Katalog

MUZAFFER BUYRUKÇU \nci Vonaftan bir anlatı E çocııklaı ımı/ın, torımlarımı dığımı, lıalla onu biraz kısıncı ponat /ın anncleri, anncanncleri, kandığınıı ilk kcz o zaman pçeğım soldurnıam! babalaıı, dedclcri dışarlıklı. laık cttim. tnci'nin dc AhAilc bircylerinin bir ayaklan mct in de ıluygulan güçlcribıırda, bir ayaklan orda vc nin hcr zcrrcsiylc harckctc cvlerde dört bcş dil konıışu gccmi^, kalplcrini birbirinc luyor. BLI sorunlarla ilgili öydügümlcmc işlcmlcrini başkiilcr, ronıanlar, oyıınlar ya laımıştır. tnci Ponat bu duyzılmıs, lilmlcr çevrilmiştir, gusal gclişmclcri açık scçik çevrilmektedir. Yaşananlar anlatmaz ama bir cvlcnmc sanatla daha bir dcğer kazanortamına girdiklcri gcrçcktir miij, kimi durumlar "özel'den "gevc cvliligin çckiminc kapılmı^lardır. nd"c sıçrayaıak kitlclcriıı malı olmuşNitckim gczinti tamamlanmadan Ahtıır. mct, cvlcnmc öncrisindc bulıınur. Inci, ilkin pck sıcak bakmaz bu öneriyc, bir : Ayrı kültürlerin insanları takını kaygıları, ku^kuları vardır, cünBir dc yabancı ülkclere tahsilc gidcnkü cvlcnınck, yaşamını dcgiştirmeye, lcr vardır. Oğrenciykcn birileriyle scvibaijka bir konumda ya^amaya karar şiyorlar, evlcniyorlar, o ülkcyc yerleşjp vermektir. Bazı sorunlar vc piirüzlcr iş güç sahibi oluyorlar ya da kaıılannı, çöziimc kavuşturulmadan bu önerinin kocalannı alıp kendi mcmlcketlerine geçcrliği yoktıır. livlendikten bir süre götürüyorlar. Ama bu ayrı kültürlerin, sonra Ahmct, kendisini ailesinden, ayrı görüşlerin, anlayışjarın, ayrı yetişeşinden, dostundan, isindcn kopartıp mc tarzlarının temsilcisi kişilerin çoğu, Suriye'ye götürmcye kalkarsar* Oysa ilk zamanlarda görmedikleri ya da görInci, İstanbul'dan uzaklaşmayı, böylc mek istemcdikleri kanşık sorunlar birkimbilir nelcr getireccği kcstirilemelikteliklerini kemirmeye başlayınca ayyen bir serüvcnc atılmayı şimdilikrıhyoıiar Incı Ponat ın (Çiçeğimi Soldüşünmcmektedir. Bu konu enine durmam) kitabında olduğu gibi. tnci boyuna tartışılmalı, iki yanı da memPonat, bir yandan okuyıın bir yandan nun cdecek bir çarc bulunmalıdır. da bankada çalışırkcn Anmct adında "Burada kalamazsın sen bcn de SuriSuriyc uyruklu bir öğrenciyle tanışır. yc'dc yaşayamam." Ahmet, '['ürkiyc'de "Ahmet'in sohbcti güzcldi. (^)layları kendinc özgü csprilcrlc süslcmcvi, gül kalacagını söyler inandırıcı bir tlillc evlcnirler. Ayrı ev, büyüyen masraflar... meyi ve güldürmeyi iyi biliyordıı. BüAhmct hem koca hcm öğrenci, Inci yüklcrinc karşı son derecc saygılıydı. hem öğrenci, hem mcmıır, hcm ev kaArtık iş dönüşlerinde sık sık ona cvde dını. Dev gibi güçlüklerle karşılaşırlar, rastlıyordum. Uğramadığı günlerde ama bu cvliliktc cn çok özveriyi gösteonu özlüyorduk. ren, yardım cdcn tnci'dir. Bu arada bir Annem onun dc çocukları olur. Ahmct fakülteyi bitiscvdiği ycmekleri rir. Bir jcofizik mühendisidir; ckmeğini pişirmcye özcn kazanabilecck durumdadır. Suriye gösteriyordu." Konsolosluğu'nda calışmaya koyulur Bu Suriyeli dcliama bir halta dolmadan siyasi görüşlekanlı, ailc bircyri konsolosıın siyasi görüşleriyle bağlerinin gözlerine daşmıyor gcrekccsiylc işi bırakır. "Para j'jrmck için hcpsine doğum gün ' sıkıntınıız had saflıadaydı. Kirayı bile güçlükle ödeyebiliyorduk." Ahmct bir lcrindc, bayraman öııcc Suriye'cie askcrliğini yaplarda, yılbaşlarınmak,sonra tla Türkiye'ye dönüp vatanda armağanlar daşjık için başvuruda bulunmak isti,ılır, bu tutumuyyordu. Zaman kaybctmcden işlemlerila da onların göni tamamladı vc Şam'da teğmcn olarak niillcrini çeler, göreve başladı. Ahmet'in askerligi sületheder. "Barerken Inci, küçük kızı Elvan'la birlikbanı, bu kadar te ijam'ıla kocasının vanında geçirir vol yordam bilcn yıllık izinlerini. bir insana az ı astlanır" diyor Sorunların su yüziine çıkışı (.lu. Hcpimiz onu 1974 yılmın Tcmmıız'unda bir Cuma gcrçcktcn sevi(atilinden yaıarlanıp pikniğe giderler... vorduk. Bir akPikniğin tadını cıkarırken ansızın patşam Ycnikapı'da layan bombalar ortalığı altiist edcr... dcniz kıvısmda Kaçarlar ordan ama bu "bomba olayı" \ ü rü mck t cler. hangi iilkc Elvan'ın yetişınesi icin daha Ahmct hcrkcsin güvcnlidir sorumınu eetirir gündcme. ijgi odağıydı. O günlcrde Kıbrıs'ta da savaş vardır vc < )zcllikle gcnç Tiirk askcrleri adaya ycrlcşmiîjlcrdir. kızlar uzun uzun 'lartnjirlar. Ahmct, karısıyla kızmın Suscy rct nı ck t en riyc'dc kalmalarmı ister, Inci itiraz kcndilerini ala edcr. Derkcn Ahmct, hlvan ın pasamıyorlardı. Hayportuna cl koyar... Inci şokc olur. () ranlık doluydu olayla biıiiktc Inci, Ahmct'i daha iyi b a k ı ş I a r ı. A h anlamakia, ü/crindc tlurmadığı, teğet Inci Ponat ın Çiçeğl Soldurmam ı, Betty Mahmudinin Kızım Olmadan As ıııct'lc gururlan gectiği gerccklcrin nc kadar onemli olla' adlı kitabını andıran bir konuyu işlemektedlr CUMHURİYET KİTAP SAYI 336 skidcn dc oluyordu hıınlar. Bir kabilcnın iiyesi o günlerin yasa lanııı, gcleneklerini, kıırallarmı, çarptmlması olası cc/aları göze alıırak çiğnivor, başka bir kabilenin üyesiyle cinsel ilişki kuruyor, yaşamını değiştiriyordıı. Bugünkü dünya nüiıısu böylesine birlcşmelerin ürünüdiir ve kala tasçılann iddia eltikleri gibi kalışıksız, sal degildir. Çağmıızda bıı ti|> kaynaş.makır, ortalığı kasıp kavııran, köylerde, kentlcrdc la^ ta^ üstündc bırakmayan, yıkan, yakan, kişjlcrin barış dönemlerinde ka zandığı maddi mancvi her şeyi sıfırlaşlıran korkunç savaşjar sürerkcn ya da o savasjardan sonra olur. Ekonomik, sosyal, kültürel, siysal hareketlerin zor laınasıyla baslayan iç vc dıs, göçlerde olur. Bıı göçfcrın dayatnıasıyla kapalı toplumlamı kalnıkları çatlar, bıı çatlanıa sonucımda da herkcsc açık top Itmılar dogar... Iştc bu dönüşme sııa sındaki kargaşada olur. tkinci Dünya Savaşı'nı çıkartan ve insanlığı giderilmcsi olanaksız acılara sürükleycnler, hiçbir ihtilalin, hiçbir devrimin başara madığını başarmış, sınır anlaşma/.lıklanııdan ötürü dü^manlasan ülkelct'i bile birbirinc bağlayan köklü dcğişıkliklcri dcnnlcrden sökerek yüzeylere taşımıştır. Isje bu sırada olur. Savaş soıııası Avrupası Avıupa'yı onarmak, yeniden yaraları sarmak, her karışı oturacak hale getirmek için kapılarını geri bıraktınlmış, memleketlerin yan aç, yamalı pantalonlu, adlannı söylcvcmcyecek kadar cahil, işçilerine, köyfülerine açnııslardır... davul zurnayla çağırdıklarını baştacı etmişlerdir ama "bunlara" hcr şeyi altın tabaklarda sıınmamışlardır, çoğunluğu "yabancılık duvan"nın arkasmda tutmuşlar, kendilerine yakın bulduklarıyla da sarmaş dolaş olmuş,lar, iç içe ^cçmişlcr, bütünlcşmişlerdir. Kız alıp vermislcr, evlenmişlerdir. Bugiin bir sürii ailecle, yabancı bir danıat ya da gclin vardır. Yıırdumu/.da da Türklcrlc cvlcncn Almanlar, Fransızlar, İngilizler, Aımrikalılar, lranlılar, Araplar... ve bunlarla cvlcncn Türkler varuır. Aıtık baınbaşka bir durunı yürürlüktcdir: Yabancılarla bir aradayiz, onlarla akrabayız, Çiçeğimi Soldurmam Inci Ponat, "Çiçeğimi Soldurmam"da başkaldıran, direnen, kızını kocasının vc ailcsinin zulmünden kurtarma kavgasını zafcrc ulaşana kadar sürdürcn ccsur, dürüst, ilerici, laik, dindar bir kadını, yüreği inatla değil evlat sevgisiyle dolu bir "ana"yı, o "ana"nın portrcsini ustalıkla ciziyor. Bümkrasinin, bürokrasilerin insanı canından bczdircn, ıımutları, ortadan kaldırılması olanaksız cngellcrlc öldürcn yapılarını, işlcyişlcrini sergiliyor. ılııklarını görcbilmektcdir. Ilvct, cvet, Ahnıel ötcdcn beri kcndisine Tiirkiye'dc kalnıak konusıııula yalan söylc miij, oyalamı^, amacına eri^eccği lırsat ların doğmasını bcklemiştir. Ahmct, Suudi Arabistan'da ya da Kuveyt'tc parası bol bir iş bulacak, anncsinc, baba sına, kardeşlerinc sıkıntı cektiııiKyc ccktir. Amacı budur. Türkiyc'yi scvdiği dc doğru ılcgildir, scvmek bir yana Türkler'dcn ncfret ediyor Osmanlı Imparatorluğu dönc miiKİe Arap halklarma uvguladıkl.ıı ıııı ileri sürdüğii baskı vc şitklct politikaları yüzünden. Bugün Araplar gcli^mc mişlcrse, dünyada hak ettikleri ycrlcri almamışlarsa bıınıın suçlusu Türklcr'di. "Tiirklcrdcn böylc nefret cttigi ne görc benimlc nedcn evlcnsinr' / In san bazcn clinde olmadan ılü^manını da scver." Evlilik bitme noktasına gclir vc bitcr, boşanırlar. Ama bu boşanma olgusıı cski karı kocayı rahatlatmaz, tcrsinc so runların artmasını saglar. Yalnız, sorunları artan, ya^amı cehenncmc dö nen Inci'dir. Kişiscl piirüzlcr, birlikteliklerini sona crdiren aşınmalar gidcrilmiştir ama bu kez lilvan, yüzlercc sorun yaratacak bir kaynak kimliginc büriinür. Çiçeğimi Soldıırmam'ın boşanmadan sonraki bölümünü o yöneteccktir vc kcndisi dc elc geçirilmcsi güç stratcjik bir tcnedir. Savaş bu tcpcnin çevresindc oılaklanır. Kaldırılması olanaksız engeller Vc Incı Ponat, Çiçeğimi ,Soldur mam'da başkaldıran, direnen, kızını kocasının ve ailesinin zulmünden kur tarma kavgasını zafere ulaşana kadar sürdürcn cesur, dürüst, ilerici, laik, dindar bir kadını, yüreği inatla değil evlat sevgisiylc dolu bir "ana"yı, o "ana"nın portresini ustalıkla çizer.Bürokrasinin, bürokrasilerin insanı canından bezdircn, umutları, ortadan kaldı rılması olanaksız engellerle öldürcn yapılarını, işjeyişlerini sergilcr. Yabancılarla cvlenenlcrin yaşamlarında açılan bosjlukları vc üzerlerine çöken karabasanları özgür dünyaya duyuran Betty Mahmudi'nin (Kızım Olmadan Asla) kitabıdır. Betty'nin Amerika'da evlendiği Iran'lı doktor, kızını kaçırır mcmlckctine ve gcri dönmesini engellemek için akılları, hayallcri durduran şeyler yapar. Kızım Olmadan Asla yabancılarla evlcnenlerin hallerini yansıtan kitapların en önde gclenidir ve arkasından geleceklere, onu izleyeceklcre bir yol açmıştır. Inci Ponat'ın Çiçcği Soldurmam'ı da ayrı mekanlarda Kızım Olmadan Asla'nınkini andıran bir konuyu didiklemektedir. Kızları kaçırılan "ana"lar, çocuklarını şeriatın bağnazlıklarında erimesin diye canlarını dişjerine takarlar. Müthiş, insanı şaşırtan bir savaşımdır bu. Işin tuhafı, kadınları, kızları ikinci sınıf insan oJarak gören bu fanatikler, bireyleri ve toplumları aydınlatmayı, yüceltmeyi üstlenen bilimlcrin temsilcileridir: Biri doktor, biri mühendistir. içeğimi Soldurmam'da şaşırtıcı bir ik vardır. Inci Ponat bir dakika boş durmuyor: Suriye'ye gidiyor, dönüyor, Ankara'ya koşuyor, bazı kurumların kapılarını çalıyor, işlemlcri kolaylaştıracak tanıdıklar, torpiller arıyor, üzülüyor, umutlanıyor, scviniyor, sabrını cn iyi biçimde değerlendiriyor. Vc bunları, edc biyatsız, yalın, olanları olduğu gibi sunan bir dille anlatıyor.lnci Ponat'ın Çiçcğinıj cSoldiirmanı'/nı okurken duygülanacaksınız, üzülcceksiniz, kızacaksı nız, insanların acı ürcten, işkcnce ürcten vapısına söveccksiniz. Vc yabancı erkeklcrin kollarınıla cennetin güzcllik lcrini bulacaklarını sananlaıın nc kadar yanıklıklarını anlayacaksınız. • S Çiçeğimi Soldurmam / Atılatı / lııct Poınıt / VtirlıL' Yayıııları / İSI \ SAYFA 9