Katalog

yaz patıska veya basma ortuler senp bun ların temı/lığıyle uğraşmak gereksı?dır, bakkaldan alınabdecek raf kâğıtları kulla ndabılıı Gene çıkış yazısında kentlı orta sıntfkadınlara.badanayaptırmanmpaha lı olması ncdenıyle butçeye yuk olduğu ıçın, paketle satıfan tcv boyalarla cvlcrını kendıleıının boyayabdeccklerı onerılır Donemın fılmlennden hatırlanabıleceğı genc "Amerıkanvaıı" lıayat taızına ozgu bu onenler, bugıın de olduğu gıbı, "kadin ların hayatını kolaylaştıran nıodcrn yaşam ve araç gereç yufturmacasının' kadınlann hayatını kolaylaştııan modern yaşam vc araç gereç yutturtnacasının" kadın dcrgı Icnndckı tarıhçesı hakkında bılgı vermek tedii Lv ıçınde ış bolumunun değışımın dcn bu turdcn dcrgderde pck so7 edıl mez, aneak "ınodeın to/ boyalaıla evını badana etmek" kadınlar ıçın modemleşmcnın bır kazanımı olarak sunulur Ertşlniesi zor kaynaMar Aslı Dava/ Maıdın ın bu çalışmasını alışageldığımız bıblıyogralya çalışmalanndan ayırd eden bır dığer ozellık de, genc bır okur ı/lenımındc ıfadc cdddığı gıbı, tıcan olmayan, dağıtım tiuji, bıdten turu ka dın surelı yayınlanna da ycr vermesı Bu bıblıyografyada ycr verden değışik sıyası eğdımlerden kadın çevrelerının yanısıra, bu "enMİmesı daha zor" olaıı kaynaklara yer veı ılmesı dıkkat çekıcıdır Ru.ozellık le kadın ealışmaları alanıııdakı araştııma cılar ıçın bu turden kaynaklara dıkkat çekmekte oncmlıdır Aslı Dava/ Mardın'ın çalışmasının Onso7'unde belırttığı gıbı, Turkıye'dekı kutuphanecılık koşullarında bu ayıklamayı yapmak yoğun bıı cmeğı gereknrmıştır Surelı yayınlar ıçın kutuphane kataJoglarında 'kadın surelı yayınla rı' sınıflandırması bulunmadığı ıçın araştınnacı "195 deıgıye ulaşabdmek ıçın ne redeyse on katı dcrgıyı kutuphane depolarından ındırmek ve ınceleme zorunda kaldığını" ıfade etmektedıdr 1980 sonrası kadın hareketı ve femınız mın kcndı tartışma ve yaklaşımlarını top lumun gundenune gctııebdmesının yanı sıra kadınlaı açisından ıçınde yaşanılan bu donemı kendı ıçındedeğerlendırcn ça lışmalaı dagundemcBeLmekredır Butur den bır dı/ı çalışmada ıradc cdden, Tur kıye'de 1990 sonıası fcmınıst soylemın mcdyatık dd ıçınde crıtdmcsı turunden bır saptama açisından, bu doneme ozgu, buyuk yayın kuruluşlannca fınanse edılen kadın deıgıleıının oluşturdugu soylemı çıkışya7ilannda ı/lemek mumkun olmakta Huırıyet grubu taıafından dk sayısı Mayıs 1993'te pıyasaya surulen aylık Prı ma Donna deıgısının çdtış yazısında §u ıfadeler yer almaktadır 'Zaman değıştı ınsanlar, duygıı dunyalaıında, ozeı ve ış yaşamlannda belırlı bır kalıteyı arıyorlar artık Sahtc mıtlen değd, somut gerçekle rı ıstıyoı laı Duş kurmaktan va/geçmıyor Iarama hedeflerının ıdasılabılırolmasına dıkkat edıyorlarf ) Kadın olduğunu bı len, bunu bıldırmekten hoşlanan, çağı ya kalayan, seçkın ve seçıu, evıııde ya da tşın de uretken, femınızmı mdıtanca değd, cn yumui}ak çızgılerıyle, yanı "kadınca" anla yan ve anlatan, beynıne ve bcdenıne saygı duyan, o/en gosteıen herkese seslene eeğız " I emınist lıaıeketın bu toplumun gundemındc açtığı gedıkten boy gosteicıı antak kendı soylemının egemenlığını ku raıkcn "femıni/mı evalleştırmcnın" altını çızerek vuıgulayan bu ıfade bıçımınde aynı /amanda 9O'lı ydların başına o/gıı "yuppıeleşme" sureunın seçkuıeı so)le mını kLiımasının ı/lerınıdebıdmak mum kun Yııkarıda ıfade edddığı halıyle, 1950İe ıe kadar olan donem boyunta kadınlığın enerdemlı o/dlığı vı ( umhurıyet'ı kura cakvekalkındıtacakyemnesdJerıyerıştır megorevıyle'analığın kutsallığı' ıı/trınde kı vuıgu kendını hep korumustu Daha yakın donemde yavımlanan kacfına yone lık surelı yayınlarda ISL, ncsıldcn ııesıle, aı le ıçınde, gelenekleı ın ve kulturun kendı nı tekıarladığı bıçırnlerden aktarılan an CUMHURİYET KİTAP SAYI 447 neldt bdgısinın, u/manlaşm ış bı r surelı ya yın alanının sunduğu bır bdgdendırme ve tutum eğıtımıne doğru evrdme eğılımı gosterdığı i7İenebdmektedır Sadece 1996 yılında Anne ve Çoeuk, Bebeğım ve Bız, (yücuğum ve Ben, I ltern Bebck ve Yasjam adlarında annelık ve çocuk bakımını ko nu edınen dort yenı dergının yayınına ta nık olmaktayız 1928'den bu yana, hatta üsmanlı'nın son yu/yılında yayımlanan kadın dergılerınden bugune gelen evı ım de annelık bılgısının kadınlara aktardma bıçımlerındekı değı^ımlerı ı/Iemek baslı ba^tna onemL bır aıastııma konusu ola bılır Aslı Dava7 Mardın'ın bu çj l nın bıı orneğını olu^turduğu halıyle, Fur kıye'nın yakın donem tarınındckı donu sumlerı ıçınde hayatı bır yeu olan kadın ların (ve erkeklerın) cıns kımhklerındekı değışımlcr kalıp yargdaruı otesınde, daha dolayımsız ve çok boyııtlu bır bıçımde algılanabılmekte ya^anmı^ deneyımleı ın oz gun orneklerıne araştırma malzemesı ola rak ulaşmakta buyuk yarar var Bu çalıs, mada ele alınan kadın sureL yayınları bu anlamda kadınların bu toplumdakı ko numJarınm değüjiınııu, bu değışımı yan sıtan ve bır olçude de yon vcren met ra olarak, ozgun ve onemlı bır kaynak olu^tur muşlardır Ancak Aslı Dava/ Mardın'ın, klasık anlamda bır bıblıyografya kapsa mında kunye bılgılerı ıle sınırlı bır yalda ^ımın otesınc gcçebdmesını ve bunun so nucu olaıak kendı alanında bu çalışmanın bır kaynak kıtap olarak oıtaya çıkabdme sını sağlayan, ara^tumacının "kadın bakı^ açısı" ıçındeyolalabdmesıdır KıtabınOn soz'unde beluttığı gıbı, kadtn araştırma larında onemlı olanın kadınlarla dgdı (her hangı bır konudakı) bdgderı dcrlemek ve alt alta dızmekten ote, boylesı bır araştır ma guzergâhında kadınlan ele alınan ko nu ya da tarıh ıçınde oncelıkle "gorunur" kılmaktıı Bu çalışma o?elınde de gorulduğu gıbı, kadın arai}tırmaları alanının dkelerı arasin da, kadınlaı ıçın verdı olan değerlendırmelerın, kalıp yargdaruı ya da (ıdeolojık v kıstaslarla) aıastırma alanlaıındakı sccı tı olmanın dısında kalmak onemlı olınak tadır Bu yakla^ım ıçınde, Dava/ Mar dın'ın çalı^masında her turdcn, her tarz dan, her sıyaM egılınıden kadın surelı ya yınını (tıcan olsun olmasın, dafiıtım ıçın de satdsın, satdmasın) bırarada bulmak mumkundur Bu çalışmada sunulan kaynakları, kadın arastıımaları alanında kul landabılecek "veı ıler" olarak ele alabılme nın yanısıra, yukarıda bır okuı ızlenımı olaıak aktarıldıgı gıbı, bunlan bır "roman gıbı" gıbı okumak da mumkundur Belkı de bu dergılerın yayınlandığı ydlarda okurlan olan kadınların bu dergılerın say lalarını karıijtırırken zanıan ?aman ba^ka dunyaların nayalıne daJmaları, kendderı nı ba^ka aynalaıda gormeleıı, saç model lerını değı^tırmelen, ev ve çoctık bakımına ılıjjkın anneleıınduı goıdukleıınden faıklı tutumları denemclerı, kısacası bır anlamda "ba^ka hayatlara" açdmalaıı gı bı, bugun bı/ de bu kıtabın sayfalarında geçmı^ /amanın kadınlarının ve kadın ya şantdarının kokusıınu duyabılıri7 Bu, belkı de, bu ulkede arkamızdakı kaduı kuijaklarının geçmıse bugune ve yanna bakabılmemı/ın ufkıınu 7engınle%tırebde cek bır lıısattır Bu çalışmada sunulan kaynak malzcmelerın kadın arastıımaları alanında yenı sorunla^tıı ınalaıı, yenı çalı^ malaıı te^vık etmesını kavnaklaraerışımı kolayla^tırmasını vc her s,eyden once, ka dın aıa^tıımaları alanında tercumeveak tarma' turu bır yakla^ımdan o/gun kay naklaıa ve alanlaıa doğıu yonelmtde bır ornek olu^tıırmasını ddıyorum • Aslı Dava7Mardin, Kadın Sureli Yayınları Bibliyografyası: 192819% HANIMLAR ALEMI'NDEN ROZA'YA/ kadtıı L\irlcrı kutuphantsı vı liılgı Mirktzun Ttırkıyı îkonomıhveToplnm \al Yarıh Vakftortakyaytnı, Utanbul Ilaz/ nın 199S/ 54') \ Ankara İstasvonu Edcbiyatımıza "Sessiz ama düzeyli" bir giriş yaptığı söylcncn Sclma Fındıluı yeni bir yapıtıyla karşımızda. Ankara Istasyonu... Sekiz öykusünü toplamış bu kitapta. Öyküler Ankara lstasyonu/1918, Kemal Paşa Gelecck... Akşama Sabaha/ 1919, Askeri Hastane/1921, Terzinın Kocası/1925, Altınlar/1930, Dedem Çeşmesindc Bir Gece/1932, Çerçinin Düşleri/1936, Erzincan'ı Dolan da Gel/1944 adlarını taşıyor. H. VASFİ UÇKAN larla, dualarla savaşa uğurlanan dıkomu/ lu, parlak bakışlı eı lahrı çoktan olmuş, uıkek bakan, yılgın adımlarla yuruyen 1 ahrı Çavuş donmuş Ankara'ya Bır garıp I ahıı Çavuş " denı yor, Fahrı tanıtılır ken \ ahrı Çavuş Tefçi Safıye'nın oğlu dur Duğunlerde, nışanlarda, kınagece lerınde tef çalıp, turkuleı soyleyen Sesı de gu7eldır Tcfçı Safıye'nın Bır yerde onun dramadır bu oyku Bır yerde de !je kercı Hasan Efendının 1 ahn'nın baş ka kadınla yaşayan ve o aıada olen ba basının u/aktan akıabası olan Hasan F.fendının Kemal Paşa Gelecek Akşama Saba ha/1919 Kuvayı Mıllıyecı olan Mufıde'nın nışanhsı avukattıı Ama bıı gun evlerının onunden gunduz j;undu7 sır tında un çuvalıyla geçer Mulıde'nın ana sı babası buna ofkelenır, "1 lukuk mek tebını bıtırmış bır adam çuvalı sıı tlamaz O kadar yoksul muydu bunlar vb " dı yerck cve getırılen nışanlıkları gen gon derırler Mufıde yı ona vermeyecekler dır Mufıde bu arada arkadaşı Gulızar'a gıdıyorum dıyeıek evden çdcar ve nışan lısının burosuna gelır Nışanlısının Kuvayı MdJıyecı olduğunu bılıyor, babası nın da padışah yanlısı olduğunu Meğer nışanlısının s>utında taşıdığı un çuvalın da sılah ve cephane varmış Gecelen ta şınırsa duşman askerlerı kuşkulanıp ara ma yaparlarmış Kuvayı Mıllıyecıler bır yandan gızlı gı/lı sılah ve ve cephane top luyor, bır yandan da halkı bılınçlcndııı yorlarmış "Mustafa Kemal Paşa gelecekmış Bu soz kulaktan kulağa yayılmaktadır "Gelecek Mufıde'm" deı nışanhsı "O bdme7 mı gelmeyınce hiçbırımı/ın var olmayacağını Gelecek Akşama saba ha " Bu so/ bıı umut ışığıdır, bır kurtuluş habendır 1919,25,30,32,36,44 yıllaıında geçen oykulerde gerıye donuşlerlc daha once kı donemler verılıyor ve Mustala Kernal Paşa'dan so7 eddıyor Orneğın bırkaçı nı verelım bunların Mustafa Kemal Paşa gelecek Mufı de'm Yanına Heyetı Temsılıye'yı alıp gelecek Sıvas'tan Işığımız o, kurtarıcı mi7 o olacak " (28) Cîeldı yuzbası, geldı Kemal Pa şa'nın yatakları geldı Bır bakabdsenı/, bır gorcbılsenız " (36) Ne kaıışıyorsun Ga?ı Paşa hazret lerının ışıneıJ Latılc hanımelendı dc yu zunu gızlemıyormuşerkeklerdcn " (44) " Ga/ı Paşa ha/retlerı de Muhıttın Beyın dedıgı gıbı kdımıza dokunmadı " (58) Ama yazım heıkesınkınclen gu/el olduğu halde, benı bırakmadı hocalarım Kemal Paşa'nın meclısıne " (69) Gıdelım dıve valvardıgecegundu/ Ankara'yı da o ısledı Isniet Paşa'nın ka nadı, Ga/ı Paşanın golgesı altında olmak ıçın " (89) ükunmalı Sclma Fındıklı'mn Ankara Istasyonu Nama/gâh lcpesı, Koyun Pa/arı laşhan, Kaıaoğlan (, aışısı, 1 Iısa ronıı vb nerelerıymış dıyeıek duştc va şargıbı bır sure yaşamalı Ankara'yı Ya şamalı • Ankara Istasyonu/ Selma I uıdıklı/ SAYFA 15 Selma Fındıklı'dan yeni öyküler toplamı Ankara öyküleri S Başka hayaüapa açrimak elma Fındıklı'mn "Ankara Jstasyo nu"ndayeı alan oykulerınde şu ya da bıı değı^ımlerlc hep Mustafa Kemal Paşa adı geçıyot Kımı Mustafa Kemal Paşa, kımı Kemal Paşa, kımı GaL\ Paşa, kımı dc yalnuca Paşa Olayla rın arkasında ıse o donemın Ankarası ve Turkıyesı var Gerçek, abaıtısız, olduğu gıbı anlatılan ınsanlarımı/ Anaciolu ın sanı Savaşa gıden, savaştan donen, yarala nan, savaşı bahane eden, yokJuğa, yok sulluğa alişmaya çalışan, deyım yerın deyse elındekı ışıyle dıdışen ınsanlaıı nıı/ Duygusal, ıçtenlıklı, şıırsel bır dılle ya7ilıp sunulan oykuler Selma 1 ındıklı'yı 1983 yıllaıında tanı dım C) 7amanlar oykuymuş, romanmış ya/mıyordu elbettc Hıçbır dergıde, ga /etede goıunmuyordu tncecık, kalem gıbı bır genç kızdı Nereye Yüreğim Bır şey sorulunta yanıt veren, hep dın leyen, ama can kufağıyla dınleyen bırı olarak kalmış bclleğımde Fransız Dılı ve Ldebıvatı Bolumunu bıtırmış, Komur îşletmelcn'nde çalışıyordu Çalıştığı yer dekı bır aıkadaşı salık vermış, oyle gel mıştı Ankara Radyosu'na C) gunden sonıa da ozgurı ve çevırı radyo oyunları ya7maya basladı Bu çalışmalarında da oaşarıııydı IIemdeçt)k (jenehurduru yor çahşmalarını Nereye Yureğım adlı roınanıyla dk kez gun yuzune çıktı çalışmasi 1 lem de ta rıhsel bır romanla Ayla Kutlu bu kıtap ıçın ' Nereye Yureğım'ın bır ılk ro man olduğuna ınanmak çok /oı" demış tı Geıçekten zordu Dcrken ıkıncı kıtabı.LoşSokağın Kadınları yayınılandı, aynı yayınevı tarafın dan Bıı ke/ oykıı kıtabıydı Ve Haldun Taner Oykıı Yarışmasında deıece aldı Aıkasinılan Cîo/um Yaşı luna Selıdıı Sınulı geldı Bu romanda AA goç olgusu ışlenıyordu "93 1 larbı" vc Balkanlarda kı goç Doğdukları topraklardan kaçar gıbı gıden ınsanları, Turkıye ye vaıışla rını, Bosna, İstanbul, Bursa uçgenınde duşlcrdekı gıdıp gclışletı, iç hesapları, tepkılen ve umarsı/hklaıı veııyordu 1 ler ıkı roman Nereye Yureğım ve (ıo/um Yaşı Tıına Selıdıı Sımdı çokluk la aıaştıımaya, taııhsel bılgı bmkımıne dayalı tomanlar Ankara Istasyonu da oyıt Ya/ımın başında belııttığım gıbı 1918 de 1944 Lr/ıncandepremınedeğın gcçcn donemı ıçeıen t>ykulciden oluşu yor kıtap Ankara Istasyonu/1918'de, " Alay SelYımrıulıh/')! s