Katalog

2 7 M A R T 9 8 7 ü Tansu Bele Dr. Gülseren Ünsün Engin'in "Kadını Tanımak"ını değeriendirdi .. 1 \ayfada • M. Yelkenli, Ursula K. LeGuin'in Bilimkurgulannı değeriendirdi ze katkılannı değeriendirdi Muhammed"ini değeriendirdi 8. sayfada 10 sayfada 12 sayfada • Mustafa Günay, Nusret Hızır'ın felsefemi• öner Yağcı, Maxime Rodinson'un "Hz. Cumhuriyet P A R A S I Z E K Aydınlanma'mn ışığında, ugraşı ve eylemi ile... KITAP €> Fakir Baykurt FERİDUN ANDAC Adam Yayınları, bir çok yazarımızın eserlerini olduğu gibi, Fakir Baykurt'un eserlerini de yayımlamaya başladı. Şimdilik bu dizide dört kitap yayımlandı:" Köygöçüren", "Yılanların Öcü", "Yarım Ekmek" ve "Kaplumbağalar". Feridun Andaç, Fakir Baykurt'un yazarlığını değerlendirdi ve kendisiyle bir söyleşi yaptı. akir Baykurt, 1950'li yıllarda yazın dünyamıza girer. Şiirle başlayan serüveni, köy notları, öyküler derkcn; asıl okur karşısına çıkışı Yılanların Öcü romanıyladır. Onun, bu çıkışı, yazın ortamında başka bir seyirde yol almasının da önünü açacaktır. Romanın övgü ve coşkuyla karşılandığı günlerde, "Türk Edebıyatına Kendi Giren Köylü" adlı yazısında, Hasan Âli Yücel şunları yazmaktadır: "Eski köycüliik tecrübelenmn, ferdî ve nazarî ki'rye gıdelitn tavsiyelertnın tutmasından sonra, ısığa susamış köylü çocug'unıt devlet elı ve kudreti ile insan kavnağtna kavuşturaıı Köy Enstitüleri, artık aydın yetişkinlertm toplum ha yatımızın ön saflarına ıtmektedir. Mahtnut Makal ora dan. Yedı kere basılan kitabı yedı dile çevnldı Yasar Ketnal orada okumadı ama o da köylülüğünü değıştirmeyen hayatı ile oralı sayılabilir fakir Baykurt da ilk feyzini bu ata ocağıtıdan aldt." Cumhuriyet Türkiyesi'nin kuruluşunda aydınlanma düşüncesinin yaygınhk kazanması için oluşturulan kurumlarda (Köy Enstitüsü, Gazi Eğitim) yetisen Baykurt, bLlinçlilik yolunu buralarda bulmuştur. Yazıya yönelişinde "feyz alınan" eğitim, düşün, yazın ortamının etkisi yadsınamaz. Burada uç veren yazınsal eylemi onu ilk kaynağa; yaşama/yetistirme yurduna dondürür. İlk sözleri oradan gelir.. Aydınlanma düşüncesinin ışıgında aldığı eğitim, edindiği donanım onu kaçımlmaz bir çizgiye getirmiştir. O sorumluluk bilinciyle yazıya kuşanır. O, bunu, "düşünsel bir şereklilık" olarak alır. Daha ilk adımdaki yönelişinin ibresi bellidir: tçinden çıktığı ortamı, yaşadığı, tanık olduğu durumları yazmak edindiği bilincin sorumluluğunu yükler ona: "Köylüler, Türkıye toplumunun çoğunluk kitlesıdir. Tam ulusal bağımsızlık, tam kalkınma, tam çagdaşlaşma bu kitlenin uyanıp kıpırdamasına bağlıdır O, eski F den olduSu gibı yerinde durdukça ya da gerekli tempoda kıpırdamadıkça toplu değışmemız de o oranda gecıkmektedır Bu yüzden yazarak okumuşlan, okumuşlar yoluyla da okutulmamış bu kıtleyı etkilemek amacımız olmuştur. Yalnız basına edebıyattan büyük çapta bir yönlendirme beklememekle bırîıkte, bu yönlendirmenın olabılmeu için edebıyatın da görevı, sorumluluğu vardır. Bırer kalem sahıbı olarak bu sorumluluğu yerine getırmek ıstıyoruz." Bu, aynı zamanda, Köy Enstitü çıkışh yazarların ereğidir de denilebilir. Baykurt'un yazınsal eyleminin çıkış noktasında iki önemli yan vardır: tlki köy kökenli oluşunun getirdiği tanıklık, diğeri de bu sınırları aşma sonrasında edinilen bıltnçhlık durumudur. Bilinçlilik durumu Bavkurt'un yazınsal/düşünsel gelişimini başlı başına etkilediği gibi; aydın olma sorumluluğunu da ateşlemiştir sürekli. Onu, eğitim alanında eylem insanı kılan bir yandır bu da. Toplumsal S eylemi her iki kulvarda süredurur. Yazarlığı eğitimciliğini etkilemiş, eğitimciliği de yazarlığını geliştirmiştir. Bilinçlilik durumunu yaratan ortama baktığımızda; Köy Enstitüsü'nün getirdiği aydınlığın kuşatıcılığını örürüz. Baykurt, bu süreçte, aydınlanmacı düşünce e karşılaşır. Okuma, öğrenmeye yönelik ilgisi yazın uğraşının önünü açar. Yaşadığı çevrenin, tanık olduğu olay ve durumların gerçeğini dile getirmesinde bu ortamın etkisi yadsınamaz. Tanıklık süreci onun roman ve öyküsünün debisini oluşturur. ilk romanıyla çıkışı yazınımız için de önemli bir kazanım olmuş, ilgiyle karşılanmıştır: "Fakir Baykurt'un 'Yılanların Öcü' adlı romam bıze köy hayatıntn ilk tam levbasını çızmiş olmak bakımından değerli görülmüştür Bunda, aynı zamanda, yazarın memleket meselelerını heyecanlı ıfade edışı, yaşayan kişi yaratmakta kudreti de esere edebi bir kıymet Devamı 4. sayjada. * " CUMHURİYET KİTAP SAYI 3 7 1