Katalog

K I TAP ÖDÜL L Ü B U L 1 L 2 J3 Önce aşağıda tanımları verilen 11 12 L 13 D sözcükleri bulmaya çalışın ve 21 F 22 D 23 L 24 her bir harfi bir yatay çizgi üzeri negelecekbiçim 31 F 32 l 33 F 34 E de yazın. Sonra çizgüerin altlann 41 L 42 C 43 A 44 I daki sayılara göre bu harfleri bul 51 H 52 B 03 J 54 H macadaki aynı sayılı karelere akta 62 M 63 M 64 H 65 F1 66 nn. (Karakareler iki sözcük arasını 73 J 74 H 75 A 76 C gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa, bu, ADI, SOYADI: sözcüğün alttaki ADRESİ: satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tamamlanınca,sorulan tanımlannkarşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağrya doğru bir şairin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı şairin "Şiirevi" adlı dosyasından bir alıntı ortaya çıkacaktır. 11 1 M A C A E4 H 5 M 6 C 7 1 1 I İLKER MUMCUOfiLU H 8 B 9 H 10 J I 20 1 M. Güner Demiray'ın yeni kitabı 11 11 1 1 111H 1 1 1 1 1 11 1 25 B 26 D 27 B 28 A 29 J 30 D 35 F 36 I 37 K 38 M 39 A 40 M 45 A 46 A 47 C 48 G 56 1 57 L 58 67 F 1 1 1 1 B A 14 L 15 D 16 I 17 H 18 J 19 Anadolu'dan Masallar ğeri derede boğulur. Ama bitmez tükenmez çabalardan, serüvenlerden sonra sonuç hakkın, eşitliğin yengisidir. Diğer masallarda da ycdi başlı kötü devler, kıskanç ablalar, cinler, periler, padişahlar, kör kuyular, bir dudağı yerde bir dudağı gökte araplar, iyileşmeyen yaralar, kudret merhemleri, bengisular (nayatsulan), kabakların içinden çıkan çocuklar, tilkiler, kurtlar hep sahneuedir. Yapıtta zaman zaman "Az daha gidersin, atın önünde et, itin önünde ot görürsün, eti alır ite, otu alır ata verirsin" gibi söylemesi biraz güç fakat çocukların dil yeteneklerini artıracak tekerlemelerle karşılaşdır. "Tilki ile Yaban Horozu" masalını M. Güner Demiray kendi yaratıp yazmıştır. Bir gün tüyleri ışıl ışıl, san bir yaban horozu çağlayanın âltında su içerken, bir çukurda ters dönmüş kaplumbağa yavrusu görür, onu kurtarır. Biraz sonra karşısrna kurnazlığın, kötülüğün simgesi tilki çıkar ve horozu yemek ister. Masal, horozfa tilkinin mücadelesi, kaplumbağanın horoza yardımıyla sürer. sonuçta, başına gelenlerden ders almayan tilki cezasını görecektir. Masalların sonunda iyiliklerin ödüllendirilmesi, kötülüklerin cezalandırdması, eşitliğin, hakkın her zaman üstün çıkması, çocukların toplum yaranna eğitilmeleri açısından değişmez koşuldur. Dargerçeklere sığmayan, sonsuz genişlikteki imgeler dünyası ancak masallarda yerini bulur. Tüm dünya masalları arasında akrabalıklar vardır. Kahramanları, dilden dile, ülkeden ülkeye, kıtadan kıtaya dolaşır dururlar. Yaratanlan bakımından adsızdırlar (anonim). Fakat Keloğlan, Anadolu'da 17'nci Yüzyıl'da oluşturulduğu sanılan katıksız bir Türk yaratısıdır. Tıirk halkı, köylüsü onu çok sevmiştir. Keloğlan öksüzdür, kocamış bir anası vardır. Şaşkındır, anası" Yat" derse kalkar, "Dur" derse gider. Her zaman söylenenin tersini yapar. Kelliğini sorun yapmaz. Yaşam savaşının içindedir. Haksızlıklarla mücadele eder, önündeki engel ne denli büyük olsa da, üzerinden aşacak bir yol bulur. "Keloğlan'ın Mutluluğu" masalında, bir avıcığa yaptığı iyilik onu sihirli mendile kavuşturur. Bu mendille o, tüm halkına mutluluk dağıtır. "Bilge Keloğlan" masalında ise, yedı başh devin sorulanna öyle akıllı yanıtlar verir ki, dev onu yiyeceği yerde ödüllendirir. Diğer bir masalda îbibik kuşuyla alışveriş yapar, altınlara boğulur, tümünü yoksullara dağıtır. "Anadolu'dan Masallar"ın okul öncesi ve ilkokul dönemlerini yaşayan çocukların toplumsal yeteneklerini geliştireceğine, anlama, kavrama, anlatma, kısacası bilinçlenme yolunda onları adım adım ileriye götüreceğine inanıyor, M. Güner Demiray'ı kutluyorum.B ANADOLU'DAN 49 B 50 Jj 60 L 61 H "Anadolu'dan Masallar" üç bölümden oluşuyor. "Devlet Kuşu" adlı birinci bölümde, iki tekerleme, beş masal, "Tilkinin Kuyruğu" adlı ikind bölümde, bir tekerleme ve dokuz masal, "Keloğlan" adlı son bölümde bir tekerleme ve dört masal bulunuyor. YILMAZ ÇONGAR 19 68 69 1 70 A 71 B 72 C G 78 A 79 8 80 A 81 M 82 M K."... Vitamini" (Cemal Süreya'nın bir §iiri%. 37 L. Eski bir tslam hanedanı. 23 11 14 32 41 12 57 1 60 M. Nar, erik, kızılcık gibi yemişlerden yapılan pekmez. 40 82 81 38 62 5 63 Tanımlar ve sozcükleriniz: A. "Ufak tefck .../ mühim dcğil olur canım" (Kayahan) 46 39 43 80 78 75 45 66 70 28 B. Teroel Reis temel yiyeceği. 25 8 49 27 71 55 79 C Belli bir iş kolunda usta, kalfa ve çıraklan içine alan dernek, korporasyon. 72 42 47 6 76 D. "Ayol bu kaçıncı...?" (R.N.Güntekin%. 26 30 13 15 22 E. tsrail'in plaka işareti. 34 3 F. Dansöz. 33 21 31 67 68 35 65 G. "Kıraça"mn ünlüleri. 48 58 77 H."... tsyaru" (Anatole France'tn bir yapm%. 17 59 54 4 61 64 7 74 9 51 I. Tanınmış bir şairirnizin soyadı. 69 44 24 16 36 56 19 20 J. "Sclim gibi, günlük tutmaya başlayalım bakalım. Soumuz hayırlı deftil herhalde onun gibi." diyen yazar. 53 2 50 10 18 52 73 29 KİTAP SAYI 3 9 1 389. sayının çözümii: A. Erözcelik, B. Yohimbin, C. Asumani, D. Yasa, E. Itırlı Bahçe, F. Nafi, G. Loca, H. Argyrosomus, I. Rümman Bulunur, J. tspasa. Şiir: Içime bir saksafon ölüyor upuzun, olsun! acılarımı amortisman hesabına geçiyorum iyi sabahlar!" ajıııı kltap kazananlar: îstanbul'dan: Gıyasetün Buldaıı, Adem Akıncıoğlu, Vural Ismet, Olca Titiz, Aysun Akıncıoğlu, Ankara'dan: Kezban Atakoğlu, Tonguç Çelikcan, Giresun'dan: Aynur Kabacaoğlu, Aydın'dan: Akay Ydrnaz.Ash Uğur, tzmir'den: Senıra Kürkçü, Ömer Ediboğlu, Aydm Özakın, Mersın'den: A. Nilüfer Doğan, M. Erkan Aykar, Çanakkale'den • Deniz Tekindor, Ebru Mayadağ, Baltkesir'den: Hüseyin Zafer, Ktrklarelı'den: Murat Kaplan, Ktrjehir'den: Ali Şahin, Zonguldak'tan: Muhterem Tetik, Adana'dan: Hayal Kuran, hmıt'ten Elif Samsa I ir varmış bir yokmuş. Evvel zaıman içinde kalbur saman için"de. Develer tellal iken, pireler hammal iken. Ben ninemin beşiğini tıngır mıngır sallar iken..." I ler masal gibi, M. Güner Demiray'ın "Anadolu'dan Masalları" da böyle başlar. Çoğumuzun belleklerinde ilk anılanmızı süsleyen bu ve buna benzer tekerlemelerle, uzun saplı süpürge veya uçan haklara binen çocuklarımız düşler dünyasında gezinir dururlar. Kişioğlu, ussal yeteneklerinin ve tüm yaşam boyunca öğrendiklerinin yüzde altmışını 7 yaşına dek, yüzde seksenini 12 ya. suıa dek tamamlarmış. Konuya bu açıdan bakıldığında okul öncesi ve İlkokul eğitiminin ne denli ünemli olduğu ortaya çıkar. Yıllarca önce okumuştum; Isveç'te üniversitede kürsüsü olan bir profesör, bir gün verdiği dilekçeyle görevinden aynlmış ve sonraki hizmetini ilkokul öğretmeni olarak sürdürmüş. Ozan ve yazar M. Güner Demiray da ülke eğitimine bu yönde yardım etmek istemiş. Çocuklanmızı televizyonun olumsuz etkilerinden kurtarabildiğimiz oranda böyle yazarlarımız da başarılı olacaktır. Kapağı, prensler, prensesler, devler, tilkiler, Keloğlan ile bezenmiş olan bu yapıt çocuklarımız için bulunmaz bir hazinedir. Gemerek, lspir, Erzurum, Yeni Çubuk, Sıvas bölgelerinden derlenmiş olan masallann her biri burcu burcu Anadolu kokar. Kullanılan dil, o yörelerin toprağından, çiçeğinden, yaprağından fışkırmıştır. Okurken burnumuza süt, tereyağı kokuları, kulağımıza an vızıltılan gelir. Aşağıdaki örnekler gibi: "Hemen yekinip ayağa fırlarnış (Yekinmek = Davranmak) bakmış ki, bir yılan alıç ağacına sarılmış (Alıç = Gülgillerden biryabaniağaç) (Sayfa 52). Kırk tuluk su, kırk tuluk et iste (Tuluk = Hayvan derisinden torba) (Sayfa 53). Bir sabah sütü sağıp külekle avlukapısının arkasına koymuş. (Külek = Bal, yoğurt, yağ gibi şeyler koymava yarar tahta kova) (Sayfa 70) Kişi bunlan okurken ister istemez plastik torbalara (şimdi onlara da poşet deniyor), plastik kovalara alışmış halkımızı dıişünuyor. "Anadolu'dan Masallar" üç bölümden oluşuyor. "Devlet Kuşu" adlı birinci bölümde, iki tekerleme, bes masal, "Tilkinin Kuyruğu" adlı ikinci bölümde, bir tekerleme ve dokuz masal," Keloğlan" adlı son bölümde bir tekerleme ve dort masal bulunuyor. "Devlet Kuşu" masalında, karısı ve iki çocuğu ile mutlu yaşayan bir adam konu edılir. Her gece adamın düşüne nur yüzlü bir pir (ihtiyar) girer. Başına bir iş gelecek, gençliğinde mi geîsin, kocadığın zaman mı? diye sorar. Adam, birkaç gece yanıtlamazsa da son gece: Gelecekse gençliğimde gelsin, der O geceden sonra felaketler başlar. Adamın evi yanar, bağları kurur, karısını kaçırırlar, çocuklarıM c ü n e r nın birini kurt kapar, diDemlray L CUMHURİYET Cündogan Yay., Bylüll9%./ 136s. SAYFA 19 Anadolu'dan Masallar/