Katalog

SEVtŞEN ÇOCUKLAR Sevisjcn cocııklar ayakta öpüşüyorlar Kapılan önünde gecenin Cîelcn geçenler parmaklarıyla gösteriyorlar Ama aldıran kim Kendi dünyalarında sevişenler Gölgeleri titıiyor yalnız Gecenin içinde Kuduruyor gclcn gcçenler Sıniıleri kıskançlıklan giilınelcri istcklcri ayaklanıyor Bir dokuncaları yok kimseye sevisen çocuklann Babka ülkelcrdc onlar gecenin çok ötesindc Çok yiiksegindc gündüzün llk aşklarının göz kamaştıncı aydınlığında 'Dökülen kanları nereye gider, dövülenlerin... avaklar altına alınanlann' JAUJULİS PRIİVIMT Savaşlar, dcvrimlcr ve petrol yüzyılının baştnda, 19()()'da doğan Fransız ijairi [acqııes Pr.ıvert 1977'deöldü. Janine Prevert ile Adrn.ıud Laster 1981 ilkyazında şairin yayımlanmnj ve yayımlanmamış yazılarından derlcnen bir yapıtını eıkardılar giin ışı&ına: "Geee Giineşi" "Soleıl de Nıııt", Prevert, Gallinıaıd Y.ıyınl.ırı, Parıs, 1981) Sö/ komısu kir.ıp 1936'daıı 1977ye degın ıızanan epeyce geni^ lıir düneıni kapMvoı Kitabııı baslangıuıula ^ııirin şıı dizeleri yer alıyo: "Ardıımfa değil va^aınım / Ne ötıünıde / Nc giımiıniizde / Yaşamını ıçınde." Ayrıca, Lyon'da a(,ılışını ^aırııı kardtşı l'icrıv l'rcvert'iıı yaptıgı bır "Jacquos Prevert Sergisi" dii/cnlenmi^ti. BLI büyiik scrgidc ^airiıı damgasını vuıduğu sayiM/ Hlmin ioto^rallan ılc scııaryolan vc 'sövle^imlcıi' göstLTİliyoıdu. |acqucs Prevert kıtabında Mıro'dan, Labissc dcn, Margntte clcn, Pıcasso'dan, Le^er'den, Desnos'dnn Adnenne Monier'den söz acarken şıı doğal gerçeği anımsıyor: "Gençken çok daha a/ suyıda insaııın öldü^ünü goıüyor ki^i, ama şimdi Dİliyor ki kcndisi de dizelgcdedir." Nıtekim bir şıırindc: "Insaıı gecenin ortasında / Birden uyanıveriyor / Sıkıntı biiriiyor ıçini / Ve ıstese de istemese de dinliyor / Bunultının sessiz uğııltusunu / Çjürültü etmeyen ^iirültüyü / (îeeeniıı lıiiyük kabugunda / ülünıe kariji uluyan scssizlı^i" dile yctırıyor ş.ıır. Dünyanın cn cok okunaıı, dinlcnen şairlcıinden biri olaıı |acques Prevert öncclcrı gerçeküstücü ^ıir akımmın üycsiydi. 1926I9J0 yıllarııula kimler voktıı ki bu akıında, bu ycni şiir anlayışındar1 Max Jacub, (^etıJraras, Revcrdy, Supervielle, Tzar.ı, Valcry, Claudcl, Breton, Soupault, Aragon, Eluard, Saint John Perse vb... 1938 yılının yenileştirme deviniminde iki ^air ileri htlaı: Jacques Prevert ile Rene Cnar. liluard'ın "^örsünler diye vcrin" ("donncr a voir ") şiir anliiyışı ctkinli^ini yitirir. Görmekten çok bakmak öncm kazanır. Şairler kameranın yaptığı ışi yapmaya bajjlamışlardır da diyebılırsiniz. Şairlerin ilintilerini, obür sanatçılarla ortak özelliklerini bulnıak isterbcniz ressamlara, yontuculara, ezuicilere başvumıayacaksıııız arttk, fotografçılarla, sinemactlarla ilgilcncccksiniz. Yalana dolana, naksızlığa, egrilığe, tkiyüzlülü^e, özellikle savaşa karşı korkunç ö(ke dııyan Jacques Prevert (Biriııci Diinya Savaşı'nda asker olarak lstanbul'da da bulunnıuştu. Ikinci Diinya Savaşı'na, (ezayir savaşına, Victnanı savaşına tanık olmııştu) sağlıklı, sevinçli, heıke.sin kanıımn doyabildigi unıutlu bir diinya üzlüyor, her tüılü baskıya ve zorbalıga karşı çıkıyordu. Scnaryosunu yazdıöı fılmlerden birinın adının "Cennetın Çocııkları" olm.ısı bır r.ısl.ıntl de^ildi elbet Sö? oyıınliuına bol bul yer vcrdiği şiirleıinde özgütlük, doüıuluk, nıııtluluk izlekleıini günlıik konuijina dıliyle i^Iiyordu. Kadın erkek.yediden yetmijje herkesın sevebtleceğı, tadına varabıleceg'ı, paylaşabilece^ı şıırlcr kaleme almıştır Prevert. Şurkılarda, tilnı lerde, okııl kitaplarııula Laışıla^abiliııiı uıuınla. Tiiık siiıinde epeyce yaııkılanıın^tır sesı. Biıcok Türk şairi |aeqııes Prevert'in ^iiıleriyle ilgilenmiij, oııljrı Türkçeye jkıarmışrır. SAYFA 18 Şiirler:]acques Prcvcrt/Çcviren: Teoman Aktürcl PAZAR Gobelins (iaddesi'ııde dizi dizi aöaçlar arasında l'liınden tutmuş götüriiyor beni bir mermer yontu Bugün pazar sinemalar aAzına dck dolu nallarcıaki kuşlar diknıişler gözleıini insanlaıa ()püyor beni yontu ama kimsenin gördiiglı yok Bızı parmağıyla göstcren kör cocuğu k YAZILI ODEV Napolvon daha delikanlı pek sıska Bır topçıı sııbayıydı Imparator oldu neden sonra (,^ok geçmeden bir göbek bir süıii de ülke edindi Oldügii gün \'ine gcibeği vardı var olmasına Ama kendisi epeycc küçülmiiştü KIŞLANIN DIŞ1NDA ÖZGÜR Kalpağımı kafese Kuşu kafama koydıım dışarı çıktım Ne o? dedi komutan sokakta Selam vermek yok nuı artık? Hayır, dedi kuş; Selanı vermek yok artık. Bağışlayın, dedi komutan: Beıı var sanıyordum da. Aldırmayın canım, dedi kuş, Her insan yanılabilir. KAN TÜRKÜSÜ Büyük kan birikintileri var diinyada bu dökülen kanın tümü nercyc gider yeryüzü mii ıçer içip de başı nıı döner öyleyse garip oir başdönmesidir bu öylesine bilgeee... öylesine tekdiize Yoo başı maşı döndıiğü yok yeryiizünün yeryüzü tersine dönmüyor küçiik el arabasını mevsimleri itiyor düzenle yagmuru...karı doluyu...güzel Iıavayı hiç mi hiç esrtık değil yeryüzü arada bir o da gücün göz yumuyor puskürmesine ııfak bır yanaıdağın Dönüyı>r yeryüzü CUMHURİYET KİTAP SAYI 292