berler, tele vı/voruli/.ıle ri, çocuk kı tapları, öyku, şıır vb. ıııal/eme dcn geniş çapta vararlandık. Böyle bir kıtabın mujredal progranıunhı ycr alahıleceğını düşünebıliyor tnmunuz* Nİ. Evet ama bunun içın eğitim sıstemimizde çağdaş bir eğitim an layışının ycrleştirilmesi doğrultusunda çok köklü reformların yapıl ınası gerekiyor. Aslında bu kitap çocukların başt;i Tiırkçe ve kompozisyon dersleri olmak uzere başka derslerde de söz gelimi resim, yurttaşlık, insan hakları vb. derslerde yararlanabileceklcrı yardımcı ders malzemesi nitcliği tasıyor. Ancak kitabın ders malzemesi olarak kullanılabilmesi öğrenci odaklı, ilctisimsel, üretici ve yaratıcı bir öğretim anlayışına bağlı. Bu da bizim otoriter öğretim sistemimize ister istemez ters düşiiyor. Gene de sizin kitapta belirttiğiniz gibi otoriter öğretime karp çıkan ve yenı arayışlar içinde olan yaratıcı bir öğretmcn dcrüerinae geniş çapta yararlanabuir bu kitaptan ZI. Öğretmene kolaylık sağlamak açısından kitabın sonuna bir yazı ekledİK: "Yaratıcı Oğretim Nedir?" Bu bir tür kullanım kılavıızu gibi. Bu yazıda eğitimimizin temelini ofuşturan otoriter yaklaşıma karşı yaratıcı ve sorgulayıcı öğretimin nc olduğu madde madde irdeleniyor. Kitapta elc alınan her bölümün arkastna o bölümdc kullanılan kavramlarla ılgılı olarak çocukların anlayabileceği bir dilde ve somutlukta kısa bilgılendiricı tammlamalar da eklemişsiniz. Nİ. Bunun her bölümde üzerinde düşünülen kavramın toparlanması açısından gerekli olduğunu düşündüm. Bu konııda, Zehra'nın t.Ü. Dramaturgi ve Tiyatro Eleştirmenliği Böjümü'nde oku yan bir öğrencisi, Emrc Ozdil bizc yardımcı oldu. Çeşitli kaynaklardan derledi bu yazıları. Ayrıca şiirlerin çoğıınu da Emre çevridi. Kitabı on bir ile on beş yaş arast çocukların eğlcnerek öğrenme ve öğrenerek cğlenme hağlamında kendi kendilerine de okuyabdcceklcrini ve bundan keyifduyabileceklerını düşünüyorum. Kitabın baş knılerı IMIC ile Murat okuyucuların kolayltkla özdeşleşebilcceklcri kişiler. Her btrının kenaıne özgü bir kisiliği var, ortak yanları zekâları ve yaraltalıkları. Bir de konuk okuyucu var Kıtapta belkı de kim olduğu önceleri belirsiz olan bu konuk okuyucuyla neredeyse gizemli bir hava yaratılıyor. "Sofi'nin Dünyası'nda olduğu gibi Zİ. Cene "Sofi'nin Dünyası"nda olduğu gibi baştan sona okunacak bir ro man kurgusu yok bu kitabın. "Sofi'nin Dünyası' nda nenı okuyucuyıı içine çeken geriliınlı bir kurgu var, hem de belli telseH bilgiler öbek öbek sunuluyoı okuyunıya Yani kitap kurgusal ve bilgilendirici iki ayrı dıizleınde gelişiyor. ()kuvıını dılerse tarihsel bilnileri atlayarak d;i kiiabı okuyabiliı. Bu Kİtabın kurgusııııda ise kendi ıçınde bir büriınlük var. Kurgusal anlatım duşünerek öğrenme eylemiyle bütünleşiyor. Yani lcurgu Nazan ve Zehra Ipşiroğlu'dan çocuklara önemli bir çagrı Ç Nt ytlan Jöylnm fcir uolan foyiemek Arm.. Irauir, J'Z de bı/tr3,r»i m kendi başına bir bağımsızlık kazanmıyor. Zaten bizim amacımız "Sofi'nin Dünyası "nda olduğu gibi güzel ambalajlanmış bir paket içinde, bunu olıımsuz anlamda söylemiyorum, tarihsel bilgiler vermek degil, doğrııdan Çocuğıın yaşa mını belirleyen güncel olaylar üzerinde düşündürmek. Nİ. Bu nedcnle de okuyucunun etkin ve üretici olması gerekiyor. Başından so nuna okunacak bir roman değil bu çünkü. Eğlenceli bir malzeme ve kullanım kitabı sadece. Öyleyse bu kıtabın ba$ kişkimn oku yucıı olduğu uiylenebıltr mu Zİ. Dofiru. Ancak kitabı her okuyucu kendi birikimine göre değişik biçimler de alımlayacaktır, bu açıdan da burada çoğulcu bir okumadan söz edebiliriz. Ay nı sekildc kitap kendisinden yararlanmak isteyen yaratıcı bir egitimciye de yepyeni yollar açabilir. Ama bu yolları kitaptaki ipuçlarından yola çıkarak eöi timcinin kenuisinin bulgulaması gerekiyor. "Gelin Çocuklar Birlikte Düşünelim'in yabanct dile çcvrilerek başka top lumda da okunabileccğını düşünebtlıyor musunuz? Zİ. Bence kitap gelişmekte olan bir toplumun sorunlarını gündeme getiriyor. Bu sorunlann etkisini sürdürdüğü herortamda güncelliğini koruyabilecegini düşünüyorum. Sözgelimi Alınan ya'daki okullardaki Türkçe derslerinde rahathkla kullanılabilir. Tutucu ve ba ğımsız bir ideolojiye karşı özgürlükçü, eşitlikçi ve demokratik bir anlayışı gündeme getirdiği için. Essen Üniversitesi'nde Türkçe Ögretmenliği Bölümü'nde okuyan bir öörencim bu kitaptan yola çı karak çocuklara yönelik uzun süreli bir televizyon programı hazırlanabileceğini dile getirmişti, Susam Sokağı gibi.. Kıtabın "Sofi'nin Dünyası nda olduğu gtbı postmodcrn bir kurgusu olduğunu düşünüyorum, bu açıdan yurtdısınaa da ilgı çekebılır, ne derunizJ Zİ. Kitapta kurmaca ve gcrçek iç içe giriyor, başka yapıtlara aynı zamanda sa natlara görıdernıe yauılıyor, sonıa oyun oynama olgusu ön planda. En onemlısı de kitabın oluşumuna okuyucuvu da katıyor. Bu açıdan haklı ol.ıbilırsinı/. Ama bcnim ıliğer kitaplarımda olduğu gibi bu kitapta da ıleti çok modern. ()/gıırlıık p,ı bi, kadın erkekeşitliği gibi, deınokıasi gi bi temel degerleri savunuyor çunkiı • Gelin Çocuklar Birlikte Düsünelim lAdatn Yavınlaır/Yayına llazırlavanlar Nazan Ipştroğlu 'Zehra tpsıroğlu/ 214s. CUMHURİYET KİTAP SAYI 467 Behiç Ak SAYF A 10