Katalog

0 K U R L A RA Fotograflarla Münir Nureddin Selçuk'un Yaşam Öyküsü GÖNÜL PAÇACI çok genel olaıak gcçmıstc yaşanmış . olaylaıa sanat escılcıı nc ve sanatkârlara toplumsal hah/anın kış,ıscl ı/dus,umıındcn bak.ıılaı Bunda tcmel neden satıatın, bırey vc toplumun sosyal geçmiMnı oıcn yapı taşlarının en onemlılerındeıı nırı olmasıdıı Ln duyaılısından, en ratketmeden tuketen kısjyc dek herkeste mevcut olup, adı konmadan, kendı toplumsal geçmışının bır yerlerınden yakalayan bııtakım ıpuçlaııdır soz konusu oıan Knnıı mıi7ikse hele, hayatımızın ılk anın dan ıtıbaren çe^ıtlı şekıllcrde hep var olan, çoglmlukla loplumsal yanmın bıreysel yanı nın onunc gcçtıgı vc adeta bır "çevrcsel fak tor' e donus,en bır alan so7 konusudur Bı?ım gıbı bazen keskın bazen ılımlı çeşıtlı bıçimle melerle bugunlere gclerek, muzıksel beğenı lerı bıle on^artlanmalarla behrlenmış bır top lumda ıse, geçmı^ımızın bugunumu/un ılış kısını estctık bır şekılde ozetlemektedır rnu zık I lerşeyıyle Ona bakışjmı/ içerdı£ı bı lcşcnlere olan duygusal mesafemız belırlenı ^ındekı mantık basiıbasına bır va/ı konusunu olu^turacak bır çozumleme gertktırmektedır Boyle bıı gıtiijc gcıcksınım duymamın sebe bı, geçcnlcrdc yayımlanan ve Ayse Kulııı ın hazırladıgı Munır Nureddin Selçıık'ıın yaiaın oykusunu ıçcren kıtabı tanıtacak olmam Pek çok lotoğrar ıçeren, vayınlanmış va/ı ve yo ıumlaıa dayanan kıtapta dogal olarak onun 1 ııık musıkısındekı yerı sık SIK vurgulannıak ta Kıtabı acaı açma7 gcve çaıpan ıhtdclcı ıse ' Fuık musıkiMiıı ayağa kaldııan adanı ' ılk kcz fıak gıycrek şarkı soyleyen okuyucu mu/" gıbı, onun doncmındekı vcıleşmış ıcra bıçınunde alı^ılmamı^ gorunumlerı sergıllvor Onun başat vasfı olaıak, Tuık muMkısıne ge tırdıgı bu uslup, tlurusj vc kıyafet gıbı ycnılık leıı vurgulayan ıhıdelerle başlayıp hayatıyla ıçıçegıcîen bıı anlatım tııcıh cdılmış kıtapta "Ulanhul, ınsatı yerleşımı olarah bııı lerce yıllık hıt gec///ışı olatı, e$\ız bır coğrafyaya uıbıp cografyasının vc tanbının olağa/ıustüluğu dc özclhk kaztinmış bır kent Ba\kent ularak kurulmak, ıkı bın yıl ıkı buyuk ımparatorluğun merkczı olrnak htanbul'a değerlı bır ayncaltk kazandırıyor Modern çağlarda gcçırdığı deg*ı<)im vc gunumuzun metropolü olarak sorunları ve potansıyelt ise HABITATII Konferanu'na evsahıphğı yapması hem konferans hem de kent açısından en genış bıçımde değerleudırılmesı gereken bır fınat 'Dunya Kcntı tstanbul' îergısı bu fır\att değerlendırmek uzere duşunuldu Tanh Vakfı'nm, sergı koordtnasyon grubunnn vc çok sayıdakı değerlı bılım ve \anat ınsanımızm ozvcnlı çalıynavyla ger{ ckh i tırılcn' Dunya Kentı İstanbul Sergısı'mn vc kıtabının HABITATII İnsan . Yerlcşımlen Konjeransını zengınleştıren çok değerlı bır kalkı olduğuna inanıyorum" dtyor Ba\bakanhk loplu Konut tdaresı Başkanı Yığıt Guloksuz, " Tarıhten Gunıımuze Anadolu'da Konut ve Yerleşme" vc "Dunya Kentı istanbul" sergt ve kıtapları ıçin Bu öncmlı sergı vc kıtapları mutlaka gorun ve özelhklc kıtapları edınineye çalıyn Çünkü îstanbul'a ve Anadolu'ya ılışkın ıkı nefıs kaynak sahıbı olacaksınız Bol kıtaplı gunler' TURHAN GUNAY Ki Bir Tatlı HUZUP Ayşc Kulın, Munır Nureddin Selçuk'un ya^am oykusunu nefis fotograflarla süsleyerek yazmış. Sel Yayıncılık'tan yayımlanan kitabı kaçırmayın derız. dır ya ayakta soylemcHl " / e v a h ı r e " yonelık ayrıntılar oldu^una daır cıd dı saplantılaıını mı var yoksa J Hayır hayır Bu değerlen dırmclcre o donem ko^ullarında bak ınak gerektığını unutmamalıyım t)rnegın Atatuık uıı hu/urundaykcn bır sevgı gosteriM olarak Ata'nın, Munır Bey ın ba^ının uzerıne kovduğu bıı kadche nı^an alınasını ve buna mukabelc olarak da Munır Bey'ın "sahane go/ler' ı okumasını aıılayabılmelıyım (lîenzer duyguları aynı şekılde Muzıkav ı Humayun I'asıl heyetınden cumhurıvetın ılamyla Rıya sct ı Cumhuı Incesaz heyetınc geçmış olan Hah/ Ya^aı ın anılarmda da rastladı^ım Ata turk uıı a^a^ı vukarı hcı ıs,rct meclısınde "ha dı musıkını/ı kurtarın bakalım şeklındekı ıradesındc dc hıssettı£ımı anımsıvomm ) Kanınıca kıtapta oncmlıce dejicrlcndıııl mcsı gereken ve Vala Nurettın ın de 'hem halkın hem aydın tabakanın onun sesınde ay nı zcvkı tattıgı (s 121) gıbı toplumsal bır ıfa deyle bclırttıgı hus,us, o gunun ıletı^ım ımkanlarının plak, radyo vc konserler gıbı çok daha kısıtlı oldugu natırlanırsa ayrıca onem ka7anıyor Buna Munır Be\ ın ya^amında ga zınoya çıkmak ve çok dcğer verdıgı eserlerı pıyasa metası yapmamak ılkesını eklemek ge rekıyor Muzık tarıhımı/ın kaydedılebılmış bolumu ıçın en buyuk hızmetı ıse Munır Bey, konscr vatuvarda klasık eserlerı taş plaklara okuya rak yapmı^tır (Bunların arasında Meragı'nın Segah Kar ı Şcş ava/ını, Itn'nın Neva Karını, Arazbar buselık takımı Dcrvış Mustafa De dc nın Bavatı Mevlevı avmmı basında Ney /cn Ttvfık ın taksımı vaıdıı sayabılırı/ ) () doncm mu/ısycnlcı mdcn gunuınu/de ı. ınlı bıı tanh olarak bulunan vc tanımak ııuıtlulııguna erı^tığım Savın I ahııe Persaıı ın da naklettığı gıbı konservatuvarın gorduğu cn vapııı vc sanatscvcr mııdıır olarak anılan LMCI Antıkacı nın Rıvasetc sundug'ıı bır dı lekçe var kı buıada mu/ıgımı/ın geleneksel ıcra vc aktaıım yontcmlcrınc aıt bazı noktala ıı açıklamayı gcıektırmektedıı Bu ya/ıda (s69) ıcra heyetınde "geçııılmı^ olan acı tecrubelcrden' soz edılerek Munır Bey ın şeflı öıyle hcyetın kazandığı yuksek performans belırtılmıştır Gerçekten onun ^efllgıyle ycnı bır tarz ve repertuvar sunuş bıçımı kazanan Imtiyaz sahlbı Berın Nadi <, Basan ve Yayan Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A s Cenel Yayın Yönetmenı Orhan Erinç Cenel Yayın Koordınatöru Hikmet çetlnkaya Yazıışlerı Müdurlerı ibrahim Yıldız (Sorumlu) , Dinc Tayanç o Yayın Yönetmenı Turhan Cunay Crafık Yönetmen Dılek llkorur • Reklam Medyac CUMHURİYET KİTAP KİTAP Başa doneıck Mıııııı Nuıettın Selçuk'un hayatını vc bır anlamda yakın geçmışımızdekı musıkı anlavışıını/ın seyrıne etkı eden sa natını ıçeren bu kıtabın kendı nıuzık geçmı ^ıındcn harcketleıle bııcbıı ç.ozumlcmesını surdurmek ıstıyorunı Ve goruyorum kl bu kışısel boyut oldukça deımlere ınıyor l^ı mu ?ık olan (ne dcmckse) yaşanıının neı dakıka sını muzığın belırledıyı ustclık ıııu/ık (or masyonunun oncmlı oıı bolumunu Mıııııı Nurettın'ııı bır doncm kı^ıscl d.ımgasını vuı dugu yakın ınuzık taııhımızm cn oncmlı mu /ık kıımmıı olan İstanbul Bekdıyc konscıv.ı tuvarı nda cdınmıs vc hala dd ıcra heyctındc ondan ctkılcnmi!; bııkaç kuşagın çeşıtlı duz lenılcıdckı c tkılcnmılcı ıııı yasavan bıı kı^ı olaıak konuya dı^atıdan l)akabılmcnın guç lukleıını bılıyorum Ancak oldukça ob)ektıf bır perspektıften ?aı ır bıı deılemcylc cnındc sonunda bır ya^aııı oykusunu vcrcn bu artıs tık sayralar toplamına, duvgularmıı ve bu mu/ıklı yasam oykusunun bende yarattıgı bı reysel etkılerı bır vana bırakıp bakabılmeyı de betermem gerektıftını du^unuyorum Ay rıca her buyuk sanatkârın, kendısını ı/leyen ve etkılenen kuşaklarda bırey bırey kımbılır ne ı/lenımlcı bıraktığını da unutmamalı (Tanı burada aklıma gelen, ılkokul ya^ların daykcn ladyodan 'mumkun mu unutmak gıı/elım" şarkısını okuyanın Munır Bey oldu gıınu zannettığımdc okuyan Necmı Rıza ımi!}, babamdan ışıttıgım csaslı azarı yazma dan geçemeyeceğım ) Ancak bugun bıle Munır Bev'ın ılk plakla rındakı klasık hafı? tavrını, o tavııda bııldu gunı Halı/ Osman, Bahııyelı Şahap ve Hah/ Saını Lfendılcrdekı ozel uslup ve tadı her se yc yeğlemcmı nasıl açıklamali'' Hele Cevdet (Çagla) Bey'ın kemanı eşlığındekı saba gazelde "Azade seı olurdum asıb ı derd u gamdan Ya dehre gelmeseydım ya aklım olmasay dı dıyen Zıya Paşa'nın mısralarını ınanılmaz hançere kıvraklığıyla mclodılendırmesı, nc chn bcnı son doncmdckı tııın ' nıodcın" ıcra laıından çok ılgıknıyor Ilk kcv fıak gıycıck ayakia sovlcıın.nın ş,m tcknığı kullannıanm (aslında bıı teknıgı kullanmının doğal geıe$ı SAYI 336 Müzikli yaşam öyküsü ıcra he^etının onun pırıltı sıyla u/un yıllar çok belııgıu vc aktuel bır cioııemc gıı dıgını goıııvoıuz ^eıı geldı gındc klasık eseıkıı bııvuk ıısul vutarak voncten ba/cn ıcpeıtuvarlaıın ıç hıveıaışısını altııst cdcn sc çımı ve bazı guncel bestecıleıı tcrcıhı ıle şa şırtan Munır Bey, her an hcı eserın arasında donup okuyabıleceğı ga/ellerle suıpıı/lı vc renklı bır donemdır ıcra heyetınde (,ok ılgı gormuş ve u/ıınca donem Şan Sıncması'ndan naklen yayınlanmıştır bu konserler Ancak adeta onun ısmıylc ozdeşleşen ıcra heyetının Munır Bey'ın ayrılmasından sonra gırdığı sar sıntıJı ve "anı tecrubelı"donemlerı bugunden bakarak degerlendırırsck, "şcflık" kurumu nun geleneksel muzıkte geçırdığı evrelerın ne kadar "tesaduft" vc kışisel yaklaşımlarla" kaım oldugunu gorurıi7 bıı emcktar kıırıım da Munır Bey'ın bu konudakı deyım yerın deysc "kayıtsızlığını' ıse aynı belgeye ılave et tıgı temennılerın uçuncu maddcsı açıklamak tadır "c Konser maıyetını taşımayan veya konser vermeye elverışlı olmayan yerlerdekı musıkı faalıyetlerınde kendısının ycrıne şer muavınının ıdaresınde bır mah/ur yoktuı Her konuda modern ve Avrupaı yaklaşımlar ıçınde olan Munır Bey'ın bıı konudakı şaıklı zıhnıyctını koruduğunu goruvoruz Kımbılıı farkında mıyclı5 (Burada ıızun vıllar Munır Bey ın muavınlıgım vanan va^am taızı vc ıl keleıı açısından onunla tamamen te/at an cak tam tabırıylc "mutraktan yetışme' dene yımlı mu/ısyen rahmetlı Kcmal Cıırsch'ı an madan edemeveceğım ) Kıtapta o doncm lstanbul'unun entclektu cl dayanışması da dıycbıleccğımı/ pck çok olay geçıyor Munır Bey'ın şohretı vc sanat ulku bıı ortamların va7geçılmcvı olmasını sağiamış kı bu husus bugıınuıı "mu/ısyenlcıı ne" O7ellıklc oınek olmalı Yalıya Keınal lc suren verımlı dostlugu ' rnıkılus te Raks ın ılk ıcrası ve Behçet Kemal'le I lıkmet Fcrı dun un Şıraz'dan "hahzın kabıı'ndcn aldık ları gullerı getırerek Munır Bey lc bıılıkte Yahya Kemal'ın me/aıına dıkmeleıı o/lemı nı çektıgımı/ duyarlı ılışkılerın orncklcrı ola rak yeı alıyor Munır Bey'ın 40 50 vıl onccsmın dcgeı yargıları duşunulurse, "sıradan" ınsanlar ıçın toplıım nazarında pek hoş, katşılanmayacak o/el yaşamının, sanatkâılığının sınıı tanımaz lıgında anlaşılabılır bır çızgıdc sunııldug'unu goruvorıi7 Daha çok vakın çcvıesımn go7 lemlermın sıcaklıgmı yansıtan kıtapta dıkkat çekcn oncmlı bıı von dc onun aılc ıli'jkılcnv le musıkı yonunu ıç ıçe sunan ' ınsan bovu tıınıı one çıkaran /arıl ve duvgusal anlatım Bıı anlatımın davandıgı belgc go/lcm ve de £cilendıımelerm satıı aıalarında Ist.ınbul'tın vakın gcçmı^mıı/dekı va^anı bıçıııı loplu mun ımi7ikle munascbctının sciuvcnı gıbı ıpuçları â<x vcralıyoı Yazaıın soylcmı, bılhas sa musıkı alemının dısından olması vc vcr vcı kışısel sıcak saptamalaıını katması açısından okuyucuyu sarıyoı (Burada gcnclde, muzıklc ılgılı yazı yazan mu/ısyenlerın sınıılaıı bclır si7 garıp bıı takım tııtma psıkolojısı ıçıne gı rerek konuya ob|cktıf bakamadıklarını hatıı latmak ısterım ) Ya/arın mu/ık canııası dı^ın dan olmasının gctırdı^ı bırtakım ısını teıım ve tarıh yanılgıları vaısa da kıtabın butunlu gıı ıçınde çok oncm ta^ımıvor (f evdet Ko/a noğfu yerınc Cevdet Çağla va/ılması s 24 lanbuıı Laıko Karabey'e ' kanunı" denılnıesı s45, Şark Musıkı Ccmıyctınde lanbuıı (^e mıl Bey'le bultınması (olumu 1916), Daru'l I cyz ı Musıkı konserınde 14 yaşında olnıası gıb. ) Turk musıkısınde belkı dc hakkında cn fa7İa habcr, yorum çıkmii; olan ve gunumu/ dc de halen "yaygın egıtım veııı gıbı' dınlc nılmcye devam edılen bu oneınlı sanatkâım renklı geçmışının aynası bıı kıtap Munır Nu de ser' yaşam tar/ı ıle kıtabın aıaştırma kıı ııılug'una kaçınayan yalm soylemınııı oldukça oıtuştugunu soylcmck mumkun • <) Btı ıfadiJi hlasıh i)\nıanlt haıunJı \ınıu oturarak ıırasının ıikunı atakta ( « > ohıınıtık • kastıddı\or Zartf ve duygusal anlatım reddın Selçuk'un yaşadığı bır aniamda '\WA Munir Nureddin selcuk B i r T a t l ı H u z u r / /1v}< k t d ı ı ı / S < / cılıh/ 176 s ),i)i// SAYFA 3