Katalog

Kapak konusunun devamı. •* luluğunu tek başına yüklenıyordu. Bir bakuna, "suçsa, böyle suça gelecek ceza varstn gelsin" diyordu. Gazete kün< yes>indebirsatırla' küçücük''degeçsc)taşıdıği anlam büyüktü bu değişikliğin. Sadcce Behramın yazdığı gıınlcrde, basın tarihimizin "sırauışı bir örneği" olarak yer alıyordu künyedekı bu değişiklik. Bu da savcıların gözünden kaçmıyordu. Savcıların ağır ceza istemiyle açtıkları dava iddianamelerinde "bilcrek suç işlemenin" kanıtı olarak sık sık vurgulanacaktı. "Darağacında Üç Fidan" dizisi onsekiz gün sürdü gazetede. Hemen her gün toplatma kararı yiverek sürdü. Dizi nedeniyle istenen cezalar kısa zamanda yüz yılı Suldu. Dizi süresincc sağcı basın ihbar, saldırı ve küfür kampanyası açtı. Darağacında can veren Denizler'in, onların hayatı çevrcsindeki yasak ve sis perdesini yırtan Behram'ın şahsında, Türkiye'nin tüm yurtscvcrlcrini, aydınlarını, halkını, gerçek hukukçulannı küfür sağanağına tutu yorlar, aydınlık arayışına kın kusuyorlardı. Yazı ve küfürleri iddianamelere kanıt oluyordu. Fakat, bir ucundan bir ucuna Türkiye'de halk sahip çıkmıştı yazarına. Vatan gazetcsi, dizi nedeniyle binlerce mektup aldığını yazıyordu. Okur mektuplarında, binlerce insan Behram'ın yazdığı her şeyi imzalamaya hazır olduğunu bildiriyordu. Denizler'in suçsuzluğundan, infazların haksızlığından kuşkusu olmayan tek kesim Türkiye'nin gerçek sahibi olan haJktı. Gazetedeki dizi, onsekizinci gün Behram'ın "Çarpışarak" şiiri ve Denizler'in Nihat Behram posterleriyle bitti. Biter bitmez, kitap olarak çıktı vitrinlere. Cağaloğlu yokuşu, kitabı yasaklanmadan almak için May Ya/ınları önünde kuyruk oluşturan kitapçıara la tanık oldu. Basddığı ilk ay, altı basım yaptı kitap. Kitapla birlikte yeni bir "sıradışılık" daha sergiliyordu Behram: Kitabının tüm gelirini, düşüncclerinden ötürü cezaevlerinde yatan yurtsever devrimcilerc bıraktığını açıklıyordu. Kitabının gelirini ayrım gözetmeksizin, değişik dcvrimci kuruluşlann cezacvlerindeki temsilcilerine ilctmeye başlamıştı. Ve savcıük iddianameleri kitaba da rekor hızıyla yetişti. Yayınevi ve kitabın hazırlandığı dızgiciler, basımevi, ciltciler polis ekiplerincc basıldı. Kitaba ilişkin tüm malzemeler, dokümanlar, belgeler de dahil her şeye el konuldu. Yazar hakkında "suçun tekrarı" olarak ağır cczalarda yeni davalar açıldı. Behram, "Darağacında Üç Fidan"la Vatan'da başlattığıbu gazetecilik çizgisini aynı çarpıcılıkta yeni dizilerle sürdürdü. Denizferin yaşamları ardından Diyarbakır işkencehanelerinde öldürülen î. Kaypakkaya'yı, "Ser VeripSır Vermeyen Bir Yiğit"i yazdı. Sonra "Zindan Zindan Adı yirmi yıl boyunca ağır ceza koridorlarında çınladı polısin başlattığı ateşle Taksim'de halkın katledildiğini" yazmıştı. Gazete yönetimi Behram'ın yazısını koymamakta, Beh ram'sa yazısının yayımlanmasında direnince, yönetim Behram'ın işine son verdiğini açıklayarak, gazeteye polis çağırmıştı. btanbul seni seçmeyecek 8rMfcştt îçinde"yi sonra "Sol Kendini Anlatıyor"ıı. Tüm dizilerin kaderi aynıydı. Yazdığı sayfanın sorumlusu yine yazarı, yazılann çıktığı sürecc toplatma ve yasak kararları, açılan yeni ağır ceza davaları... Ve Behram'ın gazeteciliği, 1 Mayıs 1977'ye dek sürdü. Evet o ünlü güne: Taksim meydanında onlarca halk evladının katledildiği " 1 Mayıs Katliamı"na dek. O gün Behram, o güne dek tirajını sırtında taşıdığı gazetesi tarafından işinden atıldı. Nedeni bir başka ibret konusudur: 1 Mayıs gününe ilişkin Vatan gazetesi de olayı "değişik sol güçlerin çatışması" Darağacında olarak, "MaocuLeninci çatışması TakÜç Fidan sim'i kana buladı" anlayışıyla yorumluyordu. Tüm günlük basın o gün olaya ilişkin aynı yorunıu yapıyordu. Katliam içinden safi kurtulup gazeteye dönen Behram, yazısına "Faşist Darağacında Üç güçlerin katliamı" di Fidan / Nihat ye Daşlamış, "surlaı Behram / Gendaş ve yüksek binalardan AŞ./208s. S Behram'ın ışıne son veren gazetenin ömrü sürmedi. okuru terk etti gazeteyi. Emil Galip Sandalcı "kalem bıraktığını" açıklayarak Behram'a destek verdi. Behram'sa, 1 Mayıs katliamında çektirdiği ve kadiamcıları gerçek yüzleriyle sergileyen filmiyle Anadolu'yu dolaşmaya çıktı. Birok kentte düzenlenen büyük gösterilere bu filmi gösterip konuşmalar yaptı, şiirler okudu. Şiiriyle, şiirden süzülmüş yazılarıyla sürdürdü mücadelesini. Mahkemelerinde yargılandığı, cezacvlerinde yattığı, işkencehanelerinden geçtiği 12 Mart kanlı döneminin sıkıyonetim ( komutanı sivil elbise giymiş, Istanbul Be NİHAT BB1RAM Gurbet / Nihat Behram / Gendaş A.Ş./430s. Yalın Yürek/ Nihat Behram / Gendaş AŞ/472s Nihat Behram'ın şiiri ATAOL BEHRAMOGLU 1 Nlhat Behram, Danlel John Bendlt (Solda. üstte) ve vargas Upsa lle Ispanyada, 1987. 960'takı ileri yönde bir siyasal iktidar dcğişikliği, Türkiye toplumunun yaşamını tümden etkilecîi. ü zamana kadar tabu olarak belletilen, kültürün her alanındaki Marksist kitaplar birbiri arkasına Türkce'ye çevrilmeye başladı. 1962'de kurulan Türkiye îşçi Partısi yoluyla, sosyalist, antiemperyalist fikirler, ilk kez Türkiye toplumunun bütün katlarına yığınsal ölçülerde yayıldı ve Türkiye aydını, ülkesinin tarihinde ilk kez emekçi halkla omuz omuza değdi. 195060 arasında yönetimi elinde tutan emperyalist yardakçısı siyasal partinin iktidarı sırasında, Türk ekonomisinin yanı sıra, Türk kültürü de büyük çöküntüyc uğramıştı. 20. yüzyd Türk şiirinin büyük ustası Nâzım Hikmet'in kitaplannı okumak yasaktı. llerici Türk yazarlannın birçoğunun ya kitaplan yasaklanmış, ya da bu yazarlar öldürülerek, hapse atılarak susturulmıışlardı. Bu yıllarda Türk şiirinde biçimci akımlar egemen oldu. Nâzım I ükmet'in büyük toplumcu şiir gelcneği, 1950 yılında ölen Orhan Veli'nin yaşama ve topluma dönükşiirgeleneğioiryanabırakıldı. 195060 arasında Türk şiirinde yaygınlık kazanan biçimçi şiir akımları Türk edebiyatına imge, sözdizimi, vb. alanlarda yenilikler getirdiler. Fakat bu şiir gitgide yozlaşmaya sürüklendi; toplumdan, doğadan ve genel olarak yaşamdan uzaklaşarak, soze, insansız bireşyaya boğuldu. Çöküş, 1960 ertesinde daha belirginlik kazandı. . Şiire 1960'lardabaşjayan genç şairler, kendilerini gıttikçc hızlanan bir siyasal eylemın, sosyalistantiemperyalist kavganın tam ortasında buldular. Bu yeni koşullarda, yeni bir şiir doğdu. 1960 sonrasında yazılan ileriye dönük Türk şiirinin genel, bclirgin özelliği, bu yılların çarpıtıntısını taşımasıdır. Coşku vc kaygı dolu, yürek gibi atan, dinamik bir şi irdir bu. Bu özelliğiyle 1960 sonrası Türk şiiri, bir dönem öncesinin, biçimci edil gen şürinden kesinlikle ayrılır. 1960 sonrasının ileriye dönük şairleri Nâzım 1 lik met'in ve genel olarak toplumcu Türk şiirinin mirasçısı, devam ettiricisi oldukları gibi, Türk şiirinin 195060 arasında özellikle biçim alanında kazandığı yenilikleri de özümleyip geliştirdiler ve böylece Türk toplumcu şiir tarihinde özgün bir dönemi oluşturdular. Nihat Behram, 1960sonrasınınbutür şairlerindendir. Kendilerini birleştiren genel özelliklerin yanı sıra, 1960 sonrasının belli başlı şairlerinin her biri özgün bir şiir kurdular ve kurmaktalar. Ninat Behram'ın şiiri inceliklerle doludur. Toplumsal ve bireysel yasamın duyguları onda bir bütünlüğe ulaşmıştır. Doğa üstünc inceÜkli, ayrıntılı imgeler, şiirinin belli başlı özelliklerindendir. Türk edebiyatında aşk üstüne en güzel dizeleri söyleyebilmiş şairler arasındadır. Doğa, aşk ve yaşama sevinci, onda toplumsal bir savaşçı olmanın kaygısıyla bilenmiş, kaynaşmıştır. Şiirleıini 1972 yılında Hayatımız Üstüne ŞttrleraıU\ kitabında topladı. Kitabı yayımlandığı sırada, genç şair, siyasal bir suçlandırılmayla hapisteydi. Kitap, yayımlanışından az sonra yasaklandı ve şairi için yeni bir sonıştıırma açıldı. Biryıl sıiren bir yargılamadan sonra kitap geçenlerde beraat etti. Nihat Behram da ild yıla yakm bir tutukluluk tan sonra geçenlerde serbest bırakıldı. Devrimci, içtenliklı, ince, aydınlık ve yoğun şiiriyle Nihat Behram, Türk şiirine yeni tatlar, yeni açılımlar getiren şairler arasındadır. • Buyazt, A Behramofclu 1974 yılında Suvyetler BirlıSı'nde hu/unduğu urada, Letonya Yazarlar Birlıpj Edcbiyat dergı sinde Nihat Behram'ın şiırlerını yayına hazırlayan çevırmen ve $air (]. Berzinç'in önerısiyle yaztlmıs ve htr azetı, söz konusu dergide ştirlcrle birlikte 1976 yutnda yayımlanmtştı. CUMHURİYET KİTAP SAYI 425 SAYFA 4