Katalog

0 K U R L A RA "Nihat Behram, 1960 sonrasının Tevfik Vikret, Naztrn Hikmet, Ahmet Arif çizgisinin ve genel olarak toplumcu Türk şiirinin mirasçısı, sürdürücüsü şairlerdendir. Bu dönem şairleri, bu miras ve motivasyonun yamsıra, Türk şiirinin 195060 yıllan arasında biçitn alamnda kazandtğt yenilikleri de özümleyip geliştirdiler. Bu, yasanılan çalkantılı günlcri heyecan ve kaygıyla izleyenyeni bir şiirdi. Nihat Behram bu tarztn cn dinamik şairlerindendir: Muhalif Tutumunu bırakmadan, doğa, aşk, yaşama sevincini inceliklerle, halk kültürünün imgeleriyle örerek 1970'liyıllann şiirine ivme kazandırdt. Nihat Behram yakın dönem yazarlarımız arasında en çok siyasal suçlandmlmaya uğramış isimlerden, belki de en başta geleni." Ötuz yıla sığdırtlmış yirmi kitabıyla sevgiyi, umudu, acıyı, direnci, inceliği kısacası insan duyanıfant yansıtan Nthat Behram, 12 Eylül döneminde Bakanlar Kurulu karanyla Türk vatandaşltğmdan çtkarıldı ve on yedi yıllık bir sürgünden sonra yurda döndü. Kitapları toplu olarak yayımlanmaya başlayan Nihat Behram'ı çeşitli yönleriyle tanıtmaya çalıstık sizlere. Boîkitaplı günler!... TURIIAN GÜNAY H. VASFİ UÇKAN lcv Coşkun Cumhuriyet'te ve Cumhuriyet Kitap ekindc çıkan yazılarını SepcUcki Laleler adlı kitabında toplaınış. Güzcl bir ad koymuş kitabına, albenisi olan bir ad. Kitabın sunuşunda da, "...Kitap, kimi güncel olaylar üzerindeki tepkilerini, kimi tarihsel yaklaşımları ve kimi toplıımsal, siyasal ve sosyal konulan vermc çabasuıdadır diyor. Bir siyasal parti ya da hükümet kaygısı olmadan tamamen yansız, demokratik ve objektif ölçülerde ele alınan, araştınlan sorunlar ve olaylarla, bunların nedenlerini niçinlerini irdeleyen, eleştiren yerine göre vurucu, yerine göre açıklayıcı denemc niteliğinde yazılar bunlar. "Bugün gazete, yann çöplük" demeye getiren kimi politikacılarla, politikaya soyunmuş olanlara ve yandaşlarına "Alın, siz de okuyun" dedirtecek türden. Sepetteki Lalclcr için Ilhan Selçuk da, "...Uygarlığın beşiği, halkların harmanı, dinlerin ve mezheplerin kavşağı Anadolu, 20'nci yüzyüın ilk çeyreğinde 'Yedi Düvel'in paylaşım savaşına meydan okudu. Bu kanlı kargaşayı özündcn yakalayarak modern çağın 'Gordium'unu çözen Mustafa Kemal Atatvirk çıkmasaydı, bugünkü Türkiye yoktu" diyor ve doğru olanı bir kez daha vurguluyor. Kafalara vıırurcasına... Evet, bugünkü Türkiye yoktu. Ama anlayana.. Ve arkasından "...Bu kitabın yalnız geçmişe değil, geleceğe dönüklüöü yazarın kullandığı mantık eytişiminden doğuyor" diye ekliyor. Alev Coşkun'un sunuş yazısında bclirttiği gibi kimi giincel olaylar, kimi toplumsal, siyasal ve sosyal konuların işlendiği, örneğin "Genc Cumhuriyet, Eski Muhalefet, 12 Mart, 12 Eylül vc 28 Şubat, Siyaset Bilimi Açısından Darbelerin Anatomisi, Laiklik Nedir, Dcmokrasi Nedir, Kavramları Yerli Yerine Oturtalım, Mustafa Kemal, Güneydoğu Ve Çözümler, 27 Mayıs ve 1961 Anayasası, Ekonomide Bu Dufuma Nasıl Gelindi" ve öteki yazılar. Tümü okunduktan sonra her zaman oldugu gibi "takkeyi" önümüze koyup biraz düşünmek gerekiyor. Birazcık... Ama görüldü^ü gibi bizim yalnızca çenemiz düşüyor, düşünmek yerine. A SenetteKi Laleler konusunda baba Necati Çiller'i hiç dinlememiş, hiç önemsememiş onu. Yazık... Baba Necati Çiller'in yattığı yer: p v. 11 v. k i dcn oaşını kaldırıp da lalclcr kızının neler yaptıgını görmesini, neler söylediğini duymasını ne kadar isteraim. Ozünde birbiriyle ilintisi olan Sepetteki Laleler'den kısa örnekler bunlar. Bu örncldcrde hep Atatürk, Atatürk devrimleri, Atatürk ilkelcri, Kuvayı Milliye sözlcri geçivor. Kitaptaki yazıların çoğunda böyle bu. Çoğu yazılarında bu düşüncc egemen yazarın. Atatürkçü düşünce. Atatürk denilince, devrimlerden söz edilince başını egip bir şeyler mınldanan, kimi zaman açıkça, ...Ama efendim...Lakin..." diycrek, kemküm edenlerin de okumalarını isterdim Sepetteki Laleler'i... Cumnuriyetimizin 75. yılında cumhuriyete ve demokrasiye karşı 1 ürkiyemiz'de neler oluyor, neler olmuş, nerelere gelinmiş. Faili meçhul siyasal cinayetler, mafya, uyuşturucu mafyası, silah kaçakçılığı, Susurluk, çeteler, enflas yon, laiklik, irtica, türban, naşörtülü eğitim, Atatürk büsderine saldın vd. Bunlardan bazıları 1946'lardan bu yana sinsice artarak sürüp gelmiş, bazıları ise 1015 yıldırortayaçıkmış. Ve hiçbirinc tam olarak engel olunamamış. Işte Türkiyemiz'de gelinen nokta bu. Okumalı Sepetteki Laleler'i. O dcneme tadındaki yazıları. Ve her zaman olduğu gibi "takkeyi" önümüze koyup biraz düşünmeliyiz. Birazcık... Artık "...cak...cuk...'la zaman öldürmek geçti, geçti. • Sepetteki Laleler Siyasal ve Toplumsal Yazılar / Alev Coşkun/ Çağdaş Yayınlan/207 s. dikkate alacaklarını umdu ğunu" söyleyen Prof. Köchler, BM gibi evrensel bir örgütün en etkili üye devletin dünya çapında hegemonya siyaseti uğruna kurban edildiği bugünkü ortamda Ataöv'ün kitabının uluslarının geleceğinden sorumlu kişilerce dikkade okunmasını önermektedir. Kitabın Macarca'ya çevrilip yayımlanmasının bir nedeni, Irak'a ambargonun hedef seçilmeyen Türkiye'ye de zarar vermesi gibi, eski Yugoslav cumhuriyetlerine 3.5 yıl uygulanan ambargonun ua komşu Macaristan'a yaklaşık 7 milyar dolarlık bir zarara atlamış olmasıdır. Kitaba ir Macar bilimcisi olarak kısa bir "Son Söz" yazan Bilimlcr Akademisi üyesi ve Şopron Üniversitesi Dünya Ekonomisi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Judit Balâzs, Ataöv'ün çalışmastnı "mükemmel bir inceleme" olarak nitelemekte, Amerika'nın Irak'a bir kez daha müdahalesini dünya dengeleri açısından çok zararlı görmektedir. Irak'a ambargonun Macaristan'a da ba n kayıplar verdırdiöini kaydcden Macar bilimci Yugoslav ambargosunun ıılkc ıkonomisinc daha büvuk darbeler vurdug'una dikkati çıkmcktcdir. » Alev Coşkun'un yazılan birarada Alev Co$kun. güncel, toplumsal. siyasal ve sosyal olaylan Işlemlş kitabında. Imtlyaz sahibi: Berin Nadl 0 Basan ve Yayaır Yeni Cün Haber AJansı Basın ve Yayıneılık A $ Genel Yayın Yönetmeni: Orhan Erlnç Genel Yayın Koordlnatöru. Hikmet Çetinkaya Yazıişleti Mudürleri: Ibrahim Yıldızosorumiu Müdür Flkret llklz ^Yayın Yönetmeni: Turhan Cunay . Grafik Yönetnıen Dilek llkorur Reklam: Medya C L. "27 Mayıs Hareketi" adlı yazıdan bir alıntı yapalım,".. .Politikaya ilk askeri karışma 27 Mayıs 1960'da oldu. 27 Mayıs aydınlanma felsefesine inanan, Atatürk dcvriminden ya na olanların, karşı devrün kıpırdanışlanna (Arapça ezan, 'Siz hilafeti bile geriyc getirebilirsiniz' gibi söylemler, Anayasa dilinin Osmanlıca'ya dönüştürülmcsi, Halkeylerinin kapatılması, CHP'nin mallanna el konulması, rCöy Enstitülerinin kapatılması gibi..." karsı, genişleyen ve giderek yoğunlaşan bir tepkinin ürünüdür..." (30) "Bugünkü Koşullar" adlı ara başlıklı yazıda ise, "...Bugünkü koşullar çok değişik. Ne 27 Mayıs'a, ne 12 Mart'a, ne de 12 Eylül'e bcnziyor. Bugün adeta toplumsal bir hesaplaşmayla karşı karşıyayız. Atatürk devrimfe rini benimscycnlerle, karşı devrimciler arasındaki bir hesaplaşmadırbu..." (33) diyor veyerindc bir değerlendirme yapıyor. Gelelim "Bu Kadar Yeter, Dinle Bayan Çiller" başlıklı yazıya.. "Siyaset yaşamına 'Kuran'ı öperek', 'ezan, bayrak' diycrek giren, daha sonra da 'camiyi Avrupa'ya tasıyacağız' deyişini yumurtlayan Bayan Çiller, dini zatcn siyasete alet etmenin türlüçeşitli örneklerini sergiliyordu." (25) Ve sürdürüyor, "...Siyaseti dine alet ermek isteyen birçok politikacı bu ülkeden gelip gecti. Ama Büyiik Atatürk'ün dediği gibi, bu üıkc 'fjeyhler, dervişlcr ülke si' olmayacak." (27) Simdi de "Onıırlu Bir Devlet Memu ru'ndan bir alintı yapalım. Bayan Çiller'in babasından söz ediyor Alev Coşkıın. "...() Necatı Çiller ki, gazcUcilik yaptığı dönemde Kııvayı Milliye'nin ilkelerıni s.ıvundıı. () Ne(,ıti Cıller kı, yıllarca hi/ınet ettiği Atatürk (>.ıımnıııı>eii'ııinonuılubird(.ıvlctmemıırııv ılıı. At.ıtüık ilkelcri için çabah.ırnıdı. Atatürk 1 karşıtı h.ıri'ketlerı. hiçbir /anıan lıoşgöriıyle bukmadı. 1 ler zaman karşı geldi." (27) divor. Dc%mek Bayan r.iller Atatürk ve devrimlerı SAYI 425 Bugünkü kosulıp Turkkaya Ataov'un kitabı Macarca'da P rof. Dr. Turkkaya Ataöv'ün Irak'a ambargoyu ve bunun Türkiye'ye büyük zararını inceleyen araştırması Macarca'ya çevrilerck Budapeşte'de küçük boy bir kitap olarak yayımlandı. Bugünkü Birleşmiş Milletler sisteminde etkili bir denetim ve denge bulunmadığından, birtakım cezalandırma önlemleri, yalnız bazı rejimleri hedef alarak, Güvenlik Konscyi'nin en güçlü aktörünün girişimiyle tek yanlı olarak gerçekleşebilmektedir. Prof. Ataöv'ün Irak'a BM adına hareket eden Amerika'nın (Devletler Hukukuyla da öncmli ölçüde çatışan) yoöun askeri müdahalesini az bilinen gerçcklerle öne çıkararak anlatan vc aynca ycdinci yılına girmiş olan ambargonun görünüştc hcdcf alınmayan Türkiye'ye dc yalnız ekonomik değil, siyasal ve toplumsal yönlerdcn de pahalıya patladığını gö/lcr önüne scrcn araştırması, geçcn vıl, Viyana'da \ayımlanmiştı. Ozcti Avıısrıırv.ı'daki BM merke/inde' nkuıımus ol.ııı lııı .ırastırma Güvenlik Konseyi'nin en güçlü devletin dış politika tercihlerinin bir aracı durumuna sokulduğunu incelemekte, Irak'a müdahalenin birtakım gizlerini açıklarken, ambargonun Devletler Hukukuyla çatıştığı noktalan ve bu arada Türkiye'nin kayıplarının da telafi edilmeden sürüp gittiğini anlatmaktadır. Kitaba kısa bir sunuş.. yazmış olan Inssbruck Üniversitesi Felsefe Bölümü Başkanı vc günümüzün önde gelen siyasal felsefecilerinden biri olan Prof. Dr. llans Köchler. "Ataöv'ün araştırmasının bugünkü uluslararası iliskiler mekanizmasının anıaşılması yönünden özel bir önem taşıdığını ve yüzyıhmızın sonuna yaklaşırken, kuvvete dayalı dünya siyasctinin klasik düzeyde bir örnek olay çalışmasını oluşturduğunu" bclirtmekte, Türkiye'yi Irak'a ııygulanan ambargoda olumsuz yönde cn fazla ctkilcnıniş ülke olarak görmektedır. BM üycletinin kaıar vcrmc durumıında olan kişilerinin Ataöv'ün incclcmcsini gercği gibi CUMHURİYET KİTAP SAYFA 3