Katalog

TÜYAP 17. İSTANBUL KİTAP FUARI da topraih görünce, ' Banar geldi!" derdik. Haltalarca okuldan çıkmadığımız olurdu. (Bir istisna: On beş günde bir hamama giderdik. Daha gün ağarmadan yola koyulurduk. Çünkü vatılı okulun Fethi Naci'ye Artnaoanyosu yoktıı!) ğan / Hazırlayan Se Okumak dışında mıh Gümüş/ Oğlak yapacak pck bir Armağ'an Kilapşev yoktu. Lise lar/192 y yıllarında okul kitapLğının düzenlenmesine yardım cttifiiın için kitapliktaki dergilerden, kitap lardan dilediğim gibi yararlanabiliyordum. O cski,t>üyük boy Varlık'hr, Yıırt vc Dünya\'Ar... Bütün parasızlığıma rağmen aldığım İstanbul, BüyükDoSu, Yaratısder&ileri... Frzurumlu sınıf arkadaşmı Oöuz Oğiin, babasının okuduğu Ulus tan Ataç'ın yazılannıkeserbanagetirirdi. (Hiç unutmam: Abdülbâki Gölpınarlı'nın Dıvan lidcbiyatı Bcyanındadır adlı kitabının yayımlandığı günlerde edebiyat hocamız Izzet Deliçay, Cjölpınarb'ya çok kızmıstı. Oguz da, bir gün öncc, Ataç ın bu kitaba karşı yazdıöı yazıyı (J/m'tan kcsmiş, bana getirmişti. Ârkadaşlardan biri bende böyle bir yazı olduğıınu söyleyince, 1. Deliçay da, "Oku o yazıyı!" demişti. Ben de Deliçay'a vc sınıfa o yazıyı okumuştum.) Fransızcamı geliştirmek için Bauuelaire'in La Flcun du maFm Haşet Kitabevi'nden ödemeli getirtmiştim. SEMİH GÜMÜŞ TÜYAP 17. İstanbul Kitap Fuarı Onur Yazan ctmis ydlık gcçcn ömrünüzc daniip baktıHınızda Fethi Nan 'ııın yazarlık scrüvcnini hısıiaı nasd dcğcrlcndtrininız? llkyazım, 1943 yılında, Erzurumgazetcsinde yayımlanmıştı; çok sevdiğim babaanneınin ölümü üzerineydi. Erzurum gazetesindc 1943, 1944 yıllarında "şiirler", Yüksek Tahsil Gcnçlik Derneği kurucu"hikâyeler yayımladım. O yaşlarda birilan vc yöncticilcriylc birlikte tcvkif edil nin, adını basılı olarak görmesinin heyedim. Sorgusu yapdan herkes tahliye edilcanını hâlâ anımsanm; gazetenin çıkacağı di. Çünkü bu tcvkiflcrin, yeni iktidara ge gün, gazctc binasının öniine gidip beklelen Demokrar Parti'nin ünlü 141. vc 142. diğimi unutmam olanaksız! 1945'le, lise maddelerirıi dalıa da agırlaştırmak için kason sınıitayken, tstanbul'da yayımlanan muoyıı oluşturmaktan başka amacı yok htanbıd dergisinde, Yedigün'de, Giretu. Birbuçuk ay yattıktart sonra Sultanahsun'da yayımlanan Ycşilgiresnn gazctesin met Cezacvi'ndcn çıktım. (îidecek başka dc, Halkevi dergisi Aksuda "şiirler" yayerim olmadığı için Giresun'a gittim. Kenyımladım. Liseyi bitirdiktcn sonra pek şidi şehrimdc uört ay bir sürgün bayatı yair yayımlamadım. Yeşilgiremn'da birkaç şadıktan sonra tstanbul'a dondüm. "Sulhikâycm çıktı. En son yazdığım "Mumlar tanahmet"te tanıdı&m arkadaşlar Ycryüadlı liikâyem 1949'da Ye$dgırewn da ya zii adlı bir dergi çıkarıyorlardı; yazmamı yımlandı; Sait I'aki'i anlatan bu hikâyeyi istcdiler. Ben de "üktay Dçniz" takma Bir Hikâycci: Sait Faik.. adl ı incelememin adıyla yazmaya başladım. Üniversiteye sonıına koydum, dönseydim bilim adamı olacaktım, döncmediğim için clcştirmen oldıım... Istesek tktisat lakültcsi'ndc okııduğıım yıllarde, istemcsek de hayatımızı rastlantılar da (19451949) iktisatla edebiyat birlikte yönlendiriyor... () tevkifin büyiik bir faygidıyoıdu; okunıa olarak da, yazma olarak dası oldıı: Siimerbank beni işe almadı; da. Heın clcştirileryazıycırdum, hem ekoböylece bir buçuk ay hapis yatarak "mccnomiktoplumsal konularda yazılar. Bir yaz, üç ayTboyuııea Ycsdgtrcson'a her haf buri hizmet"i ödemiş oldum! ta bir başyazı yazdım. Ve ilk telif ücretimi "Fethi Naci" imzasını ilk defa 1953'tc aldım: 25 lira. Yıl, 1948. Gazetcnin sahikullandım. bi Nuriahmed Çimşid gençyazariarı des1951 1952 yıllarında Yeryüzü vcBcrabcr teklerdi. Daha lise son sınıitayken Cîiredergilerini yayımlamış,tık. Ö dergiJcri (Yersun'a dönüşümü haber yapardı: "Değeryüzü'nün ilk birkaç sayısından sonra) Şükli gcnçlerimizden Naci kalpakçıoğlu şchran Kurdakul'la birlikte yönetiyorduk. limi/egelmiştir." Univcrsilcdeokuyanlar1953'te "Yaşamak" adlı bir dergi yayımlala Giresun'un ekâbir takımı buna pek kımak istedik. ()lmadı. ü dergi içiıı' Yazazardı: "Dünkü çcKuklar bunlar! Nc diye rın Gerçe^e Bakısı" adlı bir yazı yazmışşımartıyorlar!" tım; Ornan Kemai'in bir hikâyesini eleştiriyordunı. Yazı elimde kalmıijtı. Sonunda, llciisat I 'akültesi'ni biı kanıu kuruluşunokoşııllardaen uygunbulduğum Kaytınk dan burs alarak okumuştıım. Sckiz yıl "mecbııri hizmct im vaıdı. Konya Ercg ' (Ankara'da yayımlanıyoıdu.) dcrgisinc gönderdim; "()ktay Dcniz" fazla "nıili li'sindeki Sünıerbank Bcz Fabrikasi'nua tan" biı imza olduğu için, babamın adını 14 ay çalıştım. Iktisat l'akültesi'nc asistan (F'Vthi) adıma (Naci) cklcycrek ycni (vc olarak dönmek istiyordum. (Sıımerbank, artık dcği^meyciı) bir "inı/.a" okı^tıırdum. "mccbııri hizmet i devıcdebiliy()idu.) Asistanlık sinavını kazandım. Prol. Hallkyazımyayımlanıryayımlanmaz Ataç, zım Atıl Kuyııcak, sınavı ka/ananlar ara l)lı<\ gazctcsindc bir yazı yazdı. () yıllarsından beni seçmis, ve bunu I'akültc Kuda Ataç'ın, bırakın adı sanı bilinmcvcn bir rulu'na bildinnişti. Fakülte kalemindeki genç hakkında müsrakil bir yazı yazması, birpolis memurununbenimiçin "Komüünlü ^airlcrin, yazarların yalnızca adlarını nisttir!" dcmcsi, üzcrinc o zamanlar deanması bilc o şairler, o yazarlar için bir kan olan Prof. Omcr Lütfi Barkatı o kad mutlıılıık kaynagı olurdu. Ataç, yaijadıgı royu lağvetti. Kısa bir süre sonra tstanbul sürccc yazılanma ilgi gösterdi, yazılarımSAYFA 4 y Fethi Naci Dalıa çok şairlcri okuyordum: Yahya Kemal, Tanpınar, Dırans, Tarancı, Ziya Osman Saba, vb. Sait Faik'i ortaokulu bitirdiğim yıl kcşfetmiştim; o ilk üç hikâye dan söz etti. Irısan Tükenmez (1956) ya kifabmdaki hikâyeleri defalarca olcumuşyımlanınca iki yazı yazdı. Ulus'ta, yetinme tum, ezberledigim parçalar az değlldi. (lstanbul'a gidince, tanıştıgım yazarlara zadi, Varlık dergisinde de iki yazı yazdı. man zanıan Sait Faik'ten czbere parçalar Ataç, yazılarımdaki düşüncelere karşı çıokıır, onlan şaşırtırdım!) O yıllarda Balkıyordıı ama "yazış" biçimimi beğeniyorzac'ı çok sevdiğimi anımsıyorum. Bizim du (l'ck cürnlc yanlışımı bulamamıştı!), romancılardan Rcşat Nuri (Çalıkuşn'nu bıınun için tutuyordıı beni... ortaokuldayken okumuştum.), Kuyucak Sızın dc yokluk vc yoksunluk günlelı Yuiufuyld Sabahattin Ali, Aganta Burirıniz oldu. Çoctıkluk ve ılkgençlık ydna Burinata'sıyla Halikarnas Balıkçısı... lan, lısc, parasız yatdılık ve fakültenin Onuncu sınıfta Necmcttin Halil dkyıüarı... Parasızlık, evsiz barksızlıkla geçen bu zor günlerinizde bir dc edc Onan'ın izahlı Divan ŞıiriAntolojisi'riı, yıl biyat vc dü^ün yaşamıyla ilk alışverişt boyunca, ders kitabı olarak okumuştuk. mz ba$lıyor İlk nnemlt okumalar, ilk Divan şiirini seviyordum. Aruzu o yıllarilişkiler... Ya^annnızın bu döneminden da öğrendim. Lise yıllarımdan biranı: Edebiyattan sısöz cder mitınn? nava girmiştim. I localardan biri bir sorıı Once "ilk önemsiz okumalar"dan başsordu, dokuzuncu sınıfta iken edebiyat layavım. hocamız olan, "şiir" yazdığımı bilen ve betlkokul birınci sınıfta okuyup yazmayı ni destekleyen Sıtlcı Bey, beniın yerimc kıöğrcnince ikinci stnıita dergi almaya başsaca cevap verdi, sonra da bana"Son yaz lamıştım. Kapı komşumuz Fikri Taş, bendığın şiiri oku!" dedi. Okudum, "on" verden üç yaş büyüktü; ailesi bizimkiııden de dilcr, çıktım. lakir olduöıı için, "Dergi al da birlikte tktisat Fakültesi'ne 194546 ders yılınokııyalım,' demişti. ()kul kitabı dışı okuda başladım. Hemşerim Naim Tirali dc malar böyle başjadı. (On beş yıldır gitmeHukuk Fakültesi'ne başlamıştı. Naim Ti di£im Giresun'a 1997 Temmuzu'ndagitrali, Galatasaray Lisesi'nin son smıflanntiğimde, Giresun'a vardığım akşam, ogün da okurken hikâyeler yayımlamaya baslal'ikri'nin toprağa verildiğini öfirendim...) mıştı, genç bir hikâyeci olarak, belirli bir 1 liç ıınuımam, haftalık lurnıaîar halinde edebiyatçıJar çevresinde, tanınıyordu. îlk yayımlanan Çırah Uçman adlı bir çocuk tanıdığım "ünlü genç yazar" Oktay Akromanı vardı; o formalar Giresun'a gelinbal'ı Naim tanıştırmıştı. (Ben 18 yaşımce, babaannemi kaiijima alırdım, yüksek daydım, Oktay Akbal da 22 yaşında...) sesle okurdıım. Çırak Uçmatı'ın "Oğuz" Ondan sonra Salâlı Birsel, Behçet Nccaadlı biı kahıanıanı varuı; babaannemlc tigil, Kenan Harıın, Ozdcmir Asaf, Fahir birlikte ()ğıız'ıın Giresun'un da üstünden Onger vb. 1947 1948 ydlarında, Asmalı geçmesini aylarca beklemiştik. Mcscit'teki Elit Kıraatnanesi aenç yazar"İlk Onemli Okumalar", Frzıırum Li lann ııgrak yeriydi. Iskcndcr Fıkrct Âkdosesi'nde başladı. ürtaokul ikinci sınıfa ra'nın sahipliğinde çıkan Yırmına A\ır gcçtiğim yıl sınava cirmiştim; altı yüz kü dcrgisi burada hazırlanmıştı. Sait I'aik, sur öğrenciden yalnızca altı kisj parasız ressam Fethi Karakaş... Bir ara Edip Canyatılı sınavını kazanmıştık. Bizim sınava scvcr... girdığimiz yıldan önce sınava girip de kaİlk önemli okumalar... /.aııanları hep lstanbul'a, Haydarnaija LiErzurum Lisesi'ndeki edebiyat hocası scsi'nc goncıerirlcrdi; bizi ve bizden son Izzet Deliçay, Orhan Sevli ()rhon'un ırkrakileri lirzurıını Lisesi'ne yolladılar. çı Cınaraltı dergisini okııyanlara bir not lirzurıım'a kar yağdı mı hcrycr aylarca fazla vereceğini söylerdi! Kentle, halkla kar altında kalırclı. Lisenin balıçesiııdeki ilişkimiz yoktu! Ben son sınıftayken lkin" karlar Nisan ayına doğru erimeyebaşlayıp CUMHURİYET KİTAP SAYI 455 J