Katalog

0 K U R L A RA "Hayatına kastedildi. Sakat kaldt. Şimdi, işte, yurtdışında, Strasbourg'da, yurt öılemini caneriği (azeliğiyle saklıyor. Orada, üniversitede öğretitn görevlisi. Bir yerde de şöyle yaztnış: '90'ıma geieceğime inamyorum. Güzel günler görmek için.' ". Cemal Süreya 26 Şubat 1989'da Setver Tanilli için yazdıgı yazıda böyle diyordu. Evet bu geçmişi de geleceği de çok parlak bilim adamımız 197 8'de uğradığı bir silahlı saldırı sonucu sakat kaldı. Bu, hiç etkilemedi Server Tanilli'yi. O bilime olan inancım ve susuzlu&unu devasa çalışmalann altına girerek sürdürüyor şimdilerde. Uygarlık Tarihi, Dünya Tarihi, Osmanlı Tarihi bu dev çalısmalanndan sadece bir kaçı. Tüm eserlerinden aydınlığın ışıklart yayılan Server Tanilli hocamııdan daha nice devasa çalışmalar bekliyoruz. Bu sayıda Tanilli hocamızt son yapıtı "Osmanlı İmparatorlutu Tarihi" aen hareket eaerek tanıtmaya çalıştık sizlere. ResmiGayrı Resmi tarih anlaytslan konusunda yapılan tartışmalara önemli katkılar sağlayacak yazılanmızın hayli ilginizi çekeceğine inanıyoruz. Mehmet Basaran, aydınlamamızın temel taşlarından Köy Enstitüleri çıkışlı bir yazanmız. Bu yıl yetmisinci yaşını kutladıpmız Başaran'la ilgili yazımız da hayli ilginç, Bolkitaplı günlerl... TURHAN GÜNAY Hakan Aksay 1961'de Kozan Dağı'nın eteklerinde doğdu. Ilköğrenimden sonra kendini büyük şehir çocuklarıyla kıyaslamak için îstanbul'a gitti. Kültür Koleji ve Istanbul Hukuk Fakültesi yıllarında önce futbola, sonra da siyasal gelişmelere büyük ilgi gösterdi; birincisinde yeteneksiz olduğunu görünce var gücüyle ikincisine asıldı. 1981'de, "yeryüzü cenneti" sandığı Sovyetler Birliği'nde okuma şansına kavuşmasıyk yaşamının akışı değişti. Kişinyov'da (Moldova) önceleri pek sevmediği Rusça ile tanıştı. 1987'de Leningrad'dan ayrılırken, cebindeki şu ana kadar hiç kullanmadığı Gazetecilik Fakültesi ve Rusça Öğretmenliği diplamalarıyla övünmeye çalışıyordu. Yaklaşık iki yıl Almanya'da yaşadıktan sonra memleket ve askerlik özlemlerinc yenik düşerek Türkiye'ye döndü. Sonra Güneş gazetesine girdi. Güneş'in batışından sonra, Türkiye'nin Rusya ve Rusça bilen gazeteciye ihtiyacı olmadığını saptayarak şirketlerde çalışıp zengin olma kararı almak zorunda kadı. (Bu zorunlu hatayı, daha sonraları birkaç kez daha yapmaya itildiyse de, her seferinde huzur verici yenilgilerle daktilo başına dönmeyi başardı.) 1991'de başvurduğu Cumhuriyet'ten "Sen istiyorsan bir yaz bakalım; biz beğenirsek yayımlarız" onayını alınca yavaş yavaş postu gazeteye sermeye başladı. Bu arada sırasıyla Interstar, Kanal 6 ve atv'ye Moskova'dan haberler gönderdi. Ancak, 3 sözcüklü ve 22 harfli cümleler içinde, "Sizi televizyonda gördüm" değil, "Gazetede yazınızı okudum", onu her zaman daha fazla etkiledi. Aşağıda Hakan Aksay'la yaptığımız söyleşiyi sunuyoruz. Hakan Aksay'la "Kapitalistler Moskova'ya" üzerine "Yaşamın tam icîndevim" TAP Imtlyaz Sahlbi: Berln Nadl 0 Basan ve Yayan: Yenl Cün Haber AJansı Basın ve Yaymcılık A.ş. o Cenel yayın Yönetmeni: Orhan Erinçv Cenel Yayın Koordinatöru: Hikmet Çetlnkaya Yazılşlerl Müdürleri: Ibrahim Yıldız (Sorumlu) , Olnç Tayanç OYavın Yönetmeni: Turhan Cünay o Craf Ik Yönetmen: Dllek llkorur OReklam:MedyaC CUMHURİYET KİTAP lik" meraklısı dar görüşlü yöneticiler, komşu halkların arasını açmak için fazlasıyla hizmet vermişler. Artık bu yalandolan dönemini bitirme zamanı geldi. Bunu da oturduğu yerde ezbere laflarla bcccremezsin; komşu ülkeyi, insanlarını, ulusal ve psikolojik çizgilerini tanıyarak yapabilirsin. Gelir görürsün; yazar tartışırsın; bir gelişme olduğunda "Acaba Brzezinski ne üiyecek?" diye şaşkın bakınmadan kendi yaklaşımlarını üretirsin; bunun için kendi araştırma gruplarını, hatta enstitülerini yaratırsın... Son yıllarda Rusya'ya ktsa eeziler düzenleyen bazı tnsanların, Rudarla ılgılt oldukça ayrınttlı ve keun çb'zümlemelere ulaşmayt baREYHAN OKSAY şarmasını nasıl aeğerlendirıyorsun? Kimisi gerçekten ilginç gözlemlere daya "Kapıtalıstler Moskova'ya" (Kavram Ya nıyor. Ancak galiba çoğu, Rusya'ya gitmeden yınlart), daha çok çünlük yasam ve "sokaktaönce düşündüklerine ve bildiklerine zorunlu kı adam" üzerıne. Bunun özel bir nedeni var dayanaklar arıyor. Bazıları, ne eskiden ne de mt? bugün bildiği Rusya'dan "Vay be, her şey ne Her gün duyduğumuz, aktardığırrnz, yokadar da değişmiş!" türü ucuz ve yüzeysel rumladığımız "büyük harfli" gelişmelerin sansasyonlar yaratmaya çalışıyor. Ama yine belki de en büyük sonucu sessiz ayrıntılarda de bu gelişmelerden memnunum. Çünkü yatıyor. Falanca iktidarın siyasal uygulamalagenellikle saçma düşünceleri ileri sürmek, rı, filanca ekonomik reform programı, bütün niç düşünmemekten daha yararlı oluyor. bunlar gelip sıradan insanların kapısını çalı Scntn yaklaşımtnda "objektıf davranma" yor. Onlar ister politik istcr apolitik olsun, kayvısı yok... yaşamlarını değiştiriyor; yalnızca aile bütçe Evet, çünkü ben yaşamın tepesinde bir lerini değil, sosyal ilişkilerini, psikolojik ve yerlerde değil, içindeyim. Anlatmaya çalıştıahlaksal yapılarını altüst cdiyor. Tarihteki ğım insanları 1981 'dcn ben tanıyorum; onlabelki de en hızlı dcğişim sürecini yaşayan rı seviyorum; onlara kızıyorum, kendimi on Rusya'dan acıtatlı görüntüler yakalamaya ve ların yerine koyuyorum. Türk, Rus, Alman yansıtmaya çalışmak bunun için keyirli ve ya da Macar olmak gibi özellikleri abartmaönemli bir ugraş bence. maya çalışıyorum. Sonuç olarak aynı dünya Böylece btraz da kuzey komsumuzdaki in da yaşıyoruz; benzer mutluluklar ve benzer sanların karakterını, ulusal özellıklerıni anla rezillikler içindeyiz. Bu durumda, örneğin, ma ftrsatına kavustuğumuz da söylenebilir Türkiye'de demokrasiyi içtenlikle savunurherhalde. . ken, konuğu olduğum Rusya'da demokrasiyi En azından kitabın, bu tanıma ve anlama "objektif" (?) bir soğukkanlılıkla ele almayı sürecinde bir adım olmasını isterdim. Çünbaşarabilmem mümkün değil. Biraz Türkçe, kü Rusya'da ve Türkiye'de yaşayan insanlar, biraz Rusça, ama daha çok da "dünyalıca" yaşanan sorunlar birbirlerine oldukça benzidüşünmekten vc hissetmekten başka çarc yor. Ama biz nedense Rusya'yı Batı'nın gögöremiyorum. züyle görmeye çalışıyoruz; bir anlamda sağ Kitabın adı, neden kapttalistleri Moskoelimizlc sol kulağımızı gösteriyoruz. Geçmiş va'ya çağırıyor''' yüzyıllardaki TürkRus savaşları, daha sonBir zamanlar sağcılar, solcuların "köküraki bloklaşmalar, her iki ülkede de "anticinün dışarda" olduğunu vurgulamak ve onları iyice yıpratmak için "Komünıstlcr MoskoSAYI 310 va'ya" sloganını sıkça kullanırlardı. Ben onların bu önerisini gerçekten ciddiye alıp Moskova yollarına düşmüştüm. Şimdi /a man değişti. Bir zamanlar solculan Mosko va'ya kovmaya çahşanların önemli bölümü Rusya seferlerine epeyce alıştı. Vaktıvlc komünistleri bağrına Dasan Moskova da artık kapitalist konuklard daha fazla mcmnun oluyor. Varsın olsun; bir vığın sığ yaklaşıma karşın yine de komşu halklar birbirini tanıma olanağına kavuştu. Ama yine de o eski slogan bcnim aklımdan çıkmadı. Onun daha "çağdaş" b'içimini üretmeye çalıştım. Kimbilir, belki bastırıknış bir kuyruk acısı vardır bu işin altında... Kwsya Komünist Partısı'nin son seçtnı zaferinden sonra, kitabın adtnt "Komünıstler Moskova'ya" diye degistirmek gerekmiyor mu? O kadar kolay değil!.. Türkiye'de yarın sosyalistler iktidara gelse, ülke bir anda sosyalist mi olacak?.. Rusya'da ite kaka da olsa, artık sermaye sınıfı oluşturuldu. îktidar mekanizmalan "yeni" düzene çark etti; ordusundan ve güvenlik örgütünden, basınına ve kih'sesine kadar her şeyin dengesi değişti. Üstelik Rusya Komünist Partisi eski komünist partisi gibi değil; programları çok farklı; liderleri ise daha çok sosyal demokrasiye yakın. Onun için 16 Haziran 1996'daki devlet başkanı seçimlerinde komünistler zafer kazansa bile, hiçbir şey artık eskisi gibi olamaz. SAYFA 3