Katalog

Coşkun bir siirırmağı Salâh Birsel, dilini ve şiirini hep diri tutagclmiş usta mı usta bir şairimiz. Yaşamdan süzdüğü scvgiyi, aşkı, dosduğu, eleştiriyi, espriyi, derin gözlemleri ve tipleri şiirlcrinde ağırlıyor. Dil, günlük dolaşımın sıkıcılığından kurtulup kendini yeniden ürettiriyor. GÜLTEKİN EMRE Üç yeni kıtabıyla Salâh Birsel dur"maz hiç. O, şiirlerini hiç de kolay yazma/, ne stkmtılardan, ne uykusuz ge celeıden sonr.ı yakal.ır dizelerini: "Ben bu şiirler için/ ne yaptım neler çektim/ Mangi yıldızlarda dolaşttm/ Okurlarım bilir mi?" "Kimi ünlülerin" ondan "şiir yürüttüğünü", onunsa "kimseye borç takmadığY'nı okurlar ne bilsin. l'Jinden "kaçan dizeleri/ Günlerce nasıl bekledi"ğini, " N e sancılar kalafatladı"ğını okurlar ne bilsin. Evct, Salâh Birsel'in "Hangi düşmanlıklardan geç"tiğini, "Hangi sevilere yaslandı"ğını, "Hangi umarlarla inledi"ğini okurlan bilir mi? Okurlar, Salâh Birsel'in şiirlerini okuyunta ayrımına varmıyor mu güzelliğin şiirdc olduğunun? Şiiri sevenlerin mutlu olduğunu siz de gözlemlediniz mi? Kim şiiri severse "Zekâ yaşı büyür/ Kimselere dokunmaz/ Hayvanları öldür"mez. Kim şiiri severse, "Uzak dağlar vakın olur/ Yalnızlar alkış tutar/ Güller laleler ürperir". Kim şiiri severse, "Yoksullara eğilir" "herkesin lokmasını sayanlarla/ Tilki ufaklarıyla dolaşma/."., Evet, kim şiiri severse, "Yıldızlar kollarına atlar/ Güneş bahçe"sine "yerleşir/ Gece gündüz ısıldar'. Şiir, güzelligi paylaşmasını da bilmektir. Salâh Birsel, onun için, "Dağ taş şiir sür"müştür hep "Şiir yoksulu şapşap kalabalık ' içinde, "ağlarken güle"n şairlerdendii" o, acısmı gösterme/ kimseye. "Yaşamak" onun "sevinci'Vlir. Bu yüzden "Şaklavaklardan kaçar/ Canciğerleri seve"n bir ş.ıirtlir. Şiir yazarkeıı "Acılarla üzgülerle/ 24 saat dudak dudağa gclir". ( )ımıı siııleıı " i n c e ipck döktii Maydanozsuz şiirler DURSUN OZDEN stad Salâh Birsel, yelmiş yılın de neyimleri ve olgunluğu ile yeni ürünler vermeye devarn ediyor. O'nu bu denli üretken ve yııratıcı yapan şey, herhalde her şeye karşın yaşama bağlıIlğında vatmaktadır. Şiirleri okunduğunda vetmişlik rakı içmiş gibi sendelersiniz. () bize "şiirin maydanoz ve evlilik öğütleri olmadığını, şiire girmeyen sözcüklerle birlikte matcmatik ve zeka işi olduğunu..." vıırgular, "Şiirin llkelerinde." Cîeçtiğimiz giinlcrde, Salâh Birsel'in iki şiir kitabı yayımlandı. Adam Yayınlan'ndan "Yaşama Sevinci" ve Korsan Yayınları'ndan "ince Donanma." Salâh Hoca'nın kırkı aşkın, günlük, deneme ve şiir kitaplarından sonra bu iki karantil demetini özümseyerck okudıım. I laz dııyarak ve doyarak... "Dimağ nezdınde vüzeıılerc" karşın, "lerbiyeli bir çığ gibi" \urdu saran "Atatürk" şiirıınlen; "tiskos lakırdılarla zaman larını tüketen" ve içleri vıkvık eden "av tutmamış aslanlar" gibi 18 biıı evren suratı ıle koşan "Avcılar" şiırine dek, kırk şiirden oluşan İnce Donanma kitabı, Ust.ı'nın us lalığını belgelenıekledir. Kitaba adını veren "İnce Donanma" şi ıri ise bir başka tat veriyor: "Külkömür çaprazlardaydık / Bozgunluk ateşi büyü yiip alevlendi / Söz veüşirmi salyangozlara 7 Konıışmak şor vermek sapa sardı / / Benlik hoppaları benlik hoppaları / I lerkesin aklı uykııya yattı / Şapalaklar gıdıgıtlılar / Cîiirredek ortalığa aktı / / Amanin amani ben buna çatlarım / A/ı çoğa tııtaıılar yolun ortasında / HoHayanları puflayanlan isc / Yer gök götürmüyor." Geçtiğimiz salı günü, Enstancı Çağlayan Kahve'de geleneksel "Salı Toplantılan'na oluz yedi giin süren grevimiz nedeııiyle ara vertneııin özürü üzerimde, toplantıya gelebildinı. Uzun zamandır göremediğim sevgili Oktav Akbal, Salâh Hoca'mn yanında sağlıklı bir şekilde tebessüm saçıyordu. Yirmiyi aşkın dostun, katıldığı salı toplantısı, Salâh Birsel'in yaşgünü anması na dönüşüverdi. Salâh Hoca, oldukça sağlıklı ve mutlu görünüyordu... Şiirler okunuyor, sanatsal sohbetler cdiliyor ve yeni çıkan kitaplar imzalanarak veriliyordu. Salâh Birsel "Yaşama Sevinci" adlı kitabını imzalavarak bana tızattı. Bende, son kitabım "Yeni Zamanlar Dcrvişi Onat Kııtlar" adlı şiir demetini imzaladım ve Hoca'ya verdim. Karşılıklı gülüştiik... Salâh Birsel'in yetmişinden sonra, ''Yaşama Sevinci" adlı kitabında topladığı şiirleri yazabilmesinin ardındaki gücü anlamakta zorlanabilirsiniz. Ama O'nu tanı dıktan sonra, yaşamı değiştirmenin, sevmenin, tüm olumsuzluklara karşın, yaşamı yaşanılır kılnıanın umutsuzluğa düşmeden ılirengence savaşım vermek vc de en karanlık zamanlarda bile, küçük sevinçler bulmanın reçetelerini verir bize, Salâh Birsel... "Yaşama Sevinci"nde yer alan ve öteki şiirlerini şöyle tanımlar Salâh Birsel: "Bcnim şiirim, sokağa açılan, ciğerlerine temiz havayı doldurnıak isteyen bir şiirdir. Bu bakımdan yüzde vuz gerçekçidir. Oyle sanıvorum ki, birçoklarını benim bıı gerçekçi yanım yanıhmaktaılır. Çünkü bu geı çekçiliğin ne oldıığu üzerine de anlaşmak gerekir. Yapılacak iş insan, doğa, eşya ilişkilcrini abartmadan, ülküleştirmec/en, soyutlamadan vercbilmektir. Bir yazann nesneleri bozmaya hiç mi hiç lıakkı yoktur. Yalnız burada duygunun ve zekanın payını iyi ayarlamak gerekir... Kantarın topunu kaçırmadan. Hemen duygusallığa, yani şairaneliğe, yani ozansılığa düşersiniz. Zekanın ölçüsünü kaçırdığınız vakit de sizi anlakcılık ya da daîıa anlaşılır bir sözcük kullanayım, zekacılık bekler." Salâh Birsel'in bu iki yeni kitabım mııtlaka okumalısımz. (^ünkü, şiirin ilkeleıinin çağdaş boyutlarıla ve yasanım la içinde olduğunu görccek ve Salân Hoca'nın öııiinde iki kez daha şapka çıkaracaksınız... • U fnnıbcı da rıınıbıi 1 995 yılını Salâh Birsel üç ycni şiir k i t a b ı y l a u ğ u r l u y o r : R u m b a da Rumba (Agustos), Ince Donanma (ükim), Yaşanıa Sevinci (Kasım): Bu üç kitap iyice kızarmış üç nar gibi denize vc özgürlüğe uzanıyor; üç damla gözyaşı gibi unutulmaz hüzünlerle karşılıyor sizi; üç yaşında bir çocuk gibi şiirle daha yeni tanıştırıyor bizi; masalların sonundaki üç elma gibi nereye gideceklerini iyi bilen şiirlerin oluşturduğu şiirırmağında yıkıyor kendini sevenleri. Salâh Birsel, dilini vc şiirini hep diri tutagclmiş usta mı usta bir şairimiz. Yaşamdan süzdügü sevgiyi, aşkl, dostluğu, elcştiriyi, espriyi, derin gözlcmleri ve tipleri şiirlcrindc ağırlıyor. Dil, günlük dolaşımın sıkıcılığından kurtulup kendini yeniden ürettiriyor Salâh Birsel'e. Tadına doyulmaz imgelerle, yepyeni söylemlerlc, unutulmaya yüztııtmuş sözcüklerle şiirseverlerin gönlünde taht kurmayı iyi biliyor Salâh Birsel'in şiirleri. lçinde yaşadığımız ortamın, çevremizdeki insanların, ülkeyi toza dıımana bulayan politikacıların, sahte aydınların, uyduruk sanatçıların inee ince elcştirildiği, tere konulduğu şiirlcr gcrçek bir panayır yeri, rengârcnk. Dilimizin en usta ve en büyiik şairlerinKİTAP SAYI 307 den biri olan Salâh Birsel, "Türkiye geçmiş defiil gelecektir" derken de, yobazlara, Türkiye'yi geri götürmeye yeltencnlere şiiriyle karşı durduğunu da gösteriyor. "Boğazı dokuz bocumlu dünya"da şiirseverlerin gönlünde sürekli yeşil kalan bir Akdeniz bitkisi gibidir Salâh Birsel'in "tki katlı" şiiri. t ) , hep aramızdadır, o hep şiirleriyle dolaşımdadır, dilimizdedir. Etkafalı'lara "Şiiri umursamaz"lara, "ünlü dalavereciler"e, "mega kupon"culara, "dangalak'Mara, "Düzenler"in "düzensiz'Miğine karşı, onıın işi "yargıçlık" değildir, ama sözü "ımızgananlara uykubazlara" aymazlaradır. Lafının kiıne gitleeeğini iyi bilir. O, "Alay dediğin gizlilerde kaldı mı/ Taze tutulmuş hamsi gibidir" diyerek, şiirdeki alayın ölçüsünün iyi uygulanması gcrektiğini de nc güzel dizeleştiriyor! "Omür boyu şiir" yazan Salâh Birsel, şiriin yanında "Deneme günlük poetika" da yazar "Aydınlıkta karanlıkta". llk şiirleri îzmir'de "pırpırlan"an ve her yazdığı şiir, "şiir noktasının" "100 derece üstünde" yer alan Salâh Birsel, "Düşünce romanını da/llk" o "dürt"nıüştür. Kimseyi boşycre göklere çıkarmaz ömrü boyunca, yazı yaşamı boyunea, yani "60 yıl sessizlikte sürt"er kendi kozası içinde üretir de üretir. Şiriimizin bu büyiik ustası, "Şiirlerinıe eğilin n'olur" denıese de, zaten, bugün şiirseverler eğilmiş urunıda. Ne yazık ki, onun şiirini çok ayrıntılı bir biçimde ele alıp inceleyen, değerlendiren birisi çıkmadı henüz. Düşünce ve sevgi yüklü şiirlerini Salâh Birsel, renklere de sarıp sarmalar: "Ben bir renk cambazıyım/ Bir cin çarpığı/ Bir rengim ekşim.ekse/ Bir rengim kadayıftır". Yani, "Ulker doğumunda kardelen beyazıı'im", derken de, şiirlerindeki saflıgı, arıığı, yalınlığı, içtenliği, samimiliği gözü müzün önünc scrmiyor mu? O, "Burnu tığı burnu" gibi havada olanlardan değildir, dostlarından önce söze girmez ve de "Şiir bilimini bilmeyenlerle/ Yüz yüze rür" okurlarına. Salâh Birsel şiiri ne gü zel betimliyor! "Şiirler kavağa tünemiş dallara benzer". düzeller olmasa, sevgililer olmasa, aşk olmasa, yaşam sevinci olmasa, uınut olmasa, dostlar olmasa "Şiir de olmaz evrende". Yaşamı boyunca hız lı ve hareketli yaşar, "sağa bakıp sol"da yer alır, "Kırık gönül taşı"r, "Uzünç zeniri öp"er, yüreğine "Kızgın kurşun akıt"ır, çevresindekilere aldırmadan "Savı"nda "yolu"nda "direnir" hep, "laba luba/ Laılara da el at"maz, onun yüreğini sıcak tutan, dünyasım ısıtan, ona yazma gücü vcren "okurlar'uır. Elbette Salâh Birsel, "Fiyonglu laflar döktürmedi" diye kimse ayıplamaz oıııı, hele "Uçkâğıtçılarla halay ç e k m e d i " ğ i için k i m s c onun yüzüne karşı bir şey söylemez. Salâh Birsel l s t a n b u l u da şiirlerindc ağırlar sık sık. O, lstanbulu "küçücük bir kız" olarak da, "Karbon kâğıtlarıyla çoğaltılmış bir padişah" olarak da, "bir javk" olarak da görür. Ya onun için, yıl ardır yaşadığı, şiir yazdığı, dostlarıyla buluştuğu, denizine dalıp gittiği Bostancı ne ilade eder? "Bostancı bir patpatan ağacı"dır her şeyden önce, sonra "Başı açık bir kırıldım'Vlır ve de "Tango havastna boyanır" da öyle kabul ecler kendini sevenleri. "Yılmadan üşenmeden/ Dünyanın kürkünü süpür"en Salâh Birsel'in "Yazdıkları 1 numaradır" anlayana, bilene, sevene elbette. Işte üç kitap, yaşamın elinden tutmuş yaşama, kötülüklere, haksızlıklara, baskılara, scvgisizliğe, haksızlıklara karşı direndiğmiz için bizi kucaklıyor, kutluyor. Bize taze kan olmaya, bize vitamin olmaya hazır ellerimizin arasmda. • l f, Rumba da Rumba/ Salâh Bir\cl/ Şiir Adaın Yayıııları/ 6H s. ince Donanma/ Salâh Birsel/ Şiir/ Koruın Yayıııları/ 56 \. Yaşama Sevinci/ Salâh Birsel/ Şıır/ Adanı Yayıııları/ 65 s. CUMHURİYET SAYFA 9