Katalog

9 N I 8 A N 9 9 ü Nadir Paksoy, edebiyatımıza son günlerde katılan gezi kıtaplannı tanıtıyor. 7 sayfada • Muzaffer Buyrukçu, özdemir Ince'nin 'NeAltın Ne Gümüş'ünü tanıtıyor S sayfada LJ Sennur Sezer'den Anna Seghers kitapları 10 sayfada ü Yaratcılıkta, 'Denge' ilkesinin gerçekleştirdiği edebi tür roman konusunu Prof. Dr. Gürsel Aytaçincetedi / / sayfada Adı yirmi yıl boyunca ağır ceza kopidorlarında çınladı KİTAIP Cumhuriyet Nihat Behram Nihat Behram'ın ilk şiiri 1967, son şiiri 1997 tarihini taşiyor. Bu otuz yıllık sürede yirmi kitabı yayımlandı Nihat Behram'ın. Bunlardan on'u şiir kitabı. Halkın Dostları, Militan ve Güney dergilerini çıkaranlar arasmda da yer alan Nihat Behram 12 Eylül döneminde vatandaşlıktan çıkarıldı. 17 yıllık bir sürgünlük döneminden sonra ycnidcn Türkiye'ye döndü. Behramın yapıtları toplu olarak yayımlanmaya başladı. ZEKAİ BOSTANCI D erıizleri asanlar, o kuşağın şairi Nihat Behram'ın da şiirlerini yakmak istiyordu. 12 Mart darbecilerince hazırlanan "tcslim olmazlarsa haklarında vur emri" çıkarılacak kışiler arasında Nihat Behram adı da yer alıyordu. Ncdeni: "Hayatımız Üstüne Şiiricr". A. Behramoğlu'nun yönetiminde çıkardıkları ve sıkıyönctimce yasaklanan "Halkın Dostları" dergisinin sorumlusu olarak tutııklanmış, aylarca tezaevlerinde kalmıştı. Cczacvindcn çıkar çıkmaz yayımladığı ilk şiir kitabı "Hayatımu Üstüne Şiirler" nedeniyle tekrar tutuklanmıştı. Sıkıyönetim koridorlarında başkaldırı yanı sıra, Behram'ın scsinde dönernin şiiri de yargılanıyordu. Mahirler'ın, Cıhanlar'ın, Ömerler'in idamlareşiğinde bckleyen Denizler'i kurtarmanın bir çabaM olarak tünel kazıp kaçtıkları Maltepe Askerı Cezaevi'nde onlaria birlikte yatıyordu. O kendi silahıyla sesleniyordu: llkin " Yalnız Değiller" şiiri çıktı. Mahirler Kızıldere'de diiştü. tdamlar geldi. Behram "Üç Dağa A^ıt"ı yazdı. Ve diğerlerini... Yayımlanır yayımlanmaz yasaklandı şiirleri. Behram'ın o dönem yazdı^ı şiirleriyle yakalananlara, "silahlayakalanmış" muamelesi yapılıyordu. 12 Mart faşizminin mahkcmc salonlarında yaKilmak istenen şiir de vardı. "Bu bizim hayatımız" diyerek ha yatımızı, şiirlerini okuyarak savunan şair dc. 1974 cenel affından sonra, bir dönem yine A. Behramoğlu iîe birıikte "Militan" dergisini çıkaran Behram, 97576'da "Vatan" gazctcsinde yazarlığa başladı. Darağacında, işkencelerde, katliamlarda gördüğü arkadaşları adına onlara verdiği sözii tutar gibi bir gazeteK İ T A P SAYI 425 cilikti. Yazıyı şiirden süzer gibi bir gazetccilikti. Kcndi döneminin, kuşağının yüreği olmuştu ve hesap soruyordıı. I layattan süzdüğü şiirle, şiirden süzdüğü dizi yazılanyla hesap soruyordu. ijiirle yoğrulmuş bu ses geniş kitleleri kucaklıyordu. Bu donem ürünlcrinden biriydi "Darağacında Üç Fidan". 1976 Mayısı'nda asılışlarının dördüncü yılında insanlar birbirlerine gazetelerde çıkan bir duyurudan, "Darağacında Üç Pidan"ın duyurusundan söz ediyordu. Oyle ki, daha duyurulann yayımlandıöı günlerdc bile "Vatan" gazetesi elden ele dolaşmaya, bulunmazolmayabaşlamıştı. "DenizGezmiş, Yusur Aslan, Hüseyin Inan'ın son günleri, son sözleri, mektupları, yaşamları, infaz gecesi..." Baskıcı güçlerin ağır gözdağlanyla sürdiirdükleri yasaklarına karşı, bu başkaldırı, nalktan olan, yurtsever olan herkeste coşku yaratmıştı. O dönemi yaşayanların unutamayacağı anılarından birinin adıdır "Darağacında Üç Fidan". Behram, yazı dizisi yanı sıra, bir başka kavganın daha çağnsını yapıyordu: "Halk düşmanı güçler tarafından intikam duygularıyla abnmış infaz kararları yasal değildir! Dcniz Gezmiş uavasına yeniden bakılmalıdır!" Yirmi yıl öncesinin günlerinde kavraması güç bir eylem, demokrasi adına ölümü göze ahrcasına cesur bir başkaldırıydı bu. Bedeli ne ofursa olsun, inandığı her şeyi, hiçbir yasak ve cezayı hesaplamadan yazacağını duyuruyordu Behram. Duyurulardan birine bir başka acı damlamıştı. Diziyi bekleyen okur için hiç de önemi olmayan, yazarı içın ağır bir acı damlasıydı bu. Behramoğullarını tanıyanlar, annelerinin onların duyarlığına biley taşı olduğunu bilirler. Dizinin duyuruları annelerinin ölüm haberiyle birlikte çıkıyordu gazetelerde. Bclli ki Behram, annesinin son günlerinde, darağacında can vercn arkadaslarının son günlerini yazıyordu. Acılardan isyanlara ulanan duygularda kim bilir neler ne kadar etkiliydi? Bir başka "ayrıntı", dizinin yayımlanacağı Vatan gazetesindeki "küçücük" bir değişiklikti: Basın tarihinde ilk, belki de tek örneği olan bir değişiklik: Dizinin duyurularıyla birlikte gazetenin künyesine bir cümle ekfenmişti. "8. sayfadan sorumlu yazıişleri müdürü: Nihat Behramoğlu" yazarı, ürünün her türlü sorumDevamı 4. sayfada. «*• CUMHURİYET