Katalog

Nıhat Genç'ın son derece etkıleyicı yapıtı "Onn Kotkusu" kahramanın kii;ilık gehijimı ustunc kurulmu^ bır roman Bır"I)avıd Coppcrfıcld", bır "Tonıo Krogger" gıbı de okunabılır, bır şıır gıbı de ERENDİZ ATASÜ a/ar" bır akıma ya da gruba dahıl edılmcye bu yakJaşımı o/gıınluğunu /cdeleyıcı bula rak tcpkı duyabılır CJCIIC dc "okur" kı mı ya/arların verımlerınde ya7insal bcn 7trlıklcr dcöılsc dc, ortak bu ses ışıtır kı ınıleyın Belkı dc ben/eşcn oz, yazarların koken aldıkları toplıımsal oıtama bağlı dır Turk cdcbıyatında bır "koy kokenlı romancılar",bır"kadınya/arlar"dalgala rını gormcmck mumkun muduı ? Kasaba gcrçcklıöı ve bırcyın ıç dunya sındakı u/anlııaıı,kus,kusuze.debıyatımı /ın ycnı bır i7İc|*ı degn Ancak, tstanbul disjndakı tum kcntlcrın kasaba yaşantısıy la sinıılandıgı bır donemdcn, metropol k rın ulkcyı vc bııcyı, kasabalas,manın ıse mctıopollerı kuşattıgı bır sıırece gcçtık nıcedır vc kuçuk kcnt ınsanlarının hem ınctropol kaısısında hem metropollen nın dısında ufalanısı ya da ufalanmama mucadclcsı sıkça îsjetılen bır çığlık artık ya7inımı/da Btnbuduyarlıfiı buh.ıykırışı kımıkcv lısıltıvı va da ıç çckısj kc ndı okuma scru venımın sınırları ıçındc I lasan Alı Iop tas, (cmılKavukçu Nıh.uCıenç gıbı son doncmın ılgınç ya/arlarında buluyoıum Cıidcıck kalabalıklaş.ın bırulkedekı ıssı/ lıkvc ınsını bırgolgc gıbı ı/lcycn kasaba lı gcçmıs () gcçtnışin bu gunc bır karal tı gıbı s ıldıpı ıırkııntu Dun Koıkusu Nıhat dcnç ın son dciccc ı tkılc\ıcı \a pıtı Dıın Koıkusu" kahıamanm kıijilık gıhs.unı ustıınc kuıulmuş bıı toman (bır Davıd ( oppcrlıcld bıı Tonıo Kroggcı) gıbı dc okunabılıı bıı sıır gıbı dc Ka nımca Dıın Koıkusu'nıın bışarısı bır i'cncın vctısjııc scıuvcnının kı.sıtlcrıne bıı ulkcnın bıttaııhın hc m gcçmii; yu/ yıllardan su/ulmusjjıııkımın lıcml ıırkı vc nın sonçcyıck yu/yılının yansısınıdıı surcbılmcktc dc kalma>ıp ınsansal vaıo luşu ınsan doga ınsın Tınrı ilışkılcrını dc sorgulayabılmcsındcdıı Uzun olma yan bır romanı butun bıı ı/leklerın orun tusııyledokuyabılmcksc yalnı/ bırkuıgu başarısı dc£ıldıı va/aı adına derın bıı kul tuıel yaşantısal vedıışunselbırıkımın gc nış bır scvgı ve dııyarlık yelpazesının gos tcrgcsıdır Romanın ılk bolumlcrı Iıabzon'dagc çer Ya/aıın da ılı olan bu kasabaya do nuşmıış denı/ kcntının çcşıtlı vc çelışkılı kulturlcrın katmanlaştığı tarıhsel doku stı tum bıı çclıskılerı ta^ıyan duyarlı yu rcfic vc açık /ıhııc çok gcnıij bıı bakış açı sı ka7ancfırabılır Sınırım Nıhat (ıcnç'dc bu o/cllık vaı, 'lıan a (.ın'egıden tacır lcrın lloıansadan M ılta'dan, («ırıt'tcn g ;c lcn yolcuların" (s 26) ızlerını algılavabı lılyoı 1 layat verıp hayat alan denı/ın, amansı/ ru/garın sıra dağlaıla buluştugu Kaıadenı/'de doğanın ıçdıınyalarımı/a, mahrcm yaşantılarımı/a u/anan karga^a sınt ve o gızemlı dengeyı kuran ntmını hıssedebılıyor "Ioprak kayaımış hcyclan oluımuş, dcgıl gu/elım, toprak pcşınden gıtmck ıs ter bulııtların, dızlerı ço7ulur gıdeme/ 1 ' (s54) "Ycrın altlarından gclıyor ruzgâr, ı/ımı suıuyor lanrı çoğalacak bıtecck çogala cak bıtecek Dalgalar ınını kopaıtacak sandalım mcmclciınck kalacak ' (s 54) Kahramanımı/Tmııscvgısındcnsc gu vcnsı/Iıktctı \c koıkııdan bcslcnen bır dındarlığın oıtıısu altınd ı bııyur "Korku SAYFA 6 Gecmis Mer seni dolu go7İcrınıgordum ııibanların çaresız lıklcıınc nasıl tapındıklannı anladım " (s 5) Kapanık, sonuk, duruk vc katı bır ya^amda e^kıl bırkılıscyıkıntısındakı ka tasvırk rının yumu^ak yu/unu kardcj; bı lır faıklara ho^gorıısıi7dur ortam "Ma hallenın kadınlan kılıscnın ıcıne çoplerı nı dokuyordu ' (s 2^) Kahramanımı/ crkck baskısı altında ınım uııın ınlcycn ta^rada annesıylc bırlık tc yaşar, yakınında ornck alacağı bır "ma ço" yoktur Bclkı dc o ııedenlc scvcr ba rı^çil tsa'vı yalnı/ onu kurduğu dındcn soyutlanmış o'nu Mucadclcnın ijiddct ıccrmcycn yollaıını arayacaktır ılcrkı ya şantısında (s 27) Durust yollaıını araya caktn toplumbal varoluşun Yalansoylc meden buyumeyı ba^arabıJccck mıyım5" (s 45) Bulacak mıdır' Arayı^ ıomankahtamanımı/ı uclardan uclaıa savurataktır Son yırnıı bc^ yılın gcnç ku^aklaı ının bıldık oykusune dahıl dıronun vearkadaşlarının kaynıaları Se vılcn o^rc tmcnlcrdcıı cscn ı u/gâr Solcu luk Mahallc arkada^larınd ın gclcn uğul tu Irkçılık vc dmcılık Kultuısu/lugu kultıır polıtıkası bılmı^ ıktıdarların, bılım sanat lclsctc bırıkımı açısuıdan fukaıa bır bui|iıvazının yonetı mındckı bır ulkcnın 1 urkıycmuın genç lığı O/gurlu^u mahallc ya^antılarında kı basıbo^luk olan1 Kahramanımı/ın savrulmalarında son su/luk vc olum karijisinda msan vc top lıım psıkolojısının gı/lcrı bclınr "Dun koıkıısu nu oncmlı kılan nıtclıklcrdcn bırı bıuluı co^ku asıılaıdıı l)u dcrgâhta akan ır nıakta bır b ııd ık sıı olup, scrpılcıck, sa ıılarak, kavanın dokusu olup ona ycnı bır hayat verene kadıı kcsıntısı/ suruyor du rcılcycnlu,bagııanlaı,kendını yer lere atanlaı Insanın sonsuzluk sahnesın dc kcnılı bdşjıuoynadıgı sahıcıbıroyun Bu kapıdan ıçeiıyc pırın tck tck ınsanlar, ttk tık vu/lci,kı>llaı haıckctlcryok artık go/lci hiebıı •jcyıgormuyor, kalplcrbc dcnlcrı ttrkcdıpyukbck bıı tepeyedoğru tırınanıyoı, çıkılabık n en yuksck mckanın hararctındc oncc ayaklannı unutuyorsun, sonıa cllcnnı sonra tum bedenını, sonra (.ebındt gctırdıkkrınıdokuyoı lıılatıyoı sun Yarın sabah ı^lcıınc guı, lcıınc ınsanların arasına koşa cak bu ınsanların sonsu/luk banyosu son.ı tııyor (s 103 104) Nihat Genç'ten "Dün Korkusu" "Y Mücadelenln yoları duklarını vc nc gıbı bır doyuma kavustuk larını buc duyum sarabılmcktcdır Dın dar Anadolu'nun ruhunun bır rontgen hlmıdır bu Ya^anan dııpedıı/ bcdcnscl 1 bır doyıımdur Kışının bcdcnscl sınırla rın katılığını a^ıp baska vaılıklara u/ana bılmesı, onlarla tıımlcşmcsı Dar ıç dun yaların, sonuk yaşamlann ımkânsi7 kıldı ğı toplu ibadetin buyusunde yakalamak tadır ınsanlar Kahramanımuın bu dalga da bır damla olmasını engelleycn nedır'' Kendını govdcsını kapıpkoyuverememe bıçımındc bclırcn ortuk bır çağdaş 07 gurluk bılıncı bıle dcğıl bclkı, sc/gısı Olum kar^ısında urkmus, ınsan aklına ve duygularına gundelık yasamın tckduzc mucadclcsındc yıpranıp kasılmış ınsan bedenıne hukmedebılen tarıkat !}Cyhının "ycryuzunun en buyuk yonetmenı" (s 105) olduğunun ayrımındadırdclıkan lı ağ/ına u/atılan "olta"yı (s 105)ıedde dcı/'yoksullug^u nu(s 106)tarıkatcılann kaynağı btlırsı/ varsıllıklarma ycğlcr ve uzakla^ır Bclkı dc tumleşmeyı doğa ılc yaşayabıldığınden karşı koyacak gucu bu Bir gencin yetişme ssrüveni Topiu ibadetin büyusu ' Uzaylı go/lerlc, dı^ardan" (s 104) ı/lcııığı bır tarıkat ayını ın aktaınıaktadır kahıamanı mı/ Koktcndıncılıgın dı^s>al goruııtubujıu (,ı/crktn duygu ca vı /ıhıncc butunk^nıcmc sınc lagıııcn, ayiiic katılanların u dııny ı larma ıncbılmtKtc, nasıl bır ruliiıal ıhtıyaç la orda bulun Bır surc sonr.ı basjlayacak mctıopol ya ^amında, bctoıı vığıntılarının ortasında, "bınlcrcc g^ckondu" (s 124) "bınlercc ıns>an, adanalılaı antcplıler mara^lılar" (s 124)arasında kansatarakgctmctıyok sul oğrenulerın "hcpsının bilahı var" (s 141) ıstıilendıgı ıkı mubarck bayram geçmesıne" raömcn ct yemcğının uğra madıgı aç, sefıfbıtlı vurtlarda tt ror yılla rında, doğayahasrıtını haykıracaktıı kah ramınımi/ ' Rıi7gâr yağmur vok aıtık (s 124) "Bcn plastıklc^ıyoıum scn mctıoıolojik oyııncak oluyorsıın Dalgalaıınıın ustun dc dcöd, sckuotuz habcrk rındtsın Scn dalgalarla ta Sıbırya'dan mcmlckctınıın sahıJlcnnc kopup gclcn, o buyuk mara tonunu tarıhın ılk gıınıındcn bı 11 bıkma dan usanmadan ycnılcycn ru/gâr mısın' (s 126) Bu ne bıcım scvı^mc cskıdcn, gomlcgımc ragmcn, l)iı yulcnrnc sokuluı bıı yerlcrımde ge/ınııcfın, s^mdı çırılçıp lak arıyorıım scnı, ncıcdcsin tcnım senı ozluyoı • Sensı/ ruhum mıı olurmu^, scn " si7 bcdcnım 11 oluımu^ ' (s 127) 11 Sazlıklarıma gııeı, bınlcrce ncy olıır muijsıın bınk rt c ılahınlc1 Ama bcn Kara dcnı/lıyım' Vuryalcın dağlarıma bu gccc bırkaç tokat1 Bır taijim daha duijsun' Kat onunc ge/dır bulutlarını dağlarımda, bır mc /ar tasj bıra/ daha toprağa go mulsun (b 128) dıyc scslcnır rıi7gâra Doğası/ kcnttc yaban cılaijma buyumuştur Ne kcnttc olunabılır, nc tas/dda bundan boylc Romanın bclkı de do *,' ıuknoktası,ın san hayvan tan r ı top lıım tu Beton yığııriannm octası ketım ekonomısı ask dın sılahlanıi'iı^ sı yasa ılı^kı vt çclı^kılcrıııın bııııık bıı mı /ahlaoruldugu "^agdaşlanrılaı Adıdas lar' bolumuduı Bıı yabancıla^maba^a pıtıdır bu sayfalar Ankaıada, Maltcpc camısının yanındakı avuç ıci kadaı paık la doga o7İemını dınılımıcyc calı^ ın k ıh lamanımız mınık bıı boccğı scvcccnlıklc ızlcmektedır Derken genç bır cıft gclır Adıdas marka pabuçlar gıycıı, tukctım ckonomısının ıırunu siıadan ıkı genç ın san bır oğrencıylc scvgılısı Scvgılılcıın dıkkatı dc, kahı amanımı/ınkı gıbı boct ğe yonelır ve bır anda kocaman boyulla rı vc adıdaslarla ıyıce ırıleşmış ayaklarıy la mınıcık yaratığın kadcrınc egcmcn olu verırlcr, onunla kcndılcrıncc dcneyler ya parlar 1 Iıçbır kotu nıyetlerı yoktur Ku çuk canlının dunyasında bır doğa aictı ol dukları, her s,eye kadır tanrı rolune çiktık ları bır an olsun uslarından geçmcz Gcnç oğrenu bdgiM vc huncrlerıyle sevgıbsıne kendını "erkekçe" kanıtlamaya çalışmak tadır Hepsı bu Kahramanımı/ sevgılı lcrın elınde yaşam/olum yol ayrımına ulaşmı^ talıhsız canlı ıçın kaygılıdır Scv gılıler boccğı scvmışlerdır vc onu daha a/ ayak altında olacağı bır paık koscsınc ta bimak ısterleıktn adıdaslarıyla lcoca bır bocck ordusunıı soykırıma uğratırlar faı kına varmadan' Sonunda bu oyundan sı kılırlar ve parktan ayrılırlarkcn tam o bi rada çırlun bıı sesezanokumaktadır bek lenmedık bıçımdc boceğın sonu gclır Pat1 Bocck metal yığınınııi altında hurtla haş olmuştur1 Bır ka/a1 A^ık oörcncının ccbındcn labancaMduijmu^Uır1 ltri.il ma lı pabuçlar gıycn masum gorunu^lu gcnç acîam sılahııdır çunku o aşırı mıllıyctçı bıı oıgutun mılıranıdır' hnge gücii, söz ustalığı Nıhat Cıcnç mctnındckı yoguıılııga ku^kusu/ ımgc gucuyle stv ustalıgıyla sımge ça^rışım yoluyıa ula^maktadır Dıl kımızaman/arıi.yumuşak yabanıldoga yı bctımlcrken scrt vc ugultulu kımı kcv araya sıkı^tırılmı^argoso/cuklcilt kılçık lıtlıı Içlı dııygul ırdan hasın ııı/gaılaıa ulkcmızm ıtılmı^ vokbiıl kalahalıklatm dan genç ve yalnı/ crkck govdcsının acul vc baskıcı boguntusuııa bı/leıı ta^ıvan ış tc bu yanaı doncr dıldır Dun koıku sıı'nunanlam bulunlugugcvı?ckanı.ısag lanı bağlaılakıııulmııi;tuı Roman pcka/ı takvıındı/ınscl bıı akı^gostcıcıı çogıı ılk bakıtjla bagımsı/ ve baglantisizmış ı/k nı mını uyandıran kısa bolumlcıdcıı olu^ ıııaktadır Ancak metınlerın dcrın anlamı bırbırınc ularmak suıcklılıgı saglaı So nuçta kahıamanımı/ luh escnlığınc ka vuşacaktır 'Nıhaytr lanrım, bcnı dc mutlu yap manın yolunu ogrenclım Nıhayct Tan ıım bcnı de sevmenın yolunu nıhayct og rcndım Içımdc ılk defa kıfavet duygu sıı, bugun bcn bır kı/ı oprum " (s 220 222) Roman boylc bıter Belkı sonu romanın cn zayıf yanıdır Çunku kahramanımı/ın golgcsı gıbı suruklcdığı ma/ı scvgı ılı^kı lcrını 7ehırlcyccck tıırdcndır Mutlu son hıç dc ınandırıcı dcğıldır Ancak roman kusurunu erdemc çevırır Çunku "Dun Korkusu" boyuııca ılctılcn olaylaıdansa otılaıın ıç dunvalardakı ı^dıışunık tıdıı I langımı/ ılk a^kımı/la kanatlanıp ııçma dık, hangımı/ kanatlarımı/ı yaijam boyıın ta koruyabıkcc£ımı/ı sanmadık'' "Dun Korkusu bırbırını çağrısjtıran 17 lenımlerbımınııdur Vc bu ozcllıgıylc ba na, ya/ınsalnıtclıklcııylehıçben/omcme sine karşın çok sevdıöım bır romanı anım satır Vırgmıa Woolfun ' Jacob ıın Oda si"nı sava^tavirmışhırpencın va^ayanlar da kalmı^ ı/lenımlerını dcılcvcn o buvuk şıın "Dun Korkusu" "|akob ıın Odası ka dar o/gun bıı yapıt vt hıç ku^kustı/ Nı hat Gcnç son on yılın cn ılgınç ısımlerın den bırı • "Dün Korkusu"/ Nrhnl (,<>/<,/ l/ı Inım Yaymları 222 \ C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 4 1 8