Katalog

SulhiDölek'in "Teslim 01 Küçük"ü ycnidcn basıldı Teslim olmak ya da olmamak Varlık Yayınları, Sıılhi Drilek'in tünı kitaplarını yayımlamayı sürdürüyor. Korugan, Geç Başlayan Yargılama, Vidalar, Kiracı, Truva Katırı vc Aynalar'dan sonra Teslim ()l Küçiik de yeniden okur karşısına çıktı. Dölck. Teslim Ol Küciik'te fotoğraf sanateısı olmayi düsjeyen kahramanınııı düzene teslim olmamak için verdiği savaşımı anlatıyor. ADNAN OZYALÇINER T eslim Ol Kiiçiik, Sıılhi Drilek'in lo toğraf saııatçjsı olıııayı düşleyeıı başkişisi Ali Ozcı'iıı diizcne teslim olııuıınuk için verdiği savaşımın romanı. Yazarın rumanına seçtiği yer, Istnıı bııl'dıır. Istanbııl'un 1950'fi oO'lı yıllarının yoksııl semtleı indcn olan Fatih ve çevresidir. Komaııııı başkişisinin çocııklıı ğıınun gectiği bu çevre, dahıi yozlaşma mı>j, bozulmamıştır. Bütiin eski Islaııbııl ailcleri gibi aile yoksuldıır anıa köklü bir geçmişi vardır. Bu gcçnıiş içinde zcngin akrabalar, Boğaz'da bir krişk, Bıiyük Dayı olan Hncı Dayı, kızları da yer afıı. Zateıı ailenin biiyiik bölüıııü Hacı Dayı'nın l'.ı tih'teki eviniıı kiracısıdır. Ali, annesi, babası, anneannesi, I'ikıei dayısı, ablası Saliha, lıasta agabeyi Ceııul. kardeşi (v!etiıı ile bu cvde oturur. ('.(K'iıklıık giinleri aile içindeki çatışm.ı larfa lıalıeı olan Hacı Dayı ile siirtüşnıe lerle geçcr. Kimi acılı, kinıi gülünçlü olav lar Ali'üc görünınez i/.lcr bırakıı. Bu yü/ den Ali, üniversite yıllarında bir bıınalı ma düşerek kişiliğini bıılma savaşımı ve reeektir. Diizenlc çatışarak varoluşuıııı kanırlamaya girişecektir. ()nıın için ronıan iki yündcn gelışıyor: Ali'niıı çocukluk yıllarını anlamgı, ıfaha doğrusu yazıp ruh hekimine verdiği bö lümlcrlc gelişkin döneıninde Rıılı Sağlık Merkezi'ndeki Güher llanını'a yaşadıklannı anlatıp tartıştıgı bölümlerde. Roman böylece Ali'nin yazıp anlattı£ı icjiçe bö lümlcrden olıışuyor. I lcr ikisinıle ue Ali'niıı kendini arayı^ını, yokolaıı dcğerlcr karşısmda geleceksi/ bir yaşayışa yenilmck istemeyişinin seı ü venlerini izliyoruz. Tek de^erin para olduğu bir toplumda sanatın güciiyle hcnı kendini varetmeye çalışan hcm de toplıımu degiştirmeyi amaçlayan bir insanııı umutsuz çabasını gözlüyoruz. Ali, çocukluk günleıinin lslanbul'una henı bir özlcm duyar, hcm güldürücü çclişkilcri yansıtır: "... Kurban Bayramı'ndan lıaltalar üııce, kamyonlarla gelen adamlar, kazıklar dikip teller gererek geçici aj>ıllar kıırar lardı. Saman balyaları iist üste yığılır, ko yuıılar kafalarını bırbirinin kannlarıııa so karlar, satırılar ineeden yağan ya^murda renreleıin altına sı^ınırclı. Pazarlıklar ıızak gider, kıırbanlık beğenip alanlaı lıayvanın boynıına bir ip bağlayıp s'eki^ti rir ya da art ayaklarmdaıı tutup el arabası gibi sürnıeyi dencılerdi. Saman yıjjını kii eüldükee ortalıkta koyıın pısliklcri ve ça ıııur atar, medresc uuvarının dibinden Korugan / Sıılhi Dölck / Hırhk hmnlcırı / 144 s Kiracı / Sıılhi Diihk / liırlık Ytivııılun ' J6ıS'.s. leyen Ali, sonuııda düğün fotoğrafları çe kcrek hayatını kazannıaya çalışır. Bıırada yazarın inee alayınt sezmemek olanaksız. Aııı.ı Ali için dıınım çok ciddidir: "K.ılabalık içinde büyür tcdirgınlıgım. Sığlıklar, çiğJikler, boş konuşmalar daha çok batar o zaman. Belki düğünleri değil. insanları irici buluyoruın bazen; sorıın bu belki... I lavıı, yanlıs yöne sıirüklcnıvorıız Issız bir odada tek basım.ı mııtlıı ofama/ dım. Çcvrcmdc insanlar bulunıııasıi] demcdinı! İnsanlar heyecanlandınyor beni ve üıküliiyor. Zaten bütiin yapmak iste diklerim, çcktiğim ve çekeccğim en güzel fotoğraflar, hepsi, insansız bir dünyada anlamsız kalır... Böyle sormaym iştc, "insanları seviyorum ' demem, diycmenı 1 Böylc aptalcasına gcncl, körü köriine duygusal bir lat cdenıcnı. ()nlaı için çok şey yapabilirim anıa... Sevileeek ozelliklerinin yanısıra bııdalalıkları, bencillıkleı ı, giilünçlcri, zorbalıkları da var. Bıınlar da beni istcr istemez kızmaya, savımnıaya. giilmcye ve buşkaldırıııaya itiyor... Ilayır, nayır, hayır! Onlart oldukları gibi k.ıbul lennıeyi hiç düşünmedim! l'otoğrarlarımı ayna gibi yüzlerine tııtmak, sııratlarma çarpmak ve ne okluklarını kcndılerinc göstermek istedim. Elimdcn gelse heıkesi dilediğimce değişririr, beğenmezsem ye nidcn dcğiştirirdim. 'l'aıırı elçiliğine soyunanlarm hangisi bundan lazlasmı vaat ermiş?" Gerçek sanatı, toplııma inançlı yete ncklcri değerlcndireıı bir dcrgiııin ve yöneticilcrinin başına gelenler lıcpsinılen daha acı bir eleştiriyi taşır. Ali, dernek ı^ı lışmalarından tanıdığı bir arkadaşının yo luyla totoğraflarını bu deıgiye götiirür. Foroğraflar, çok beğeııilir, zarl açıhııe.ı kapışılır. Anıa yayııılayamavacaklaıını söylerler. Nedeni parasr/ltktan heııı ılergi batnıış hcm dc yönetirisi tııtuklannııştır. Ali'nin tepkisi çaresizliğin verdiği ötke Acn baska bir şey değildir. Yazar, bu ılıı rumu Ali'nin ağzmdan aeının aıısı bir alayeılıkla anlatır: "... Kızgındım. Kızgınlığım polise va d.ı baskıcı diizcne yöııclik değildi. [oroğrat laıınıı beğcnmişken, onları yavınlavarak saııata ve insanlığa büyük bir hizmet ve rebilecekkcn, dergiyi btıtırıp kendilerini de tutuklatan bu beceriksizlerc kızıyor dum." Ali, durmadan içindeki yaratıeı güeü, insanlar için yapmak istediklerini. oııa bir türlii çıkış fırsatı vermeyen toplııma dııy duğıı öfk.eyi, para kazanmaktan başka eı deın olmadığı inancını yayan iktidara ve yozlaşan deger yargılarına nelretini yinelcr durıır. Amacı: "Partallar içindeki köylii ço cuklarının ya da minarcler ardından ba tan güneşin resmini çekmek değil istediğitn. Alışılmadık şcyler söylemek istiyo rum insanlara. Kcndi öykülerinı hiç dııy madıkları biçimde anlatmak..." Bu yiizden Ruh Sağlık Merkezi'ne gelenlerlc* dışardakilcr arasında pek fark görmez. Bu durunıu C/üher Hanım'a çar pıcı bir biçimde şöyle anlatır: "Binaları, sokakları, taşıtları, stadyum ları dolduran sıradan göıımüşlü insanlar birer soruıı kumkuınası. 1 lcr biri çıldır nıaya aday! Belki sadeee o gösterişli ara baları kııltananlar, o ka/ançlı ihalclcri ko valay.ınlar, o liiks apartnıaıılarda oiuranlar bu rehlikeııin uzağmda. Çabueak zeıv gin olmak için gösterdikleri delıee çaba CUMHURİYET KİTAP SAYI 292 Muva kdtın Truva Katırı / Sıılhi Dölck • liırlık Yavınları: 259 s. Aynalar / Sıılhi Dölck liırlık Yavınları / 12(1 s ijiyordu." 'Sulhi Dölek, bu böliiınde, bir defiişi mi anlatmaya çalı^sa da acı alaveılıgı cldcıı bıraknıadan, doftubatı ikilenıini vurguluyor. Yazar, romanının birçok ycrindc bu anlatım biçimini yineliyor: "Unutulmaz bir Vidalar / Sıılhi gündü o. Babam Dölck / Varlık bcyaz gömlck giyip Yavıtıları / 112 .s. boyunbağı takmış, Cemal'i yanına alıp erkenden girmişti. Biitün gün bekJedikleri halde Vaİi Bey'i değil. aneak özcl kalcm miidürünü görebilınişlerdi. Hvc döndüklerinde (.emarm ela gözlcrindc degişik gcçeıı güniin sevinei yansıyordu. Babamın koltu^ımun altında da, iyi niyetli kalcııı müdürünün bir^ev vapmış olmak için verdigı koeaman bir kırap vardı. 1973 îs t.ınbııl II "N• 11 ^1. 1 lcr birimiz kitaptaki ' 1 krokilere, ilçc h.ıritalanna, eami ve çeşme lesimleriııe birçok ke/' baktık. ('emal'in sağlığı kötüleşmeyi sürdiirdü." Ust.ı bir fotograf sanatçısı olmayi düş ç Başlayan Yargılama / Sıılhi Dölck / Varlık Yayınları / 222 s. Teslim Ol Küçiik / Sıılhi Dölt'k / liırlık Yavınları / 2.<I s. yükselen mcleyişlere bahçelerde ve kapı (inlerindc baglı dııran koyunlar kar^ılık verirdi. Yılbajjina yakın bic giine rastlavan bir Kurban Bayramı önccsi ilginç olav lar i/le dım. Koyııncııhır, önee ortalıüı uüriiltüye lıoğan hindilcri getiren aılanıla kapıştılar. Üsiüncüstlük gcnçtcn biri bir kamyon (.lolu.su eanı rindanını koyıın sürüsünün bır.ı/ ötesine yıkınca, küeük bir savaş eıkrı. ( . ) Koyunhır meliyor, lıindiler kendı dilleıindeıı ba^ırıyor, çamları gerıren gene ise çarcsizcc dcrdini anlatmaya çalı SAYFA 8